Στην ιστορική Ιεράπολη (Ιεράπολη Βαμβύκη ή Ιεράπολη Κυρρηστική, στη σημερινή Μανμπίτζ), ανατολικά του Κυβερνείου του Χαλεπίου και δυτικά του Ευφράτη, ανακαλύφθηκε μια εντυπωσιακή στήλη της ρωμαϊκής εποχής, λαξευμένη σε μαύρο βασάλτη με ένα περίτεχνο σχέδιο αετού που κρατά ένα στεφάνι, διακοσμημένη με ελληνικές επιγραφές.
Το εύρημα θεωρείται πως έχει ηλικία περίπου 2.000 ετών.
Το ταφικό μνημείο προσφέρει σπάνια στοιχεία για το αρχαίο παρελθόν της περιοχής και τον συμβολισμό της ρωμαϊκής αυτοκρατορικής τέχνης. Αρχικά, τη στήλη στην πόλη της Συρίας, εντόπισε ένας κάτοικος, πίσω από την αγορά Καρδάμου, ο οποίος ειδοποίησε τη διεύθυνση Μουσείων και Αρχαιοτήτων.
Οι αρχαιολόγοι έσπευσαν να πάρουν το τεχνούργημα και το μετέφεραν στο σημείο του αρχαίου λουτρού στην Μανμπίτζ για τη ασφαλή του αποθήκευση, ενώ στη συνέχεια θα μεταφερθεί στο Χαλέπι για περαιτέρω έρευνα.
Ο αετός στον ρωμαϊκό πολιτισμό
Στη ρωμαϊκή εικονογραφία, ο αετός ήταν ισχυρό σύμβολο δύναμης, εξουσίας και θεϊκής προστασίας. Ο αετός συνδεόταν με τον Δία και γι’ αυτό, απεικονιζόταν συχνά σε στρατιωτικά εμβλήματα, νομίσματα και ταφικά μνημεία.
Η απεικόνισή του στη στήλη, με απλωμένα τα φτερά και ένα στεφάνι γραπωμένο στα νύχια του, μπορεί να αποσκοπεί στον συμβολισμό της ανδρείας, της αιώνιας ζωής ή της πίστης στα ρωμαϊκά ιδεώδη. Οι ταφικές στήλες όπως αυτή που ανακαλύφθηκε, χτίζονταν για να τιμήσουν επιφανείς πολίτες ή στρατιώτες, και ήταν συμβολικές τόσο των προσωπικών τους επιτευγμάτων, όσο και της επικρατούσας αυτοκρατορικής ιδεολογίας.
Ελληνικές επιγραφές: Παράθυρο στο παρελθόν
Οι ελληνικές επιγραφές που είναι λαξευμένες πάνω στη στήλη, υποδηλώνουν τη συγχώνευση της ρωμαϊκής και ελληνιστικής επιρροής στη βόρεια Συρία.
Γενικά, τα ελληνικά χρησιμοποιούνταν πολύ στις ανατολικές ρωμαϊκές επαρχίες, ειδικά για διοικητικούς και ταφικούς σκοπούς.
Οι επιγραφές αυτές, μπορεί να αποκαλύψουν το όνομα, την ιεραρχία ή την καταγωγή του νεκρού, προσφέροντας μία απτή σύνδεση με τις προσωπικές ζωής των αρχαίων κατοίκων της Ιεράπολης.
Ιεράπολη: Ιστορικό σταυροδρόμι
Η Ιεράπολη, γνωστή και ως Ιεράπολη Βαμβύκη, από την αρχαιότητα, ήταν ένας σημαντικός πολιτιστικός και εμπορικός κόμβος.
Στη ρωμαϊκή διοίκηση, η πόλη ήταν κέντρο της επαρχίας με σημαντικές εμπορικές συνδέσεις, ναούς, δημόσια κτίρια και τάφους.
Η ανακάλυψη της στήλης με τον αετό, εμπλουτίζει τα στοιχεία που μαρτυρούν τη ρωμαϊκή επιρροή στη βόρεια Συρία και αναδεικνύει τον ρόλο της πόλης ως σταυροδρόμι της περιοχής όπου αλληλεπιδρούσαν η ρωμαϊκή, η ελληνιστική και η τοπική παράδοση.
Η μακραίωνη ιστορία της πόλης, την έχει κάνει στόχο λεηλατών, ειδικά κατά τη διάρκεια των συρράξεων από το 2011 έως το 2019.
Στη Συρία, έχουν λεηλατηθεί σχεδόν ένα εκατομμύριο τεχνουργήματα ενώ πάνω από 700 αρχαιολογικοί χώροι έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές. Η Ιεράπολη , κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου στη Συρία, έχει γίνει στόχος παράνομων ανασκαφών.
Υπό τον έλεγχο του ISIS, επιτρεπόταν στους κατοίκους να σκάβουν οι ίδιοι – με τον όρο της αναφοράς των αναπαραστατικών τεχνουργημάτων, με σκοπό την καταστροφή τους. Το 2016, μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης από τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), τις ανασκαφές επέβλεπαν τοπικές ελίτ, με αποτέλεσμα η πόλη να μετατραπεί σε κέντρο αρχαιοκαπηλίας προς τις γειτονικές χώρες αλλά και πέρα από αυτές.
Προστατεύοντας την πολιτιστική κληρονομιά της Συρίας
Παρά τις προκλήσεις, η συνεργασία της κοινότητας, έχει αποδειχθεί καθοριστικής σημασίας. Ο κάτοικος που ανάφερε τη στήλη με το αετό, αποτελεί ενδεικτικό παράδειγμα της σημασίας της τοπικής επιτήρησης στη διάσωση της ανεκτίμητης πολιτιστικής κληρονομιάς της Συρίας.
Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας, η στήλη θα συμβάλει, όχι μόνο στην κατανόηση των ρωμαϊκών ταφικών πρακτικών, αλλά και στο ευρύτερο αφήγημα της ιστορικής σημασίας της Μανμπίτζ.
Η ανακάλυψη αναδεικνύει τη διαχρονική κληρονομιά της ρωμαϊκής επιρροής στη Συρία, καθώς και τη συμβολική δύναμη του μοτίβου του αετού.
Καθώς οι αρχαιολόγοι συνεχίζουν το έργο τους, η στήλη υπόσχεται να ρίξει φως στις ζωές και τις πεποιθήσεις των αρχαίων κοινοτήτων που ευημερούσαν κάποτε στην Ιεράπολη της Συρίας, γεφυρώνοντας χιλιετίες ιστορίας και συνδέοντας τους σύγχρονους παρατηρητές με το κλέος του ρωμαϊκού κόσμου.
