Στην Ταϊλάνδη, αρχαιολόγοι πραγματοποίησαν μια εξαιρετική ανακάλυψη, φέρνοντας στο φως έναν κρυμμένο θησαυρό από χρυσό και ασήμι, κάτω από ένα άγαλμα 1.300 ετών του «ξαπλωμένου» Βούδα.
Στην πρωτοποριακή αρχαιολογική ανακάλυψη, η υπηρεσία Καλών Τεχνών της Ταϊλάνδης αποκάλυψη μια κρυμμένη συλλογή από χρυσά, ασημένια και χάλκινα αντικείμενα κάτω από το μνημείο του Ξαπλωμένου Βούδα στον ναό Wat Thammachak Sema Ram, στο Ιστορικό Πάρκο του Μουάνγκ Σεμά (Muang Sema), στην επαρχία Νακόν Ρατχασίμα.
Η ανακάλυψη πραγματοποιήθηκε στη διάρκεια έργων συντήρησης για τον περιορισμό της υγρασίας στο υπέδαφος γύρω από την απεικόνιση σε ψαμμίτη του Βούδα – ένα από τ’ αρχαιότερα και μεγαλύτερα αγάλματα του Βούδα που υπάρχουν στην Ταϊλάνδη. Κατά τη διάρκεια των εργασιών για την εγκατάσταση συστήματος αποστράγγισης, οι εργάτες πρόσεξαν το κεραμικό αγγείο που περιείχε μεταλλικά διακοσμητικά, σε βάθος περίπου 1.3 μέτρων κάτω από τη βάση του αγάλματος.
Στο εσωτερικό του, ανακαλύφθηκαν 33 αντικείμενα, ανάμεσα στα οποία και χρυσά δαχτυλίδια, ασημένια σκουλαρίκια και περίτεχνα σχηματισμένα χάλκινα διακοσμητικά τα οποία θεωρείται ότι ανάγονται στην περίοδο Dvaravati (αρχαία πολιτιστική οντότητα της Ταϊλάνδης, 6ος – 11ος αιώνας μ.Χ.).
Μια ανασκαφή συντήρησης που εξελίχθηκε σε ιστορική αποκάλυψη
Σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή του Τμήματος Καλών Τεχνών, Panombut Chantrachote, στις 21 Απριλίου του 2025 η πρώτη ανακάλυψη έδωσε το έναυσμα για την περαιτέρω έρευνα. Λίγες μέρες αργότερα, στις 30 Απριλίου, οι αρχαιολόγοι αποκάλυψαν περισσότερα τεχνουργήματα από χρυσό, μόλυβδο και κράμα από κασσίτερο και μόλυβδο που είναι γνωστό ως chin.
Ανάμεσά τους υπήρχαν και τρία εντυπωσιακά μεταλλικά ελάσματα διακοσμημένα με ανάγλυφες παραστάσεις του Βούδα, έργα τέχνης που μαρτυρούν εξαιρετική καλλιτεχνική δεξιοτεχνία και βαθύ πνευματικό συμβολισμό στη διάρκεια της περιόδου Dvaravati.
Μία ακόμη από τις πιο αξιοσημείωτες ανακαλύψεις, ήταν ένα τετράγωνο, χρυσό έλασμα πλάτους 8 εκατοστών και ύψους 12.5 εκατοστών, στο οποίο απεικονίζεται ένας καθιστός Βούδας να κάνει την Vitarka Mudra, τη χαρακτηριστική κίνηση της διδασκαλίας με το χέρι υψωμένο μέχρι το πρόσωπο.
Η απεικόνιση αναπαριστά τον Βούδα με φωτοστέφανο, μεγεθυσμένους λοβούς αυτιών και πυκνά σγουρά μαλλιά καλυμμένα με μοναστικό μανδύα που πέφτει αρμονικά στον αριστερό ώμο του. Μια μικρή κυκλική οπή στην μια πλευρά του ελάσματος, μαρτυρά ότι μπορεί να κρεμιόταν ή να δενόταν ως τελετουργικό αντικείμενο.
Ένα ακόμη τεχνούργημα, ένα λαξευμένο έλασμα από μόλυβδο, απεικονίζει τον Βούδα όρθιο και πλαισιωμένο από ακόλουθους. Αν και το αντικείμενο έχει καταστραφεί μερικώς, παραμένουν οι λεπτομέρειες της απεικόνισης, όπως η νηφάλια έκφραση του Βούδα και οι λεπτεπίλεπτες πτυχές του μανδύα του – αντανακλώντας το καλλιτεχνικό ύφος της περιόδου Dvaravati που απαντά στον ναό Wat Phra Pathon, Nakhon Pathom.
Η ομοιότητα ενισχύει τον δεσμό ανάμεσα στην κληρονομιά της εποχής Dvaravatiτης κεντρικής Ταϊλάνδης και των τεχνουργημάτων που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα στα βορειοανατολικά της χώρας.
Η τρίτη ανακάλυψη περιλάμβανε τρία μεταλλικά ελάσματα, φωλιασμένα μέσα σε στρώματα χώματος και ασβέστη, τα οποία βρέθηκαν πίσω από το κεφάλι του Βούδα. Αν και εύθραυστα, θεωρείται ότι αυτά τα τεχνουργήματα μπορεί να λειτουργούσαν ως ιερά αναθήματα ή τελετουργικές προσφορές κατά την αρχική ανέγερση του αγάλματος.
Στοιχεία για το καλλιτεχνικό πνεύμα της εποχής Νταραβάτι
Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, τα μεταλλικά αυτά έργα δημιουργήθηκαν με την τεχνική της μεταλλοπλαστικής (repoussé): Πρόκειται για μια μέθοδο κατά την οποία ο τεχνίτης, χρησιμοποιώντας ειδικά σφυριά και εργαλεία, χτυπά το μέταλλο από την πίσω πλευρά του, ώστε να σχηματιστούν ανάγλυφες παραστάσεις στην μπροστινή του όψη.
Η μέθοδος repoussé απαιτεί εξαιρετική ακρίβεια και υπομονή, γεγονός που μαρτυρά την καλλιτεχνική δεξιοτεχνία και την πνευματική αφοσίωση των τεχνιτών της εποχής Dvaravati. Ο πολιτισμός Dvaravati, άνθισε στη σημερινή κεντρική και βορειοανατολική Ταϊλάνδη μεταξύ του 6ου και 11ου αιώνα. Διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στη διάδοση του Βουδισμού και τη διαμόρφωση των πρώιμων μορφών τέχνης στην περιοχή.
Η ανακάλυψη τόσο εκλεπτυσμένων ανάγλυφων παραστάσεων κάτω από ένα σημαντικό βουδιστικό μνημείο αναδεικνύει τη βαθιά σύνδεση ανάμεσα στη θρησκεία, την τέχνη και την τελετουργία στην πρώιμη κοινωνία της Ταϊλάνδης.
Τα ευρήματα αυτά δεν φανερώνουν μόνο την τεχνική αρτιότητα των αρχαίων τεχνιτών, αλλά ρίχνουν φως και στους συμβολικούς τελετουργικούς τρόπους που συνόδευαν την ανέγερση των μεγάλων βουδιστικών μνημείων. Η τοποθέτηση ιερών αναθημάτων κάτω από αγάλματα πιθανότατα είχε ως σκοπό να ευλογήσει το μνημείο και να εξασφαλίσει πνευματική προστασία για τις επόμενες γενιές.
Συντήρηση και έρευνα στο Εθνικό Μουσείο Φιμάι
Μετά την ανακάλυψη, όλα τα τεχνουργήματα μεταφέρθηκαν στο Εθνικό Μουσείο Φιμάι, όπου οι εμπειρογνώμονες ανέλαβαν τον προσεκτικό καθαρισμό, την καταγραφή και μελέτη κάθε ευρήματος.
Το μουσείο, φημισμένο για την προσήλωση στη διαφύλαξη της αρχαίας κληρονομιάς της Νοτιοανατολικής Ασίας, θα αναλύσει τη σύνθεση του μετάλλου, τις κατασκευαστικές τεχνικές και την εικονογραφία για την κατανόηση της προέλευσης και του ιστορικού πλαισίου των τέχνεργων.
«Τα ευρήματα προσφέρουν ανεκτίμητης αξίας στοιχεία για την καλλιτεχνική εξέλιξη και τις πνευματικές πρακτικές της περιόδου Dvaravati », είπε χαρακτηριστικά το γενικός διευθυντής Panombut. «Μας υπενθυμίζουν τις βαθιές πολιτιστικές καταβολές της Ταϊλάνδης και το επίπεδο της πρώιμης βουδιστικής τέχνης».
Ακόμη, η ομάδα της συντήρησης, έχει ολοκληρώσει τις προκαταρκτικές διαδικασίες της σταθεροποίησης για την προστασία των εύθραυστων μεταλλικών επιφανειών. Έχουν προγραμματιστεί περαιτέρω μελέτες, όπως τρισδιάστατη σάρωση και μεταλλουργική ανάλυση για την κατανόηση των τεχνικών που εφάρμοζαν οι τεχνίτες και της σημασίας καθενός αντικειμένου στο πλαίσιο των αρχαίων βουδιστικών τελετουργικών.
Ένας θησαυρός που ενώνει το παρελθόν με το παρόν
Η εξαιρετική ανακάλυψη προσθέτει ένα ακόμη κεφάλαιο στο πλούσιο αρχαιολογικό αρχείο της Ταϊλάνδης, ενώνοντας τη σύγχρονη ταυτότητα με την πνευματική κληρονομιά της Dvaravati που θεωρείται ο πρώτος ιστορικός πολιτισμός στην περιοχή της σημερινής Ταϊλάνδης και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διάδοση του Ινδικού πολιτισμού και, κυρίως, του Βουδισμού.
Εκτός απ’ την αισθητική αξία της, η ανακάλυψη αναδεικνύει την αδιάλειπτη πίστη και καλλιτεχνική δεξιότητα που άντεξε για πάνω από μια χιλιετία. Ο Ξαπλωμένος Βούδας στον ναό Wat Thammachak Sema Ram, ένα εμβληματικό μνημείο της πίστης αποκτά πλέον περισσότερη σημασία ως θεματοφύλακας της αρχαίας ιστορίας.
Καθώς το Τμήμα Καλών Τεχνών συνεχίζει το έργο έρευνας και συντήρησης, οι θησαυροί αυτοί θα εκτεθούν σύντομα στο κοινό, δίνοντας στους επισκέπτες την ευκαιρία να θαυμάσουν από κοντά τη λαμπρότητα του πρώιμου πολιτισμού της Ταϊλάνδης.
Για την Ταϊλάνδη – αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο – η αποκάλυψη του χρυσού κάτω από τον Βούδα δεν είναι απλώς ένα αρχαιολογικό επίτευγμα, είναι η ανάκτηση της πολιτιστικής μνήμης, η φωνή από το ιερό παρελθόν που αντηχεί μέχρι σήμερα.
