Το φοιτητικό δάνειο του Ομπάμα και η κρίση
Τόσο η Μισέλ όσο κι εγώ δεν προερχόμαστε από εύπορες οικογένειες. Έτσι, όταν αποφοιτήσαμε, είχαμε ένα… βουνό χρέους.
Όταν παντρευτήκαμε, γίναμε φτωχότεροι μαζί, ενώ έως και πριν από λίγα χρόνια δεν είχαμε αποπληρώσει όλα τα φοιτητικά μας δάνεια! Και είμαι ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών…
Κάπως έτσι περιέγραψε την προσωπική του εμπειρία ο Μπαράκ Ομπάμα με στόχο να τονώσει το ηθικό 39 εκατ. Αμερικανών που φορτώθηκαν με ένα τεράστιο οικονομικό βάρος απλά και μόνο για να σπουδάσουν.
Με την περιγραφή, ωστόσο, αυτή δικαίωσε σε σημαντικό βαθμό τους αναλυτές που συγκρίνουν την αγορά φοιτητικών δανείων με τη «φούσκα-τέρας» στα στεγαστικά δάνεια υψηλού κινδύνου (subprimes) από την οποία ξεκίνησε το 2007 το ολέθριο ντόμινο της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Ο όγκος των εκκρεμών φοιτητικών δανείων στις ΗΠΑ έχει εκτιναχθεί σήμερα στο αστρονομικό ποσό των 1,2 τρισ. δολαρίων, ενώ ο μέσος όρος του χρέους έχει προσεγγίσει τα 33.000 δολάρια.
Αντιμέτωπη με την αυστηρή πίστωση από τις τράπεζες και τη γενικότερη καταναλωτική επιφύλαξη, η νέα γενιά δανειοληπτών μειώνει τις δαπάνες. Δεν χρησιμοποιούν τις πιστωτικές κάρτες, δεν αγοράζουν σπίτι και αυτοκίνητο και δεν ανοίγουν αποταμιευτικό λογαριασμό για τις σπουδές των δικών τους παιδιών.
Για να αποπληρώσουν τις δόσεις των δανείων εγκαταλείπουν κάθε προοπτική καριέρας και επιδίδονται σε δουλειές του ποδαριού…
Οι εμπειρογνώμονες προειδοποιούν ότι αυτή η τάση αυξάνει την πιθανότητα να σκάσει η αγορά σπουδαστικών δανείων υπονομεύοντας την οικονομική ανάπτυξη στις ΗΠΑ, όπου η καταναλωτική δαπάνη καταλαμβάνει το 70% του ΑΕΠ.
Πυροσβεστικά μέτρα
Με κεντρικό σύνθημα «πλήρωσε ανάλογα με αυτά που βγάζεις» και στόχο την «ανακούφιση» των δανειοληπτών που έχουν επωμιστεί μεγάλα χρέη, συχνά για δεκαετίες, εξαιτίας του υψηλού κόστους των σπουδών τους, ο Μπαράκ Ομπάμα ανακοίνωσε προ ολίγων ημερών μέτρα με τα οποία δίνεται η δυνατότητα σε πέντε εκατ. Αμερικανούς με φοιτητικά δάνεια να καταβάλουν για την αποπληρωμή μόλις μέχρι το 10% του βεβαιωμένου μηναίου εισοδήματός τους. Το συγκεκριμένο μέτρο αναμένεται να επεκταθεί μέχρι τα τέλη του 2015 και στους υπόλοιπους δανειολήπτες.
Εχει, επίσης, γνωστοποιήσει τη σύνδεση των επιχορηγήσεων του ομοσπονδιακού κράτους προς τα πανεπιστήμια με το κόστος σπουδών και τις εν γένει επιδόσεις κάθε ιδρύματος, ώστε να δοθεί ένα κίνητρο στα εκπαιδευτικά ιδρύματα να μειώσουν το ύψος της δαπάνης. Η πορεία των διδάκτρων είναι ανοδική, ενδεχομένως και λόγω της μείωσης στην κρατική χρηματοδότηση κατά 17,5% την περίοδο 2007-2012.
Παρά όμως τις δεσμεύσεις του Αμερικανού προέδρου να κάνει «το πανεπιστήμιο φθηνότερο», οικονομικοί αναλυτές και μεγάλη μερίδα του Τύπου χτυπούν τον κώδωνα του κινδύνου, εκτιμώντας ότι η «φούσκα» στην αγορά των φοιτητικών δανείων είναι έτοιμη να… σκάσει.
Ειδικοί χαρακτηρίζουν τα τιτλοποιημένα σπουδαστικά δάνεια «τοξικά προϊόντα» που είναι σχεδιασμένα για να αποτύχουν. Οπως εξηγούν όταν οι πτυχιούχοι βγαίνουν στην αγορά εργασίας εκτός ότι δυσκολεύονται να βρουν δουλειά, χρωστούν ευθύς εξαρχής ποσό ίσο με την αξία ενός στεγαστικού δανείου!
Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε πρόσφατα ο βρετανικός «Guardian», από τα 39 εκατ. Αμερικανών με φοιτητικό χρέος, τα 26 εκατομμύρια είναι έως 39 ετών. Πρόκειται, σύμφωνα με το δημοσίευμα, για νέους ανθρώπους που δίνουν μάχη για την επιβίωση, χωρίς καμία ελπίδα να αποκτήσουν το δικό τους σπίτι ή ακόμη και να παντρευτούν.
«Με το κόστος της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να αυξάνεται πολύ ταχύτερα από τον πληθωρισμό, η κατάσταση κινδυνεύει να εξελιχθεί τάχιστα σε μια νέα καταβόθρα ανάλογη με εκείνη των στεγαστικών δανείων υψηλού κινδύνου», τονίζουν οι αναλυτές.
Υπογραμμίζουν, επίσης, ότι τα φοιτητικά δάνεια είναι εγγυημένα από την κυβέρνηση και δεν μπορούν να ακυρωθούν μέσω μιας πτώχευσης του οφειλέτη. Ως εκ τούτου, οι επιβαρύνσεις που απορρέουν από τυχόν μη εξυπηρετούμενα φοιτητικά δάνεια θα πρέπει να καταβληθούν από κρατικούς πόρους, επιβαρύνοντας το ήδη τεράστιο δημοσιονομικό έλλειμμα των ΗΠΑ.
Επί Μπους
Η «φούσκα» άρχισε να διαμορφώνεται κατά την περίοδο διακυβέρνησης του Τζορτζ Μπους, η οποία συνέπεσε με την πολιτική ιστορικά χαμηλών επιτοκίων που ακολούθησε η Αμερικανική Κεντρική Τράπεζα (Fed) και με την απορρύθμιση του χρηματοοικονομικού κλάδου που είχε ως συνέπεια την απώλεια κάθε έννοιας ελέγχου στη χορήγηση δανείων, όπως αποδείχθηκε και στην περίπτωση των subprimes.
Ωστόσο, διογκώθηκε ακόμα περισσότερο μετά το 2009, όταν υπό την απειλή της μεγάλης πιστωτικής κρίσης κρατικοποιήθηκαν τα περισσότερα προγράμματα φοιτητικών δανείων, διασφαλίζοντας την εγγύηση της αμερικανικής κυβέρνησης για τα περισσότερα δάνεια των σπουδαστών.
Η εξέλιξη αφαίρεσε εντελώς τους κινδύνους παροχής φοιτητικών δανείων από τις τράπεζες και ενθάρρυνε ένα κερδοσκοπικό όργιο από πάσης φύσεως κολέγια με την εγγύηση του κράτους. Οπως έχει σχολιάσει η Wall Street Journal, η ιστορία θυμίζει, πλέον, πολύ το κραχ των στεγαστικών δανείων στις ΗΠΑ την περίοδο 2007-2008. Τα φοιτητικά δάνεια «κοκκινίζουν» με αυξανόμενους ρυθμούς, αλλά οι επενδυτές δεν μπορούν να χορτάσουν την πείνα τους…
Πιστωτικά ιδρύματα και εταιρείες εκμεταλλεύτηκαν την αύξηση των διδάκτρων και την άγνοια παιδιών και γονιών, λένε αναλυτές, και τους έπεισαν να υποθηκεύσουν τη ζωή τους για 10 έως 30 χρόνια μετά την αποφοίτησή τους, με επιτόκιο που στις περισσότερες περιπτώσεις ξεπερνά το 6%.
Ενδεικτική είναι η περίπτωση για τους πτυχιούχους του Στάνφορντ που για το πανεπιστημιακό έτος 2014-2015 έχουν λάβει δάνεια με επιτόκια από 5,1% έως και 7,6%.
Σημειώνεται ότι πρώην φοιτητές σε ορισμένα από τα πιο γνωστά ανώτατα ιδρύματα, όπως το Γέιλ, το Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια ή το Τζορτζ Ουάσιγκτον, έχουν μηνυθεί για ληξιπρόθεσμα δάνεια. «Σήμα κινδύνου» στους επενδυτές εκπέμπει ο Ερικ Λιούις, ο δικηγόρος που έστησε στον… τοίχο την Goldman Sachs επειδή πωλούσε στους πελάτες της «τοξικά» προϊόντα. Η νέα απειλή για την οικονομία είναι, κατά την άποψή του, τα σπουδαστικά δάνεια.
Πηγή: Έθνος
Διαβάστε επίσης
