Οι κατσαρίδες μπορεί να μην είναι το είδος που θα επιβιώσει μετά από έναν πυρηνικό όλεθρο – κάτι που, όπως αποδεικνύεται αποτελεί αστικό μύθο, είναι ωστόσο γνωστές για την εντυπωσιακή τους ανθεκτικότητα.
Ακόμη και τα ασπόνδυλα αυτά θ’ αφανίζονταν από το ωστικό κύμα και τη θερμότητα μιας πυρηνικής έκρηξης, όμως η διάδοση αυτού του μύθου δείχνει πόσο σκληροτράχηλα πλάσματα είναι στην πραγματικότητα.
Υπάρχουν περίπου 3.500 είδη κατσαρίδων, εκ των οποίων 55 εντοπίζονται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το πιο κοινό είδος είναι η γερμανική κατσαρίδα, όμως και η αμερικανική κατσαρίδα έχει αποκτήσει παγκόσμια φήμη για την ανθεκτικότητά της. Στην Κίνα είναι γνωστή ως «Xiao Qiang» και αποτέλεσε αντικείμενο μιας μελέτης που δημοσιεύτηκε το 2018 στο περιοδικό Nature, η οποία εξέτασε τη γενετική βάση της ανθεκτικότητάς της.
Η ερευνητική ομάδα ανακάλυψε γονίδια υπεύθυνα για εκατοντάδες υποδοχείς οσμής και γεύσης, που την καθιστούν εξαιρετικό «σκουπιδοφάγο», ενώ διαπίστωσαν ότι το είδος είναι στενά συγγενικό με τους τερμίτες, ένα ακόμη εξαιρετικά ανθεκτικό παράσιτο.
Βάσει απολιθωμάτων, θεωρείται ότι η κατσαρίδα υπάρχει πάνω από 300 εκατομμύρια χρόνια στη γη. Έχει γονίδια που την καθιστούν ικανή να αναγεννά άκρα και ακόμη και να παράγει τα δικά της αντιβιοτικά. Μπορεί να μην αντέξει έπειτα από μια πυρηνική έκρηξη, αλλά παραμένει ένα από τα πιο επίμονα παράσιτα του πλανήτη.
Γι’ αυτό, το φυσικό ένστικτό μας όταν βλέπουμε μια κατσαρίδα είναι να την εξολοθρεύσουμε επί τόπου, για να είμαστε σίγουροι πως το ενοχλητικό έντομο δεν θα επιστρέψει. Ωστόσο, όπως φαίνεται, το να τη συνθλίψουμε είναι κακή ιδέα, κυρίως επειδή οι κατσαρίδες μεταφέρουν πολλά επικίνδυνα βακτήρια και μικροοργανισμούς, που μπορούν να μολύνουν επιφάνειες και να προκαλέσουν πιθανές λοιμώξεις στους ανθρώπους.
Το να συνθλίψετε μια κατσαρίδα είναι ένας τρόπος μετάδοσης ασθενειών
Παρότι οι κατσαρίδες μπορούν να ζήσουν με ευκολία σε εξωτερικούς χώρους με υγρασία και ζέστη (γι’ αυτό και πολλές πεθαίνουν τον χειμώνα), στην πραγματικότητα προτιμούν τους εσωτερικούς χώρους, όπου έχουν πιο εύκολη πρόσβαση σε τροφή, νερό, καταφύγιο και ζέστη.
Αυτό σημαίνει πως, όταν τις συναντάμε, είναι πολύ πιο πιθανό να τις βρούμε μέσα στο σπίτι μας παρά έξω — μία εμπειρία που για τους περισσότερους είναι ιδιαίτερα αηδιαστική, ακόμη κι αν δεν γνωρίζουν τα πάντα για αυτά τα ανθεκτικά έντομα.
Δεν είναι μόνο ότι οι κατσαρίδες δεν είναι ευχάριστες στην όψη, οι περισσότεροι γνωρίζουμε ότι δεν είναι καθόλου καθαρά πλάσματα. Έτσι, όταν βλέπουμε μία μέσα στο σπίτι, εκτός από το σοκ που προκαλεί, δημιουργεί και την αίσθηση ότι ζούμε σε έναν ανθυγιεινό ή βρώμικο χώρο.
Η παρόρμηση να τη λιώσουμε είναι, λοιπόν, πολύ ισχυρή — ωστόσο, όπως είναι λογικό, το να μένουν πίσω υπολείμματα του εντόμου πάνω στο πάτωμα ή στις επιφάνειες δεν είναι και η καλύτερη ιδέα, δεδομένης της βρωμιάς και των μικροβίων που κουβαλά.
Οι κατσαρίδες κουβαλούν μικροοργανισμούς που μεταδίδουν ασθένειες: βακτήρια, ιούς και μονοκύτταρα παράσιτα, όπως είναι τα πρωτόζωα που μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στον άνθρωπο. Αυτοί οι παθογόνοι μικροοργανισμοί επιδεινώνουν αλλεργίες και άσθμα σε άτομα που ήδη υποφέρουν από αυτά, ενώ μπορούν εύκολα να προκαλέσουν λοιμώξεις.
Βακτήρια όπως το E. coli και η σαλμονέλα, για παράδειγμα, εξαπλώνονται ευκολότερα αν πατήσουμε μια κατσαρίδα, και η διασπορά μπορεί να γίνει ακόμη μεγαλύτερη, καθώς ενδέχεται να μεταφερθούν με τα παπούτσια μας σε άλλα σημεία του σπιτιού.
Πώς πρέπει να σκοτώνουμε τις κατσαρίδες
Όταν λιώνουμε μια κατσαρίδα, δεν πρέπει να ανησυχούμε μόνο για τα βακτήρια και τους ιούς που κουβαλούσε εκείνο το συγκεκριμένο έντομο. Η σύνθλιψη του σώματός της προκαλεί επίσης την απελευθέρωση χημικών ουσιών, όπως φερομόνες, οι οποίες προσελκύουν άλλες κατσαρίδες της περιοχής, οι οποίες κουβαλούν επίσης παθογόνους μικροοργανισμούς.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2024 στο Scientific Reports, έχει διαπιστωθεί ότι οι κατσαρίδες μπορούν να μεταφέρουν έως και 50 είδη παθογόνων βακτηρίων, όπως καμπυλοβακτήριο, σαλμονέλα, E. coli και ακόμα και νοροϊό. Οι ερευνητές της μελέτης σημείωσαν επίσης ότι η παρουσία κατσαρίδων σε χώρους με τρόφιμα μπορεί να «αποτελεί σημαντική απειλή για τη δημόσια υγεία». Φανταστείτε λοιπόν, τι συνεπάγεται να σκοτώνουμε τις κατσαρίδες και να διασπείρουμε όλα τα παραπάνω βακτήρια σε δάπεδα και επιφάνειες.
Υπάρχει επίσης και το θέμα της μυρωδιάς. Όταν μια κατσαρίδα συνθλίβεται, διαρρέουν τα σωματικά της υγρά, τα οποία έχουν μια πολύ δυσάρεστη οσμή, δεδομένης της φύσης και των συνηθειών αυτών των εντόμων.
Είναι λοιπόν ξεκάθαρο ότι το να λιώσετε μια κατσαρίδα δεν είναι η σωστή λύση. Υπάρχουν, όμως, πολύ πιο αποτελεσματικοί και ασφαλείς τρόποι για να απαλλαγείτε από τις κατσαρίδες ή έστω να τις περιορίσετε.
Τα δολώματα σε μορφή τζελ δεν είναι μόνο μικρά και εύκολα κρυμμένα, αλλά μπορούν επίσης να κάνουν τις κατσαρίδες να μεταφέρουν δηλητήριο πίσω στις φωλιές και να σκοτώσουν περισσότερα έντομα. Ομοίως, οι κολλώδεις παγίδες μπορούν να τις παγιδεύσουν χωρίς να επιτρέπουν την έκλυση χημικών σημάτων. Τέλος, η σφράγιση ρωγμών και χαραμάδων στο σπίτι, καθώς και η καθαριότητα, είναι εξαιρετικοί τρόποι για να αποτρέψετε μια μελλοντική προσβολή από τα αποκαλούμενα «μικρά πανίσχυρα» έντομα.
