Ένα αναθεωρημένο, αυστηρά νομικά και πολιτικά ισορροπημένο σχέδιο για το ευρωπαϊκό δάνειο αποζημιώσεων προς την Ουκρανία βρίσκεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες και σχετική ανάρτηση του Euronews. Στόχος του νέου πλαισίου είναι να αρθούν οι αντιρρήσεις του Βελγίου και να διασφαλιστεί η ενότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αν και πρόκειται για σχέδιο που βρίσκεται ακόμη υπό διαμόρφωση, η πρόοδος που καταγράφεται θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική, με το κείμενο να προβλέπει ξεκάθαρες εγγυήσεις και συγκεκριμένες προβλέψεις για την αποφυγή νομικών παγίδων.
Νομικές εγγυήσεις και σεβασμός κυριαρχίας
Το σχέδιο ξεκαθαρίζει πως δεν θα υπάρξει δήμευση ή απαλλοτρίωση ρωσικών κυριαρχικών περιουσιακών στοιχείων. Παράλληλα, διασφαλίζεται πλήρως ο σεβασμός του ενωσιακού και διεθνούς δικαίου, καθώς και των συμβατικών υποχρεώσεων που έχουν συνάψει οι ευρωπαϊκοί χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί με την Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας. Με αυτόν τον τρόπο, περιορίζεται ο νομικός κίνδυνος και μειώνονται οι πιθανότητες για προσφυγές από ρωσικής πλευράς.
Υποχρεωτική διοχέτευση κερδών και αποχώρηση από επενδυτικές συνθήκες
Όλα τα ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τα θεσμικά όργανα που κατέχουν ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα είναι υποχρεωμένα να διοχετεύουν τα κέρδη τους στο δάνειο αποζημιώσεων, χωρίς καμία εξαίρεση. Αυτό σημαίνει πως εκτός από την Euroclear στο Βέλγιο, θα ενταχθούν στο νέο καθεστώς και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Κύπρο και τη Σουηδία. Ταυτόχρονα, προβλέπεται η συντονισμένη αποχώρηση όλων των κρατών-μελών της ΕΕ από τις υφιστάμενες διμερείς επενδυτικές συμφωνίες με τη Ρωσία.
Μηχανισμός ρευστότητας και χρηματοπιστωτικά εργαλεία
Το σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία μηχανισμού ρευστότητας, ο οποίος θα βασίζεται σε «νομικά δεσμευτικές, άνευ όρων, αμετάκλητες και κατ’ απαίτηση» εγγυήσεις. Οι εγγυήσεις αυτές θα επιτρέπουν στα εμπλεκόμενα ιδρύματα να αποπληρώνουν την Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας οποιαδήποτε στιγμή κριθεί απαραίτητο. Παράλληλα, οι τράπεζες θα έχουν τη δυνατότητα να εκδίδουν «εξασφαλισμένο χρεωστικό μέσο», το οποίο θα μπορεί να διαπραγματεύεται για την εξασφάλιση άμεσης ρευστότητας, διευκολύνοντας την κάλυψη των υποχρεώσεών τους.
Αλληλεγγύη, εγγυήσεις και «ανώτατο όριο»
Το πλαίσιο λειτουργεί με βάση την αρχή της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, ορίζοντας ότι όλα τα έξοδα και οι ζημιές που σχετίζονται με το δάνειο θα καλυφθούν συλλογικά από τα κράτη-μέλη. Στο παρόν στάδιο, η διατύπωση για την ύπαρξη ή μη «ανώτατου ορίου» στις εγγυήσεις παραμένει ανοιχτή, καθώς βρίσκεται ακόμη μέσα σε αγκύλες. Σύμφωνα με πληροφορίες, το Βέλγιο επιμένει στην απαίτησή του να μην τεθεί κανένα «ανώτατο όριο εγγυήσεων». Εν τω μεταξύ, σχεδιάζεται μηχανισμός «συμψηφισμού» για την ανάκτηση ζημιών, ενώ οι εγγυήσεις θα κατανεμηθούν με βάση την οικονομική δύναμη κάθε κράτους‑μέλους, χωρίς να προσμετρώνται στο επίσημο δημόσιο χρέος.
Συνθήκες ενεργοποίησης και χρήση των πόρων
Οι εκταμιεύσεις προς την Ουκρανία θα ξεκινήσουν μόνο όταν ενεργοποιηθεί το 75% των εγγυήσεων, κάτι που υποδηλώνει την ανάγκη ευρείας συμμετοχής από τα κράτη‑μέλη. Η Ουκρανία, για να λαμβάνει τα ποσά, θα πρέπει να ανταποκρίνεται σε συγκεκριμένα ορόσημα σχετικά με την καταπολέμηση της διαφθοράς. Το δάνειο αποζημιώσεων θα αξιοποιηθεί τόσο για την ενίσχυση της ουκρανικής αμυντικής βιομηχανίας όσο και για την τόνωση των ευρωπαϊκών αμυντικών δυνατοτήτων, με σεβασμό στην εξωτερική και αμυντική πολιτική κάθε χώρας της Ένωσης.
Σύνδεση με το σχήμα G7 των 45 δισ. ευρώ
Το νέο ευρωπαϊκό δάνειο θα λειτουργεί συμπληρωματικά προς το υφιστάμενο πρόγραμμα των 45 δισ. ευρώ της G7, το οποίο βασίζεται στα κέρδη από τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία. Παράλληλα, οι χώρες της G7 προσανατολίζονται στη δημιουργία παρόμοιων μηχανισμών, υιοθετώντας την ίδια φιλοσοφία με την ΕΕ, ώστε να ενισχυθεί ο συντονισμός της δυτικής στήριξης προς το Κίεβο.
Η διαπραγμάτευση για το τελικό πλαίσιο παραμένει ανοιχτή και βρίσκεται σε εξέλιξη.
