Με την προσωρινή διακοπή των διαπραγματεύσεων στην Ντόχα, με σκοπό μια συμφωνία για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, η επικείμενη επανέναρξή τους την επόμενη εβδομάδα στο Κάιρο, έχει θέσει σοβαρά ερωτήματα σε όλες τις πλευρές. Ωστόσο, υπάρχουν πέντε λόγοι –εκτός της αισιοδοξίας του Τζο Μπάιντεν– που μπορεί να προκύψει μια ιστορική συμφωνία που θα αποσυμπιέσει την εκρηκτική κατάσταση στη Μέση Ανατολή.
Η Χαμάς, αν και έχει απορρίψει τους νέους όρους που προτείνονται από το Ισραήλ, ενώ διαφωνεί και με τη νέα συμβιβαστική πρόταση των ΗΠΑ, της Αιγύπτου και του Κατάρ, των τριών χωρών που μεσολαβούν στις διαπραγματεύσεις, φαίνεται πως στηρίζει το σημερινό αίτημα του ΟΗΕ για ανθρωπιστικές παύσεις πυρός για επτά ημέρες, με αφορμή την πραγματοποίηση μιας εκστρατείας εμβολιασμού κατά της πολιομυελίτιδας.
Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν μερικοί ακόμα παράγοντες που ενδεχομένως να ωθήσουν τα αντίπαλα στρατόπεδα σε μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στον παλαιστινιακό θύλακα.
Το Ισραήλ δεν έχει να επιτύχει κάτι άλλο στη Γάζα μέσω στρατιωτικών επιχειρήσεων
Έπειτα από μήνες έντονων στρατιωτικών επιχειρήσεων, η κατάσταση στη Γάζα έχει φτάσει σε ένα σημείο όπου το Ισραήλ δεν φαίνεται να μπορεί να επιτύχει περαιτέρω στρατηγικούς στόχους μέσω στρατιωτικής δύναμης. Οι απώλειες είναι τεράστιες, με πάνω από 100.000 τραυματίες και περισσότερους από 40.000 νεκρούς. Αυτό έχει αφήσει τη Γάζα σε κατάσταση σχεδόν πλήρους καταστροφής, και η συνέχιση των βομβαρδισμών έχει χάσει τη λογική της, όπως παρατήρησαν Αμερικανοί αξιωματούχοι στους New York Times. Οι στρατιωτικές επεμβάσεις του Ισραήλ έχουν ήδη προκαλέσει καταστροφές που ξεπερνούν τα όρια της ανθρωπιστικής κρίσης, και με την κατάσταση στη Γάζα να έχει φτάσει στο έσχατο σημείο, οι ΗΠΑ φαίνεται να πιέζουν το Ισραήλ να σταματήσει τη σύγκρουση και να επιδιώξει άλλες μορφές επίλυσης.
Η στρατιωτική ηγεσία του Ισραήλ αντιλαμβάνεται ότι η συνέχιση των επιθέσεων δεν θα προσφέρει πλέον σημαντικά στρατηγικά πλεονεκτήματα. Αντίθετα, οι παρατεταμένες επιχειρήσεις ενδέχεται να προκαλέσουν μεγαλύτερη αντίδραση και να δημιουργήσουν μια ευρύτερη περιφερειακή σύγκρουση. Οι αμερικανικές πιέσεις για παύση των επιθέσεων δείχνουν επίσης ότι το Ισραήλ πρέπει να στραφεί σε άλλες μορφές επίλυσης της σύγκρουσης, μέσω της διπλωματίας και ανθρωπιστικής βοήθειας.
Ο περιφερειακός πόλεμος που δεν συμφέρει κανέναν
Η ένταση στη Μέση Ανατολή έχει κλιμακωθεί επικίνδυνα, με τον φόβο ενός περιφερειακού πολέμου να γίνεται όλο και πιο πραγματικός. Η Χεζμπολάχ και το Ιράν έχουν απειλήσει με αντίποινα, και οι ΗΠΑ, που ήδη έχουν εμπλακεί άμεσα, δεν επιθυμούν να βρεθούν αντιμέτωπες με έναν ακόμη μεγαλύτερο πόλεμο. Ένας ευρύτερος πόλεμος θα μπορούσε να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις που θα έθεταν σε κίνδυνο την ασφάλεια όλης της περιοχής και θα έβλαπταν τα συμφέροντα όλων των εμπλεκομένων.
Ο Νετανιάχου έχει χάσει την εμπιστοσύνη των πολιτών του Ισραήλ
Η υποστήριξη του Μπενιαμίν Νετανιάχου από τον λαό του Ισραήλ έχει μειωθεί δραστικά. Παρά το γεγονός ότι πολλοί Ισραηλινοί υποστηρίζουν την επιθετική στρατηγική στη Γάζα, η εμπιστοσύνη τους στην ικανότητα του Νετανιάχου να διαχειριστεί την κατάσταση έχει κλονιστεί. Οι συνεχείς επιθέσεις στη Γάζα δεν έχουν φέρει την ειρήνη και την ασφάλεια που ο πρωθυπουργός είχε υποσχεθεί, ενώ οι φήμες ότι παρατείνει τον πόλεμο για προσωπικό του πολιτικό όφελος έχουν επιδεινώσει την κατάσταση. Η στρατιωτική ηγεσία έχει επίσης εκφράσει αμφιβολίες για τις προθέσεις του Νετανιάχου, ενώ πλησιάζουν εκλογές -αρχικά προγραμματισμένες για το 2026, αλλά με πιθανότητες για αρχές του 2025-, η δυσαρέσκεια αυτή μπορεί να αποτελέσει ισχυρό κίνητρο για την αναζήτηση μιας διπλωματικής λύσης.
Οι ΗΠΑ και ο Τζο Μπάιντεν δεν θέλουν να στιγματιστούν περαιτέρω από μια γενοκτονία
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, που έχουν υποστηρίξει σθεναρά το Ισραήλ κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης, βρίσκονται σε δύσκολη θέση λόγω των αυξανόμενων κατηγοριών για γενοκτονία στη Γάζα. Καθώς οι εικόνες από την καταστροφή και ο αριθμός των θυμάτων κυκλοφορούν παγκοσμίως, η διεθνής κοινή γνώμη στρέφεται εναντίον της ισραηλινής επιχείρησης και, κατ’ επέκταση, εναντίον της αμερικανικής υποστήριξης. Η Ουάσιγκτον, υπό την πίεση της διεθνούς κοινότητας, αλλά και με το βλέμμα στις επικείμενες προεδρικές εκλογές, επιθυμεί να διατηρήσει το κύρος της και να αποφύγει την περαιτέρω επιδείνωση της εικόνας της σε διεθνές επίπεδο.
Η πολιομυελίτιδα στην περιοχή
Η εκστρατεία κατά της πολιομυελίτιδας στη Γάζα προσθέτει μια ακόμη διάσταση στην ανάγκη για κατάπαυση του πυρός. Η επιδημία που ξέσπασε πρόσφατα λόγω των καταστροφών στις υποδομές υγείας και της επιδείνωσης των συνθηκών διαβίωσης, αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Ο ΟΗΕ και άλλοι διεθνείς οργανισμοί πιέζουν για την επίτευξη μιας ανθρωπιστικής παύσης πυρός, ώστε να μπορέσουν να εμβολιάσουν τα παιδιά της περιοχής και να περιορίσουν την εξάπλωση της ασθένειας. Η ανάγκη για επείγουσα δράση σε αυτό το μέτωπο αποτελεί επιπλέον κίνητρο για την επίτευξη συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός, καθώς οι υγειονομικές αρχές δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν την κρίση όσο συνεχίζονται οι εχθροπραξίες. Λίγο νωρίτερα, το Παλαιστινιακό Υπουργείο Υγείας ανέφερε σε ανακοίνωσή του ότι εντόπισε το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα πολιομυελίτιδας στη Λωρίδα της Γάζας στην πόλη Ντέιρ ελ Μπαλάχ για ένα μωρό 10 μηνών.
Με πληροφορίες από: New York Times, Al Jazeera, Reuters, ΑΠΕ-ΜΠΕ
