Για το παράδοξο φαινόμενο, να μην μειώνεται η κυκλοφορία των αυτοκινήτων στους δρόμους της Αθήνας, παρά τη φωτιά που έχουν πάρει οι τιμές των καυσίμων, μίλησαν δύο συγκοινωνιολόγοι στο enikos.gr, εξηγώντας τους λόγους του φαινομένου, αλλά και τι πρέπει να γίνει κατά τη γνώμη τους.
Του Θοδωρή Κανέλλου
Ο Επίκουρος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, Παναγιώτης Παπαντωνίου και ο Θανάσης Τσιάνος, Πολιτικός Μηχανικός-Συγκοινωνιολόγος ΕΜΠ και μέλος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων (ΣΕΣ) αναφέρονται στο παράδοξο φαινόμενο να ανεβαίνουν οι τιμές των καυσίμων και να μην μειώνεται η κυκλοφορία, αλλά και στις προοπτικές που έχει η Αττική για τη βελτίωση του κυκλοφοριακού της συστήματος.
Οι τρεις λόγοι
“Πράγματι είναι παράδοξο φαινόμενο. Ακριβαίνει η βενζίνη και δεν μειώνεται η κίνηση στους δρόμους. Πρόκειται για δύο συσχετισμένες μεταβλητές και διεθνώς, και στη βιβλιογραφία, όπου ανεβαίνει η τιμή του καυσίμου μειώνεται η κυκλοφορία. Γι’ αυτό λέμε ότι είναι παράδοξο το φαινόμενο”, δήλωσε στο enikos.gr ο κ. Παπαντωνίου. Ο πρόεδρος των Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, εξήγησε στο enikos.gr τους λόγους για τους οποίους οι κάτοικοι της Αθήνας προτιμούν να μετακινούνται με τα ΙΧ, με αποτέλεσμα να προκαλείται συμφόρηση στους δρόμους.
1. Λόγω της υγειονομικής κρίσης, ένα μέρος του κόσμου που πρώτα χρησιμοποιούσε τα ΜΜΜ τώρα χρησιμοποιεί τα ΙΧ. Σταμάτησε η τηλεργασία, οπότε είναι υποχρεωτικό να πάει ο κόσμος στις δουλειές του.
2. Το οδικό δίκτυο στην Αττική είναι από μόνο του κορεσμένο. Είναι πάρα πολλά τα οχήματα που κινούνται στο συγκεκριμένο δίκτυο.
3. Ο τρίτος λόγος είναι ότι οι μετακινήσεις για εργασία είναι ανελαστικές. Το πρόβλημα στην Αθήνα είναι τις ώρες αιχμής. Η πρωινή και η απογευματινή αιχμή. Οι άνθρωποι πάνε στην εργασία τους και επιστρέφουν. Οι μετακινήσεις αυτές δεν μπορούν να αλλάξουν. Δεν είναι μετακινήσεις για διασκέδαση ή για αναψυχή, π.χ. ταξίδια, οπότε, λόγω της τιμής των καυσίμων οι άνθρωποι μπορούν να αναβάλλουν την μετακίνηση ή να μην μετακινηθούν, να ματαιώσουν το ταξίδι. Οι μετακινήσεις για εργασία πρέπει να γίνουν.
Όσο ο κόσμος δεν στρέφεται στα ΜΜΜ, είτε γιατί φοβάται, λόγω της υγειονομικής κρίσης, τον συνωστισμό, είτε γιατί τα ΜΜΜ δεν μπορούν ή δεν επαρκούν για να τον εξυπηρετήσουν στην μετακίνηση, τόσο οι άνθρωποι θα συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τα ΙΧ”, είπε ο κ. Παπαντωνίου.
Δεδομένο το πρόβλημα στους δρόμους της Αθήνας
“Είναι πάρα πολλά τα οχήματα και συγκεκριμένο το οδικό δίκτυο. Άρα έχουμε ένα πρόβλημα. Ο λόγος που δεν μειώνεται το πρόβλημα λόγω της αύξησης της τιμής των καυσίμων, είναι ότι οι μετακινήσεις στις ώρες αιχμής, δεν λιγοστεύουν. Είναι για δουλειά, και θα συνεχίσουν να γίνονται. Ταυτοχρόνως τα ΜΜΜ συνεχίζουν να μην μπορούν να ικανοποιήσουν τις μεταφορικές ανάγκες του κοινού. Έτσι κόσμος συνεχίζει να παίρνει το ΙΧ κι ας είναι πιο ακριβή η μετακίνησή του”, θεωρεί ο κ. Παπαντωνίου.
Η λύση
“Η λύση στο κυκλοφοριακό έχει να κάνει με τα ΜΜΜ. Δηλαδή οι μετακινήσεις θα γίνονται. Το οδικό δίκτυο είναι πεπερασμένο. Τα αυτοκίνητα είναι δεδομένα. Για να μειωθεί η κυκλοφορία πρέπει να μετακινηθεί ένας όγκος μετακινήσεων στα ΜΜΜ. Εκτός αν μετά από χρόνια αυξηθούν οι υποδομές, οι δρόμοι.
Για να στραφεί ο κόσμος στα ΜΜΜ θα πρέπει τα μέσα να γίνουν πιο ανταγωνιστικά και πιο ελκυστικά στον κόσμο. Να γίνουν πιο γρήγορα, να γίνουν πιο οικονομικά, να γίνουν πιο αξιόπιστα και πιο ασφαλή. Αυτές είναι οι βασικές παράμετροι που επιλέγει κάποιος για να μετακινηθεί. Διάβασα ότι στη Γερμανία έγινε μια πολύ μεγάλη μείωση στο κόστος των μέσων μαζικής μεταφοράς. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να είναι μια ριζοσπαστική παρέμβαση στην Ελλάδα. Δηλαδή να μειώσουμε πάρα πολύ το κόστος των μαζικών μεταφορών στη χώρα μας”, είπε, ο πρόεδρος των Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων.
“Χωρίς μελέτη η Αττική από το 2004”
Ο κ. Θανάσης Τσιάνος, Πολιτικός Μηχανικός – Συγκοινωνιολόγος ΕΜΠ, και μέλος του ΣΕΣ, συμφωνεί ως προς το παράδοξο του φαινομένου και εξηγεί τους λόγους για τους οποίους οι όποιες προσπάθειες γίνονται, δεν έχουν αποτελέσματα.
“Δεν έχει γίνει τίποτα τα τελευταία 15 χρόνια”
“Ως Σύλλογος Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων είχαμε επισημάνει ότι η εικόνα της μείωσης του κυκλοφοριακού προβλήματος την προηγούμενη δεκαετία, δηλαδή περίπου πριν από την οικονομική κρίση, και μετά με την έλευση της υγειονομικής κρίσης οφειλόταν σε αυτούς τους δύο παράγοντες. Λέμε δηλαδή ότι αν δεν υπήρχαν αυτοί οι δύο παράγοντες, η οικονομική κρίση και η υγειονομική κρίση, τότε η κυκλοφοριακή συμφόρηση θα είχε έρθει από τις αρχές του 2010. Αυτό δηλαδή που ζήσαμε την προηγούμενη δεκαετία ήταν μια πλασματική κατάσταση και η πολιτεία είχε εφησυχάσει και δεν έλαβε τα μέτρα που θα έπρεπε να λάβει ως προς τη βελτίωση του οδικού δικτύου και των δημόσιων μέσων αστικής συγκοινωνίας.
Τώρα βρισκόμαστε σε μια κατάσταση που η οικονομική κρίση και η υγειονομική κρίση φαίνεται να αποχωρούν. Η αποχώρησή τους όμως φέρνει νέες μετακινήσεις, αύξηση του κυκλοφοριακού φόρτου, με αποτέλεσμα να έχουμε γενικευμένη συμφόρηση. Αν δεν αναληφθεί άμεσα δράση, αλλά συντονισμένη και οργανωμένη, για να είναι αποτελεσματική, η κατάσταση θα χειροτερεύει συνεχώς στο οδικό δίκτυο της Αττικής και θα είναι ανυπόφορη.
Τώρα έχουμε το εξής παράδοξο. Η τιμή της βενζίνης ανεβαίνει σημαντικά, η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών έχει μειωθεί, λόγω της αύξησης των τιμών στην ενέργεια και στα άλλα προϊόντα, παρόλα αυτά η κίνηση στο οδικό δίκτυο είναι αυξημένη και τα προβλήματα παραμένουν ίδια. Αυτό οφείλεται στο ότι τα αποτελέσματα της αύξησης της βενζίνης θα έρθουν σταδιακά. Δηλαδή περιμένουμε αργότερα να φανεί κάποια μείωση στους φόρτους του οδικού δικτύου. Θα αφήσει ο πολίτης το αυτοκίνητό του ή δε θα κάνει έξι μετακινήσεις την ημέρα, αλλά θα περιοριστεί στις τέσσερις.
Τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ), που είναι η εναλλακτική λύση για να αφήσει κάποιος το αυτοκίνητό του, δεν είναι στην παρούσα φάση, τόσο ανταγωνιστικά ως προς το αυτοκίνητο. Δεν παρέχουν την ποιότητα την οποία θα έπρεπε να παρέχουν έτσι ώστε όλο και περισσότεροι πολίτες να μπορούν να αφήσουν το αυτοκίνητό τους και να χρησιμοποιήσουν τα ΜΜΜ, έστω και σε κάποιες από τις μετακινήσεις τους. Η Αττική είναι μια μητροπολιτική περιοχή και γι’ αυτό πάντα θα έχει πολύ μεγάλη κίνηση και πάντα θα προσπαθεί να ισορροπήσει στις ώρες αιχμής, στον κορεσμό. Την προηγούμενη δεκαετία που είχαν μειωθεί οι κυκλοφοριακοί φόρτοι και οι καθυστερήσεις, όλο και λιγότεροι επέλεγαν να μετακινηθούν με μηχανάκι. Χρησιμοποιούσαν κάποιο όχημα. Τώρα είμαστε σε μια εποχή που έχουν αυξηθεί γενικά οι μετακινήσεις, οι πολίτες κινούνται λιγότερο με τα μηχανάκια, και λόγω του covid, κινούνται λιγότεροι και με τα ΜΜΜ. Όλο αυτό το κοκτέηλ έχει πυροδοτήσει την αύξηση του επιβατικού ΙΧ στο οδικό δίκτυο της Αττικής.”
“Το Παρατηρητήριο Μεταφορών”
“Για να βελτιωθεί η κατάσταση θα πρέπει να υπάρξει καταρχάς -αυτό που λέμε κι εμείς ως ΣΕΣ και το έχει υιοθετήσει και η Πολιτεία και είναι στον άμεσο προγραμματισμό του υπουργείου Υποδομών Μεταφορών- η θεσμοθέτηση ενός μητροπολιτικού φορέα για τις μεταφορές στην Αττική. Ήταν πάγια θέση του ΣΕΣ, γιατί η ύπαρξη αυτού του μητροπολιτικού φορέα είναι πάγια προϋπόθεση, για να έχουμε ένα σύγχρονο σύστημα μεταφορών,. Ο φορέας θα μπορεί να συντονίζει όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (υπουργεία, δήμοι, περιφέρεια) οι οποίοι αυτή τη στιγμή εφαρμόζουν από μόνοι τους αποσπασματικές και μονομερείς προσπάθειες, με αποτέλεσμα να μην αντιμετωπίζεται το κυκλοφοριακό πρόβλημα και το σύστημα μεταφορών στην Αττική ολοκληρωμένα, αλλά αποσπασματικά. Συν τοις άλλοις έχουμε και σημαντικές γραφειοκρατικές διαδικασίες που καθυστερούν και συχνά ακυρώνονται με τις καθυστερήσεις, έργα μελέτες που θα οδηγούσαν σε σημαντικές λύσεις, για να έχουμε αύξηση της οδικής ασφάλειας, και βελτίωση της κυκλοφοριακής ροής στην Αττική.
Ο φορέας αυτός, αν συσταθεί σωστά, με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων και συγκοινωνιολόγων μηχανικών, πραγματικά θα είναι ένα πολύ μεγάλο εργαλείο για τη βελτίωση του συστήματος μεταφορών στην Αττική. Θα λύσει την πολυδιάσπαση των αρμοδιοτήτων που αυξήθηκε με τον Καλλικράτη και δεν επιτρέπει το γοργό βηματισμό και τον ενιαίο σχεδιασμό. Ο φορέας θα σχεδιάζει, θα εγκρίνει και θα λειτουργεί το σύστημα των μεταφορών. Θα αξιολογεί το σύστημα μεταφορών και θα δίνει λύσεις όπου χρειάζεται. Θα υπάρχουν ευθύνες. Ο Φορέας θα έχει την ευθύνη του συστήματος μεταφορών. Τώρα ο ένας πετάει το μπαλάκι στον άλλον. Ο δήμος στην περιφέρεια, η περιφέρεια στο υπουργείο, το υπουργείο σε όλους τους άλλους. Είναι δυσδιάκριτες οι αρμοδιότητες.
Η Αττική έχει να μελετηθεί συγκοινωνιακά, ολοκληρωμένα, από την εποχή του 2004. Οπότε το πρώτο που θα πρέπει να κάνει αυτός ο φορέας είναι μια γενική μελέτη μεταφορών, που να περιλαμβάνει όλα τα υποσυστήματα, γιατί το ένα επηρεάζει το άλλο. Οι λεωφορειο-λωρίδες για παράδειγμα επηρεάζουν την κίνηση των ΙΧ. Η στάθμευση, οι αλλαγές στα όρια ταχύτητας, κάποιες πεζοδρομήσεις που μεταφέρουν κυκλοφοριακό φόρτο, η αλλαγή της κυκλοφορίας που κάνουν οι δήμοι. Όλα αυτά επηρεάζουν ένα το άλλο. Σοβαρό θέμα είναι και ο Κηφισός. Η Λεωφόρος Κηφισού εξυπηρετεί μετακινήσεις μεγάλο μήκους που δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν με τα ΜΜΜ και έχει θέματα οδικής ασφάλειας και κυκλοφοριακής διαχείρισης, αλλά και σχεδιασμού της.
Το θετικό είναι ότι, επειδή η πολιτεία από το 2008-2010 και μετά έχει κάνει ελάχιστα πράγματα, οι επεκτάσεις του μετρό που ανακοινώθηκαν, οι οδικοί άξονες που ανακοινώθηκαν, (η επέκταση της Λεωφόρου Κύμης, η επέκταση προς Ραφήνα, η επέκταση της Δυτικής Περιφερειακής, όλα αυτά) είναι στη σωστή κατεύθυνση, αλλά θα πρέπει να ακολουθήσουν και οι αναβαθμίσεις και άλλων οδικών αξόνων, όπως της Λεωφόρου Βουλιαγμένης, της Λεωφόρου Κηφισσίας κλπ. Ένα άλλο θετικό είναι ότι ανανεώνεται ο στόλος με τα λεωφορεία του ΟΑΣΑ. Οπότε αναμένεται με την προσθήκη των νέων λεωφορείων να βελτιωθεί σημαντικά και το επίπεδο εξυπηρέτησης της δημόσιας συγκοινωνίας.
Υπάρχουν προοπτικές για το σύστημα μεταφορών στην Αττική που σαν μητροπολιτική περιοχή και πρωτεύουσα χώρας παρουσιάζει κυκλοφοριακή συμφόρηση, αλλά όχι τόσο εκτεταμένη όσο άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. Η ουσία είναι ότι επειδή δεν είχε γίνει ουσιαστικά τίποτα τα προηγούμενα δέκα – δεκαπέντε χρόνια, οι προοπτικές είναι πολύ μεγάλες για την Αττική”, εκτιμά ο κ. Τσιάνος.
Σήμερα περίπου ενάμιση εκατομμύριο Αθηναίοι χρησιμοποιούν κάθε μέρα τα ΜΜΜ.
Δείτε πόσα εισιτήρια επικυρώνονται κάθε μέρα, ανά μέσο κυκλοφορίας.
Δείτε ΕΔΩ αναλυτικά τα στοιχεία για τις επικυρώσεις
