Ο Ντόναλντ Τραμπ επανήλθε στο ανώτατο αξίωμα των ΗΠΑ ως 47ος πρόεδρος, καταφέρνοντας να σπάσει ένα ρεκόρ 120 ετών ως ο πρώτος Πρόεδρος με μη διαδοχική θητεία. Ωστόσο, αυτό που εγείρει ερωτήματα, είναι πώς οι δημοσκοπήσεις δεν κατάφεραν να του αποδώσουν νωρίτερα αυτά τα ποσοστά, αλλά και ποια είναι αυτή η κοινωνική ομάδα που παρέμεινε «σιωπηλή» κατά την προεκλογική περίοδο.
Η επανεκλογή του, που οι δημοσκοπήσεις δεν προέβλεψαν να έρχεται με τέτοιον εκκωφαντικό τρόπο, αφού οι περισσότερες έδειχναν μια αμφίρροπη μάχη μεταξύ των δύο υποψηφίων, συνδέεται άρρηκτα με ένα δυναμικό φαινόμενο που είχε διαμορφωθεί κατά τις προηγούμενες εκλογές του 2016 και 2020: τους λεγόμενους «σιωπηλούς ψηφοφόρους».
Η αόρατη στήριξη στον Τραμπ
Οι δημοσκόποι αντιμετώπισαν σοβαρές δυσκολίες στην πρόβλεψη της στήριξης του Τραμπ από το 2016, με τον αριθμό των υποστηρικτών του να φαίνεται περιορισμένος σε σχέση με την πραγματική απήχηση που κατέγραψε τελικά στις εκλογές.
Το πρόβλημα της υποτίμησης της στήριξής του αναδείχθηκε ξανά τώρα, στις προεδρικές εκλογές του 2024, όπου τα ποσοστά στις δημοσκοπήσεις έδειχναν τον Τραμπ ισοδύναμο με την Καμάλα Χάρις, ενώ στις προηγούμενες αναμετρήσεις έδειχναν άνετες νίκες υπέρ των Δημοκρατικών.
Μετά την εκλογή του 2016, το φαινόμενο της «κρυμμένης ψήφου» άρχισε να συζητείται έντονα. Όπως φάνηκε τότε, οι δημοσκοπήσεις υποτίμησαν δραματικά την πραγματική στήριξη για τον Τραμπ, καθώς η ύπαρξη των «σιωπηλών ψηφοφόρων» φάνηκε να καθορίζει το τελικό αποτέλεσμα.
Γιατί υπάρχουν «κρυμμένοι ψηφοφόροι»
Οι «κρυμμένοι ψηφοφόροι» είναι άτομα που, συνήθως, δεν έχουν ψηφίσει στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις ή δεν συμμετείχαν σε ενδιάμεσες εκλογές των ΗΠΑ, και συνεπώς δεν θεωρούνται ως οι «πιθανοί ψηφοφόροι» στις δημοσκοπήσεις.
Οι πολίτες αυτοί, αν και πολλοί, είναι δύσκολο να ανιχνευθούν, ενώ πολλοί αποφεύγουν τις δημοσκοπήσεις λόγω φόβου απάτης ή επιφυλάξεων για δημοσιευμένες λίστες και την ένταξή τους σε ενοχλητικά newsletter και συχνές τηλεφωνικές επικοινωνίες.
Όταν τελικά αυτοί οι ψηφοφόροι αποφασίζουν να εκφραστούν πολιτικά, οι επιπτώσεις μπορεί να είναι σημαντικές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι στις προεδρικές εκλογές του 2016, στην Πενσιλβάνια, η Χίλαρι Κλίντον διατηρούσε ένα προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις με 5,2 ποσοστιαίες μονάδες, αλλά στο τελικό αποτέλεσμα ο Τραμπ κέρδισε με 1,2%.
Η αυξημένη δημοτικότητα του Τραμπ
Ο Τραμπ φαίνεται πως ενίσχυσε τη δημοτικότητά του στην πορεία του προς την επανεκλογή στην προεδρία, έχοντας αποκτήσει σημαντικό σεβασμό από τους ψηφοφόρους του, παρά την έντονη κριτική που δέχεται από τα μέσα ενημέρωσης, στα social media και τους Δημοκρατικούς.
Οι προσπάθειες των Δημοκρατικών να συνδέσουν την υποστήριξη προς τον Τραμπ με κοινωνικό «στίγμα» δεν φάνηκαν να αποδίδουν όπως αναμενόταν. Σύμφωνα με τον αναλυτή Τζάστιν Γουάλιν, «υπάρχουν δραματικές μεταβολές στην υποστήριξη του Τραμπ από ομάδες που οι ειδικοί δεν ανέμεναν να δουν ψηφοφόρους του Τραμπ».
Η στήριξη του Τραμπ από Αφροαμερικανούς άνδρες και ισπανόφωνους ψηφοφόρους αυξήθηκε σημαντικά.
Ποσοστά δείχνουν πως 1 στους 4 Αφροαμερικανούς άνδρες στήριξε τον Τραμπ έναντι της Χάρις, ενώ σε δημοσκόπηση της Reuters/Ipsos ο Τραμπ βρέθηκε να προηγείται κατά 2 μονάδες μεταξύ των ισπανόφωνων ανδρών, όταν το 2020 ο Μπάιντεν είχε το προβάδισμα κατά 19 μονάδες.
Παράλληλα, οι αναμνήσεις από την οικονομική κατάσταση των πολιτών κατά την προηγούμενη θητεία του Τραμπ, συνέβαλλε στην ενίσχυση της απήχησής του, με τους ψηφοφόρους να τον υποστηρίζουν περισσότερο και άλλους, που δεν τον είχαν ψηφίσει σε προηγούμενες εκλογές και δεν αναφέρονται ως Ρεπουμπλικανοί, να στέκονται τώρα στο πλευρό του.
Σύμφωνα με τον Τζίμι Κέιντι, σύμβουλο των Ρεπουμπλικανών, «ο κόσμος αποδέχεται τον Τραμπ όπως είναι», έτσι, παρά τις ενστάσεις για τον χαρακτήρα και τη ρητορική του, η δημοτικότητα σημείωσε ανοδική πορεία.
«Νομίζω ότι ο κόσμος ξεχνάει ότι ο Τραμπ τώρα είναι υποψήφιος για το αξίωμα εδώ και σχεδόν 10 χρόνια, και είναι πιο δημοφιλής από ποτέ», πρόσθεσε.
Το φαινόμενο της «σιωπηλής πλειοψηφίας»
Το φαινόμενο της «σιωπηλής πλειοψηφίας» φαίνεται πως έπαιξε, λοιπόν, σημαντικό ρόλο σε αυτή την προεδρική κούρσα, καθώς αρκετοί ψηφοφόροι προτίμησαν να μην δηλώσουν ανοιχτά την υποστήριξή τους προς τον Τραμπ, ειδικά στις κρίσιμες πολιτείες.
Ειδικοί έχουν εξηγήσει πως η συγκεκριμένη απροσδιόριστη, κοινωνική ομάδα δεν εκφράζεται συχνά δημοσίως για τις απόψεις της, ενώ αποφεύγουν να συμμετέχουν στον πολιτικό διάλογο. Ωστόσο, όπως έχει αποδεχθεί και στο παρελθόν, η «σιωπηλή πλειοψηφία» μπορεί να αποδεχθεί καθοριστική για την έκβαση του εκλογικού αποτελέσματος.
Ο όρος αποδίδεται στον Ρίτσαρντ Νίξον, ο οποίος προσπάθησε με αυτή τη φράση να περιγράψει -πρωτίστως- τους Αμερικανούς της μεσαίας τάξης, τους εργάτες, κυρίως ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας και σίγουρα συντηρητικούς, που προέρχονταν από αγροτικές περιοχές και προάστια – που, όπως μάθαμε νωρίτερα, ο Τραμπ κατέκτησε.
Ο κόσμος και τα ΜΜΕ έμαθαν για την «σιωπηλή πλειοψηφία» κατά τη διάρκεια ενός διαγγέλματος του τότε Προέδρου, στις 3 Νοεμβρίου του 1969, όπου απηύθυνε έκκληση προς τους Αμερικανούς που δεν συμμετείχαν στις ηχηρές διαμαρτυρίες κατά του πολέμου του Βιετνάμ, υπονοώντας ότι επισκιάζονται από μια πιο ηχηρή μειοψηφία.
55 χρόνια αργότερα, σε μια επανάληψη της ιστορίας, τη Δευτέρα 4 Νοεμβρίου του 2024, ο Ντόναλντ Τραμπ, στην τελευταία του προεκλογική εκστρατεία, αναφέρθηκε στη λεγόμενη «σιωπηλή πλειοψηφία». Είχε, βέβαια, χρησιμοποιήσει τη συγκεκριμένη φράση και στην προεκλογική εκστρατεία του 2020, χωρίς, ωστόσο, τα επιθυμητά αποτελέσματα.
«Η σιωπηλή πλειοψηφία επέστρεψε και αύριο πρέπει να βγείτε έξω και να ψηφίσετε», είπε ο Τραμπ – και όντως ακολούθησαν την έκκλησή του.
Την ίδια στιγμή, όμως, υπήρχαν και φοβισμένοι, «σιωπηλοί» εν δυνάμει ψηφοφόροι της Χάρις, γυναίκες που δεν ήθελαν να μάθουν οι σύζυγοί τους ότι ψηφίζουν τον υποψήφιο των Δημοκρατικών, φοβούμενες για την αντίδρασή τους. Γι’ αυτό και οι υπεύθυνοι της εκστρατείας της Χάρις, είτε μέσω δηλώσεων είτε μέσω διαφημιστικών σποτ, διαβεβαίωναν ότι η ψήφος τους θα παραμείνει μυστική – κάτι που, τελικά, δεν αποδείχθηκε αρκετό για να φέρει τη νίκη στη Χάρις.
Πώς προσεγγίζουν οι δημοσκοπήσεις τους «σιωπηλούς ψηφοφόρους»
Μια νέα μέθοδος που χρησιμοποιείται στις δημοσκοπήσεις για να ανιχνεύσει την πραγματική τάση του εκλογικού σώματος είναι η λεγόμενη ερώτηση «συμπάθειας» ή «κοινωνικού κύκλου».
Αυτή η ερώτηση επιδιώκει να αποκαλύψει «σιωπηλές» απόψεις, ρωτώντας τον πολίτη: «Ποιον πιστεύετε ότι υποστηρίζει ο γείτονάς σας;». Με αυτή τη μέθοδο, οι δημοσκόποι επιχειρούν να ξεπεράσουν το πρόβλημα της άμεσης υποστήριξης που οι ερωτηθέντες αποφεύγουν να δηλώσουν ανοιχτά.
Η ερώτηση αυτή, παρόλο που δεν λύνει το πρόβλημα των «σιωπηλών» ψηφοφόρων που αποφεύγουν τις τηλεφωνικές δημοσκοπήσεις, βοηθά τους αναλυτές να κατανοήσουν το κλίμα που επικρατεί σε τοπικό επίπεδο.
Σύμφωνα με τον Άρι Καπτέιν, διευθυντή του Κέντρου Οικονομικής και Κοινωνικής Έρευνας του Πανεπιστημίου Νότιας Καλιφόρνιας, αυτή η προσέγγιση δίνει συχνά ακριβέστερα αποτελέσματα.
Στις εκλογές του 2020, για παράδειγμα, η «ερώτηση κοινωνικού κύκλου» προέβλεψε μικρότερο προβάδισμα του Μπάιντεν έναντι του Τραμπ από ό,τι οι άμεσες ερωτήσεις, κάτι που έφερε τα συγκεκριμένα αποτελέσματα πιο κοντά στα τελικά αποτελέσματα.
Πρόσφατα, σε δημοσκόπηση της Redfield and Wilton σε κρίσιμες πολιτείες, το 47% των ψηφοφόρων δήλωσε στήριξη για τον Τραμπ και 46% για τη Χάρις. Ωστόσο, όταν τέθηκε η ερώτηση για το ποιον πιστεύουν ότι θα ψηφίσει ο γείτονάς τους, η στήριξη για τον Τραμπ αυξήθηκε στο 51%, ενώ για τη Χάρις μειώθηκε στο 44%, καταγράφοντας μια σημαντική διαφορά επτά ποσοστιαίων μονάδων.
Με πληροφορίες από: Reuters, Washington Examiner, Daily Mail, NBC News, Fox2
