Διαβάσαμε, είδαμε, ακούσαμε πολλά για το θάνατο του 84χρονου καπετάνιου στην Ανθούσα. Δημοσιογράφοι και εικονολήπτες βρέθηκαν στο σημείο για να επιτελέσουν το καθήκον τους – τους ευχαριστούμε για την ευγένεια και το ανθρώπινο ενδιαφέρον τους.
«Η απελπισία, η θλίψη, η αδυναμία διαχείρισης, ο αφόρητος πόνος όπλισαν το χέρι του» Προφανώς το κάψιμο -για τρίτη φορά- της εστίας του πυροδότησε την αυτοχειρία. Σε αυτό δεν χωράει αμφιβολία. Ήταν η στιγμή που, στο δικό του μυαλό, σήμανε το τέλος.
Μίας αυτοχειρίας προηγούνται σκέψεις και μία διαβάθμιση συναισθημάτων. Συναισθήματα όπως η βαθιά θλίψη, ο πόνος, η λύπη, η οργή, η απελπισία αποτελούν μία πορεία προς την αυτοκτονία και ίσως αυτό αποτελεί τον κανόνα – σίγουρα οι επαγγελματίες της ψυχικής υγείας γνωρίζουν καλύτερα. Η περίπτωση του καπετάνιου είναι διαφορετική – το καταθέτω εμπειρικά. Δεν ήταν καταθλιπτικός, ούτε καν θλιμμένος, δεν ήταν αδύναμος και καθόλου πεσιμιστής. Ήταν ένας άνθρωπος περήφανος, με ιδιαιτέρως ανεπτυγμένη λογική σκέψη, πίστευε στο δικαίωμα της αυτοδιάθεσης, ατένιζε το μέλλον αισιόδοξα και είχε μάθει να ορίζει απόλυτα τη ζωή του, από πολύ νέος. Ανεξάρτητος, με υψηλό αίσθημα τιμής, με δυναμική προσωπικότητα, αξιοσύνη και μία σπάνια ευγένεια ψυχής. Ο συλλογισμός του περί του τέλους της ζωής αναπτύχθηκε γύρω από ένα πλέγμα λογικών σκέψεων, οι οποίες κλιμακώθηκαν μεν, αλλά ενώ τελούσε εν ηρεμία.
«Είμαι 84 ετών», «Έχω ζήσει μία ζωή γεμάτη», «Από εδώ και πέρα ο δρόμος της ζωής μου θα είναι ευθεία -στην καλύτερη των περιπτώσεων- ή κατηφορικός», «Δεν επιθυμώ να βιώσω έκπτωση των λειτουργιών μου και, τελικά, της ποιότητας της ζωής μου», «Θέλω να φύγω όρθιος», «Η σύζυγος μου θα στηριχθεί και θα τα καταφέρει. Όπως πάντα», «Δε χρειάζεται να ζω άλλο», «Δε θέλω να ζω άλλο», «Φεύγω πλήρης», «Θέλω να με θυμούνται στα πόδια μου», «Το αποτύπωμα που θα αφήσω για τους επόμενους είναι αρκετό». Αυτές ίσως είναι κάποιες σκέψεις οι οποίες περνούν από το μυαλό όλων, ειδικά μεγαλώνοντας.
Οι διηγήσεις αμέτρητες, κατά τη διάρκεια οικογενειακών συνευρέσεων· εμπειρίες από όλο τον κόσμο, διδάγματα ζωής, ιστορίες με πλούσιο περιεχόμενο. Αποτέλεσε έναν άνθρωπο πρότυπο για πολλούς από εμάς που είχαμε την αγαθή τύχη να συμπορευτούμε στο ταξίδι της ζωής. Μεταξύ ημών οι οποίοι θαυμάζαμε την τόλμη του, και μέλη πληρωμάτων και άνθρωποι τους οποίους κλήθηκε να διαχειριστεί. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτέλεσε η διάσωση, ύστερα από τετράωρη επιχείρηση, 80 ατόμων οι οποίοι επέβαιναν σε υπό σημαία Αργεντινής σκάφος. Στην Ανταρκτική, το σκάφος υπέστη κλίση 20 μοιρών και άρχισε να βυθίζεται. Ο καπετάνιος αμέσως μόλις το πληροφορήθηκε πήρε την απόφαση να αλλάξει την πορεία του κρουαζιερόπλοιου το οποίο κυβερνούσε ώστε να διασώσει τους 80 ανθρώπους. Επρόκειτο για μία επείγουσα περίσταση την οποία οι Έλληνες ναυτικοί με τις οδηγίες του captain Τάσου διαχειρίστηκαν υπεύθυνα και συντεταγμένα. Δημοσιεύματα σε ξένο και ελληνικό τύπο υπήρξαν, εύφημη μνεία από τα υπουργεία της Ελλάδας και της Αργεντινής, βραβείο από την Ακαδημία Αθηνών αλλά και ένα δίδαγμα για όλους εμάς.
Ο captain Τάσος δεν ήταν ένας παρορμητικός άνθρωπος, ένας αδύναμος ηλικιωμένος, ένας καταθλιπτικός άνδρας. Διετέλεσε καπετάνιος σε μεγάλα πλοία και είχε την ευθύνη 2.000 ψυχών. Οι καπεταναίοι δεν πνίγονται. Επιλέγουν να φύγουν όρθιοι. Επιλέγουν το χρόνο και τις συνθήκες. Η θάλασσα δεν τους πνίγει. Όταν το καράβι βουλιάζει, ανεβαίνουν στη γέφυρα, ατενίζουν το απέραντο γαλάζιο και δίνουν τέλος στη ζωή τους. Έτσι έφυγε ο Α.Π. Εμείς, κάνοντας το δικό μας καθήκον, τον αποτεφρώσαμε, όπως είχε ζητήσει. Και θα επιστρέψει, τις επόμενες μέρες, στη θάλασσα.
Η αυτοκτονία αποτελεί περίπλοκο ζήτημα. Εγείρονται θρησκευτικού και φιλοσοφικού χαρακτήρα θέματα σχετικά με το δικαίωμα στη ζωή και αν αυτό συνεπάγεται και το αντίθετο, δηλαδή το δικαίωμα στη διακοπή της ζωής. Αυτό, ωστόσο, δεν αποτελεί θέμα του παρόντος. Ούτε το κενό το οποίο δεν μπορεί να αναπληρωθεί και ο τεράστιος πόνος ο οποίος προκαλείται στους οικείους. Η ερμηνεία μίας διαφορετικής πορείας ζωής αλλά και ο σεβασμός στις επιλογές των ανθρώπων μέχρι το τέλος είναι αυτό που πρέπει να φωτιστεί. Δε θεωρώ την αυτοχειρία αυτού του 84χρονου ανθρώπου μη συνειδητοποιημένη απόφαση. Πρόκειται για μία πράξη απόλυτα συνεπή με την ιδιοσυγκρασία, τις απόψεις και το βίο του. Ολοκλήρωσε με απόλυτη συνέπεια τον κύκλο της ζωής του. Έζησε με συνέπεια, έφυγε με συνέπεια.
Οι άνθρωποι αφήνουν αποτυπώματα, παρακαταθήκες προς τους επόμενους και δίνουν μαθήματα ζωής, ακόμα και με το θάνατό τους. Μικρή σημασία έχει αν και ποιοι συμφωνούμε με την πράξη του. Τη σεβόμαστε και την αγκαλιάζουμε καθώς ήταν μία συνειδητή δική του απόφαση. Είναι σαν να του ζητήθηκε από υπερωκεάνιο να αναλάβει ψαροκάικο.
Δεν το δέχθηκε. Πώς θα μπορούσε άλλωστε;
