Ρόδος, το νησί των ιπποτών

Βρίσκεται στο νοτιοανατολικό Αιγαίο και ανήκει στα Δωδεκάνησα. Εντός των ορίων της πόλης της Ρόδου, βρίσκεται η Μεσαιωνική πόλη της Ρόδου. Είναι η  Παλιά Πόλη, όπως αποκαλείται από τους ντόπιους, μια από τις καλύτερα διατηρημένες μεσαιωνικές πόλεις του κόσμου, που έχει αναγνωριστεί από το 1988 ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Εντός των τειχών της Παλιάς Πόλης βρίσκονται αξιόλογα μνημεία από τη Βυζαντινή εποχή, την Τουρκοκρατία και την περίοδο της Ιταλοκρατίας, με επιβλητικότερο το παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου.

Η προέλευση του ονόματος της Ρόδου έχει συσχετιστεί με το «ρόδον». Από την αρχαιότητα αναφέρονται πολλές άλλες ονομασίες, που σχετίζονται με τη βλάστηση, το σχήμα και άλλες ιδιότητες του νησιού. Αυτά είναι Αιθρία για το ωραίο κλίμα της, Αστερία για τον έναστρο ουρανό της, Αταβυρία από το ψηλότερο όρος της, τον Αττάβυρο, Ηλιάς λόγω της εκτεταμένης ηλιοφάνειας κατά τη διάρκεια του έτους, Κορυμβία για το σχήμα κορύμβου που καταλήγει σε δυο κορυφές, Μακαρία δηλαδή ευτυχισμένη, Οφιούσα – Ολόεσσα γιατί είχε πολλά φίδια, Πελαγία καθώς το νησί αναδύθηκε μέσα από το πέλαγος, Ποήεσσα για την πλούσια βλάστησή της, Ποντία δηλαδή θαλασσινή, Σταδία επειδή το σχήμα του νησιού είναι σαν αρχαίο στάδιο, Τελχινίς από τους μυθικούς πρώτους κατοίκους της, τους Τελχίνες, Τρινακρία γιατί το σχήμα της αποτελείται από δύο τρίγωνα, Ελαφούσα για τα πολλά ελάφια της, Φιδούσα για τα πολλά φίδια της, «Νησί των ιπποτών», λόγω του πλήθους των μνημείων που άφησε το Τάγμα των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη, από την περίοδο που κατείχε το νησί,  «Νησί του ήλιου», λόγω της εκτεταμένης ηλιοφάνειας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους και «σμαραγδένιο νησί», λόγω του σχήματός του, που παραπέμπει στον πολύτιμο λίθο.

Ο Ακραμύτης είναι το δεύτερο ψηλότερο βουνό, ενώ ο Προφήτης Ηλίας είναι το τρίτο ψηλότερο βουνό της Ρόδου, με ύψος περίπου στα 800 μέτρα.

Δεν έχει ποτάμια, αλλά χείμαρρους. Ο μεγαλύτερος είναι ο Γαδουράς ο Αδραμύλας, ο Πλημμυριανός, ο Ασκλειπηνός, ο Λαρδιακός, ο Χάς, ο Μάκκαρης, ο Λουτάνης, ο Αφαντενός, ο Κρεμαστενός, ο Δαματρενός ,τα Διπόταμα, ο Πλατής, ο Άργυρος και ο Πότος ή Ψαλιδοπόταμος.

Στην πλούσια πανίδα του νησιού, συμπεριλαμβάνονται και είδη που τα συναντάμε μόνο εκεί, όπως το Πλατώνι που είναι το ελάφι της Ρόδου, την πεταλούδα της Ρόδου, από την οποία έχει πάρει το όνομά της η περίφημη Κοιλάδα των Πεταλούδων, το αλογάκι της Ρόδου, το μικρότερο στην Ελλάδα και το δεύτερο μικρότερο στον κόσμο, το ταζί που είναι το Ροδίτικο κυνηγόσκυλο, το γκιζάνι που είναι είδος ψαριού, και η μεσαίου μεγέθους σαύρα της Ρόδου.

Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με τη χλωρίδα, στην οποία συναντάμε  τον Ιβίσκο, την πλουμέρια, τον ροδίτικο φίκο και την ροδία Παιώνια.

Ιστορία

Στο σπήλαιο Ερημόκαστρο, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν απολιθωμένα οστά νάνων ελεφάντων της Λίθινης εποχής. Η πρώτη ανθρώπινη δραστηριότητα εμφανίζεται στο σπήλαιο Κούμελο και στο σπήλαιο Αγίου Γεωργίου. Τα ευρήματα περιλαμβάνουν ακονισμένες πέτρες και οστά ζώων (που τα χρησιμοποιούσαν ως εργαλεία κοπής ή/και όπλα), τμήματα αγγείων με υπολείμματα δημητριακών, σκεύη μαγειρικής, εργαλεία για την επεξεργασία του μαλλιού κ.α. Η χρονολόγηση των ευρημάτων αυτών δείχνει ότι το νησί κατοικείται τουλάχιστον από την Ύστερη Νεολιθική εποχή (5300 – 4800 π.Χ.).

Στην περιοχή Ασώματος Κρεμαστής, βρέθηκε ο παλαιότερος Νεολιθικός οικισμός, που χρονολογείται  από το 2400 ως το 1950 π.Χ. Ευρήματα αποδεικνύουν ότι υπήρχε και Μινωική αποίκιση. Η αποίκιση της Ρόδου από τους Μυκηναίους χρονολογείται τον 15ο αι. π.Χ. .  Τον 11ο αι. π.Χ., η Ρόδος αποικίστηκε από τους Δωριείς.

Ήθη και έθιμα

 Ο Ροδίτης Άγιος Φανούριος & η πίτα του.

Η Γιορτή της Φράουλας.

Το Χριστόψωμο.

Χοιροσφάγια, όταν η οικογένεια,  κατά τους φθινοπωρινούς μήνες, σφάζει το γουρούνι και το αποθηκεύει για το χειμώνα.

Η Πρωτοχρονιάτικη Μπουλουστρίνα. Τα παιδιά, την πρώτη ημέρα του χρόνου, επισκέπτονται τους συγγενείς και παίρνουν από αυτούς χρηματικό ποσό εν είδει δώρου το οποίο ονομάζεται μπουλουστρίνα.

Το αμίλητο νερό έχει «μαγικές» δυνάμεις και σύμφωνα με την παράδοση όσοι το αντλούν τη νύχτα,  δεν βγάζουν λέξη καθ’ όλη τη διάρκεια της άντλησης και της διαδρομής μέχρι την ανατολή του ηλίου. Με το «αμίλητο νερό» παρασκευάζεται το προζύμι για το επόμενο έτος.

Τα χελιδονίσματα, που είναι τα κάλαντα της Άνοιξης.

Τα σταυρουδάκια των Βαΐων. Την Κυριακή των Βαΐων είναι έθιμο να φτιάχνουν σταυρουδάκια με τα βάγια.

Τα Λαζαράκια.

Οι Βούρνες, είναι έθιμο το οποίο ξεκινά το Μεγάλο Σάββατο και τελειώνει την Δευτέρα της Λαμπρής. Οι ανύπαντροι άνδρες του χωριού κουβαλούν τους κουτσούρους (μεγάλους κορμούς δέντρων), με τους οποίους ανάβουν τον καλαφουνό, πριν από την Ανάσταση και κρεμούν ένα ομοίωμα του Ιούδα σε κεντρικό σημείο.

Τα στεφάνια της Πρωτομαγιάς κρέμονται στις πόρτες των σπιτιών μέχρι και την παραμονή του Άη Γιάννη του Προδρόμου ή Κλήδωνα, μαζεύονται σε κεντρικά σημεία των χωριών, τα τοποθετούν όλα μαζί, τους βάζουν φωτιά και πηδάνε πάνω από την φωτιά για καλή τύχη.

Τα πανηγύρια, επίσης είναι ένα σημαντικό έθιμο για το νησί.

Είδη τουρισμού

Αγροτουρισμός, οικοτουρισμός, επαγγελματικός τουρισμός, πολιτιστικός τουρισμός, θρησκευτικός τουρισμός, ιαματικός τουρισμός, τουρισμός υγιεινής διαβίωσης, κοινωνικός τουρισμός, θαλάσσιος τουρισμός, αθλητικός τουρισμός, περιπατητικός τουρισμός, εναλλακτικός τουρισμός.

Παραλίες

Αξιοθέατα

1. Η (Μεσαιωνική) Παλιά Πόλη της Ρόδου, μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
2. Το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου ή Καστέλλο, το οποίο λειτουργεί ως Μουσείο.
3. Το Αρχαιολογικό μουσείο, που στεγάζεται στο κτίριο του μεγάλου Νοσοκομείου των Ιπποτών.
4. Η Παναγιά του Κάστρου, ναός του 11ου αι. που λειτουργεί ως Βυζαντινό Μουσείο.
5. Τα ερείπια της Παναγίας του Μπούργκου.
6. Τα μεσαιωνικά τείχη και η τάφρος γύρω από την Παλιά Πόλη.
7. Η ακρόπολη της Ρόδου, όπου βρίσκονται το αρχαίο στάδιο και τα ερείπια του ναού του Απόλλωνα.
8. Το Φρούριο Αγίου Νικολάου.
9. Ο Καθεδρικός Ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, κατασκευασμένος κατά την Ιταλοκρατία.
10. Το ενυδρείο.
11. Η Ροδιακή Έπαυλη.
12. Το πάρκο Ροδίνι.
13. Η ακρόπολη της Λίνδου και ολόκληρος ο παραδοσιακός οικισμός της Λίνδου.
14. Η ακρόπολη της αρχαίας Ιαλυσού, στο λόφο του Φιλέρημου, όπου βρίσκεται η εκκλησία της Παναγίας της Φιλερήμου.
15. Η Κάμειρος.
16. Η Κοιλάδα των Πεταλούδων.
17. Οι Επτά Πηγές.
18. Η Μονή Παναγιάς Τσαμπίκας – η Ψηλή στον Αρχάγγελο.
19. Το παραδοσιακό ξενοδοχειακό συγκρότημα «Έλαφος και Ελαφίνα» στο όρος του Προφήτη Ηλία, ιστορικό διατηρητέο συγκρότημα μνημείων αντιπροσωπευτικό της ιταλικής αρχιτεκτονικής στα Δωδεκάνησα.
20. Το Κάστρο της Μονολίθου, βυζαντινό κάστρο που ανακατασκευάστηκε από τους Ιωαννίτες ιππότες.
21. Το Κάστρο της Κρητηνίας, με οχύρωση του 1472.
22. Ο λόφος της Φιλερήμου, περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, στην κορυφή του οποίου βρίσκεται το Μοναστήρι της Παναγίας της Φιλερήμου που χρονολογείται από την περίοδο των Ιπποτών, το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου (4ος αιώνας), ο κλιμακωτός δρόμος του Γολγοθά. Η υπόγεια βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Χωστού, και άλλα.
23. Η Ιερά Μονή Θάρρι ή Mονή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Θαρρινού (12ος αιώνας) στο χωριό Λαέρμα.
24. Το Πρασονήσι, στο νοτιότερο άκρο του νησιού, προστατευόμενος βιότοπος του Natura 2000.
25. Η Αρχαία Κυμισάλα, αρχαιολογικός χώρος της Μυκηναϊκής περιόδου έκτασης 10.000 στρεμμάτων.
26. Η Δημόσια Κεντρική βιβλιοθήκη του νησιού, στεγάζεται στο κτίριο της Καστελλανίας, ένα από τα ωραιότερα κτίσματα της μεσαιωνικής ιστορίας της πόλης της Ρόδου. Η βιβλιοθήκη στεγάζει μεταξύ άλλων, την προσωπική βιβλιοθήκη του Ρόδιου πολιτικού, Ιωάννη Ζίγδη, 55.000 τόμων.

 Φυσικά αξιοθέατα

1. Οι Ιαματικές Πηγές Καλλιθέας, μνημειακός χώρος διαμορφωμένος κατά την Ιταλοκρατία.
2. Το «μαρμαρωμένο καράβι» στην Παναγιά τη Σκιαδενή, τοπικός θρύλος για την θαυματουργή εικόνα της μονής Σκιαδίου.
3. Το σπήλαιο Ερημόκαστρο

ΣΠΟΡ

Θαλάσσιο Scooter, Σανίδα (Surf Board), Stand Up Paddle (SUP), Κανό Kayak, SKI, Kitesurfing, windsurf, καταδύσεις, πεζοπορία, τρέξιμο, κ.α.

Τοπικές συνταγές και τοπικά προϊόντα

1. Κοριαντολίνο
2. Πιταρούδια
3. Μίλλα και Τσιρίγγια
4. Πουγγιά
5. Λακάνη
6. Κατσικάκι Καπαμάς
7. Λόππια με κατσίκα
8. Μακαρούνια, Μάτσι και Κουλουρία (χειροποίητα ζυμαρικά)
9. Τσουβράς
10. Σύβραση
11. Γιαπράκια και Γιαπράκια με πιργιούρι
12. Κεφαλόποδα της Λαμπρής
13. Γιαχνί
14. Λαδόπιτα
15. Ταχινόπιτα
16. Σύνορο (παραδοσιακό τυρί)
17. Αβρανιές / Αγρωνιές
18. Μανίτες και Λάουρκια
19. Βόλοι με πλιγούρι (ένα είδος ορεκτικού με κιμά μοσχαρίσιο, πλιγούρι και ντομάτα).
20. Καραβόλοι γιαχνιστοί (βραστά σαλιγκάρια σε κατσαρόλα με κρεμμύδια, λάδι, ντομάτα, πιπέρι, δάφνη και κύμινο).
21. Κεφαλόποδα της Λαμπρής (είναι η ροδίτικη μαγειρίτσα).
22. Κολοκύθα κόκκινη στο φούρνο (φέτες κόκκινης κολοκύθας, με κρεμμύδι και δυόσμο, ψημένες στο φούρνο).
23. Λακάνη (μοσχάρι με χόνδρο).
24. Πιταρούδια με ρεβίθια (ένα είδος τηγανητού ορεκτικού με ρεβίθια, κρεμμύδι και ντομάτα).
25. Κατημέρια (Μικρά κουλούρια με τρύπα στη μέση με μέλι).
26. Μελεκούνι (είναι το τυπικό γλυκό της Δωδεκανήσου με σουσάμι, αμύγδαλα, μυρωδικά και μέλι).
27. Τακάκια (πρόκειται για γλύκισμα με γέμιση από καρυδόψιχα, μοσχοκάρυδο, κανέλλα και γαρίφαλα).
28. Μελεκούνι
29. Φανουρόπιτα
30. Μαχαλεπί
31. Τακάκια
32. Εσχαρίτης
33. Αμυγδαλωτά άσπρα
34. Κατημέρια
35. Μοσχοπούγκια χωρίς φύλλο
36. Μαντινάδες
37. Πελιές από καΐσι
38. Αλεσφακιά