Αξιοθέατα
Αρχαία Τείχη. Τα τείχη, τα ερείπια των οχυρώσεων και οι πύλες του αρχαίου Πειραιά, βρίσκονται σε καλή κατάσταση. Το 493 π.Χ. ο Θεμιστοκλής ξεκίνησε την κατασκευή οχυρώσεων γύρω από τον Πειραιά. Οι δύο κύριες πύλες των οχυρώσεων βρίσκονται στην είσοδο της σύγχρονης πόλης στην οδό 34ου Συντάγματος. Η Πύλη του Άστεως είναι η πιο δυτική πύλη, η οποία περικλείεται από τις οδούς Πύλης, Ομηρίδου, Σκυλίτση και Κολοκοτρώνη. Ο κύριος δρόμος για τις μεταφορές προς την Αθήνα περνούσε μέσα από την Πύλη του Άστεως.
Τα Μακρά Τείχη και η Μέση Πύλη. Ο σκοπός κατασκευής των Μακρών Τειχών ήταν η σύνδεση της Αθήνας με το επίνειό της. Τα Μακρά Τείχη δημιουργούσαν έναν ασφαλή διάδρομο ανάμεσα στην Αθήνα και τον Πειραιά για τον πληθυσμό της Αττικής κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Η Μέση Πύλη, κοντά στην Πύλη του Άστεως, είναι παρόμοια με το Δίπυλον της Αθήνας, αλλά μικρότερη. Είχε κατασκευαστεί για διακίνηση, μέσω του διαδρόμου των Μακρών Τειχών.
Η Ηετιώνεια Πύλη βρίσκεται στη βορινή πλευρά του κύριου λιμένα, του Κάνθαρου, στην περιοχή της Δραπετσώνας. Το φρούριο της Ηετιώνειας κατασκευάστηκε με σκοπό τον έλεγχο του λιμανιού. Δύο τμήματα του τείχους ξεκινούν απ’ αυτή την πύλη. Η πρώτη στα ανατολικά προς τον λιμένα. Η δεύτερη προς τον εξωτερικό λιμένα. Δύο ισχυροί κυκλικοί πύργοι της ελληνιστικής περιόδου ορθώνονταν στα πλευρά της πύλης. Το τείχος προστατεύεται από μια βαθιά τάφρο σκαμμένη μέσα στον βράχο. Ο παράκτιος τομέας των οχυρώσεων. Κατασκευάστηκε από τον Κόνωνα, το 394 π.Χ. και διατηρείται, ως σήμερα, ένα τμήμα του μήκους 2,5 χλμ. κατά μήκος της Πειραϊκής Ακτής. Πολλοί από τους πύργους του τείχους διατηρούνται ως σήμερα.
Αρχαιολογικοί Χώροι.
Οι Νεώσοικοι. Έτσι ονομάζονταν οι στεγασμένες παράκτιες εγκαταστάσεις συντήρησης και επισκευών των τριήρεων του αθηναϊκού στόλου, οι οποίοι έπρεπε να ήταν πάντοτε αξιόμαχοι για να διατηρήσει η Αθήνα την θαλάσσια κυριαρχία της. Μπορεί κάποιος να παρατηρήσει απομεινάρια από νεώσοικους στα θεμέλια δύο γειτονικών κτιρίων, στην ανατολική πλευρά της Ακτής Μουτσοπούλου.
Σηράγγιο. Λέγεται και σπηλιά του Παρασκευά και βρίσκεται μεταξύ Μικρολίμανου και Ζέας, στην παραλία Βοτσαλάκια. Στην αρχαιότητα ο χώρος ήταν ιερός, αφιερωμένος στον τοπικό ήρωα Σήραγγο ο οποίος μάλλον ταυτίζεται με τον Γλαύκο, γιο του Ποσειδώνα και της νύμφης Ναΐδας. Στα ρωμαϊκά χρόνια το σπήλαιο λειτουργούσε ως λουτρό. Στην είσοδό του βρέθηκε ψηφιδωτό με την παράσταση νέου που οδηγεί τέθριππο άρμα.
Σκευοθήκη του Φίλωνος. Ήταν το μεγαλύτερο σε μέγεθος κτίριο του Πειραιά κατά την αρχαιότητα. Η κατασκευή του άρχισε το 346 π.Χ. και ολοκληρώθηκε το 330 π.Χ. με την επιβολή έκτακτης εισφοράς 10 χρυσών ταλάντων σε κάθε εύπορο Αθηναίο πολίτη, από την πολιτεία. Το όνομά της προέρχεται από τον αρχιτέκτονα Φίλωνα. Είχε μήκος 135 μέτρα και πλάτος 18 μέτρα, ενώ εσωτερικά χωριζόταν σε τρία κλίτη με σειρές από κίονες ιωνικού ρυθμού. Στο εσωτερικό του κτιρίου φυλάσσονταν πανιά, κατάρτια, σωσίβια, σχοινιά και πολεμικό υλικό αρκετό για να εφοδιαστούν πάνω από 200 τριήρεις. Η Σκευοθήκη του Φίλωνος ισοπεδώθηκε το 86 π.Χ. από τις ρωμαϊκές λεγεώνες.
Ρωμαϊκές Αρχαιότητες Τερψιθέας. Στο οικοδομικό τετράγωνο που ορίζεται από τις οδούς Ηρώων Πολυτεχνείου, Σκουζέ, Λεωσθένους και Φιλελλήνων, εντοπίστηκαν σε μικρό βάθος αρχαιότητες από τη ρωμαϊκή περίοδο.
Δημοτικό Θέατρο. Αποτελεί ένα διαχρονικό σύμβολο της πόλης του Πειραιά, ένα από τα σημαντικότερα θέατρα της Ελλάδας κι ένα αληθινό αρχιτεκτονικό στολίδι νεοκλασικού ύφους. Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά θεμελιώθηκε το 1884, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Ι. Λαζαρίμου και χρειάστηκαν 10 χρόνια για να ολοκληρωθεί. Έχει φιλοξενήσει παραστάσεις των σημαντικότερων Ελλήνων σκηνοθετών μεταξύ των οποίων ο Δημήτρης Ροντήρης, ο Κάρολος Κουν, ο Αλέξης Σολομός, ο Σπύρος Ευαγγελάτος, ο Αλέξης Μινωτής και άλλοι. Εξέφρασε το όραμα της ανερχόμενης
αστικής τάξης και των διανοούμενων της εποχής, που είχαν σκοπό να αναδείξουν την πόλη σε διεθνές κέντρο καλλιτεχνικής δημιουργίας. Η εσωτερική διαρρύθμισή του ακολούθησε τα πρότυπα του παρισινού Theatre d’ Odeon. Η 600 θέσεων αίθουσά του, η κεντρική σκηνή και τα 23 θεωρεία αποτελούν ένα από τα πιο ενδιαφέροντα δείγματα της εποχής του μπαρόκ στην Ευρώπη.
Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά. Το Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά στεγάζεται σε διώροφο κτίριο και προσφέρει στον επισκέπτη μία αντιπροσωπευτική εικόνα της ιστορίας της πόλης. Μέσα από τα εκθέματα που είναι από τη μυκηναϊκή έως και τη ρωμαϊκή εποχή, φαίνεται η μεγάλη ανάπτυξη που γνωρίζει από την αρχαιότητα η πόλη τόσο ως εμπορικό κέντρο όσο και ως ναύσταθμος της αρχαίας Αθήνας, κατά την περίοδο των πολέμων. Οι συλλογές του μουσείου αποτελούνται από ευρήματα ανασκαφών και από δωρεές ιδιωτικών συλλογών, όπως της συλλογής Μελετοπούλου-Νομίδου και της Συλλογής Γερουλάνου.
Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος. Το μουσείο αποτελεί το μεγαλύτερο του είδους του στην Ελλάδα και αναβιώνει την ιστορία χιλιετιών της λαμπρής ελληνικής ναυτικής παράδοσης. Στον εξωτερικό του χώρο έχουν τοποθετηθεί γλυπτά και σημαντικά υπαίθρια εκθέματα, όπως ο πυργίσκος του ιστορικού υποβρυχίου «Παπανικολής» και άγκυρες πλοίων της εποχής της Ναυμαχίας του Ναβαρίνου. Υπάρχουν εκθέματα από την αρχαία ναυπηγική και την εξέλιξη των πλοίων, από την αρχαιότητα των ελληνιστικών, ρωμαϊκών και βυζαντινών χρόνων μέχρι την εποποιία της ελληνικής επανάστασης του 1821. Το πλούσιο αρχειακό υλικό και το φωτογραφικό αρχείο του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος, θεωρούνται από τα πλέον αξιόλογα στην ιστορία της Μεσογείου. Πρέπει να αναφερθούμε και στην ιδιαιτέρως σημαντική βιβλιοθήκη του Ναυτικού Μουσείου, που διαθέτει σπάνιες εκδόσεις βιβλίων και ναυτικών χαρτών.
Βεάκειο θέατρο. Είναι θερινό θέατρο με μορφή αρχαίου θεάτρου, το οποίο χτίστηκε τον Ιούνιο του 1969 σύμφωνα με τα σχεδιαστικά πρότυπα των αρχαιοελληνικών θεάτρων. Έχει χωρητικότητα 2.000 θεατών. Ονομάστηκε Βεάκειο, προς τιμήν του μεγάλου Πειραιώτη ηθοποιού Αιμίλιου Βεάκη. Το Βεάκειο θέατρο αποτελεί το επίκεντρο μιας αξιόλογης καλλιτεχνικής κίνησης, φιλοξενώντας στη σκηνή του αξιόλογες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Κάθε καλοκαίρι ο Δήμος Πειραιά οργανώνει εδώ σειρά από ενδιαφέρουσες πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Δημοτική Πινακοθήκη. Στεγάζεται στο αναστηλωμένο κτίριο του ταχυδρομείου της πόλης, ένα κομψό νεοκλασικό των αρχών του 20ού αι. Άρχισε να λειτουργεί το 1957, αρχικά ως τμήμα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης και από το 1985 ως ανεξάρτητο τμήμα. Στην πλούσια συλλογή της περιλαμβάνονται 837 πίνακες γνωστών νεοελλήνων ζωγράφων καθώς και πολλών νεότερων καλλιτεχνών. Εδώ επίσης στεγάζεται η συλλογή 80 γλυπτών του Γ. Καστριώτη, έργα του λαϊκού καλλιτέχνη Σ. Λαζάρου, η συλλογή Πάνου Αραβαντινού και η δωρεά προσωπικών αντικειμένων
του σπουδαίου Έλληνα ηθοποιού Μάνου Κατράκη. Στο κτίριο διοργανώνονται περιοδικές εκθέσεις τέχνης, ομιλίες και άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Μουσείο Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων. Φιλοξενεί συσκευές και αντικείμενα σχετικά με τους ηλεκτροκίνητους σιδηροδρόμους από την πρώιμη φάση της εμφάνισής τους το 1904, ως τα μεταπολεμικά χρόνια καθώς και πλούσιο φωτογραφικό-αρχειακό υλικό σχετικό με τα μέσα σταθερής τροχιάς που κυκλοφορούσαν στο παρελθόν στην Ελλάδα.
Συλλογή, Ιστορία Εμπορικής Ναυτιλίας (ΙΕΝ). Εδώ θα δείτε μοντέλα από κωπήλατα, ιστιοφόρα, παραδοσιακά αιγαιοπελαγίτικα σκαριά, επιβατηγά και σύγχρονα δεξαμενόπλοια, μαζί με ναυτικά κειμήλια, θαλασσογραφίες, και παλιές στολές δυτών και άλλων ναυτικών ειδικοτήτων. Η εκτεταμένη συλλογή των αντιγράφων πλοίων περιλαμβάνει μοντέλα από την αρχαϊκή εποχή μέχρι και σήμερα. Στις αίθουσες της Διαρκούς Εκθέσεως του Ινστιτούτου Ιστορίας Εμπορικής Ναυτιλίας προβάλλεται η ιστορία του ελληνικού εμπορικού στόλου και η κυρίαρχη θέση του στην παγκόσμια ναυτιλία.
Σχολή Ναυτικών Δοκίμων. Η Σχολή Ναυτικών Δοκίμων αναγέρθηκε με κληροδότημα του Έλληνα εθνικού ευεργέτη Πανταζή Βασσάνη. Αποπερατώθηκε το 1904 και στέγασε τη σχολή αξιωματικών του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, η οποία μέχρι τότε λειτουργούσε μέσα στο καταδρομικό ατμόπλοιο «Ελλάς». Είναι ένα από τα κομψότερα κτίρια της πόλης του Πειραιά, στην ακτή της Πειραϊκής, βασισμένο σε σχέδια του διάσημου αρχιτέκτονα της εποχής Ερνέστου Τσίλερ. Από την ίδρυσή της έως σήμερα, η Σχολή Ναυτικών Δοκίμων εκπαιδεύει αξιωματικούς του Πολεμικού Ναυτικού και θεωρείται μια από τις καλύτερες στρατιωτικές σχολές.
Σταθμός ΗΣΑΠ. Ο σταθμός του Ηλεκτρικού Σιδηροδρόμου Αθηνών Πειραιώς (ΗΣΑΠ), κατασκευάστηκε μεταξύ 1926-29, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Ιωάννη Αξελού. Είναι ένα μεγαλοπρεπές οικοδόμημα, με κυρίαρχο χαρακτηριστικό τον τεράστιο αψιδωτό θόλο. Η γραμμή λειτούργησε για πρώτη φορά στις 27 Φεβρουαρίου του 1869, συνδέοντας με ατμοκίνητα τρένα την Αθήνα με τον
Πειραιά.
Μνημείο Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου. Το Μνημείο βρίσκεται στην πλατεία Αλεξάνδρας. Το φιλοτέχνησε ο εικαστικός Παναγιώτης Τανιμανίδης, και είναι αφιερωμένο στη μνήμη των 353.000 Ελλήνων του Πόντου, θυμάτων της Γενοκτονίας. Αποτελεί δωρεά του επιφανούς πειραιώτη επιχειρηματία Ευάγγελου Μαρινάκη. Το επιβλητικό τρισδιάστατο μνημείο, μήκους 15.50 μέτρων και ύψους 7,10 μέτρων, είναι φτιαγμένο από ανοξείδωτο χάλυβα και έχει λεπτομέρειες από ορείχαλκο.
Είναι έργο σύγχρονης τέχνης, που έχει μια εντυπωσιακή αψίδα με τον τίτλο «Πυρρίχιο Πέταγμα». Μοιάζει με ένα τεράστιο κύμα που ξεκινά από τη μία πατρίδα, τον Πόντο και καταλήγει στην άλλη, σαρώνοντας στο πέρασμά του τα πάντα, αναμνήσεις, παραδόσεις, αποτυπώματα της αρχαίας παρουσίας των Ελλήνων, στον Πόντο.
Χατζηκυριάκειο Ίδρυμα. Πρόκειται για ένα μεγάλο νεοκλασικό κτίριο, το οποίο έχει χαρακτηριστεί από το Υπουργείο Πολιτισμού ως Έργο Τέχνης και Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο. Είναι ένα τετράγωνο κτίσμα με εσωτερικό προαύλιο και μεγάλα τοξωτά παράθυρα. Κατασκευάστηκε το 1897 και λειτούργησε από το 1903, ως ορφανοτροφείο θηλέων χάρη στη δωρεά ενός βαμβακέμπορου από τη Σμύρνη, του Ιωάννη Χατζηκυριακού και της συζύγου του. Μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα επιτελεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον σκοπό του.
Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων. Η δημοτική αρχή προχωρά με γοργούς ρυθμούς τις διαδικασίες μετατροπής του βιομηχανικού κτιρίου του Σιλό στο λιμάνι, σε Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων. Ένα πολυετές αίτημα των Πειραιωτών υλοποιείται και θα συμβάλλει τα μέγιστα στην ενοποίηση της πόλης με το λιμάνι. Η πόλη αποκτά ένα πρωτοποριακό μουσείο, ένα από τα ελάχιστα που υπάρχουν παγκοσμίως με αρχαιότητες που έχουν βρεθεί στις ελληνικές θάλασσες και σε ναυάγια. Το Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων θα αναβαθμίσει πολιτιστικά τόσο την πόλη όσο και το λιμάνι και αναμένεται να ενισχύσει τη θέση του Πειραιά ως πολιτιστικού προορισμού, προσελκύοντας επισκέπτες από όλη τη χώρα και από το εξωτερικό.
