Το να είσαι μοναχοπαίδι είναι μια «ασθένεια από μόνη της», σύμφωνα με τον ψυχολόγο του 19ου αιώνα Stanley G. Hall. Παρόλο που οι απόψεις και οι επιστημονικές ερευνητικές μέθοδοι του Hall έχουν αμφισβητηθεί και επικριθεί, η φήμη των παιδιών χωρίς αδέρφια ως κακομαθημένα, υπερπροστατευμένα και μοναχικά παραμένει.
Εάν το παιδί σας είναι μοναχοπαίδι, μπορεί να ανησυχείτε για το πώς ενδέχεται να επηρεαστούν οι κοινωνικές του δεξιότητες μεγαλώνοντας χωρίς αδέρφια. Ωστόσο, έρευνα έδειξε πως τα μοναχοπαίδια δεν διαφέρουν από τους συνομηλίκους τους με αδέρφια όσον αφορά τον χαρακτήρα και την κοινωνικότητα.
Η έρευνα της Αlice Goisis, αναπληρώτριας καθηγήτριας Δημογραφίας και αναπληρώτριας Διευθύντριας Έρευνας στο Κέντρο Διαχρονικών Μελετών, UCL με συναδέλφους της διαπίστωσε ότι κατά την εξέταση της απόδοσης των παιδιών σε γνωστικά τεστ, τα μοναχοπαίδια τείνουν να είναι παρόμοια με τα παιδιά που μεγαλώνουν με ένα αδερφάκι.
Επιπλέον, η Αliceκαι οι συνεργάτες της ήθελαν να μάθουν εάν οι διαφορές ή οι ομοιότητες των παιδιών χωρίς αδέρφια με τα παιδιά με αδέρφια σχετίζονται περισσότερο με τα χαρακτηριστικά των γονιών τους.
Κατά την έρευνα φάνηκε πως η γνωστική ανάπτυξη των παιδιών μέχρι την ηλικία των 11 ετών επηρεάζεται περισσότερο από πράγματα όπως η σχέση των γονιών τους και η κοινωνικοοικονομική κατάσταση της οικογένειάς τους παρά από το αν έχουν αδέρφια. Οι οικονομικοί και συναισθηματικοί πόροι που υπάρχουν στο νοικοκυριό συνολικά μπορεί να έχουν μεγαλύτερη σημασία στην εξέλιξη της ζωής των παιδιών από το πόσα παιδιά χρειάζονται να μοιραστούν αυτούς τους πόρους.
Οικογενειακή δομή
Η μελέτη της Alice βασίστηκε σε δεδομένα βρετανικών στατιστικών μελετών. Πρόκειται για εθνικά αντιπροσωπευτικές έρευνες που παρακολουθούν τη ζωή ομάδων 5.362 παιδιών που γεννήθηκαν το 1946, 17.416 τα οποία γεννήθηκαν σε μία εβδομάδα το 1958, 16.571 που γεννήθηκαν σε μία εβδομάδα το 1970 και 19.244 τα οποία γεννήθηκαν γύρω στο έτος 2001 στη Βρετανία. Τα δεδομένα συλλέγουν εκτενείς πληροφορίες για τα μέλη της ομάδας και τις οικογένειές τους, συμπεριλαμβανομένων του επιπέδου εκπαίδευσης των γονέων, της κοινωνικής τάξης τους και της οικογενειακής δομής.
Προκειμένου να αξιολογήσουν την ανάπτυξη των παιδιών, η Alice και οι συνεργάτες της μελέτησαν τα αποτελέσματα από γνωστικά τεστ που έκαναν τα παιδιά σε ηλικία 10 ή 11 ετών με τα οποία αξιολογούνταν οι λεκτικές τους δεξιότητες.
Τα μοναχοπαίδια έδειξαν παρόμοια γνωστικά σκορ με παιδιά από οικογένειες δύο παιδιών και υψηλότερα σκορ από τα παιδιά που μεγάλωναν με δύο ή περισσότερα αδέρφια. Ωστόσο, το «πλεονέκτημα» του μοναχοπαιδιού φάνηκε να είναι πιο αδύναμο στην ομάδα του 2001 συγκριτικά με τις μεγαλύτερες ομάδες.
Η ερευνητική ομάδα έδειξε πως η η διακύμανση που παρατήρησε μεταξύ των γενεών θα μπορούσε εν μέρει να αποδοθεί στα μεταβαλλόμενα χαρακτηριστικά των οικογενειών με ένα παιδί. Οι ερευνητές διαπίστωσαν πως οι οικογένειες με ένα παιδί στη Βρετανία, κατά μέσο όρο, τείνουν να είναι καλύτερα. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου το μοναχοπαίδι έχει συνδεθεί περισσότερο με δυνητικά μειονεκτικές συνθήκες, όπως το να μεγαλώνει με χωρισμένους γονείς.
Η μεταβαλλόμενη σύνθεση των οικογενειών με ένα παιδί βοηθά να εξηγηθεί γιατί, σε σύγκριση με το παρελθόν, τα μοναχοπαίδια στις μέρες μας παρουσιάζουν μικρότερο πλεονέκτημα σε σύγκριση με τα παιδιά που μεγαλώνουν με αδέρφια.
Το να είσαι μοναχοπαίδι δεν είναι διαχρονική έννοια και εμπειρία – Να «σπάσουν» τα στερεότυπα
Συνολικά, τα αποτελέσματα της έρευνας υποδηλώνουν ότι το να έχεις ή να μην έχεις αδέρφια δεν έχει μεγάλο αντίκτυπο ή τουλάχιστον έχει μικρότερο αντίκτυπο στη ζωή ενός παιδιού σε σύγκριση με άλλα οικογενειακά χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα, η έρευνα έδειξε ότι το να μεγαλώνεις σε ένα μειονεκτικό νοικοκυριό φαίνεται να έχει μεγαλύτερη επίδραση στον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά απέδωσαν στα γνωστικά τεστ από το αν είναι ή όχι μοναχοπαίδια.
Τα αποτελέσματα υποδηλώνουν επίσης ότι είναι καιρός να απομακρυνθούμε από την οπτική των μοναχοπαιδιών ως ενιαία ομάδα που μοιράζεται συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.
Αντίθετα, σύμφωνα με την Alice, θα πρέπει να ενστερνιστούμε την ιδέα ότι υπάρχει πιθανώς μια ποικιλία διαφορετικών λόγων που οδηγούν μία οικογένεια στην απόκτηση ενός και μόνο παιδιού, οι οποίοι μπορεί να περιλαμβάνουν την επιλογή ή άλλους εξωτερικούς παράγοντες. Αυτοί οι λόγοι, με τη σειρά τους, έχουν σημασία και διαμορφώνουν την εξέλιξη της ζωής των παιδιών.
Το να είσαι μοναχοπαίδι δεν είναι διαχρονική έννοια και εμπειρία. Εξαρτάται από τις κοινωνικές αλλαγές και από το ποικιλόμορφο σύνολο των οικογενειών που έχουν μοναχοπαίδια. «Αυτή η αλλαγή στην προσέγγισή μας στον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε και μελετάμε τα μοναχοπαίδια όχι μόνο θα αυξήσει την κατανόησή μας αλλά και θα βοηθήσει στην απομυθοποίηση στερεοτύπων που εξακολουθούν να υπάρχουν στην κοινωνία», εξηγεί η ερευνήτρια.
