Ένα θραύσμα λεκάνης από λουτήριο του 6ου αιώνα π.Χ. έφεραν στο φως σωστικές ανασκαφές, που χρειάστηκαν να γίνουν έργα για να προστατευτεί μια αρχαιολογική τοποθεσία από την διάβρωση της θάλασσας.
Την πρόταση να δημιουργηθεί ένας κυματοθραύστης, από ογκόλιθους, μήκους 130 μέτρων, κατά μήκος της ακτής Ballut ta’ Marsaxlokk, με σκοπό την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος από τη διάβρωση της θάλασσας, στη νοτιοανατολική πλευρά της Μάλτας, ακολούθησε η έναρξη αρχαιολογικών ανασκαφών. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως 64 διαφορετικά τεχνουργήματα, ανάμεσα στα οποία και ένα σημαντικό θραύσμα από ένα λουτήριο.
Το λουτήριο είναι ένα αγγείο για τη φύλαξη του νερού για μπάνιο ή για πλύσιμο και συνήθως τοποθετείτο σε μια βάση και προοριζόταν τόσο για οικιακή, όσο και για τελετουργική χρήση, σε ιερά.
Λουτήρια έχουν βρεθεί κυρίως στην Ύστερη Αρχαϊκή Περίοδο, δηλαδή ανάμεσα στον 6ο και τον 5ο αιώνα π.Χ. Οι πολιτισμοί της Κεντρικής Μεσογείου, εκτός της Ελλάδας, προσάρμοσαν τα λουτήρια στις δικές τους προδιαγραφές.
Ένα πολύτιμο θραύσμα
Το θραύσμα από το λουτήριο ανακαλύφθηκε σε τάφρο στον βυθό της θάλασσας, σε βάθος περίπου 45 εκ. Το θραύσμα της λεκάνης, αρχικά τμήμα αντικειμένου με διάμετρο 70 εκατοστών, απεικονίζει περίτεχνη διακόσμηση, ενώ στο χείλος της διακρίνεται μια εικόνα αρμάτων που σέρνονται από άλογα.
Παρόμοια παραδείγματα από τη Σικελία συνήθως χρονολογούνται στον 6ο και τον 5ο αιώνα π.Χ. Τα λουτήρια με παραστάσεις αλόγων που σέρνουν άρματα, έχουν ανακαλυφθεί σε Ετρουσκικούς και Ελληνικούς χώρους, όπως την Αθήνα, την Κόρινθο, και σε ελληνικές αποικίες στη Σικελία και τη νότια Ιταλία.
Οι λεκάνες αυτές χρησιμοποιούνταν σε τελετουργικά, και συχνά ήταν διακοσμημένες με περίτεχνες σκηνές από άρματα, τα οποία συμβολίζουν τη νίκη ή τη θεία εύνοια. Τα λουτήρια χρησιμοποιούνταν σε τελετουργικά κάθαρσης, τόσο σε σπίτια όσο και σε ναούς.
Σημαντικές πηγές γνώσης
Λόγω της εμφανούς σημασίας τους σε ένα εύρος θρησκευτικών, οικιακών και τελετουργικών περιστάσεων, τα τεχνουργήματα αυτά, είναι σπουδαίες πηγές γνώσεις για τις αρχαίες κοινωνίες.
Μέχρι στιγμής, έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 64 διαφορετικά αντικείμενα, παρά το γεγονός ότι η αρχαιολογική αναφορά βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο και τα τεχνουργήματα είναι ακόμη υπό ανάλυση. Τα περισσότερα ευρήματα είναι κεραμικά, αν και έχουν βρεθεί και μεταλλικά, λίθινα και οστέινα, από θαλάσσια ζώα και πανίδα.
Η συγκέντρωση ενός σημαντικού όγκου υλικών σε μικρή έκταση, δείχνει ότι η τοποθεσία είναι πολύ ευαίσθητη αρχαιολογικά και ότι χρήζει προστασίας και περαιτέρω μελέτης, σύμφωνα με την Εποπτεία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Μάλτας (SCH).
Το βάθος από το οποίο ανασύρθηκαν τα τεχνουργήματα, υποδηλώνει τη ρίψη τους στο νερό από την τοποθεσία όπου ανακαλύφθηκαν. Επίσης είχαν ανοιχτεί δύο τάφροι βάθους περίπου 50 και 125 εκατοστών αντίστοιχα, κάτω από την επιφάνεια του βυθού.
Σύμφωνα με τις ανασκαφές, η μία από τις τάφρους δημιουργήθηκε με ιδιαίτερη προσοχή, και μέσα ήταν στοιβαγμένα χαλίκια από ασβεστόλιθο. Το κτίριο είναι προγενέστερο από τα τεχνουργήματα που βρέθηκαν κάτω από αυτό, ωστόσο απαιτείται περισσότερη έρευνα καθώς, προς το παρόν, η ακριβής χρονολόγησή του, παραμένει δύσκολη.
Μέσα στους επόμενους μήνες, η Εποπτεία Πολιτιστικής Κληρονομιάς θα συνεχίσει να εξερευνά την περιοχή, ιδιαίτερα την υποθαλάσσια, προκειμένου να δώσει απαντήσεις σε διάφορα ερευνητικά ερωτήματα που έχουν προκύψει από την αρχική μελέτη.
