Είναι πλέον πασίδηλο πως αρκετές πτυχές του τρόπου απονομής -ή μη απονομής- της δικαιοσύνης στη χώρα μας έχουν προκαλέσει τη δυσφορία και την αγανάκτηση μεγάλων τμημάτων της κοινωνίας.
«Δεδομένων, λοιπόν, των προφανών δυσλειτουργιών, των παρενεργειών στον κρατικό προϋπολογισμό, των αυτοεξυπηρετήσεων και των καθυστερήσεων στην απονομή της ελληνικής δικαιοσύνης», οι υπογράφοντες -μέλη της ομάδας «Δικαιοσύνης Ώση» ή «Δικαί-Ωση»- προτείνουν μία σειρά από θεσμικές μεταρρυθμίσεις που θεωρούν ότι μπορούν να βελτιώσουν τη λειτουργία των δικαιοδοτικών μηχανισμών της χώρας μας.
Υπογράφουν 45 μέχρι στιγμής προσωπικότητες και το κείμενο είναι ανοικτό για περαιτέρω υπογραφές.
Αναλυτικά:
«Είναι πανθομολογούμενο πως το ειδοποιό στοιχείο, η ουσία, αλλά και το μεγαλείο του δημοκρατικού πολιτεύματος βρίσκεται αφενός στη λαϊκή συμμετοχή στην παραγωγή αποφάσεων, αφετέρου δε στον κοινωνικό έλεγχο επί της εξουσίας, επί κάθε εξουσίας.
Εδώ και πολλά χρόνια, ωστόσο, στη χώρα μας δρα ανεξέλεγκτος και υπεράνω παντός ουσιαστικού ελέγχου, κοινωνικού ή πολιτικού, ο ένας τουλάχιστον βραχίονας της κρατικής εξουσίας, η δικαστική, παράγουσα αποφάσεις συχνά επωφελείς για τα μέλη της ίδιας της κρατικής λειτουργίας που τις εκδίδει ταυτόχρονα δε και ανατρεπτικές του κρατικού προϋπολογισμού (κάτι που και πόρους αφαιρεί από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, αλλά -συνιστώντας μορφή ιδιοποίησης της δημοσιονομικής πολιτικής του κράτους- και τις αιρετές εξουσίες εκθέτει, αφού αυτές μόνες είναι υπόλογες προς τον λαό). Σημειωτέο, μάλιστα, πως η δικαστική «γενναιοδωρία» δεν εξαντλείται σε διαρκώς ανανεούμενες παροχές στους ίδιους τους δικαστές, αλλά συχνά εκτείνεται και σε άλλες κατηγορίες του κρατικοδίαιτου κατεστημένου: Πχ κατά τα τελευταία χρόνια επιδικάστηκαν μεγάλα ποσά και στους διπλωμάτες, αφού κρίθηκε πως πρέπει να παραμένει αφορολόγητο το επίδομα αλλοδαπής, που συνιστά το μεγαλύτερο μέρος των απολαβών των λειτουργών αυτού του κλάδου… Ταυτόχρονα, βέβαια, οι αδιανόητα αργοί ρυθμοί απονομής της δικαιοσύνης παραπέμπουν σε οιονεί αρνησιδικία. Ουσιαστικά το υψηλού κόστους αγαθό της δικαιοσύνης σχεδόν δεν προσφέρεται.
Βέβαια, στην ευρύτερη δημοσιότητα των πρόσφατων αποφάσεων για αναδρομικά σε δικαστικούς λειτουργούς συνεισέφερε τη φορά αυτή και η κυβέρνηση, πιθανότατα επειδή είχε πρόσφατα βρεθεί σε πολιτική αντιδικία με έναν εκ των προσφυγόντων, τον πρόεδρο μιας ανεξάρτητης αρχής.
Ελάχιστα, αντίθετα, είχε αναδειχθεί -και η κοινωνία δεν είχε πληροφορηθεί- το ότι και παλαιότερα δικαστικοί λειτουργοί είχαν επιδικάσει, δια σειράς αποφάσεων του προβλεπόμενου στο άρθρο 88 του Συντάγματος δικαιοδοτικού οργάνου, προκλητικά μεγάλα ποσά εις εαυτούς: ένα πολύ σημαντικό μέρος, δηλαδή, από τις 400.000 ευρώ που είχαν διεκδικήσει για κάθε ανώτατο δικαστή, αναλογικά δε για τους κατώτερους, με το εν πολλοίς προσβλητικό για την κοινή λογική σκεπτικό πως οι απολαβές τους δεν μπορούν να υπολείπονται εκείνων ενός τεχνοκράτη διευθύνοντος συμβούλου δημόσιου οργανισμού, τον οποίον η κυβέρνηση είχε μετακαλέσει από το εξωτερικό για να του αναθέσει την εξυγίανση του εν λόγω οργανισμού. (Ή, πάντως, πως θα πρέπει να σταθμίζονται με αναφορά τις δικές του απολαβές. Και μάλιστα η απληστία ορισμένων εκ των «δικαιωθέντων» τους οδήγησε στο να προσφύγουν σε διεθνές δικαιοδοτικό όργανο, το ΕΔΑΔ, ζητώντας μεγαλύτερη τοκοφορία για όσα τους επιδικάστηκαν από αυτήν που είχε αποφασίσει ακόμη και το δικαστήριο στο οποίο υπηρετούν οι ίδιοι.)
Πιστεύουμε λοιπόν πως οι δικαστές που, με «ακροβατικές» ερμηνείες των νόμων, διασφαλίζουν ίδιο πλουτισμό, ή ευρύτερα ανατρέπουν υπέρ κρατικοδίαιτων προνομιούχων τον προϋπολογισμό, δεν αφαιρούν μόνο πόρους από την κοινωνία, δηλαδή τους οικοδόμους, τους βιοτέχνες, τους περιπτεράδες, τους αυτοαπασχολούμενους γενικότερα, τις νοσηλεύτριες, τους φορτοεκφορτωτές, τους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα κ.λπ., με άλλα λόγια όσους με τους φόρους τους εμπλουτίζουν το σκέλος εσόδων του προϋπολογισμού. Της αφαιρούν, επίσης, και την αξιοπρέπειά της. Ενώ υπονομεύουν και την εμπιστοσύνη της στους θεσμούς του δημοκρατικού πολιτεύματος. Άλλωστε, παράλληλα προς τις καθυστερήσεις και τις «αυτοεξυπηρετήσεις», υπάρχει και μια γενικότερη φροντίδα για τους «ημέτερους» (χαρακτηριστικό: ουδέποτε από συστάσεως του ελληνικού κράτους το δικαστήριο αγωγών κακοδικίας έχει εκδώσει καταδικαστική απόφαση για δικαστικό λειτουργό), ενώ δεν λείπουν, προκλητικές ενίοτε, συναλλαγές ανώτατων δικαστών με φορείς πολιτικής, οικονομικής και επικοινωνιακής ισχύος. Όλα αυτά λοιπόν δημιουργούν μια αποφορά που δεν είναι πια και δεν πρέπει να είναι ανεκτή από την ελληνική κοινωνία.
Ξέρουμε, βέβαια, πως τα περί τη δικαιοσύνη δεν συνιστούν τη μόνη παθογένεια του εθνικού δημόσιου βίου μας. Δεν μπορούμε, ωστόσο -έχουμε απόλυτη συνείδηση- να διεκδικήσουμε την ταυτόχρονη θεραπεία όλων των εστιών νοσηρότητας που ενδημούν στη χώρα μας.
Αποφασίσαμε λοιπόν να συγκροτήσουμε μια ομάδα ανθρώπων, ανοικτή σε περαιτέρω προσχώρηση μελών με τις ίδιες ευαισθησίες, με την προαναφερόμενη ονομασία, έχοντας ως στόχο -όχι την τροφοδότηση της κοινωνικής μνησικακίας μέσα από ένα λόγο καταγγελτικό, δεν αρνούμαστε άλλωστε την ύπαρξη και εξαιρετικά ευσυνείδητων δικαστών, αλλά- την υποβολή συγκεκριμένων και συγκροτημένων θεσμικών προτάσεων που, τυχόν υιοθετούμενες, θα δυσκόλευαν πολύ στο μέλλον την αναπαραγωγή τέτοιων προκλητικών για το κοινωνικό όλο και υπονομευτικών για την ουσία της δημοκρατίας δικαστικών πρακτικών…
Οι πρώτες προτάσεις μας -πολλές εκ των οποίων δεν απαιτούν συνταγματική αναθεώρηση- είναι οι ακόλουθες:
⦁ Απαγόρευση δια νόμου σε αφυπηρετούντες δικαστικούς λειτουργούς -επί διετία ή τριετία από τη συνταξιοδότησή τους- να υπουργοποιούνται, να διορίζονται σε ανεξάρτητες αρχές ή να καταλαμβάνουν άλλες αμειβόμενες δημόσιες θέσεις. Αυτό, προκειμένου να μην τροφοδοτείται κοινωνική υποψία για συναλλαγή μεταξύ πολιτικών παραγόντων και δικαστών των οποίων επίκειται η αποχώρηση. (Μετά την παρέλευση του προαναφερόμενου διαστήματος υπάρχει «τεκμήριο αθωότητας», αφού δύσκολα ο δικαστικός λειτουργός που χειρίζεται υποθέσεις υψηλού πολιτικού ενδιαφέροντος θα μπορεί να προβλέψει την πολιτική κατάσταση που θα υπάρχει τότε.)
⦁ Δρομολόγηση συνταγματικής αναθεώρησης, προκειμένου η επιλογή των δικαστικών ηγεσιών να γίνεται από την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής με πλειοψηφία των 3/5 των μελών της, ώστε να μην υπάρχει περιθώριο συναλλαγής μεταξύ δικαστών και εκάστοτε κυβερνώντων. Έως ότου, δε, καταστεί δυνατή μια τέτοια τροποποίηση του Καταστατικού Χάρτη, να υπάρξει ψήφιση νόμου σύμφωνα προς τον οποίο οι επτά παλαιότεροι αρεοπαγίτες, αντεισαγγελείς του ΑΠ, σύμβουλοι επικρατείας κ.λπ. να αξιολογούνται αρχικά από την ως άνω Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, το δε Υπουργικό Συμβούλιο να μπορεί να κάνει την επιλογή του μόνο μεταξύ όσων έχουν θετική κρίση των 3/5 του όλου αριθμού των μελών της. Αντιστοίχως να συμβαίνει με τους επτά αρχαιότερους αντιπροέδρους των ανωτάτων δικαστηρίων της χώρας, προκειμένου να γίνει η επιλογή προέδρων των δικαστηρίων αυτών. Μέχρι, δε, να επιτευχθεί η συναίνεση του απαραίτητου αριθμού των μελών της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας, προεδρικά (ή εισαγγελικά) καθήκοντα να ασκεί ο αρχαιότερος αντιπρόεδρος (ή αντεισαγγελέας).
⦁ Αφαίρεση με ρητή συνταγματική πρόβλεψη της δυνατότητας των δικαστηρίων να ανατρέπουν τη δημοσιονομική πολιτική του κράτους δια παροχών σε διάφορους κλάδους. Ειδική, δε, πρόβλεψη οι απολαβές των δικαστικών να καθορίζονται με βάση τον μέσο όρο των αντίστοιχων των ομολόγων τους στις άλλες χώρες της ΕΕ.
Εναλλακτικά, αν η τελευταία πρόταση προσκρούει σε ανυπέρβλητες αντιστάσεις ή σε πρακτικές δυσκολίες…
⦁ Δεδομένου πως στη σύνθεση του δικαστηρίου που κατά το συνταγματικό άρθρο 88.2, εδαφ. 2 επιλύει τα μισθολογικά, συνταξιοδοτικά και φορολογικά θέματα των δικαστών μετέχουν τρεις δικαστές και τρεις δικηγόροι, επίσης δε και τρεις πανεπιστημιακοί καθηγητές νομικών μαθημάτων, κατά κανόνα επίσης ενεργοί δικηγόροι… Και δεδομένης της εν πολλοίς επαγγελματικής εξάρτησης από δικαστές των δικηγόρων (οι οποίοι ευλόγως δεν θα ήθελαν να συγκρουστούν με αυτούς από τους οποίους κρίνεται η έκβαση των υποθέσεων που χειρίζονται…) Προτείνουμε στο εν λόγω δικαστήριο, το αποκαλούμενο «μισθοδικείο» να μετέχουν δικηγόροι, πρώην μέλη του Ανώτατου Πειθαρχικού Συμβουλίου του κλάδου, όχι εν ενεργεία αλλά συνταξιοδοτημένοι. Το ίδιο, δε, να ισχύει και για τους μετέχοντες πανεπιστημιακούς καθηγητές, ως προς την ενδεχόμενη δικηγορική τους ιδιότητα. Ενώ προς ανάλογη κατεύθυνση να τροποποιηθεί και η σύνθεση του δικαστηρίου αγωγών κακοδικίας. Τέλος σε σχέση με τις καθυστερήσεις στην απονομή της δικαιοσύνης…
⦁ Επιπλέον της θέσπισης ουσιαστικών και επώδυνων κυρώσεων για τους δικαστές που δεν εκδίδουν απόφαση εντός οκταμήνου από την εκδίκαση της υπόθεσης… Επαναφορά μιας ρύθμισης, που προκάλεσε την αντίδραση συμφερόντων, γι’ αυτό και ίσχυσε μόνο κατά το έτος 2015, ωστόσο οδήγησε τότε σε μείωση των αναβολών κατά …90%, στοιχείο που δηλοί ότι 9 στις 10 αναβολές είναι προϊόν φυγοπονίας ή φόβου των δικαστών. Σύμφωνα προς αυτήν, επί αναβολής υπόθεσης, ιδίως ποινικής, την υποχρέωση της εκδίκασης να έχει υποχρεωτικά η σύνθεση που αποφάσισε την αναβολή. Επίσης περαιτέρω σημαντική επιβάρυνση του παράβολου για αναβολή υπόθεσης κατόπιν αιτήματος δικηγόρων, που συχνά υποβάλλεται με στόχους στρεψόδικους. (Ο κ. Φλωρίδης που αρχικά το εισηγήθηκε φαίνεται να ανακρούει πρύμνα). Ενώ θα μπορούσε ακόμη να εξετασθεί το ενδεχόμενο -για περιορισμό των υποθέσεων που απασχολούν τα δικαστήρια- τόσο της «διαπραγμάτευσης ενοχής και ποινών» όσο και της τελεσιδικίας καταδικών, σε υποθέσεις μικρής ποινικής απαξίας που δεν οδηγούν σε εγκλεισμό του καταδικαζόμενου, εφόσον η πρωτόδικη απόφαση τριμελούς πλημμελειοδικείου ελήφθη ομοφώνως και με συμφωνία και του εισαγγελέα έδρας, ώστε να απελευθερωθεί εργασιακός χρόνος εφετών… Τέλος…
⦁ Πρόβλεψη ενιαίας -ενδεχομένως στο μέτρο του δυνατού και προληπτικής- κρίσης της συνταγματικότητας των νόμων από ειδικό δικαιοδοτικό όργανο.
Καλούμε και παρακαλούμε, λοιπόν, όσους συμμερίζονται τις αγωνίες μας για την ποιότητα του εθνικού δημόσιου βίου, ιδίως δε για την ποιότητα -και την ταχύτητα- της απονεμόμενης δικαιοσύνης, να κοινοποιούν στο διαδίκτυο τις σχετικές αναρτήσεις με τις προτάσεις μας (ζητώντας, αν θέλουν, και από τους ομόφρονες φίλους τους να κάνουν το ίδιο), δεδομένου πως δεν διαθέτουμε άλλο τρόπο προβολής τους. Ίσως δεν οδηγούν στον καλύτερο δυνατό κόσμο, έχουμε σχετική συνείδηση, αλλά προσδοκία και στόχος μας είναι απλώς ένας κόσμος κατά το δυνατόν καλύτερος… Άλλωστε «ψαρεύοντας έρχεται η θάλασσα»…
Οι προτείνοντες
Μέλη της κίνησης ΟΜΑΔΑ ΠΟΛΙΤΩΝ «ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΩΣΗ» Ή «ΔΙΚΑΙ-ΩΣΗ»
Έχουν ήδη υπογράψει (ενώ το κείμενο παραμένει ανοικτό σε περαιτέρω υπογραφές)
Αβράμπου Βίκυ, ιδιωτική υπάλληλος
Αλεξανδράτος Χάρης, παιδίατρος-νεογνολόγος
Ανδρουλάκης Μίμης, τοπογράφος μηχανικός, συγγραφέας, πρώην βουλευτής
Αντωνόπουλος Θανάσης, ιατρός, διευθυντής ορθοπεδικής κλινικής
Αργυράκης Πάνος, καθηγητής πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, φυσικός
Βαγιάκης Μάνος, ιατρός, διευθυντής πνευμονολογικής κλινικής
Βαρλάγκα Νότα, δικηγόρος
Βότσης Γιώργος, δημοσιογράφος
Γαζής Βαγγέλης, ομότιμος καθηγητής ΕΜΠ, τ. εθνικός εκπρόσωπος στο πείραμα CERN
Γκαλούνης Στάμος, οικονομικός διευθυντής δήμου Αθηναίων
Γογγύλης Χριστόδουλος, συνταξιούχος τηλεπικοινωνιακός μηχανικός
Διαμαντόπουλος Θανάσης, πολιτικός επιστήμων-νομικός, ομότιμος καθηγητής Παντείου πανεπιστημίου
Ελμαλόγλου Σταμάτης, ομότιμος καθηγητής γεωπονικού πανεπιστημίου
Ζαρετός Θόδωρος, συνταξιούχος
Ζωγραφάκης Νικόλας, Δρ χημικός μηχανικός
Ηλιάδης Χρίστος, πολιτικός μηχανικός
Καζάκος Αθανάσιος, πολιτικός μηχανικός
Καϊράκη Μαρία, δικηγόρος
Καλογερής Μενέλαος, ιατρός-ακτινολόγος, επιστημονικός διευθυντής Ελληνικού Ιδρύματος Ογκολογίας
Κανέλλης Ηλίας, δημοσιογράφος
Κανέλλης Γιώργος, εκπαιδευτικός
Καραγεωργίου Νίκος, Α’ αντιπρόεδρος Συνδέσμου βιομηχανιών Αττικής
Κούκιου Μαρία, πρώην δικηγόρος
Κούρκουλος Κώστας, δικηγόρος-ποινικολόγος
Κυρζόπουλος Στάμος, ιατρός, διευθυντής καρδιολογικής κλινικής στο Ωνάσειο
Λεντάκη Φωτεινή, ψυχολόγος, πρόεδρος του Ιδρύματος «Ανδρέας Λεντάκης»
Μαθιός Δημήτρης, πρόεδρος συνδέσμου βιομηχανιών Αττικής και Πειραιά
Μανδραβέλης Πάσχος, δημοσιογράφος
Μαυροδέλλου Φιλού, καθηγήτρια γαλλικής φιλολογίας
Μερκούρη Φρόσω, βιοχημικός
Μιχαηλίδης Μιχάλης, χρηματιστής
Μουρατίδου Κυριακή, στέλεχος τραπέζης
Ντότσικα Ελένη, διευθύντρια ερευνών Ινστιτούτου Παστέρ
Μουρατίδου Κική, νομικός, πρώην στέλεχος τραπέζης
Παναγιωτίδης Χρήστος, οικονομολόγος
Παπαναστασίου Αλεξάνδρα, ιστορικός, υποψήφια διδάκτωρ Παντείου πανεπιστημίου
Παπανδρόπουλος Θανάσης, δημοσιογράφος
Παππά Κική, δημοσιογράφος
Πάτρας Παναγιώτης, γεωπόνος, σύμβουλος αγροτικής ανάπτυξης
Παυλάκου Σοφία, πρόεδρος εταιρείας Γραμμάτων και Τεχνών Πειραιά, πρώην αρχηγός εθνικής ομάδος βόλεϋ γυναικών
Παυλάτος Στυλιανός, δημόσιος υπάλληλος, φιλόλογος
Πετσέτας Δημήτρης, φυσικός, καθηγητής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
Πιπιλή Φωτεινή, δημοσιογράφος, πρώην βουλευτής
Προβόπουλος Ηλίας, δημοσιογράφος
Σκουτέρης Βασίλης, ιδιωτικός υπάλληλος, ασφαλιστικός σύμβουλος
Σμαχλίου Πέτρος, οφθαλμίατρος
Σπυράκου Βέρα, Δρ ευρωπαϊκού πολιτισμού, διδάσκουσα στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
Σταμάτης Γιώργος, σύμβουλος επιχειρήσεων, συγγραφέας
Τράπαλης Γιώργος, μαθηματικός, αναλυτής εκλογικών δεδομένων
Τρομπούκη Ελένη, πολιτικός επιστήμων, εκπαιδευτικός προσχολικής εκπαίδευσης
Τρουλλινού Μαρία, ιδιωτική υπάλληλος στον τομέα της πληροφορικής
Τσελεπίδου Μαρία, καθηγήτρια δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
Τσινισιζέλης Μιχάλης, πολιτικός επιστήμων, καθηγητής πανεπιστημίου Αθηνών
Τσομπανίδης Νίκος, συνταξιούχος
Χατζιδηδημητρίου Δημήτρης, δημοσιογράφος
Χατζής Δημήτρης, επιχειρηματίας, πρόεδρος DEX Α.Ε.
Χριστοδουλοπούλου Αναστασία, συνταξιούχος
Χρούσος Γιώργος, ενδοκρινολόγος-παιδίατρος, ομότιμος καθηγητής Ιατρικής Αθηνών»
