Αποφασισμένη να τηρήσει πιστά τον οδικό χάρτη που συμφωνήθηκε με τη Διακήρυξη των Αθηνών, μετά τη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είναι η χώρα μας, κάτι που μετέφερε ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης στον Αμερικανό ομόλογό του Αντόνι Μπλίνκεν στη διάρκεια της πρώτης επίσκεψης του επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, με αφορμή τη συνέχιση του στρατηγικού διαλόγου μεταξύ ΗΠΑ και Ελλάδας.
Των Π. ΓΑΛΙΑΤΣΑΤΟΥ, Θ. ΤΣΙΤΣΑ – ΠΗΓΗ: Realnews
Ο Γ. Γεραπετρίτης ενημέρωσε τον Α. Μπίλνκεν στην κατ’ ιδίαν συνάντησή τους ότι η Αθήνα -παρά την επαναφορά των τουρκικών διεκδικήσεων και τις δημόσιες δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων και μέσω της έκδοσης των νέων ΝΑVTEX στο Αιγαίο- θα κινηθεί βήμα-βήμα για την επαναπροσέγγιση με την Αγκυρα, χωρίς να έχει αυταπάτες. Ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας θεωρεί ότι «οι διαφωνίες δεν θα πρέπει να δημιουργούν κρίση» και εστιάζει στην υλοποίηση της θετικής ατζέντας, την οποία ο ίδιος προσωπικά επιβλέπει μαζί με τον Τούρκο ομόλογό του, Χακάν Φιντάν.
Στις συνομιλίες Μπλίνκεν – Γεραπετρίτη δεν έγινε ουδεμία μνεία για την παράλληλη έγκριση της πώλησης των F-35 στη χώρα μας και των F-16 στην Τουρκία, αλλά ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών φρόντισε να επισημάνει ότι τα αμερικανικά οπλικά συστήματα δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται εναντίον νατοϊκών χωρών. Αξιοσημείωτο είναι ότι κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Ελληνα ΥΠΕΞ στην Ουάσιγκτον, o Αμερικανός Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν υπέγραψε μνημόνιο Εθνικής Ασφαλείας, που αφορά τις διαβεβαιώσεις τις οποίες πρέπει να παρέχει κάθε χώρα που αγοράζει αμυντικό υλικό από τις ΗΠΑ ότι θα εφαρμόζει το Διεθνές Δίκαιο. Το μνημόνιο -που ήταν πρωτοβουλία του γερουσιαστή Κρις Βαν Χόλεν- περιλαμβάνει επίσης ενίσχυση της διαδικασίας εποπτείας για την τελική χρήση του υλικού, μέσω εκθέσεων που θα υποβάλλονται στο Κογκρέσο από την αμερικανική κυβέρνηση. Εάν κριθεί από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και το Πεντάγωνο ότι οι διαβεβαιώσεις που έχουν δοθεί από την παραλήπτρια χώρα δεν τηρούνται, τότε οι δυο υπουργοί, εντός 45 ημερών, θα υποβάλλουν έκθεση στον Πρόεδρο, υποδεικνύοντας τα κατάλληλα βήματα για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Σε αυτή την περίπτωση, θα εξετάζεται ένα φάσμα επιλογών, συμπεριλαμβανομένων της ανανέωσης των διαβεβαιώσεων έως και της αναστολής οποιασδήποτε περαιτέρω μεταφοράς αμυντικού υλικού.
Σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg, την ίδια ώρα, η Αγκυρα, εκβιαστικά, ζητά διαβεβαιώσεις από τον Ολλανδό πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε, προτού εγκρίνει την υποψηφιότητά του να είναι ο επόμενος επικεφαλής του ΝΑΤΟ, ότι αυτός -ή οποιοσδήποτε άλλος υποψήφιος- δεν θα είναι μεροληπτικός υπέρ των μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης και ότι δεν θα υποκύψει στις πιέσεις από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., όπως η Ελλάδα και η Κύπρος.
Η Τουρκία θέλει επίσης ο Μ. Ρούτε να επιτρέψει στην Αγκυρα να συμπεριληφθεί στις συνεργασίες του ΝΑΤΟ με την Ε.Ε. και να βεβαιωθεί ότι δεν θα υπάρξουν περιορισμοί στις εξαγωγές όπλων.
Τα επόμενα βήματα στην επαναπροσέγγιση Αθήνας – Αγκυρας θα είναι η συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν, που προγραμματίζεται για τον Μάιο, ενώ κομβική θα είναι η συνάντηση των δύο ηγετών στα πλαίσια της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον τον Ιούλιο. Νωρίτερα -και πιο συγκεκριμένα στις 11 Μαρτίου αναμένεται να πραγματοποιηθεί συνάντηση για τον πολιτικό διάλογο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, με επικεφαλής της ελληνικής πλευράς την υφυπουργό Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και τον υφυπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας Μπουράκ Ακτσαπάρ.
Η Ελληνίδα υφυπουργός Εξωτερικών, μιλώντας στη δεξαμενή σκέψης «The Foundation for Defense of Democracies» (FDD) στην Ουάσιγκτον, την περασμένη Δευτέρα, επανέλαβε ότι η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών αποτελεί τη μοναδική ανοιχτή διαφορά που έχει η Ελλάδα με την Τουρκία. Οπως υπενθύμισε η Αλ. Παπαδοπούλου, ο πρωθυπουργός έχει δηλώσει την ετοιμότητα της Ελλάδας να παραπέμψει τη συγκεκριμένη διαφορά στο Διεθνές Δικαστήριο στην περίπτωση που δεν μπορεί να προκύψει λύση από τις συνομιλίες.
Οσον αφορά την προσπάθεια που καταβάλλουν οι ΗΠΑ για να κρατήσουν την Τουρκία στο στρατόπεδο της Δύσης, η Αλ. Παπαδοπούλου τόνισε πως είναι εξίσου προς το συμφέρον της Ελλάδας η Τουρκία να διατηρήσει έναν δυτικό προσανατολισμό και να μην απολέσει την ευρωπαϊκή προοπτική της. «Αν οι ΗΠΑ δεν θέλουν να χάσουν την Τουρκία, εμείς, ως Ελλάδα, βρισκόμαστε σε μια πιο περίεργη θέση, γιατί ζούμε δίπλα στην Τουρκία. Είμαστε γείτονες και θα συνεχίσουμε να είμαστε μαζί της, οπότε το τελευταίο πράγμα που χρειαζόμαστε είναι μια μεγάλη αντιδυτική χώρα δίπλα μας.
Επομένως, για εμάς είναι πολύ σημαντικό να καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να κρατήσουμε την Τουρκία όσο το δυνατόν πιο κοντά στις πολιτικές του ΝΑΤΟ και να βοηθήσουμε ώστε να παραμείνει ζωντανή η ευρωπαϊκή προοπτική της», τόνισε.
Ο Γ. Γεραπετρίτης βρέθηκε και για ένα διήμερο στην έδρα του ΟΗΕ για την προώθηση της υποψηφιότητας της χώρας μας ως μη μόνιμου μέλους στο Συμβούλιο Ασφαλείας τη διετία 2025-2026 και συναντήθηκε με τον γενικό γραμματέα του Οργανισμού, Αντόνιο Γκουτέρες.
Οι δύο άνδρες είχαν μια κατ’ ιδίαν συζήτηση για το Κυπριακό, κάτι που δεν συνηθίζεται σε τέτοιες εθιμοτυπικές επισκέψεις. Μετά τον διορισμό της νέας απεσταλμένης του, της Μαρίας Ολγκίν Κουέγιαρ, υπάρχει μια έντονη κινητικότητα και οι δύο πλευρές διέγνωσαν ότι «μπροστά μας έχουμε μια σημαντική ευκαιρία, η οποία δεν πρέπει να χαθεί», ώστε να υπάρξει επιτέλους πρόοδος στο ζήτημα που εκκρεμεί για πενήντα χρόνια, στο πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Η Κολομβιανή πρώην υπουργός Εξωτερικών, που φιλοδοξεί να θέσει υποψηφιότητα για να διαδεχθεί τον Α. Γκουτέρες στον ΟΗΕ, είχε ήδη έναν πρώτο γύρο επαφών σε Κύπρο, Ελλάδα και Τουρκία, ενώ αναμένεται να συναντηθεί τις επόμενες εβδομάδες και με την ηγεσία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Μικρό καλάθι από την Αθήνα για τη συνέχιση του διαλόγου
Μόλις την περασμένη εβδομάδα, η Τουρκία, με αφορμή ελληνική προγραμματισμένη αεροναυτική άσκηση, εξέδωσε τρεις NOTAM με τις οποίες επανέφερε στο προσκήνιο τις αιτιάσεις περί αποστρατιωτικοποίησης των νησιών
Στις 11 Μαρτίου, η υφυπουργός Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου θα ταξιδέψει στην Αγκυρα για τον δεύτερο γύρο του ελληνοτουρκικού πολιτικού διαλόγου. Με βάση το πώς έχει διαμορφωθεί η κατάσταση στα ελληνοτουρκικά, στο επίκεντρο της συνάντησης με τον Τούρκο ομόλογό της Μπουράκ Ακτσαπάρ θα βρεθεί η προετοιμασία της επίσκεψης του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Αγκυρα, που θα πραγματοποιηθεί πιθανότατα μέσα στον Μάιο. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Εξωτερικών, τα δύσκολα θέματα στα ελληνοτουρκικά και η μία και μοναδική διαφορά που αναγνωρίζει η Ελλάδα για το θέμα του καθορισμού της υφαλοκρηπίδας δεν θα τεθούν σε αυτή τη συνάντηση, καθώς οι συνθήκες δεν είναι ακόμα ώριμες.
Πράγματι, η σιωπηρή έγκριση από το Κογκρέσο της πώλησης των αμερικανικών μαχητικών F-16 στην Τουρκία φαίνεται να έχει απαλλάξει τους Τούρκους από την υποχρέωση για αυτοσυγκράτηση, με ενδεικτικά παραδείγματα τις δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν πριν από δέκα ημέρες, που επανέφερε το θέμα της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών, αλλά και την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας σε ορισμένα από αυτά. Πιο πρόσφατα, μόλις την περασμένη εβδομάδα, η Τουρκία, με αφορμή ελληνική προγραμματισμένη αεροναυτική άσκηση, εξέδωσε τρεις NOTAM με τις οποίες επανέφερε στο προσκήνιο τις αιτιάσεις περί αποστρατιωτικοποίησης των νησιών, υποστηρίζοντας ότι οι περιοχές στις οποίες θα γινόταν η άσκηση και βρίσκονται εξ ολοκλήρου εντός του FIR Αθηνών θα πρέπει να αποκλείονται από κάθε σενάριο ασκήσεων.
Διπλωματικές πηγές επισημαίνουν ότι αυτό αποτελεί πάγια πρακτική της Τουρκίας και το αίτημα για αποστρατιωτικοποίηση των νησιών τίθεται συστηματικά για κάθε ελληνική άσκηση στο Αιγαίο. Αυτή η πρακτική δεν σταμάτησε μετά τον Φεβρουάριο του 2023. Παρά ταύτα, στην κυβέρνηση εκτιμούν ότι πλέον η Τουρκία δίνει μεγαλύτερη έμφαση στο θέμα αυτό, πάντα συνδέοντας τις αιτιάσεις της περί αποστρατιωτικοποίησης με την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας στα νησιά. Μάλιστα, έχει προχωρήσει στις αρχές του χρόνου και σε διαβήματα, προκειμένου να καταγραφούν οι απόψεις αυτές. Αν και επί του πεδίου συνεχίζει να επικρατεί ηρεμία, η ελληνική πλευρά γνωρίζει ότι η Τουρκία δεν έχει υποχωρήσει από τις πάγιες θέσεις της. Θεωρεί μάλιστα ότι η πολυεπίπεδη εμμονή στην ανάδειξη αυτού του θέματος επιχειρεί να προκαταλάβει και την ατζέντα του πολιτικού διαλόγου, όποτε αυτός ξεκινήσει επί της ουσίας.
Μέσω του υπουργού Εθνικής Αμυνας Νίκου Δένδια, η Αθήνα έστειλε εμμέσως πλην σαφώς μια προειδοποίηση προς την Αγκυρα να χαμηλώσει τους τόνους. Ο Ν. Δένδιας, που συναντήθηκε με τον Τούρκο ομόλογό του Γιασάρ Γκιουλέρ στο περιθώριο της υπουργικής Συνόδου του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, δήλωσε ότι «είναι απολύτως απαραίτητο για τη διατήρηση του παρόντος κλίματος ύφεσης η αποφυγή οποιωνδήποτε προκλήσεων, οποιωνδήποτε ενεργειών που μπορεί να δυναμιτίσουν την ατμόσφαιρα που υπάρχει αυτή τη στιγμή».
Γενικότερα, πάντως, στην Αθήνα κρατούν μικρό καλάθι σε ό,τι αφορά πιθανά αποτελέσματα του ελληνοτουρκικού διαλόγου και μια ενδεχόμενη διευθέτηση της ελληνοτουρκικής διαφοράς στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Αυτό προκύπτει τόσο από τις δηλώσεις του Γ. Γεραπετρίτη στην Ουάσιγκτον ότι η Αθήνα θα κινηθεί βήμα-βήμα στην κατεύθυνση της εξομάλυνσης των σχέσεων με την Τουρκία χωρίς να έχει αυταπάτες, κυρίως όμως από την τοποθέτηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην εναρκτήρια ανοιχτή συζήτηση της 60ής Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου. Αναφερόμενος στην ανάγκη της Ελλάδας να διατηρεί μεγάλους εξοπλισμούς λόγω της τουρκικής απειλής, ο Ελληνας πρωθυπουργός δήλωσε ότι «είχαμε τις δικές μας γεωπολιτικές προκλήσεις, αντιμετωπίζοντας έναν επιθετικό γείτονα στα ανατολικά μας και πάντα πιστεύαμε και συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι πρέπει να δαπανούμε αρκετά για να έχουμε αξιόπιστη αποτρεπτική ικανότητα».
«Βεβαίως, προσπαθούμε να προσεγγίσουμε την Τουρκία για να εξομαλύνουμε και να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας», συνέχισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, προσθέτοντας όμως ότι «μακροπρόθεσμα, επειδή πρόκειται για μια μακροχρόνια διαδικασία, αυτό κάποια στιγμή θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια πιο μόνιμη ύφεση που θα μας έκανε να επανεξετάσουμε ελαφρώς, αλλά τονίζω τη λέξη “ελαφρώς”, τον τρόπο με τον οποίο κατανέμουμε κονδύλια στην αμυντική μας βιομηχανία», δείχνοντας ότι δεν περιμένει καταλυτικές εξελίξεις στις διμερείς σχέσεις με την Τουρκία. Συμπλήρωσε μάλιστα ότι «όλοι επιδιώκουμε την ειρήνη, αλλά υπάρχει και το γνωστό αξίωμα ότι “αν θέλεις ειρήνη, προετοιμάσου για πόλεμο”».
Δείτε το δημοσίευμα της Realnews
Δείτε το δημοσίευμα της Realnews
