Δύο άνθρωποι που σημάδεψαν με την παρουσία τους το οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο Ζακ Ντελόρ και ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έφυγαν σήμερα από την ζωή, αφήνοντας πίσω τους δύο διαφορετικούς θρύλους. Ο ένας ήταν ο άνθρωπος που οραματίστηκε την ενωμένη οικονομικά και νομισματικά Ευρώπη και ο άλλος εκείνος που την δίχασε, αν και ο ίδιος ίσως πίστευε το αντίθετο.
Για διαφορετικούς λόγους, ο ένας δεν έγινε τελικά πρόεδρος της Γαλλίας, ο άλλος δεν έγινε τελικά Καγκελάριος της Γερμανίας, όμως ο ρόλος τους στις ευρωπαϊκές εξελίξεις ήταν ιδιαίτερα κρίσιμος.
Ο Σόιμπλε ήταν από τους πολιτικούς που συνδέθηκε με τα μεγάλα πολιτικά γεγονότα της γηραιάς ηπείρου. Ο ίδιος συνέβαλε αποφασιστικά στην διαπραγμάτευση της Συνθήκης Ενοποίησης της Γερμανίας μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου.
Έμεινε κινητικά ανάπηρος μετά από εναντίον του απόπειρα δολοφονίας που έκανε ένας ψυχικά διαταραγμένος άνδρας τον Οκτώβριο του 1990. Συνέχισε όμως την πολιτική του καριέρα. Ήταν ο άξονας που έδωσε κίνηση στην επιχείρηση μεταφοράς της γερμανικής πρωτεύουσας, από την Βόννη, στο ενωμένο Βερολίνο.
Ο Γερμανός πολιτικός παραιτήθηκε τον Φεβρουάριο του 2000 από επικεφαλής του CDU όταν αποκαλύφθηκε η εμπλοκή του σε ένα ένα σκάνδαλο δωρεάς 100.000 μάρκων σε μετρητά. Ο Σόιμπλε έδωσε την θέση του στην Άγκελα Μέρκελ, η οποία επίσης σημάδεψε την γερμανική πολιτική τις πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα. Η Μέρκελ έγινε αρχηγός του κόμματος και το 2005, έκανε τον Σόιμπλε υπουργό Εσωτερικών και τέσσερα χρόνια αργότερα υπουργό Οικονομικών. Αυτή η θέση σημάδεψε τον Σόιμπλε και καθόρισε το πολιτικό του στίγμα στην Γερμανία και την Ευρώπη.
Ο Σόιμπλε έγινε η προσωποποίηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας και της λιτότητας. Πέτυχε έναν ομοσπονδιακό προϋπολογισμό χωρίς νέο χρέος, και θεώρησε ότι αφού το έκανε η Γερμανία οφείλουν να το κάνουν και οι άλλες χώρες της ευρωζώνης.
Έτσι καλούσε τις χώρες της νότιας Ευρώπης να περιορίσουν τον δανεισμό τους και απαιτούσε μέτρα λιτότητας, ειδάλλως ακόμα και η έξοδος από την ευρωζώνη αποτελούσε πολιτική επιλογή. Από τις πρώτες ημέρες της κρίσης χρέους της Ευρώπης, ο Σόιμπλε πίεζε για αυστηρότερους κανόνες ώστε να διατηρηθούν υπό έλεγχο τα κρατικά ελλείμματα.
Το Βερολίνο αρχικά αντιστάθηκε στη διάσωση της Ελλάδας και άλλων χρεωμένων χωρών. Η σκληρή στάση του Σόιμπλε είχε ως αποτέλεσμα να τον ελεεινολογούν στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες της νότιας Ευρώπης κυρίως. Ταυτίστηκε με το Grexit και με την απειλή προς την Ελλάδα να αποχωρήσει από την ευρωζώνη. Ο ίδιος είπε ότι δεν μετάνιωσε για την στάση του και ότι υποστήριζε την προσωρινή έξοδο της Ελλάδας από την ζώνη του ευρώ. Είπε επίσης ότι τελικά υποχώρησε επειδή η Μέρκελ, δέχτηκε την παροχή του τρίτου προγράμματος στήριξης στην Ελλάδα.
Ο Ντελόρ
Ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, o “πατέρας” του ευρώ και μεγάλη προσωπικότητα της γαλλικής Αριστεράς, ο Ζακ Ντελόρ, πέθανε σήμερα σε ηλικία 98 ετών.
Αυθεντικός Σοσιαλιστής, αλλά και γνωστός στην Γαλλία για την λατρεία του στην λιτότητα, ο Ζακ Ντελόρ, που πέθανε σήμερα, ενσάρκωσε τη χρυσή εποχή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της οικοδόμησης της νομισματικής ένωσης.
Η ιστορία θα τον καταγράψει ως έναν από τους μεγάλους πολιτικούς που διαμόρφωσαν την Ευρώπη. Αυτό είναι το παράδοξό του. Διορισμένος το 1985 ως επικεφαλής της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, αυτός ο αυτοδίδακτος, χριστιανός συνδικαλιστής, ενσάρκωσε τη χρυσή εποχή της Κομισιόν, χτίζοντας τον δρόμο προς το ευρώ, μαζί με τον Φρανσουά Μιτεράν και τον Χέλμουτ Κολ.
Και ο Ντελόρ ήταν από τους εραστές της λιτότητας. Αλλά ήταν και καπετάνιος που οδήγησε την Ευρώπη στην πολιτική και την οικονομική σύγκλιση.
«Έχουμε τρεις επικίνδυνους αντιπάλους. Ο πρώτος είναι η οικονομική και κοινωνική στασιμότητα που έχει τραγικές συνέπειες για εκατομμύρια Ευρωπαίους. Ο δεύτερος: η εικόνα μιας τιμωρητικής Ευρώπης, έξω από τους λαούς (Σ.σ. Εικόνα που κατεξοχήν εξέθρεψε ο Σόιμπλε). Ο τρίτος: ο λαϊκισμός, ο οποίος τρέφεται από την παγκοσμιοποίηση αλλά και από τις συνέπειες των σχεδίων οικονομικής και χρηματοπιστωτικής ανάκαμψης… Το μέλλον της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης έγκειται στο να χαράξουμε το δρόμο της ελπίδας, με άλλα λόγια το δρόμο της ανάκαμψης», διακήρυττε δεξιά και αριστερά, ως διαπρύσιος υποστηρικτής του ενιαίου νομίσματος.
«Ένα κοινό νόμισμα είναι μια πολύ μεγάλη φιλοδοξία, ίσως υπερβολικά μεγάλη. Υποτιμήσαμε τη σοβαρότητα ενός ευρωπαϊκού σχεδίου που αφορά τους πολίτες. Μια ενιαία αγορά σημαίνει κανόνες ανταγωνισμού, αλλά ένα κοινό νόμισμα είναι κάτι άλλο. Οι πολίτες το έχουν στην τσέπη τους. Το χρησιμοποιούν για να μετρήσουν το βιοτικό τους επίπεδο, αλλά και τη θέση της χώρας τους στην Ευρώπη», είχε πει.
«Αυτοί που μας κυβέρνησαν απέτυχαν στα βασικά τους καθήκοντα. Από το 1999 έως το 2002, ασχολήθηκαν μόνο με το ενιαίο νόμισμα και ξέχασαν εντελώς το οικονομικό σκέλος της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης… Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, όταν τα οικονομικά και τα νομισματικά ζητήματα δεν πήγαιναν χέρι-χέρι, η ανταγωνιστικότητα πολλών κρατών μελών επιδεινώθηκε και το διαρθρωτικό χάσμα μεταξύ Βορρά και Νότου διευρύνθηκε. Αυτό είναι ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα για το μέλλον, διότι αν οι χώρες έχουν χάσει τη δομή που τους επιτρέπει να είναι ανταγωνιστικές, δεδομένης της προσωπικότητάς τους και της γεωγραφικής τους θέσης, τότε το ευρώ, όποιες μεταρρυθμίσεις και αν γίνουν, δεν θα λειτουργήσει», είχε προειδοποιήσει.
«Η μεταρρύθμιση του ευρώ απαιτεί μεγάλη προσπάθεια διαρθρωτικού σχεδιασμού και ενισχυμένης συνεργασίας. Ο κ. Genscher, επί των ημερών του, το συνόψισε απλά: “Καμία χώρα δεν μπορεί να αναγκάσει τις άλλες να προχωρήσουν περισσότερο μαζί της, αλλά καμία χώρα στην Ευρώπη δεν μπορεί να εμποδίσει κάποιες να προχωρήσουν πιο γρήγορα», είχε πει ο αρχιτέκτονας της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης.
