Το Παγκόσμιο Σύμφωνο του ΟΗΕ για την Ασφαλή, Ομαλή και Τακτική Μετανάστευση εγκρίθηκε επισήμως στο Μαρακές. Εκεί βρίσκεται και η ελληνική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Αλέξη Τσίπρα.
Το μη δεσμευτικό Παγκόσμιο σύμφωνο είναι το πρώτο που καταρτίζεται για το συγκεκριμένο θέμα και έχει σκοπό να συμβάλλει στη ρύθμιση των παγκόσμιων μεταναστευτικών ροών.
Το κείμενο , το οποίο έχει στόχο την ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας για μια «ασφαλή, ομαλή και τακτική» μετανάστευση, θα αποτελέσει αντικείμενο μιας τελικής ψηφοφορίας επικύρωσης στις 19 Δεκεμβρίου στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών.
Τι είναι το Παγκόσμιο Σύμφωνο;
Αποτελείται από 34 σελίδες και αναφέρεται σε θεμελιώδεις αρχές – προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των μεταναστών, των παιδιών, αναγνώριση της εθνικής κυριαρχίας – και διατυπώνει περίπου είκοσι προτάσεις για να βοηθηθούν οι χώρες που καλούνται να διαχειριστούν τις μεταναστευτικές ροές, διευκολύνοντας την ανταλλαγή πληροφοριών, τις προσπάθειες κοινωνικής ένταξης των μεταναστών, την ανταλλαγή εμπειρογνωμοσύνης κ.α.
Το Παγκόσμιο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση είναι το αποτέλεσμα διαλόγου και διαβουλεύσεων διάρκειας 18 μηνών μεταξύ των κρατών-μελών, παραγόντων που σχετίζονται άμεσα με τη μετανάστευση από τις τοπικές κοινωνίες αλλά και των ίδιων των μεταναστών, στη βάση της Διακήρυξης της Νέας Υόρκης, που υιοθετήθηκε ομόφωνα από τη γενική συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών τον Σεπτέμβριο του 2016.
Είναι η πρώτη παγκόσμια συμφωνία των Ηνωμένων Εθνών για μια κοινή προσέγγιση στη διεθνή μετανάστευση και τις προεκτάσεις της και, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο προσχέδιο του Συμφώνου, “αποτελεί ορόσημο στην ιστορία του παγκόσμιου διαλόγου και της διεθνούς συνεργασίας για τη μετανάστευση”.
Βασικός στόχος του Συμφώνου είναι η βελτίωση της συνεργασίας και της διαχείρισης της διασυνοριακής μετακίνησης ανθρώπων. Ωστόσο, δεν έχει δεσμευτική νομική ισχύ καθώς γίνεται σεβαστή η αρχή της εθνικής κυριαρχίας.
Στο Σύμφωνο υπάρχει πρόβλεψη για το πώς θα μπορούσαν οι μετανάστες να πετύχουν την πλήρη κοινωνική ένταξη και ενσωμάτωση ή να διευκολυνθούν στην επιστροφή στις πατρίδες τους με ασφαλή και αξιοπρεπή τρόπο και να επανενταχθούν με βιώσιμο τρόπο στις εκεί κοινωνίες.
Προβλέπεται επίσης η δημιουργία εκ μέρους των καρτών που θα βοηθήσουν τους μετανάστες να αποτελέσουν προστιθέμενη αξία για τις κοινωνίες υποδοχής τους μέσω της ανθρώπινης, οικονομικής και κοινωνικής συμβολής τους στη βιώσιμη ανάπτυξη.
Το Παγκόσμιο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση παρέχει έναν κατάλογο εν δυνάμει δράσεων, από τον οποίο μπορούν να αντλήσουν τα κράτη ό,τι θεωρούν πως μπορεί να τους βοηθήσει προκειμένου να αναπτύξουν τις δικές τους ενέργειες σε ό,τι αφορά την εφαρμογή των δικών τους μεταναστευτικών πολιτικών.
Σημειώνεται δε ότι οι δράσεις που περιλαμβάνονται στον κατάλογο του Συμφώνου για τη Μετανάστευση βασίζονται σε διεθνώς αναγνωρισμένες καλές πρακτικές και “μαθήματα” που προέκυψαν από τον εντατικό διάλογο στο πλαίσιο της διαδικασίας διαβούλευσης, που προηγήθηκε των διαπραγματεύσεων για τη σύνταξη του Συμφώνου.
Χώρες που αντιδρούν
Παρά το γεγονός, ωστόσο, ότι το Σύμφωνο δεν έχει δεσμευτική ισχύ έχει προκαλέσει σειρά αντιδράσεων σε διάφορες χώρες, με κυρίαρχες τις Ηνωμένες Πολιτείες, η πρέσβης των οποίων στα Ηνωμένα Έθνη, Νίκι Χάλεϊ, είχε πει ότι οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να συμμετάσχουν καθώς οι πολιτικές της χώρας σε ό,τι αφορά το μεταναστευτικό θα πρέπει να καταρτίζονται από τους Αμερικανούς και μόνο απ’ αυτούς.
Το ίδιο και ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, που λίγους μήνες νωρίτερα, είχε μιλήσει από το βήμα του ΟΗΕ για “ανεξέλεγκτη μετανάστευση” που αποτελεί απειλή για την ίδια την κυριαρχία των Ηνωμένων Πολιτειών.
Στις αμερικανικές αντιδράσεις ήρθαν να προστεθούν κι αυτές από την πλευρά του Ισραήλ, της Αυστραλίας και πολλών ευρωπαϊκών χωρών, που αποφάσισαν να μην λάβουν μέρος στη σύνοδο του Μαρακές, ενώ έντονη ήταν η αντιπαράθεση μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων και στο Βέλγιο.
“Έχουμε καθήκον να προστατεύσουμε τα σύνορά μας από παράνομους εισβολείς. Αυτό κάνουμε κι αυτό θα συνεχίσουμε να κάνουμε”, είπε χαρακτηριστικά, πριν από λίγο καιρό, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου, ενώ ο Αυστραλός ομόλογός του, Σκοτ Μόρισον, έχει πει ότι το συγκεκριμένο Σύμφωνο θα μπορούσε να υπονομεύσει τους ισχυρούς νόμους και τις πρακτικές που ακολουθεί η χώρα του σε ό,τι αφορά την προστασία των συνόρων της.
Παρόμοια ήταν και η αντίδραση από Ουγγαρία, Πολωνία και Αυστρία που δήλωσαν πως δεν πρόκειται να δώσουν το “παρών” στη σύνοδο, όπως επίσης και μια σειρά από άλλα ευρωπαϊκά -και όχι μόνο- κράτη.
Οι υποστηρικτές, ωστόσο, της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας, όπως η Γερμανίδα καγκελάριος ‘Αγκελα Μέρκελ, υποστηρίζουν σθεναρά πως το Σύμφωνο μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο στη διαχείριση της μετανάστευσης και ξεκαθαρίζουν σε όλους τους τόνους ότι το κείμενο δεν έχει δεσμευτική ισχύ σε νομικό επίπεδο.
Η διάσκεψη του Μαρακές επρόκειτο να είναι ένας καθαρά τυπικός σταθμός σ’ αυτή τη διαδικασία, όμως επειδή, περίπου 15 χώρες ανακοίνωσαν πως αποσύρονται από το σύμφωνο ή πως παγώνουν την απόφασή τους γι’ αυτό.
Σχεδόν 160 από τις 193 χώρες εκπροσωπούνται στον ΟΗΕ στο Μαρακές, με περίπου 100 εξ αυτών να εκπροσωπούνται από αρχηγούς κρατών, αρχηγούς κυβερνήσεων ή υπουργούς.
