Το πρώτο επίσημο ταξίδι του Ελληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην Κύπρο έγινε την περασμένη Δευτέρα. Τηρήθηκε η παράδοση που θέλει την πρώτη επίσκεψη του όποιου Ελληνα πρωθυπουργού εκλέγεται να πραγματοποιείται στη Λευκωσία. Ο Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης αισθάνεται ότι πήγε καλά η συνάντηση στο Προεδρικό και ότι η συζήτηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη είχε, ουσία. Και όπως μου ελέχθη από αξιόπιστη πηγή του Προεδρικού Μεγάρου, εκεί, στον λόφο της Λευκωσίας, δεν είχε μόνο ουσία, αλλά ήταν και πολύ ρεαλιστική.
Γράφει ο ΤΕΡΕΝΣ ΚΟΥΙΚ – ΠΗΓΗ: Realnews
Με τα βήματα των πραγμάτων που πρέπει να γίνουν ένα προς ένα, μέχρι να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Δηλαδή σε επανέναρξη συνομιλιών για το Κυπριακό. Και να επαναλάβω τις λέξεις «επιθυμητό αποτέλεσμα», γιατί στη διπλωματία, εκεί που δεν ελπίζεις σε πολλά, τελικά το πετυχαίνεις και, εκεί που είσαι αισιόδοξος, μπορεί να προσγειωθείς απότομα. Και πόσο μάλλον όταν απέναντί σου έχεις την Τουρκία.
Να γράψουμε τα πράγματα με το όνομά τους; Ούτε η Λευκωσία ούτε η Αθήνα πιστεύουν ότι μπορούν να σπάσουν τη στρατηγική της Αγκυρας η οποία ξέρει ότι ο χρόνος δουλεύει υπέρ της για μια τελική κατάληξη του Κυπριακού, όπως την επεξεργάζεται όλα αυτά τα τελευταία χρόνια και πολύ περισσότερο τα 20 που είναι στο πηδάλιο της χώρας ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Εξάλλου, αναφερόμενος στις διαπραγματεύσεις στο Κυπριακό, ο Τούρκος υπουργός Αμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ είπε αυτή την εβδομάδα ότι «δεν μπορούμε να ανεχθούμε να χάσουμε άλλα 50 χρόνια σε αυτό το ζήτημα». Και προσέθεσε: «Η επιβεβαίωση της κυριαρχικής ισότητας και του ισότιμου διεθνούς καθεστώτος των Κυπρίων αδελφών μας είναι εκ των ων ουκ άνευ για εμάς». Και η διατύπωση περί «ισοτίμου διεθνούς καθεστώτος» είναι αυτή ακριβώς που κατατέθηκε το ’21 και στη Γενεύη, στην πενταμερή, και που, προς χάριν απλούστευσης, βγαίνει προς τα έξω δημοσιογραφικά και πολιτικά ότι η Τουρκία επιθυμεί επιτακτικά τα «δύο κράτη».
Αλλά, παρά το κλίμα που έχει επιβάλει η πολιτική Ερντογάν, αφήνοντας λίγες χαραμάδες ελπίδας για μια κατάληξη όπως θα την ήθελαν Κύπρος και Ελλάδα, οι προσπάθειες γίνονται στο πολιτικό και στο διπλωματικό επίπεδο. Και η Αθήνα θα στηρίξει τη στρατηγική Χριστοδουλίδη. Στην επίσκεψη Μητσοτάκη στη Λευκωσία αποκαλύφθηκε ότι ο Ελληνας πρωθυπουργός, όταν βρέθηκε με τον Τούρκο Πρόεδρο στο Βίλνιους, του μίλησε τελικά για το Κυπριακό. Του έθεσε ευθέως το θέμα της Κύπρου. Μόνο που δεν μάθαμε ποια ήταν η αντίδραση και αν υπήρξε εκείνη τη στιγμή απάντηση εκ μέρους του Ερντογάν. Αχρείαστο, όμως, καθώς στη μαύρη επέτειο της εισβολής της Τουρκίας στην Κύπρο 20 Ιουλίου, ο Ερντογάν απάντησε από την κατεχόμενη Κύπρο επαναλαμβάνοντας την αρνητική μαξιμαλιστική του θέση. Απέκλεισε την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για τη λύση του Κυπριακού με διζωνική, δικοινοτική oμοσπονδία, ισχυριζόμενος ότι «είναι αδύνατον να εισέλθουμε σε μια νέα διαπραγματευτική διαδικασία χωρίς να αναγνωρίσουμε την κυριαρχική ισότητα και το ισότιμο διεθνές καθεστώς των Τουρκοκυπρίων». Τελεία και παύλα.
Ποια είναι η συνέχεια; Μητσοτάκης και Χριστοδουλίδης συμφώνησαν ότι θα πρέπει να πιέσουν προς δύο κατευθύνσεις, σε Ηνωμένα Εθνη και Ευρωπαϊκή Ενωση. Αυτά τα δύο βήματα είναι αλληλένδετα. Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες πρέπει να βρει τρόπο να διορίσει τον ειδικό απεσταλμένο για το Κυπριακό, με την ελπίδα της Λευκωσίας ότι αυτός ο διορισμός θα ξεκλειδώσει τις επιφυλάξεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τον άλλο διορισμό της μεγάλης ευρωπαϊκής προσωπικότητας η οποία θα εμπλακεί επίσημα στις διαδικασίες του Κυπριακού. Αυτό το τελευταίο θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε ως «δόγμα Χριστοδουλίδη», μιας και αποτέλεσε την αιχμή του δόρατος στον προεκλογικό του αγώνα, διεκδικώντας την Προεδρία της Δημοκρατίας στις εκλογές του περασμένου Φεβρουαρίου. Και η Ελλάδα στηρίζει το δόγμα αυτό, όταν μάλιστα μιλάμε για μια χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Πέρα από το ότι είναι αναντίρρητο πολύτιμο κομμάτι του Ελληνισμού. Ηταν σαφείς και οι δηλώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη μετά τη συνάντηση με το Νίκο Χριστοδουλίδη στο Προεδρικό Μέγαρο της Λευκωσίας.
Και όπως μου έλεγαν από το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, οι διπλωματικές/πολιτικές προσπάθειες θα γίνουν, έστω και αν, ακόμα πιο ανελαστικά, η Αγκυρα δεν θέλει καμία εμπλοκή της Ε.Ε. στο Κυπριακό. Μετά το Κραν Μοντανά, έχει ξεκαθαρίσει όσο μπορεί πιο απόλυτα αυτή τη στάση της. Και είναι μια στάση την οποία αποσυνδέει από το συνεχές μετεκλογικό αίτημά της η Αγκυρα, με απευθείας συνομιλίες Ερντογάν με Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, Σαρλ Μισέλ και Ζοζέπ Μπορέλ, για την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας με ενδιάμεσους σταθμούς βίζα και τελωνειακή ένωση. Ο Νίκος Χριστοσουλίδης πιστεύει -δημόσια τουλάχιστον- ότι μπορεί η Ευρωπαϊκή Ενωση να πιέσει ή πιο απλά να εκβιάσει την Τουρκία για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων του Κυπριακού, δίνοντας ως αντάλλαγμα αυτά που ζητά ο Ερντογάν. Ομως, εκείνοι που ξέρουν τα πράγματα λένε ότι ο Κύπριος Πρόεδρος πρέπει κάποια στιγμή να συνυπολογίσει και κάποιες άλλες παραμέτρους. Οτι κανένας Ευρωπαίος ηγέτης δεν θα εμπλακεί δυναμικά/αποφασιστικά σε τέτοιες συζητήσεις με τον Ερντογάν, για να μη φάει πόρτα. Και, επιπλέον, είναι πολλαπλά και διαφορετικά τα συμφέροντα πολλών ευρωπαϊκών χωρών έναντι της Τουρκίας. Αρα, ενιαία γραμμή επί του πρακτέου δεν θα υπάρξει.
Το διά ταύτα: Εμπειρος διπλωμάτης έλεγε στη Realnews ότι «κι αν γίνει το θαύμα για μία ακόμα πενταμερή, αυτή η πενταμερής θα πραγματοποιηθεί για να καταλήξει όπως στο Κραν Μοντανά και όπως στη Γενεύη. Θα κάτσει στο τραπέζι η Τουρκία απλά και μόνο για να δείξει την οριστική της αδιαλλαξία και να ψαλιδίσει τις όποιες τελευταίες προσπάθειες Κύπρου και Ελλάδας. Και μετά, μέσα στα επόμενα 10 χρόνια, ούτε ξέρουμε πώς θα πέσει η αυλαία».
