Η βρετανική εφημερίδα The Guardian πρόσθεσε την φωνή της σε εκείνες που ζητούν να διασωθούν οι κινηματογράφοι Ιντεάλ και Άστορ, ενώ οι αιθουσάρχες μετά την παρέμβαση του πρωθυπουργού για το θέμα, επιμένουν στο να κηρυχθεί διατηρητέα η χρήση των δύο αιθουσών.
Με τίτλο «Επίθεση στον πολιτισμό. Οι φίλοι του κινηματογράφου μάχονται την απειλή σε ιστορικά σινεμά» η εφημερίδα τάσσεται υπέρ της διάσωσης των δύο αιθουσών και σημειώνει ότι την ίδια θέση έχουν πάρει ο Κώστας Γαβράς, και άλλοι κινηματογραφιστές.
Ο Γιώργος Λάνθιμος, ο Ρούμπεν Έστλουντ, ο Κεν Λόουτς, ο Εμίρ Κουστουρίτσα κι ο Ράντου Ζούντε έχουν επίσης ταχθεί υπέρ της διάσωσης, ενώ η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου την υποστηρίζει και ο Δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης, παρέδωσε δύο ομόφωνα ψηφίσματα του δημοτικού συμβουλίου, επίσης υπέρ της διατήρησης των αιθουσών, ως κινηματογράφων.
«Η προοπτική να κλείσουν δύο σινεμά της Αθήνας από εμπορικά συμφέρονται που θέλουν να τα μετατρέψουν σε ξενοδοχεία και γραφεία έχει ωθήσει τους κινηματογραφιστές να μπουν μπροστά από τις κάμερες με εκκλήσεις να σταματήσει η διαδικασία», γράφει σήμερα η βρετανική εφημερίδα και συνεχίζει: «Καθώς ο διάλογος έχει στραφεί στο ακανθώδες ζήτημα της τουριστικής ανάπτυξης σε μια περιοχή όπου κάτοικοι έχουν εκδιωχθεί από τα σπίτια τους ώστε να κάνουν χώρο για πλατφόρμες ενοικίασης σαν την Airbnb, οι κινηματογραφικές αίθουσες μοιάζουν να είναι το κρίσιμο σημείο», γράφει ο Guardian.
Ο πρωθυπουργός και οι αιθουσάρχες
Η υπόθεση έχει φτάσει στο Υπουργείο Περιβάλλοντος το οποίο και πρέπει να πάρει την τελική απόφαση. Στο θέμα παρενέβη χθες και ο Κυριάκος Μητσοτάκης και στη συνέχεια οι αιθουσάρχες έκαναν δική τους παρέμβαση σημειώνοντας ότι «Θεωρούμε απαραίτητο να κριθεί διατηρητέα η χρήση του Ιντεάλ και του Άστορ αποκλειστικά ως κινηματογράφων. Η παρέμβαση του πρωθυπουργού δείχνει πόσο επιβεβλημένη είναι η διάσωση των δύο κινηματογράφων», επισήμαναν σε κοινή ανακοίνωσή τους οι αιθουσάρχες του Ιντεάλ και του Άστορ, οι οποίοι τονίζουν ότι «μετά την Πρόεδρο της Δημοκρατίας και το Δημοτικό Συμβούλιο της Αθήνας αναγνωρίζει και ο πρωθυπουργός «πως πρέπει να χαρακτηριστεί ως ιστορικά προστατευόμενη και δεσμευτική η χρήση κινηματογράφου των δυο αυτών αιθουσών».
«Εάν προστεθούν και άλλες παράλληλες χρήσεις “πολιτισμού, αναψυχής και τουρισμού”, τότε ο εκάστοτε νέος επενδυτής-διαχειριστής θα έχει το δικαίωμα να επιλέξει μια από τις άλλες χρήσεις (πχ αίθουσα σεμιναρίων, θεάτρου, συνεδριακού κέντρου, κλπ), καταργώντας αυτή του κινηματογράφου, όντας μάλιστα σύμφωνος και νόμιμος με τις χρήσεις μιας απόφασης, αφού αυτή θα προβλέπεται, όπως την προτείνει ο κ. πρωθυπουργός», σημείωσαν οι αιθουσάρχες. «Θεωρούμε λοιπόν απαραίτητο να κριθεί διατηρητέα η χρήση των δυο αιθουσών αποκλειστικά ως κινηματογράφου, αφού εξάλλου αυτή είναι και η διαχρονικά εγκατεστημένη χρήση που τους έχει συνδέσει αναπόσπαστα με την μνήμη και την κοινωνική ζωή των κατοίκων της Αθήνας», καταλήγουν στην ανακοίνωσή τους.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης
Στην παρέμβασή του ο κ. Μητσοτάκης έγραψε: «Μιλώντας για την Αθήνα θέλω να σταθώ στη λειτουργία των ιστορικών κινηματογράφων του κέντρου, ένα θέμα που έχει απασχολήσει όλους μας τις τελευταίες μέρες και αφορά στη φυσιογνωμία και ταυτότητα της πρωτεύουσας. Έχω ζητήσει από το αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να χαρακτηρίσει και επίσημα στο Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής, ως ιστορικά προστατευόμενη και δεσμευτική τη χρήση κινηματογράφου μαζί με άλλες χρήσεις πολιτισμού, αναψυχής και τουρισμού στα δυο κτίρια που στεγάζουν το Ιντεάλ και το ‘Αστορ, ώστε οι επενδύσεις να αναδείξουν τη μοναδικότητα των τοποσήμων και τον ρόλο τους στη ζωή της πόλης αλλά και στις προσωπικές μας μνήμες. Μπορούμε να έχουμε αρμονική συνύπαρξη των ιδιωτικών επενδύσεων -που είναι αναγκαίες για ένα ζωντανό αστικό κέντρο- με ταυτόχρονη διαφύλαξη της ιστορικής, αρχιτεκτονικής και πολιτισμικής μνήμης, του σεβασμού των καθημερινών συνηθειών των κατοίκων, αλλά και εναρμόνιση με τις σύγχρονες τάσεις. Ο πολιτισμός είναι μοχλός ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής στις πόλεις μας. Και αυτό υπηρετούμε ως κυβέρνηση».
Η ιστορία
Το Ιντεάλ είναι μια από τις παλαιότερες αίθουσες στην Αθήνα με ιστορία 102 ετών. Άνοιξε για πρώτη φορά το 1921. Το κτίριο ανήκε αρχικά στην κόρη του Ερρίκου Σλήμαν και το 1939 πέρασε στα χέρια του Ταμείου Συντάξεων Προσωπικού της Εθνικής Κτηματικής και της Τράπεζας της Ελλάδος. Το 1933 μια καταστροφική πυρκαγιά προκάλεσε μεγάλες ζημιές και απείλησε δύο εργαζόμενους του κινηματογράφου καθώς και τις οικογένειές τους. Το 1989 τον κινηματογράφο ανέλαβε ο Αλέξανδρος Σπέντζος ο οποίος προχώρησε σε μια σπουδαία ανακαίνιση. Αυτή όμως δεν ευτύχησε καθώς για ακόμα μια φορά, στις 16 Ιουνίου 1990, το Ιντεάλ παραδόθηκε εκ νέου στις φλόγες. Ούτε αυτή τη φορά όμως κατέβασε ρολά. Πραγματοποιήθηκε εκ νέου ανακαίνιση στους χώρους του, όπου τοποθετήθηκαν 750 καθίσματα, οθόνη προβολών επιφάνειας 150 τμ. η μεγαλύτερη στην Ελλάδα σήμερα στις μονές αίθουσες. Η αίθουσα έχει σύστημα ήχου Dolby SR που αργότερα αναβαθμίστηκε σε ψηφιακό πεντακάναλο και σήμερα πλέον είναι Dolby SR 7.1. ενώ έχει τη δυνατότητα προβολής και τρισδιάστατων ταινιών.
Το Άστορ
Το Άστορ στην στοά της Κοραή λειτουργεί ως κινηματογράφος από τις 24 Οκτωβρίου 1947 όταν και πραγματοποιήθηκε η προβολή της ταινίας «Μεγάλες προσδοκίες» του Ντέιβιντ Λιν. Την περίοδο 1986-1990 λειτούργησε ως θέατρο, ενώ το διάστημα 2005-2010 ήταν κλειστό. Από το 2015 ο κινηματογράφος ανήκει στον Ανδρέα Κονταράκη και το γιο του Μπάμπη, οι οποίοι έχουν καταφέρει να φτιάξουν πολύ καλή αίθουσα, η οποία φιλοξενεί εκτός των άλλων και τις προβολές διάφορων φεστιβάλ της Αθήνας, βιβλιοπαρουσιάσεις κ.α.
Στην ίδια θέση είχαν προϋπάρξει αρχικά οι κινηματογράφοι «Παλλάς» (1908-1920, πιθανότατα η πρώτη αίθουσα που χτίστηκε στην Αθήνα αποκλειστικά για σινεμά) και αργότερα το «Σινε Νιούς» (1940-1947), ενώ στο μεταξύ διάστημα λειτούργησε και ως σταθμός αυτοκινήτων (1921), ως ιταλικός στρατιωτικός κινηματογράφος και στρατιωτική αποθήκη (1942-1943). Το κτίριο κατασκευάστηκε το 1928, για λογαριασμό του τραπεζίτη Σπυρίδωνα Εφέσιου. Σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Βασίλειο Τσαγρή (1882 – 1941) και θεωρείται ιδιαίτερα αξιόλογο από αισθητικής και τεχνικής πλευράς. Επιπλέον, περιλαμβάνεται στον κατάλογο του Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής με τα εκατό σπουδαιότερα κτίρια της ελληνικής αρχιτεκτονικής στον 20ο αιώνα.
Οι δύο αίθουσες, Ιντεάλ και Άστορ, ζητούν από το αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να κηρυχθούν διατηρητέοι ως προς τη χρήση τους , αλλά ο ΕΦΚΑ στον οποίο ανήκουν τα δύο κτίρια έχει κάνει ένσταση στο αίτημα και η συζήτηση στην αρμόδια Διεύθυνση Αρχιτεκτονικής, Οικοδομικών Κανονισμών και Αδειοδοτήσεων, διαρκώς αναβάλλεται.
Η ξεχωριστή ιστορία της Ίριδας
Η Ίριδα στην συμβολή των οδών Ακαδημίας και Ιπποκράτους είναι μια διαφορετική περίπτωση. Το κτίριο χρονολογείται τη δεκαετία του ’30, αποτελεί δείγμα της αρχιτεκτονικής του Μεσοπολέμου και το είχε σχεδιάσει ο Αλέξανδρος Νικολούδης. Είναι κληροδότημα του Αντώνη Παπαδάκη και εδώ και περίπου 40 χρόνια ο Πολιτιστικός Όμιλος Φοιτητών Πανεπιστημίου Αθηνών διοργανώνει εκεί για τους φοιτητές και το κοινό καθημερινές προβολές ταινιών και σεμινάρια για τον κινηματογράφο, ενώ παρέχει στα μέλη του εξοπλισμό για παραγωγή ταινιών.
Το καλοκαίρι του 2022 το υπουργείο Παιδείας με την ψήφιση του νομοσχεδίου «Νέοι ορίζοντες στα ΑΕΙ» προχωρησε στην κατάργηση της αυτοτελούς νομικής προσωπικότητας της Πανεπιστημιακής Λέσχης του ΕΚΠΑ (Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών). Τα μέλη του Πολιτιστικού Ομίλου Φοιτητών καταγγέλλουν το υπουργείο Παιδείας ότι πρόθεσή του είναι η κατάργηση της αυτοτέλειας της Λέσχης και της ανεξάρτητης διαχείρισης των οικονομικών της αποθεμάτων όπως και των κτιριακών της υποδομών.
Οι αίθουσες που δεν λειτουργούν
Απόλλων και Αττικόν στην οδό Σταδίου παραμένουν ανενεργοί έπειτα από την πυρκαγιά της 12ης Φεβρουαρίου 2012 που προκάλεσε ζημιές στις προσόψεις τους αλλά τους άφησε άθικτους εσωτερικά. Το κτίριο που στεγάζονται στη Σταδίου ανήκει στο συγχωνευμένο Ίδρυμα Σταματίου Δεκόζη Βούρου – Μουσείον της Πόλεως των Αθηνών – Ίδρυμα Βούρου-Ευταξία. Το Αττικόν ξεκίνησε να λειτουργεί ως κινηματογράφος από το 1918 με 750 θέσεις στην πλατεία και 600 στα θεωρεία και εκεί προβλήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 1929 η πρώτη ομιλούσα κινηματογραφική ταινία («Fox Movietone Follies» του Ντέηβιντ Μπάτλερ) στην Ελλάδα.
Προπολεμικά, το Αττικόν ήταν ο δεύτερος πιο πολυτελής κινηματογράφος, μετά το Παλλάς της Βουκουρεστίου, ενώ ήταν η πρώτη αίθουσα που εγκατέστησε σύστημα Cinemascope και σύστημα στερεοφωνικού ήχου. Στις 18 Δεκεμβρίου 1953 έγινε εκεί η πρεμιέρα της ταινίας «Ο Χιτών», ταινία που πέρασε στην ιστορία του σινεμά ως η πρώτη που γυρίστηκε με το σύστημα Cinemascope, ενώ η πρώτη έγχρωμη ελληνική ταινία της Φίνος Φίλμ. «Η Αλίκη στο Ναυτικό» έκανε πρεμιέρα στο Αττικόν στις 20 Φεβρουαρίου του 1961.
Το 1960 εγκαινιάσθηκε ο κινηματογράφος Απόλλων στο υπόγειο, που ξεκίνησε με χωρητικότητα 900 θέσεων και μέχρι την πυρκαγιά αυτές είχαν μειωθεί στις 520. Το κτίριο στο οποίο στεγάζονται οι δύο ιστορικοί κινηματογράφοι, έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο από το 1984, ενώ τον Ιούνιο του 2019 οι δύο αίθουσες χαρακτηρίστηκαν διατηρητέες και ως προς την χρήση τους.
