Μήπως, κάποιες φορές επαναλαμβάνετε αυτόματα φράσεις που ακούγατε από τους γονείς σας ως παιδιά; Ίσως τότε, να μην δίνατε ιδιαίτερη σημασία, να τις θεωρούσατε φυσιολογικές.
Ορισμένες εκφράσεις ωστόσο, όταν επαναλαμβάνονται, μπορούν να διαμορφώσουν τις πεποιθήσεις που αποκτάτε, τόσο για τον εαυτό σας, όσο και για τις ανθρώπινες σχέσεις. Το πιθανότερο είναι, οι γονείς να μην είχαν κακή πρόθεση.
Έχουν διαιωνίσει όμως, τις συνήθειες που κουβαλάτε. Αυτό δεν αναιρεί την αγάπη τους – απλώς, δεν μπορούσαν να την εκφράσουν με υγιή τρόπο. Έχοντας αυτά υπόψη, ας εξερευνήσουμε τις επτά φράσεις που μαρτυρούν ότι, έχετε μεγαλώσει με γονείς που δυσκολεύονταν να εκδηλώσουν ανοιχτά την αγάπη τους.
Εάν έχετε ακούσει αυτές τις 7 φράσεις στην παιδική ηλικία, πιθανότατα μεγαλώσατε με γονείς που δεν ήξεραν πώς να εκφράσουν την αγάπη τους
- “Σταμάτα να κλαις γιατί θα σε κάνω εγώ να κλαις”
- “Επειδή το είπα εγώ”
- “Γιατί δεν προσπαθείς να γίνεις σαν τον αδελφό /ή σου;”
- “Μην είσαι τόσο ευαίσθητος /-η”
- “Δεν μπορείς να παραπονιέσαι. Εγώ στην ηλικία σου, δεν είχα όσα έχεις εσύ”
- “Μου χρωστάς τα πάντα”
- “Αν έχανες λίγα κιλά/ έφτιαχνες τα μαλλιά σου/ντυνόσουν καλύτερα, θα ήσουν τέλειος /-α”
“Σταμάτα να κλαις γιατί θα σε κάνω εγώ να κλαις”
Το μήνυμα που παίρνει το παιδί στο άκουσμα αυτής της φράσης είναι: “Τα συναισθήματά σου, δεν έχουν αξία”. Οι γονείς που λένε αυτές τις κουβέντες, θεωρούν ότι βοηθούν το παιδί τους να σκληραγωγηθεί.
Τα παιδιά όμως, πιστεύουν πως, η έκφραση της θλίψης ή της ευαλωτότητας, προκαλεί περισσότερο πόνο. Η ακύρωση ωστόσο, των συναισθημάτων ενός παιδιού, επιδεινώνει το άγχος και πλήττει την εμπιστοσύνη της σχέσης του γονέα με το παιδί του.
Στο άκουσμα της φράσης αυτής, το παιδί μαθαίνει πως πρέπει να καταπιέζει τα συναισθήματά του και όχι να τα εκφράζει ελεύθερα. Έτσι, μεγαλώνοντας καταλήγει να κρύβει τον πόνο του και να υποφέρει μόνο του.
Να θυμάστε πως, όλα τα συναισθήματα, ακόμη και τα επώδυνα, εξυπηρετούν κάποιον σκοπό.
“Επειδή το είπα εγώ”
Είναι μια φράση που βολεύει τους γονείς, ωστόσο αποκλείει τη δυνατότητα για διάλογο ή κατανόηση. Ανακόπτει την ουσιαστική επικοινωνία.
Σε μια σχέση που διέπεται από αγάπη, όπως αυτή ενός γονιού και του παιδιού του, κυριαρχεί η θέληση για επικοινωνία και κατανόηση. Είναι λογικό ο γονιός να μην έχει πάντα τις δυνάμεις ή τη διάθεση να αναλύσει κάθε μικρή απόφαση με το παιδί του – ειδικά αν αυτή συνεπάγεται γκρίνια και παράπονα.
Αν όμως, λέτε διαρκώς στο παιδί σας να κάνει κάτι “επειδή είναι διαταγή”, καταπνίγετε την έμφυτη περιέργειά του. Αντί το παιδί να μαθαίνει τη σχέση ανάμεσα στα αίτια και τις συνέπειες, μαθαίνει να υπακούει τυφλά.
Έτσι, χάνει την ικανότητά του να αμφισβητεί, να αιτιολογεί, να μαθαίνει να εμπιστεύεται την κρίση του. Είναι προτιμότερο να αφιερώσετε λίγα λεπτά προκειμένου να του εξηγήσετε με απλά λόγια, με την υπόσχεση να του αναλύσετε περισσότερα άλλη μέρα.
“Γιατί δεν προσπαθείς να γίνεις σαν τον αδελφό /ή σου;”
Καμιά φορά, προσπαθούν να παροτρύνουν τα παιδιά τους με λάθος τρόπο. Η σύγκριση της συμπεριφοράς ή των επιτυχιών του ενός παιδιού με εκείνες των αδελφών του, δεν δημιουργεί κίνητρο.
Αντίθετα, είναι αιτία θυμού και ανασφάλειας.
Κάθε παιδί εξελίσσεται με τον δικό του ρυθμό και έχει τα δικά του, μοναδικά χαρίσματα.
Σχετικές έρευνες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα πως, οι συγκρίσεις ανάμεσα στα αδέλφια, μπορεί να οδηγήσουν σε μακροχρόνια προβλήματα στις σχέσεις ανάμεσά τους.
Αντί δηλαδή, να καλλιεργηθεί ο υγιής ανταγωνισμός, εδραιώνεται το αίσθημα της ανεπάρκειας. Σκεφτείτε το.
Αν το μήνυμα που στέλνετε στο παιδί σας είναι πως, “Δεν είναι αρκετός”, ενώ παράλληλα, κάνετε το άλλο να αισθάνεται το “υπόδειγμα της συμπεριφοράς”, δημιουργείτε στερεότυπα, από τα οποία δυσκολεύονται να απελευθερωθούν, ακόμη και στην ενήλικη ζωή τους.
Στερείτε από το παιδί το αίσθημα της ασφάλειας και της αναγνώρισης.
“Μην είσαι τόσο ευαίσθητος /-η”
Τα αισθήματα δεν είναι θετικά, ούτε αρνητικά. Δεν πρέπει να κάνετε τα παιδιά σας να νιώθουν άσχημα επειδή έχουν ευαισθησίες.
Όταν ένας γονέας, κατακρίνει το παιδί του επειδή είναι ευαίσθητο, αυτό που καταλαβαίνει το παιδί είναι πως, πρέπει να ακυρώνει τα ίδια του τα συναισθήματα. Όπως έχει διαπιστώσει και η Brene Brown σχετικά με τη ντροπή: “Διαβρώνει κάθε κομμάτι του ανθρώπου που μπορεί να βελτιωθεί”.
Αν οι γονείς σας, σας κατέκριναν επειδή ήσασταν ευαίσθητος / – η, τότε μάλλον έχει εσωτερικεύσει την πεποίθηση πως, τα συναισθήματά σας, είναι ελαττώματα. Αντίθετα ωστόσο, η ευαισθησία, είναι δύναμη.
Σημαίνει πως έχετε συμπόνοια και μπορείτε να καταλάβετε τις ανάγκες των γύρω σας. Το σημαντικότερο όλων, είναι ν’ αναπτύξετε δεξιότητες διαχείρισης των συναισθημάτων σας – όχι να τα θάβετε.
Αν οι γονείς αναγνωρίζουν τα συναισθήματά των παιδιών και, τα κατευθύνουν ως προς τη διαχείρισή τους, τότε τα παιδιά καταφέρνουν ν’ ανταποκριθούν στις προκλήσεις της ζωής, χωρίς το αίσθημα της ντροπής.
“Δεν μπορείς να παραπονιέσαι. Εγώ στην ηλικία σου, δεν είχα όσα έχεις εσύ”
Λέγοντας σε ένα παιδί ότι, δεν έχει δικαίωμα να παραπονιέται, ακυρώνεις τις εμπειρίες του. Ανεξάρτητα από το πόσο εύκολη ή όχι, φαίνεται να είναι η ζωή του, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει, είναι για το ίδιο, σημαντικές.
Η ακύρωση των αρνητικών συναισθημάτων ενός παιδιού, μπορεί να το οδηγήσει σε αισθήματα απομόνωσης, αυξάνοντας τις πιθανότητες εμφάνισης διαταραχών του άγχους, αργότερα στη ζωή.
Μπορεί ο σκοπός των γονιών να είναι να κάνουν το παιδί να νιώθει ευγνωμοσύνη, αλλά αυτό που κάνουν, είναι να του δείχνουν πως, τα αισθήματά του, δεν έχουν αξία.
Οι εμπειρίες των γονέων, έχουν σημασία. Αντί όμως να ακυρώνετε το παιδί, μπορείτε να του πείτε πως, το καταλαβαίνετε και, να το καθοδηγήσετε ώστε να βρει τη λύση.
“Μου χρωστάς τα πάντα”
Η φράση αυτή, δίνει συναλλακτικό χαρακτήρα στην αγάπη. Αναμφίβολα, το είσαι γονιός, είναι ένα σπουδαίο κατόρθωμα.
Οι περισσότεροι γονείς, δεν λαμβάνουν την ευγνωμοσύνη που τους αξίζει. Όμως, τα παιδιά δεν πρέπει να μεγαλώνουν με το αίσθημα του χρέους και της υποχρέωσης προς τους γονείς.
Αυτό καθώς, έτσι, δημιουργείται ενοχή και σύγχυση σχετικά με τη σημασία της αγάπης. Με τον τρόπο αυτό, μπαίνουν όροι και προϋποθέσεις στο συναίσθημα. Παράλληλα, πλήττει το αίσθημα της αυτοεκτίμησης του παιδιού.
Μία πιο τρυφερή προσέγγιση, με έμφαση στην ευγνωμοσύνη και την ελευθερία, είναι πιο αποτελεσματική.
Για παράδειγμα, μπορείτε να πείτε: “Σου προσφέρω επειδή σε αγαπώ. Εκτιμώ τη βοήθειά σου”. “Αν έχανες λίγα κιλά/ έφτιαχνες τα μαλλιά σου/ντυνόσουν καλύτερα, θα ήσουν τέλειος /-α”
Η παραπάνω διατύπωση, μπορεί να πάρει διάφορες μορφές, αλλά η ουσία της, είναι η ίδια: Η αποδοχή του παιδιού από τον γονιό, εξαρτάται από τα σωματικά χαρακτηριστικά και την εμφάνισή του.
Σταδιακά, πλήττεται η εικόνα του σώματός του και το παιδί μπαίνει σε έναν αδιάλειπτο αγώνα για να πάρει την έγκριση του γονιού. Αυτό που, για έναν ενήλικα, μοιάζει να είναι ένα αθώο σχόλιο, για την αυτοπεποίθηση του παιδιού, μπορεί να αποβεί καταστροφικό.
Σχετικές μελέτες, έχουν δείξει πως, τα παιδιά που δέχονται συχνά αρνητικά σχόλια για την εμφάνισή τους, έχουν χαμηλότερη αυτοεκτίμηση και, μπορεί να αποκτήσουν διαστρεβλωμένη εικόνα για το σώμα τους.
Προτιμήστε την υποστηρικτική καθοδήγηση (“Ας ντυθούμε κατάλληλα”) και αποφύγετε τα αρνητικά σχόλια που υπονομεύουν την αυτοεκτίμηση του παιδιού.
Tip: Ο τρόπος που μιλάμε, επηρεάζει τους αγαπημένους μας – ακόμη και εμάς τους ίδιους
Όλες οι παραπάνω εκφράσεις, με κάποιον τρόπο, μεταφέρουν το ίδιο μήνυμα: “Η αγάπη μου τελεί υπό προϋποθέσεις και, τα συναισθήματά σου, δεν έχουν αξία”. Αν τις έχετε ακούσει μεγαλώνοντας, μπορεί ακόμη να σας επηρεάζουν.
Δεν είναι εύκολο να απελευθερωθεί κανείς από τα εσωτερικευμένα μηνύματα. Η αναγνώριση της προέλευσή τους, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προόδου.
Ο τρόπος που μιλάμε, επηρεάζει τους αγαπημένους μας – ακόμη και εμάς τους ίδιους. Αν οι παραπάνω εκφράσεις, σας ακούγονται οικείες, δεν σημαίνει πως είστε καταδικασμένοι να επαναλαμβάνετε τα γνωστά μοτίβα.
Πάντα υπάρχει τρόπος να εκφράσετε την αγάπη, καλλιεργώντας τη συναισθηματική ασφάλεια, με τρυφερότητα και ειλικρίνεια.
