Η εποχή απαιτεί σχέδιο, σοβαρότητα, υπευθυνότητα και μέτρο, καθώς οι προκλήσεις για την ελληνική οικονομία είναι ορατές και σχετίζονται με τις αδυναμίες στην Ευρώπη αλλά και με την αβεβαιότητα που προκαλεί η γεωπολιτική αστάθεια. Χρειάζεται εμβάθυνση των μεταρρυθμίσεων σε Δικαιοσύνη, αύξηση των επενδύσεων και διατήρηση της αναπτυξιακής πορείας, αλλά και της κοινωνικής συνοχής. Οι βασικότερες προκλήσεις για την ελληνική οικονομία το 2025 εστιάζονται στη διατήρηση του ρυθμού ανάπτυξης, στην ανάσχεση της ακρίβειας, στη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος, αλλά και στη στήριξη της επιχειρηματικότητας. Βασικό όπλο για την ομαλή πορεία της οικονομίας αποτελεί η περαιτέρω ενίσχυση του πραγματικού εισοδήματος σε συνδυασμό με τη μείωση των φόρων αλλά και τη διατήρηση της δημοσιονομικής ισορροπίας, η οποία κρίνεται απαραίτητη σε ένα ιδιαίτερα ρευστό ευρωπαϊκό περιβάλλον, πολιτικά και οικονομικά.
Επιμέλεια: Αργυρώ Μαυρούλη – Εύα Οικονομάκη – Σίσσυ Σταυροπιερράκου – Δημήτρης Χριστούλιας – ΠΗΓΗ: Realnews
Για τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις για την ελληνική οικονομία το 2025 τοποθετούνται στη Realnews υπουργοί της κυβέρνησης, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, καθηγητές πανεπιστημίου και επικεφαλής φορέων της βιομηχανίας, της επιχειρηματικότητας και της αγοράς. Γράφουν -με αλφαβητική σειρά- οι Σοφία Ζαχαράκη, Λευτέρης Θαλασσινός, Τάκης Θεοδωρικάκος, Παναγιώτης Λιαργκόβας, Σταύρος Καφούνης, Νίκη Κεραμέως, Ολγα Κεφαλογιάννη, Βασίλης Κορκίδης, Ναπολέων Μαραβέγιας, Ιωάννης Μασούτης, Γιάννης Μπρατάκος, Παναγιώτης Πετράκης, Λουκία Σαράντη, Γιάννης Στουρνάρας, Παναγιώτης Σχίζας, Ιωάννης Χαλικιάς, Κωστής Χατζηδάκης και Γιάννης Χατζηθεοδοσίου.
Κωστής Χατζηδάκης: Μακριά από αυταρέσκεια και λαϊκισμό, ανεβάζουμε την Ελλάδα ψηλότερα
Στην κυβέρνηση δεν δηλώνουμε θαυματοποιοί. Ούτε ισχυριζόμαστε πως θα «διακτινίσουμε» τη χώρα οικονομικά και θα τη μετατρέψουμε ξαφνικά σε Σουηδία ή Λουξεμβούργο, όπως ισχυρίζεται η αντιπολίτευση. Υποστηρίζουμε, όμως, πως, ξεκινώντας από μια πολύ χαμηλή βάση το 2019, έπειτα από μια δεκαετή κρίση, και έχοντας να αντιμετωπίσουμε νέες αλλεπάλληλες κρίσεις (πανδημία, ενεργειακή κρίση, γεωπολιτικές αναταράξεις), η Ελλάδα ανεβαίνει ψηλότερα. Τα τελευταία 5,5 έτη έχουμε έως και υπερδιπλάσιους ρυθμούς ανάπτυξης από την Ε.Ε. Τη μεγαλύτερη μείωση ανεργίας και δημόσιου χρέους στην Ε.Ε. Τη μεγαλύτερη αύξηση επενδύσεων και εξαγωγών. Αυτές οι επιτυχίες δεν είναι επιτυχίες μόνο της κυβέρνησης, αλλά όλων των Ελλήνων Προφανώς, υπάρχουν ακόμα ανοιχτές πληγές από την περασμένη δεκαετία της κρίσης. Αλλά είναι άλλο η αναγνώριση της προσπάθειας που ακόμη απαιτείται να γίνει και άλλο η ισοπέδωση και ο μηδενισμός της αντιπολίτευσης. Τα οποία τελικά είναι προσβλητικά όχι για την κυβέρνηση, αλλά για τις Ελληνίδες και τους Ελληνες, για τις προσπάθειες και τις θυσίες τους, για να ανέβει η χώρα ψηλότερα όλα τα προηγούμενα χρόνια. Προχωρούμε, λοιπόν, το 2025 με τέσσερις προτεραιότητες: Δημοσιονομική σύνεση και σοβαρότητα. Μείωση των φόρων, με παράλληλη μείωση της φοροδιαφυγής. Στήριξη της ανάπτυξης και της εξωστρέφειας. Ενίσχυση της κοινωνικής πολιτικής. Απαντώντας στα υπαρκτά κοινωνικά προβλήματα, χωρίς αυταρέσκεια, ούτε με δημαγωγία, αλλά με οικονομικά υπεύθυνες και πραγματικά κοινωνικά ευαίσθητες λύσεις. Δεν είναι εποχή για λαϊκισμό και για μαγικές συνταγές. Είναι η εποχή της σοβαρότητας, της υπευθυνότητας, του μέτρου. Χρέος μας είναι από τη μία πλευρά να αποφύγουμε με κάθε τρόπο τη θριαμβολογία και την αίσθηση πως δεν υπάρχουν πράγματι προβλήματα προς αντιμετώπιση. Και από την άλλη, να κλείσουμε τα αυτιά μας στον λαϊκισμό -που είναι το εθνικό καρκίνωμα- και να μείνουμε πιστοί στον δρόμο των σύγχρονων και αποτελεσματικών αλλαγών. Η μάχη αυτή είναι για την Ελλάδα και μαζί την κερδίζουμε κάθε ημέρα!
Γιάννης Στουρνάρας: Απαιτούνται η δημιουργία πολιτικών συναινέσεων και η προσήλωση σε τεκμηριωμένες στρατηγικές διακυβέρνησης
Τα επόμενα χρόνια, η ελληνική οικονομία προβλέπεται να διατηρήσει ρυθμούς ανάπτυξης υψηλότερους από τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ. Η εξέλιξη αυτή είναι καίρια για την επιτάχυνση της σύγκλισης του κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας προς τα μέσα ευρωπαϊκά επίπεδα. Οι κύριοι παράγοντες που θα συμβάλουν στην οικονομική ανάπτυξη είναι οι επενδυτικές δαπάνες, ιδιαίτερα μέσω της αξιοποίησης των ευρωπαϊκών πόρων, όπως ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) και η ιδιωτική κατανάλωση, που υποστηρίζεται από την ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος λόγω βελτίωσης της απασχόλησης και της μείωσης του πληθωρισμού. Η ελληνική οικονομία τα τελευταία χρόνια έχει σημειώσει αξιόλογες επιτυχίες. Ωστόσο, οι προκλήσεις παραμένουν. Το υψηλό έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (6,2% του ΑΕΠ το 2023) αποτελεί τη σημαντικότερη εξ αυτών, παρά τη δημοσιονομική εξυγίανση που έχει σημειωθεί και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας σε όρους κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος. Το έλλειμμα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι η Ελλάδα υπολείπεται σε όρους διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας έναντι των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών. Σύμφωνα με τον δείκτη παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας του IMD για το 2024, η Ελλάδα κατατάσσεται 47η, συγκριτικά με την Ιρλανδία (4η) και την Πορτογαλία (36η). Παρόμοια συμπεράσματα προκύπτουν από τους δείκτες διακυβέρνησης της Παγκόσμιας Τράπεζας. Η υστέρηση σε όρους διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας, σε συνδυασμό με το χαμηλότερο επίπεδο επενδύσεων, επηρεάζει αρνητικά την παραγωγικότητα και το βιοτικό επίπεδο. Ο ρόλος των επενδύσεων είναι καθοριστικός για τη μελλοντική πορεία της οικονομίας. Παρά την αύξηση των επενδύσεων κατά την περίοδο 2021-2023, ως ποσοστό του ΑΕΠ (15,2% το 2023) παραμένουν χαμηλότερες από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (22,0%). Η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων είναι ζωτικής σημασίας. Ενώ η απορρόφηση του 51% των πόρων του RRF και η πρόσφατη κατάθεση του πέμπτου αιτήματος είσπραξης δόσης αποτελούν θετικές εξελίξεις, απαιτούνται ταχύτερη εκταμίευση των επιχορηγήσεων προς τους τελικούς δικαιούχους και ολοκλήρωση των δανειακών συμβάσεων, προκειμένου να απορροφηθεί έγκαιρα το σύνολο των πόρων. Παράλληλα, απαιτούνται μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση της διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας, περιλαμβανομένης της επιτάχυνσης της Δικαιοσύνης, της μείωσης της γραφειοκρατίας, της αναβάθμισης ψηφιακών δεξιοτήτων και της εξάλειψης περιοριστικών πρακτικών στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών. Προϋπόθεση για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας είναι η αύξηση των επενδύσεων σε παραγωγικό εξοπλισμό, άυλα στοιχεία ενεργητικού και τεχνολογίες αιχμής, με στόχο τη βελτίωση της παραγωγής διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών. Ο τραπεζικός τομέας έχει σημειώσει πρόοδο την τελευταία δεκαετία. Ωστόσο, θα πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την ενίσχυση της ανθεκτικότητάς του. Η περαιτέρω βελτίωση της κεφαλαιακής βάσης, η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και η αναβάθμιση των υπηρεσιών είναι κρίσιμες για τη στήριξη της πραγματικής οικονομίας. Επιπλέον, η χρήση όλων των διαθέσιμων μορφών ιδιωτικής χρηματοδότησης των επενδύσεων, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης στις κεφαλαιαγορές, μπορεί να διευρύνει τη χρηματοδοτική βάση, ιδιαίτερα για μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Η εφαρμογή των παραπάνω πολιτικών και μεταρρυθμίσεων είναι απαραίτητη για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, την ενίσχυση του αναπτυξιακού δυναμικού και τη μετάβαση της ελληνικής οικονομίας σε ένα βιώσιμο και καινοτόμο παραγωγικό μοντέλο. Επιπλέον, απαιτούνται η δημιουργία πολιτικών συναινέσεων και η προσήλωση σε τεκμηριωμένες στρατηγικές διακυβέρνησης, ώστε να αντιμετωπιστούν χρόνιες αδυναμίες που εμποδίζουν την αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας. Με στοχευμένες δράσεις, η Ελλάδα μπορεί να επιτύχει μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και ευημερία.
Νίκη Κεραμέως: Στοχεύουμε στην ενίσχυση του πραγματικού εισοδήματος
Η νέα χρονιά που έρχεται, το 2025, αναμένεται να βρει τη χώρα μας να πατάει σε πιο στέρεες οικονομικές βάσεις, αποτέλεσμα της πολιτικής που ασκείται τα τελευταία πέντε χρόνια από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Η Ελλάδα σήμερα εμφανίζει ρυθμούς ανάπτυξης υπερδιπλάσιους της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της ευρωζώνης, ενώ το 2025 αναμένεται να έχουμε το τέταρτο υψηλότερο πρωτογενές πλεόνασμα όλης της Ε.Ε., συνολικό έλλειμμα που θα αγγίξει το μηδέν και τους ταχύτερους ρυθμούς μείωσης του δημόσιου χρέους στο σύνολο των 27 κρατών-μελών της Ε.Ε. Η απασχόληση αποτελεί βασικό πυλώνα και κινητήριο δύναμη της οικονομίας και βασική αρμοδιότητα του υπουργείου Εργασίας είναι η ενίσχυσή της, καθώς και η περαιτέρω διασφάλιση των συνθηκών εργασίας. Στο τέλος του 2024, για πρώτη φορά τα τελευταία 15 χρόνια, η ανεργία κυμάνθηκε σε ιστορικά χαμηλό μονοψήφιο νούμερο, μειωμένη στο 9% το τρίτο τρίμηνο του 2024, σχεδόν 50% σε σχέση με το 2019, όταν αναλάβαμε τη διακυβέρνηση της χώρας. Ωστόσο, δεν εφησυχάζουμε, καθώς πλέον έχουμε φτάσει στον «σκληρό» πυρήνα της ανεργίας. Προχωρούμε με στοχευμένες δράσεις, προκειμένου να μειώσουμε περαιτέρω την ανεργία, δίνοντας έμφαση σε πληθυσμιακές ομάδες με σημαντικά περιθώρια βελτίωσης στα ποσοστά απασχόλησης, όπως οι νέοι, οι γυναίκες, τα άτομα με αναπηρία και οι συνταξιούχοι. Παράλληλα, στοχεύουμε στην περαιτέρω ενίσχυση του πραγματικού εισοδήματος για όλους. Μέσα στο 2025 προβλέπονται, μεταξύ άλλων: α) αύξηση των συντάξεων κατά 2,4%, β) οριζόντια αύξηση των μισθών στο Δημόσιο, ώστε ο εισαγωγικός να μην υπολείπεται του επιπέδου του κατώτατου μισθού, γ) αύξηση του κατώτατου μισθού για όλους. Ως προς τις συνθήκες εργασίας, θωρακίζουμε περαιτέρω τους εργαζομένους με την εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας. Μέχρι σήμερα, η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας προστατεύει πάνω από 750.000 εργαζομένους, καταπολεμώντας την αδήλωτη ή/και την υποδηλωμένη εργασία. Το 2025 απλώνουμε δίχτυ προστασίας σε επιπλέον 750.000 εργαζομένους με την από 1η/3/2025 πλήρη εφαρμογή του μέτρου σε τουρισμό και εστίαση, αλλά και με πιλοτική εφαρμογή σε πρόσθετους κλάδους. Το 2025 συνεχίζουμε την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που ξεκίνησαν τη χρονιά που φεύγει. Προς όφελος των εργαζομένων, των ανέργων, των συνταξιούχων, των επιχειρήσεων, προς όφελος όλων ανεξαιρέτως των πολιτών.
Τάκης Θεοδωρικάκος: Στο μέτωπο της αγοράς, ο νόμος είναι νόμος και ισχύει για όλους
Στρατηγική προτεραιότητα της πατρίδας μας, μαζί με τη δημοσιονομικά υπεύθυνη, αξιόπιστη διαχείριση της οικονομίας μας, είναι ο παραγωγικός μετασχηματισμός της. Για ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη σε όλη τη χώρα, με έμφαση στις παραμεθόριες περιοχές. Πιστεύουμε ότι αποτελεί εθνικό στόχο και αναγκαιότητα, όρο ασφάλειας και ευημερίας, για να ανακόψουμε και τη δραματική δημογραφική συρρίκνωση της πατρίδας μας. Εργαζόμαστε όλοι μαζί, για ανάπτυξη για όλους, ανάπτυξη παντού. Αυτό είναι το όραμά μας και η επόμενη χρονιά είναι ιδιαίτερα κρίσιμη τόσο για την κοινωνία όσο και για την επιχειρηματικότητα. Για να πετύχουμε τον διπλό στόχο της τετραετίας: τη σύγκλιση των εισοδημάτων και του επιπέδου ζωής των Ελλήνων με τον μέσο όρο των Ευρωπαίων και τη μείωση των περιφερειακών και των κοινωνικών ανισοτήτων. Δεν είναι ένας τίτλος το νέο παραγωγικό μοντέλο, αλλά ένα σχέδιο που υλοποιείται καθημερινά. Προχωράμε με πράξεις, με ενισχυμένο τον ρόλο της βιομηχανίας, που αποτελεί τον κλάδο με τη μεγαλύτερη ανθεκτικότητα, με διευκόλυνση της επιχειρηματικότητας, με περαιτέρω μείωση της γραφειοκρατίας, με σύνδεση της έρευνας, της καινοτομίας και της τεχνολογίας με την αγορά για περισσότερα καινοτόμα και ανταγωνιστικά προϊόντα, με περισσότερες παραγωγικές ιδιωτικές επενδύσεις και πολλαπλασιασμό των εξαγωγών μας. Ωστε να υπάρξει δραστική μείωση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου, το οποίο θέλουμε την επόμενη χρονιά να περιοριστεί. Τους πρώτους μήνες του 2025 θα προκηρυχθούν καθεστώτα του αναπτυξιακού νόμου με 600 εκατ. ευρώ, ενισχύσεις των μεγάλων επενδύσεων άνω των 10 εκατ. ευρώ, των παραμεθόριων περιοχών και της Θεσσαλίας και της μεταποίησης. Συνεχίζουμε τον θεσμό των εμβληματικών επενδύσεων και μετά το πέρας του RRF στο τέλος του 2025. Εντάσσουμε σε αυτές τη ναυπηγική βιομηχανία, τις κρίσιμες πρώτες ύλες και την κυκλική οικονομία. Παράλληλα, θα «τρέξουν» και τα προγράμματα της έξυπνης μεταποίησης, της αναβάθμισης των υποδομών των επιχειρηματικών πάρκων, το «Ερευνώ-Καινοτομώ» και συνολικά οι επενδύσεις μας στην έρευνα με ποσά που συνολικά αγγίζουν τα 800 εκατ. ευρώ. Εχουμε ήδη προχωρήσει στην έγκριση 271 επενδυτικών σχεδίων σε όλη την Ελλάδα, με συνολικό προϋπολογισμό 858 εκατ. ευρώ, με την πρόβλεψη ότι θα δημιουργηθούν 4.420 νέες θέσεις εργασίας. Στο μέτωπο της αγοράς, o υγιής ανταγωνισμός και η προστασία όλων των καταναλωτών αποτελούν βασική μας προτεραιότητα. Γι’ αυτό εντείνουμε διαρκώς τους ελέγχους σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα. Ο νόμος είναι νόμος και ισχύει το ίδιο για όλους, χωρίς διακρίσεις και εξαιρέσεις. Τη νέα χρονιά θέλουμε να συνεχίσουμε να κινούμαστε με ρυθμούς ανάπτυξης υψηλότερους από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, να μειώσουμε και άλλο την ανεργία που είναι στο 9% από το 17,5% το 2019, να αυξήσουμε το διαθέσιμο εισόδημα όλων των πολιτών. Θέλουμε μια Ελλάδα με ισχυρό ρόλο και θέση στην παγκόσμια οικονομία.
Σοφία Ζαχαράκη: Η επένδυση στην κοινωνική συνοχή είναι επένδυση στο μέλλον της χώρας
Το 2025 αναμένεται να είναι ένα έτος γεμάτο προκλήσεις, αλλά και σημαντικές ευκαιρίες για την ελληνική οικονομία. Με την οικονομία να διανύει μια φάση ανάκαμψης και ανάπτυξης, η διατήρηση της δημοσιονομικής ισορροπίας, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και η αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων αποτελούν προτεραιότητες που απαιτούν στρατηγικές, συντονισμένες και κοινωνικά δίκαιες παρεμβάσεις. Η ελληνική οικονομία το 2025 θα κληθεί να ισορροπήσει ανάμεσα σε δημοσιονομική σταθερότητα και κοινωνική δικαιοσύνη. Το κλειδί για τη βιώσιμη ανάπτυξη βρίσκεται στην ενίσχυση της οικογενειακής πολιτικής και στην υποστήριξη των πιο ευάλωτων ομάδων. Η επένδυση στην κοινωνική συνοχή είναι επένδυση στο ίδιο το μέλλον της χώρας. Το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας έχει δεσμευτεί για την υλοποίηση δράσεων που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση των δημογραφικών και κοινωνικών προκλήσεων. Με έναν προϋπολογισμό αυξημένο στα 3,8 δισ. ευρώ για το 2025, το υπουργείο προωθεί ένα δίκτυο πολιτικών που ενισχύει την οικογένεια, βελτιώνει την πρόσβαση σε στέγαση και προστατεύει τους κοινωνικά ευάλωτους. Σημαντική θέση σε αυτές τις δράσεις κατέχει το πρόγραμμα «Σπίτι μου ΙΙ», το οποίο παρέχει προσιτά στεγαστικά δάνεια σε νέους και νέες. Με τη δυνατότητα χρηματοδότησης έως και 90% της αξίας ενός ακινήτου, το πρόγραμμα απαντά στις πιεστικές ανάγκες στέγασης και υποστηρίζει τους νέους που επιθυμούν να δημιουργήσουν το δικό τους νοικοκυριό. Επιπλέον, μέσω του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το Δημογραφικό, το οποίο προβλέπει 20 δισ. ευρώ για την επόμενη δεκαετία, σχεδιάζονται 100 δράσεις για την ενίσχυση των νέων, των ηλικιωμένων και των οικογενειών. Επιπλέον, θέτουμε στο επίκεντρο την ενίσχυση των ευάλωτων συμπολιτών μας. Θα προχωρήσουμε σε στοχευμένη αύξηση των επιδομάτων, εισάγοντας παράλληλα δίκαιους κανόνες και προϋποθέσεις, ώστε να διασφαλίσουμε ότι θα διατίθενται τα χρήματα σε συμπολίτες μας που έχουν πραγματική ανάγκη. Παράλληλα, δεν αφήνουμε εκτός της ομπρέλας των πολιτικών μας όσους βρίσκονται σε επισφάλεια στέγης ή σε καθεστώς αστεγίας. Για τον λόγο αυτόν αυξάνουμε τον προϋπολογισμό σε προγράμματα όπως το «Στέγαση και εργασία» στα 20 εκατ. ευρώ, προκειμένου να ανταποκριθούμε στο αυξημένο ενδιαφέρον συμμετοχής των δήμων και να διευρύνουμε τις επιλογές της κοινωνικής στέγασης σε περισσότερα μέρη της επικράτειας, συνδυάζοντας παράλληλα ποικίλα προγράμματα συνολικού ύψους 5 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη στέγαση τα επόμενα δύο χρόνια στην Ελλάδα. Με συντονισμένες ενέργειες και ένα ξεκάθαρο όραμα, η Ελλάδα μπορεί να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις και να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που προσφέρει το 2025. Το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, με προγράμματα και δράσεις που βάζουν τον πολίτη στο επίκεντρο, θα συνεχίσει να είναι πυλώνας σταθερότητας και ελπίδας για όλους.
Όλγα Κεφαλογιάννη: Η στρατηγική μας διαμορφώνει έναν τουρισμό υψηλής ποιότητας και ανταγωνιστικότητας
Ο ελληνικός τουρισμός διανύει μια περίοδο ιστορικά υψηλών επιδόσεων, με τα στοιχεία να δείχνουν ότι το 2024 θα κλείσει ως το νέο έτος αναφοράς για τα τουριστικά μεγέθη, πάνω και από τα επίπεδα του 2023. Η σημαντική αύξηση στα έσοδα και στην ταξιδιωτική κίνηση επιβεβαιώνει τη θέση που κατέχει η χώρα μας μεταξύ των κορυφαίων ταξιδιωτικών προορισμών παγκοσμίως. Ηδη τα μηνύματα για το 2025 είναι επίσης ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Ωστόσο, δεν επαναπαυόμαστε στις επιτυχίες. Στόχος μας είναι η ποιοτική ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού, με γνώμονα τη βιωσιμότητα των προορισμών και του τουριστικού προϊόντος. Μια ανάπτυξη η οποία θα διασφαλίζει την ισορροπία ανάμεσα στην οικονομική πρόοδο και την προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος. Η στρατηγική μας επικεντρώνεται στην αναβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών μας, στη δημιουργία προστιθέμενης αξίας για τους προορισμούς και τις επιχειρήσεις και στην ανάδειξη ταξιδιωτικών εμπειριών που προωθούν τον τουρισμό σε όλες τις περιφέρειες της χώρας και καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Για τη θεσμική θωράκιση του τουρισμού, παρεμβαίνουμε, όπου χρειάζεται, με ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις. Με στόχο τη διασφάλιση της ποιότητας της φιλοξενίας, εισάγουμε, με το νέο μας νομοσχέδιο, πλαίσιο για τη ρύθμιση της οικονομίας των βραχυχρόνιων μισθώσεων ακινήτων. Θεσπίζουμε, λοιπόν, για πρώτη φορά, λειτουργικές προδιαγραφές και προδιαγραφές ασφαλείας για τους διαμένοντες στα ακίνητα αυτά. Ταυτόχρονα, προωθούμε ένα καινοτόμο σύστημα κατάταξης των καταλυμάτων βάσει της περιβαλλοντικής τους απόδοσης, πρωτοποριακό σε παγκόσμιο επίπεδο. Παράλληλα, υψηλή προτεραιότητα παραμένει η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουρισμού με τον εμπλουτισμό της τουριστικής προσφοράς. Με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, χρηματοδοτούμε έργα για την αναβάθμιση υποδομών, όπως τουριστικοί λιμένες, χιονοδρομικά κέντρα, ορειβατικά καταφύγια και εγκαταστάσεις ιαματικού τουρισμού. Με ένα ακόμα έργο προωθούμε τον αγροτουρισμό και τη γαστρονομία, μέσω της δημιουργίας ενός Εθνικού Δικτύου Διασύνδεσης Αγροδιατροφής, Γαστρονομίας και Τουρισμού. Επενδύουμε ταυτόχρονα σε νέες τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, για να προσφέρουμε στους ταξιδιώτες πιο εξατομικευμένες και σύγχρονες υπηρεσίες. Σε αυτή την κατεύθυνση έχει δρομολογηθεί ο πλήρης ανασχεδιασμός του επίσημου τουριστικού portal της χώρας, visitgreece.gr, καθιστώντας το πιο σύγχρονο και φιλικό προς τον χρήστη. Δημιουργούμε επιπλέον ψηφιακές πλατφόρμες για την προώθηση ειδικών μορφών τουρισμού, όπως ο τουρισμός ευεξίας, ο καταδυτικός και ο ορεινός τουρισμός, καθώς και ο αγροτουρισμός και ο γαστρονομικός τουρισμός. Τέλος, δίνουμε έμφαση στην ενίσχυση του εσωτερικού τουρισμού, προωθώντας τον νέο κύκλο του προγράμματος «Τουρισμός για όλους», με κοινωνικό πρόσημο και στόχο, ταυτόχρονα, την περιφερειακή ανάπτυξη. Στο υπουργείο Τουρισμού εργαζόμαστε για να μεγιστοποιήσουμε τα οφέλη του τουρισμού για την οικονομία και την κοινωνία. Η στρατηγική μας διαμορφώνει έναν τουρισμό υψηλής ποιότητας και ανταγωνιστικότητας, ο οποίος θα συμβάλλει ουσιαστικά στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου όλων των Ελλήνων.
Ναπολέων Μαραβέγιας: Η ελληνική οικονομία σε επισφαλές ευρωπαϊκό τοπίο
Οι προβλέψεις για τη χώρα μας το 2025 είναι ευοίωνες, καθώς η αύξηση του ΑΕΠ στην Ελλάδα θα συνεχίσει να είναι πολύ υψηλότερη από τον μέσο όρο της ευρωζώνης (2,3% έναντι 1,3%), η αύξηση κατανάλωσης θα είναι παρόμοια με αυτή του 2024 (1,6%) και οι ακαθάριστες επενδύσεις αναμένεται να αυξηθούν από 6,7% φέτος σε 8,4% το 2025. Ο πληθωρισμός το 2025 αναμένεται να μειωθεί στο 2,1% στην Ελλάδα, όπως και στην ευρωζώνη, ενώ το ποσοστό της ανεργίας να περιοριστεί στο 8,2% το 2025 έναντι 8,7% το 2024. Μόνο το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παραμένει σχετικά υψηλό, περίπου 5,5% ΑΕΠ. Οι προβλέψεις όμως αυτές πραγματοποιούνται σε ολισθηρό έδαφος, δεδομένου ότι το 2025 ολόκληρος ο πλανήτης -και κυρίως η Ε.Ε. εισέρχεται σε ζώνη επικίνδυνων αναταράξεων μετά την εκλογή του νέου Προέδρου στις ΗΠΑ. Είναι συνεπώς επόμενο και η χώρα μας να αντιμετωπίσει όχι μόνο τις οικονομικές δυσχέρειες της Ε.Ε. (λόγω της ενεργειακής και της πληθωριστικής κρίσης ως αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία), τις γνωστές δυσκολίες στο πολιτικό επίπεδο στη Γαλλία και στη Γερμανία, αλλά ακόμη περισσότερο τις αρνητικές συνέπειες της δασμολογικής και αμυντικής πολιτικής του Προέδρου Τραμπ. Ολες αυτές οι εξελίξεις δεν ευνοούν ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες για μεγαλύτερη ενοποίηση και συνεπώς από κοινού χρηματοδότηση, όπως έγινε με το Ταμείο Ανάκαμψης. Συνεπώς, οι εξαγωγές μας προς την ασθμαίνουσα Ε.Ε. μπορεί να δυσκολέψουν και οι εισροές πόρων, τουριστών και άμεσων επενδύσεων από τις ευρωπαϊκές χώρες προς την Ελλάδα μπορεί να μειωθούν και έτσι να περιορίσουν την αναπτυξιακή δυναμική της χώρας μας το 2025.
Παναγιώτης Λιαργκόβας: Οσο επιδεινώνεται το δημογραφικό, τόσο θα στερείται δυναμικής η οικονομία
Τέσσερις θεωρώ ότι θα είναι οι οικονομικές προκλήσεις του 2025: α) η γεωπολιτική αστάθεια, β) η κλιματική κρίση, γ) το δημογραφικό και δ) ο ψηφιακός μετασχηματισμός της χώρας. Αναφορικά με την πρώτη, πέρα από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τον Λίβανο, έχουν προστεθεί η ανάφλεξη στη Συρία και οι αναταραχές στη Νότια Κορέα. Το πιο ανησυχητικό όμως όλων είναι η πολιτικοοικονομική αστάθεια στις δύο μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τη Γαλλία και τη Γερμανία, που εάν συνεχιστούν θα δημιουργήσουν ρήγμα στην πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης απαιτεί τη δημιουργία ανθεκτικών υποδομών στην ύπαιθρο, στις αστικές περιοχές, στις μεταφορές και στην υγεία. Εχουμε μεταρρυθμίσει το οικονομικό μας μοντέλο σε τέτοιο βαθμό ώστε να είναι θωρακισμένο απέναντι σε τέτοιου είδους κρίσεις; Αναφορικά με το δημογραφικό, η Ελλάδα είναι η δεύτερη πιο γερασμένη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ενώ ο δείκτης γονιμότητας διαμορφώνεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, μόλις στο ένα παιδί. Αρκεί να σημειωθεί ότι η διατήρηση του ελληνικού πληθυσμού στα σημερινά επίπεδα μετά από 30-40 χρόνια απαιτεί δείκτη πάνω από δύο παιδιά! Οσο επιδεινώνεται το δημογραφικό, τόσο θα στερείται δυναμικότητας η ελληνική οικονομία, θα συρρικνώνεται ο πλούτος της και θα γινόμαστε φτωχότεροι. Τέλος, η ανάπτυξη των δεξιοτήτων των εργαζομένων, εντός και εκτός του κλάδου της Πληροφορικής, η συνεργασία μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, η προσέλκυση εγχώριου και ξένου ανθρώπινου δυναμικού και οι σταθερές πολιτικές είναι τα κύρια ζητήματα για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του κλάδου της χώρας.
Γιάννης Μπρατάκος: Είναι ανάγκη να επιταχυνθούν δραστικά οι επενδύσεις
Παρά την ενίσχυση της αβεβαιότητας στο ευρωπαϊκό και στο παγκόσμιο περιβάλλον, η ελληνική οικονομία διατηρεί την ανθεκτικότητά της. Ο ρυθμός ανάπτυξης παραμένει διπλάσιος από τον μέσο όρο της ευρωζώνης, ο πληθωρισμός υποχωρεί και το δημόσιο χρέος μειώνεται. Ωστόσο, δεν υπάρχουν περιθώρια εφησυχασμού. Εχουμε ακόμη αρκετό δρόμο μπροστά μας για να επιτύχουμε τη σύγκλιση με την υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά και τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους μακροπρόθεσμα. Η Ελλάδα θα πρέπει να εδραιώσει στα επόμενα χρόνια υψηλό ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης, ενώ η ευρωπαϊκή οικονομία φαίνεται να επιβραδύνεται. Ο στόχος είναι απαιτητικός, όμως δεν έχουμε άλλη επιλογή. Στο επόμενο διάστημα, είναι ανάγκη να επιταχυνθούν δραστικά οι επενδύσεις, ώστε να διατηρηθεί η αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας, να ενισχυθούν οι παραγωγικές δυνατότητες χώρας και να αυξηθεί η προστιθέμενη αξία των εξαγωγών της. Χρειάζεται τώρα να εντείνουμε τις προσπάθειές μας για την αύξηση του μεριδίου της μεταποίησης και της βιομηχανίας στο ΑΕΠ, για την ενίσχυση της καινοτομίας, για την τεχνολογική και πράσινη μετάβαση των επιχειρήσεων, για την ποιοτική αναβάθμιση της τουριστικής μας βιομηχανίας, για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, για την ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων που θα βελτιώσουν τη λειτουργία του κράτους, της οικονομίας και των θεσμών. Μέχρι σήμερα έχουν γίνει σημαντικά βήματα σε αυτή την κατεύθυνση. Η μεγάλη πρόκληση για το 2025 είναι να τα μετατρέψουμε σε άλματα, ακόμα και αν οι άνεμοι πνέουν αντίθετα. Υπάρχει ακόμα ανοιχτό ένα μεγάλο «παράθυρο» ευκαιρίας: να αξιοποιήσουμε τους διαθέσιμους ευρωπαϊκούς πόρους και την αναβαθμισμένη αξιοπιστία της χώρας, για να διασφαλίσουμε όρους ανθεκτικής ανάπτυξης και ευημερίας σε έναν κόσμο που αλλάζει.
Παναγιώτης Σχίζας: 2025, έτος τεχνητής νοημοσύνης ή τεχνητό έτος;
Θα είναι το 2025 έτος τεχνητής νοημοσύνης ή ένα τεχνητό έτος, κατά το οποίο οι κεντρικές τράπεζες και οι κυβερνήσεις θα προσπαθήσουν να αποσυνδέσουν την παγκόσμια οικονομία από την τεχνητή υποστήριξη κρατώντας την ισορροπία «τόνωση της ανάπτυξης χωρίς αύξηση εργασιακού κόστους και αναζωπύρωση του πληθωρισμού»; Η παγκόσμια οικονομία αναμένεται να γνωρίσει ισχυρή ανάπτυξη το 2025, με εξαίρεση την απότομη επιβράδυνση στην Κίνα. Οι παγκόσμιες κεντρικές τράπεζες μοιάζουν να έχουν βρει την ισορροπία «επιτόκια – πληθωρισμός». Ωστόσο, τα επιτόκια στις ανεπτυγμένες αγορές (DM) θα παραμείνουν υψηλότερα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, με συνεχή απόκλιση μεταξύ των επιτοκίων των ΗΠΑ και της ζώνης του ευρώ. Ο πληθωρισμός στις αναδυόμενες αγορές (EM), με προεξάρχουσα την Κίνα, αναμένεται να επιβραδυνθεί, καθώς η επιβράδυνση της ανάπτυξης μείωσε τον πληθωρισμό υπηρεσιών, ενώ και οι τιμές των βασικών αγαθών επηρεάζονται από την υποτίμηση του συναλλάγματός τους. Το μεγάλο στοίχημα είναι η επιτάχυνση των επενδύσεων κεφαλαίου που θα ενισχύσουν την ανάπτυξη, με την τεχνητή νοημοσύνη (AI) και την ενέργεια να πρωτοστατούν και να απαιτούν τεράστιες εισροές κεφαλαίων. Η ρομποτική και ο αυτοματισμός θα γίνουν μέρος της καθημερινής ζωής ακόμη και στη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Η Ελλάδα αναμένεται να παρουσιάσει για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά πραγματική αύξηση του ΑΕΠ άνω του 2%, έχοντας επιτύχει σωρευτική πραγματική ανάπτυξη άνω του 20% σε σχέση με το 2020. Το στοίχημα για την Ελλάδα, όπου οι διεθνείς επενδυτές αυξάνουν τις θέσεις τους, είναι αν η αύξηση των αποτιμήσεων θα συνδυαστεί με αύξηση των μερισμάτων στο σύνολο των κλάδων της ελληνικής οικονομίας εκτός του τραπεζικού κλάδου. Ιστορικά, τα κέρδη είχαν μικρή βαρύτητα λόγω των αδύναμων ισολογισμών και της απουσίας μερισμάτων. Αν αυτό αλλάξει, με βεβαιότητα οι επενδύσεις σε ελληνικά assets θα δώσουν μια από τις καλύτερες αποδόσεις παγκοσμίως.
Ιωάννης Χαλκιάς: Η ανάπτυξη θα διαμορφωθεί σε 2,5%-3%
Σε ισχυρή τροχιά ανάπτυξης βρίσκεται η χώρα μας καθ’ όλη τη διάρκεια του τρέχοντος έτους. Πιο συγκεκριμένα, κατά το τρίτο τρίμηνο του 2024 η ελληνική οικονομία σημείωσε ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 2,5% (σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2023). Το δεύτερο τρίμηνο του 2024 η ανάπτυξη ανήλθε σε 2,6% και μόνο το πρώτο τρίμηνο ήταν κάτω από 2% (1,6%). Σημειώνεται ότι αυξητική πορεία καταγράφει συνεχώς η ελληνική οικονομία από το δεύτερο τρίμηνο του 2021, με ρυθμούς ανάπτυξης άνω του 3% (με βάση τους αλυσωτούς δείκτες όγκου έτους σε σταθερές τιμές 2020 και μη εποχικά διορθωμένα στοιχεία). Σε σχέση με τις λοιπές χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η ελληνική οικονομία διακρίνεται, καθώς και το δεύτερο τρίμηνο του 2024 είχε τον όγδοο υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης. Ετσι, η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας κατά τα πρώτα τρία τρίμηνα ανήλθε σε 2,3%, ρυθμό που προβλέπεται να διατηρήσει ολόκληρο το 2024. Βασικά στηρίγματα για την περαιτέρω ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας το 2025 είναι η ιδιωτική κατανάλωση, με προβλεπόμενη αύξηση περίπου 1,5% (η δημόσια κατανάλωση προβλέπεται να σημειώσει μικρή μείωση που επιβάλλεται από τη δημοσιονομική πολιτική), οι εξαγωγές κατά 1% (ωθούμενες κυρίως από τις υπηρεσίες, αφού τα αγαθά δείχνουν μικρή επιβράδυνση), οι επενδύσεις περίπου 20% και οι εισαγωγές 3%-4%. Με αυτές τις υποθέσεις, η ανάπτυξη το 2025 θα διαμορφωθεί σε 2,5%-3%.
Λευτέρης Θαλασσινός: Η περιορισμένη αγοραστική δύναμη συντηρεί την ακρίβεια
Παρά τη βελτίωση των μακροοικονομικών μεγεθών και την αναβάθμιση της χώρας στη γεωπολιτική σκακιέρα τα τελευταία 5-6 χρόνια, το κύριο πρόβλημα της οικονομίας παραμένει άλυτο και δεν είναι άλλο από την περιορισμένη αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών η οποία συντηρεί την ακρίβεια. Η ακρίβεια που δεν έχει αντιμετωπιστεί ακόμα αποτελεσματικά είναι συνάρτηση τεσσάρων τουλάχιστον παραγόντων: των καθηλωμένων μισθών και συντάξεων σε επίπεδα χαμηλότερα του μέσου όρου της ευρωζώνης, των υψηλών έμμεσων και άμεσων φόρων, των αναταράξεων στην εφοδιαστική αλυσίδα, ως αποτέλεσμα των πρόσφατων διενέξεων κρίσεων παγκοσμίως και -το σημαντικότερο- της παντελούς έλλειψης ελέγχων στην αγορά, που οδηγεί σε υπέρμετρη ασυδοσία. Αυτό που κυρίως ενδιαφέρει το εκλογικό σώμα είναι η ακρίβεια στην αγορά όπως αντανακλάται σε προσωπικό όφελος μέσα από την καλυτέρευση του επιπέδου ζωής και όχι τα αδιάφορα για το εκλογικό σώμα επιτεύγματα. Η έλλειψη ισχυρής και αποτελεσματικής αντιπολίτευσης κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών μείωσε το ενδιαφέρον της κυβέρνησης στη λήψη μέτρων προς την κατεύθυνση της βελτίωσης της πραγματικής οικονομίας (όχι της οικονομίας των αριθμών) που αποτυπώνεται στις κυλιόμενες δημοσκοπήσεις, προκειμένου να μην ξεφύγει ο έλεγχος του εκλογικού σώματος. Η κάθε αρνητική για την κυβέρνηση δημοσκόπηση αντανακλάται στο εκλογικό σώμα με σειρά στοχευμένων παροχών-ανακοινώσεων για τον έγκαιρο επαναπροσδιορισμό των φυγόκεντρων τάσεων προς την κυβερνητική παράταξη. Ταυτόχρονα, δημιουργούνται προσδοκίες δημιουργίας νέων πολιτικών τάσεων -οι διάττοντες αστέρες της πολιτικής- που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να ανέβουν ψηλότερα από την πραγματική τους θέση, ποτέ όμως σε μόνιμο επίπεδο. Η επάνοδος του ΠΑΣΟΚ στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης δημιουργεί νέα δεδομένα και επιταχύνει τις προσπάθειες της κυβέρνησης να προλάβει τη μόνιμη απομάκρυνση των εκλογέων που την επέλεξαν τα προηγούμενα χρόνια, με θετικά αποτελέσματα για τα νοικοκυριά. Η πλειοδοσία σε παροχές, βελτιωτικές παρεμβάσεις και ουσιαστικά μέτρα για την αύξηση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών έχει αρχίσει ήδη και θα συνεχιστεί μέχρι τις επόμενες εκλογές. Το στενό μαρκάρισμα της αντιπολίτευσης σε κυβερνητικές αποφάσεις και η δημοσιοποίηση νέων ιδεών με κοινωνικό αποτύπωμα θα αποφέρουν τελικά το επιθυμητό αποτέλεσμα σε συντομότερο από τον προγραμματισμένο χρόνο της κυβέρνησης. Και αυτό υπό τον φόβο ότι η σημερινή αντιπολίτευση, σε σύγκριση με την προηγούμενη, έχει τις προδιαγραφές να υπερισχύσει στις επόμενες εκλογές.
Βασίλης Κορκίδης: Να συνεχιστεί πάση θυσία η αναπτυξιακή πορεία
Οι προβλέψεις για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας είναι ευοίωνες το 2025, σε μια περίοδο, μάλιστα, κατά την οποία ιδιαίτερα αναπτυγμένες οικονομίες, όπως της Γερμανίας και της Γαλλίας, κλυδωνίζονται. Αυτές και πολλές ακόμη χώρες, όμως, δεν πέρασαν τη δεκαετή οικονομική κρίση που πέρασε η χώρα μας και είχε ως αποτέλεσμα να βρεθεί σε πρωτοφανή ύφεση η ελληνική οικονομία, να χαθούν χιλιάδες θέσεις εργασίας και να κλείσουν πολλές επιχειρήσεις. Η χώρα μας θα πρέπει πάση θυσία να συνεχίσει την αναπτυξιακή της πορεία. Να συνεχίσουμε αυτή την πορεία, ώστε να μειωθούν ακόμη περισσότεροι φόροι και να αυξηθούν ακόμη περισσότερο τα εισοδήματα των πολιτών και το 2025. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να συνεχιστούν με αμείωτη ένταση οι επενδύσεις σε παραγωγικούς τομείς, όπως είναι η βιομηχανία, η μεταποίηση, η ναυτιλία, ο τουρισμός, το εμπόριο και πολλοί ακόμη κλάδοι. Επίσης, να γίνουν ακόμη περισσότερα βήματα στον τομέα της πράσινης μετάβασης, της ψηφιοποίησης και της αναβάθμισης υποδομών και παράλληλα να υλοποιηθούν ακόμη περισσότερες μεταρρυθμίσεις. Να στηριχθούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις μέσα από καινοτόμα χρηματοδοτικά εργαλεία, έτσι ώστε να μπορέσουν να υλοποιήσουν τα επενδυτικά τους προγράμματα. Για να επιτευχθούν οι στόχοι, όμως, πρέπει να αποφευχθούν οι «στραβοτιμονιές» που θα θέσουν σε κίνδυνο την αναπτυξιακή πορεία της χώρας και τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων. Γι’ αυτόν τον λόγο, εκτός από οικονομική θα πρέπει να υπάρχει και πολιτική σταθερότητα.
Ιωάννης Μασούτης: Χρειάζονται μέτρα για τη μείωση του κόστους δανεισμού των επιχειρήσεων
Η οικονομία μπορεί να αναπτύσσεται με μεγαλύτερους ρυθμούς από την Ε.Ε. Ωστόσο, για να είμαστε σε τροχιά διαρκούς ανάκαμψης, χρειαζόμαστε μέτρα για μείωση του κόστους δανεισμού, καθώς και της ενέργειας. Το 2025 αποτελεί σημείο σταθερότητας και συγκέντρωσης δυνάμεων για την ελληνική επιχειρηματικότητα. Οι παρεμβάσεις για τις τράπεζες, η ενίσχυση των συνταξιούχων και των μελών των σωμάτων ασφαλείας δίνουν στην κοινωνία οικονομική ενίσχυση από όσα στέρησε ο πληθωρισμός. Τα χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο έφερε 36 δισεκατομμύρια ευρώ στην πατρίδα μας, και η αύξηση κατά 1 δισ. ευρώ στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων αναμένονται να δώσουν επιπλέον ώθηση σε όλους τους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, αρκεί η διαχείριση να είναι ισορροπημένη και χωρίς αποκλεισμούς για όλα τα μεγέθη της ελληνικής επιχειρηματικής κοινότητας. Ωστόσο, χρειαζόμαστε μέτρα για μείωση του κόστους δανεισμού και της ενέργειας. Η μάχη της ανάκαμψης και της παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας είναι διαρκής. Είναι μια μάχη που πρέπει να κερδίσουμε, αν θέλουμε η ελληνική οικονομία και οι επιχειρήσεις να γίνουν πιο ανθεκτικές ενάντια σε κρίσεις και να διασφαλίσουν προϋποθέσεις εξέλιξης σε έναν κόσμο που διαρκώς αλλάζει. Ο μόνος δρόμος για την επίτευξη υψηλών ρυθμών ανάπτυξης, με παράλληλη ενίσχυση των εισοδημάτων, περνά μέσα από τη σταθερή βελτίωση της παραγωγικότητας, της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των ελληνικών επιχειρήσεων – ιδιαίτερα των μικρομεσαίων.
Λουκία Σαράντη: Στρατηγική ευκαιρία για τη χώρα η στήριξη της βιομηχανίας
Η ελληνική βιομηχανία αποτελεί έναν κρίσιμο πυλώνα της εθνικής μας οικονομίας, ακόμα και εν μέσω παγκόσμιων κρίσεων και της αβεβαιότητας που διαμορφώνεται στο διεθνές περιβάλλον. Σήμερα, συνεισφέρει το 9% του ΑΕΠ, καλύπτει το 72% των εξαγωγών αγαθών και στηρίζει καθοριστικά την κοινωνική συνοχή, προσφέροντας μία στις τέσσερις θέσεις εργασίας του ιδιωτικού τομέα. Ωστόσο, στο ξεκίνημα του 2025, οι επιχειρήσεις μας χρειάζονται έμπρακτη υποστήριξη για να αντιμετωπίσουν σημαντικές προκλήσεις. Μία εξ αυτών είναι η ενεργειακή κρίση. Η σταθεροποίηση των τιμών μέσω στήριξης και η ενίσχυση των ΑΠΕ είναι απαραίτητες για την πράσινη μετάβαση και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς μας. Εξίσου μεγάλη πρόκληση αποτελεί η έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού, η οποία απαιτεί διασύνδεση εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας, με έμφαση στην προσέλκυση νέων στον κλάδο. Κομβική για τη βιώσιμη ανάπτυξη των επιχειρήσεων, ιδίως στην περιφέρεια, είναι και η συνέχιση των έργων εκσυγχρονισμού των υποδομών μας. Τέλος, ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι κρίσιμος για την ομαλή προσαρμογή σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον. Στον ΣΒΕ πιστεύουμε ότι η ουσιαστική στήριξη της βιομηχανίας -και ιδιαίτερα της μεταποίησης στην περιφέρεια αποτελεί στρατηγική ευκαιρία για όλη τη χώρα. Διότι, με στοχευμένες και μελετημένες παρεμβάσεις, οι επιχειρήσεις μας μπορούν να συμβάλλουν ακόμη περισσότερο στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη του τόπου.
Σταύρος Καφούνης: Να επιβραβευτούν οι συνεπείς εταιρείες
Το 2025 θα είναι μία ακόμη κρίσιμη χρονιά για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Αυτή τη φορά, όμως, η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε τροχιά ανάπτυξης και έχουν ήδη γίνει αρκετά βήματα προκειμένου μικρές, μεσαίες αλλά και μεγαλύτερες επιχειρήσεις να ατενίζουν το μέλλον με μεγαλύτερη αισιοδοξία. Στα χρόνια της οικονομικής, υγειονομικής και ενεργειακής κρίσης ελήφθησαν οριζόντια μέτρα που είχαν επιπτώσεις σε όλες σχεδόν τις επιχειρήσεις. Οι περισσότεροι επιχειρηματίες κατάφεραν ακόμη και κάτω από αυτές τις πρωτοφανείς και δύσκολες συνθήκες να επιβιώσουν και να είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους. Ηρθε η ώρα αυτοί οι συνεπείς επιχειρηματίες να επιβραβευτούν. Αρχικά θα πρέπει να ληφθούν μέτρα τα οποία δεν έχουν δημοσιονομικό κόστος, στη συνέχεια να υλοποιήσουμε καινοτόμες ιδέες χωρίς να έχουν επίσης δημοσιονομικό κόστος και στο τέλος να ληφθούν αποφάσεις με μικρό δημοσιονομικό κόστος που θα είναι στοχευμένες σε συγκεκριμένους επιχειρηματικούς κλάδους. Θα πρέπει να μειωθούν τα «βάρη» σε όσους είναι συνεπείς με τις φορολογικές, ασφαλιστικές και δανειακές τους υποχρεώσεις, σε όσους αυξάνουν τους εργαζομένους τους, σε όσους πριμοδοτούν τους υπαλλήλους τους για να αναπτύξουν τις εργασιακές τους δεξιότητες, σε όσους κάνουν σημαντικά βήματα που αφορούν την ψηφιακή μετάβαση και την πράσινη ανάπτυξη. Ηρθε η ώρα που το κράτος, σε συνεργασία με τους παραγωγικούς φορείς, θα στηρίξει αποφασιστικά τις μικρομεσαίες συνεπείς επιχειρήσεις.
Δείτε το δημοσίευμα της Realnews
Δείτε το δημοσίευμα της Realnews
Δείτε το δημοσίευμα της Realnews
Δείτε το δημοσίευμα της Realnews
Δείτε το δημοσίευμα της Realnews
