Θα μου πεις ένα παραμύθι; Με αυτή την ερώτηση ολοκληρώνεται για πολλούς γονείς η ημέρα και με την αφήγηση μιας ωραίας ιστορίας στο κρεβάτι τα παιδιά αποκοιμούνται.
Της Ιωάννας Θυμουλέα
Οι ήρωες των παραμυθιών και οι υπερφυσικές τους ιδιότητες σαγηνεύουν τα παιδιά. Νεράιδες που πραγματοποιούν ευχές και πλάσματα με υπερδυνάμεις απογειώνουν την φαντασία τους ενώ μέσα από τα παραμύθια μεταδίδονται στα παιδιά ηθικά διδάγματα και αξίες.
Τα παλιά κλασικά παραμύθια
Η “Κοκκινοσκουφίτσα”, “Τα τρία γουρουνάκια”, “Τα επτά κατσικάκια”, “Η Χιονάτη”, “Η Σταχτοπούτα”, είναι μερικά από τα παλιά κλασικά παραμύθια που έρχονται πρώτα στο μυαλό κάθε γονέα όταν το παιδί του ζητάει ένα παραμύθι. Ξεκινώντας την αφήγηση όμως, οι γονείς συνειδητοποιούν την ακαταλληλότητά τους. Τα παλιά κλασικά παραμύθια που μεγάλωσαν γενιές έχουν σκληρό περιεχόμενο, σκληρές φράσεις και τις περισσότερες φορές δεν συμβαδίζουν με τα δεδομένα και τα πρότυπα της σημερινής εποχής.
Η κακιά μητριά
Για παράδειγμα, στα παλιά παραμύθια η μητριά είναι πάντα κακιά. Η μητριά της “Σταχτοπούτας” αγαπάει και φροντίζει τις δικές της κόρες αλλά όχι την κόρη που είχε αποκτήσει ο σύζυγός της από προηγούμενο γάμο. Στη σημερινή εποχή που οι δομές της οικογένειας έχουν αλλάξει και τα παιδιά καλούνται συχνά να συμβιώσουν με επόμενους συζύγους των γονέων τους και ετεροθαλή αδέλφια, καλό θα ήταν η “μητριά” και ο “πατριός” να μην αποτυπώνονται στο μυαλό τους ως “κακοί”.
Ο κακός ο λύκος
Ο κακός ο λύκος κατασπαράζει τη γιαγιά της Κοκκινοσκουφίτσας, στη συνέχεια και την ίδια μέχρι που έρχεται ένας καλός κυνηγός με ΟΠΛΟ που ΣΚΟΤΩΝΕΙ τον λύκο, του ανοίγει την κοιλιά και βγάζει από μέσα τη γιαγιά και το κοριτσάκι.
Ο κακός ο λύκος πάει στο σπίτι που βρίσκονται τα επτά κατσικάκια μόνα τους γιατί η μαμά τους έχει πάει για ψώνια. Καταφέρνει να τα ξεγελάσει ώστε αυτά να του ανοίξουν την πόρτα. Μπαίνει μέσα στο σπίτι τους και τα κατασπαράζει όλα εκτός από το μικρότερο που διηγείται στη μαμά του τι συνέβη. Η μαμά και το κατσικάκι πάνε βρίσκουν τον λύκο που κοιμάται δίπλα στο ποτάμι, του ανοίγουν την κοιλιά, βγάζουν έξω τα κατσικάκια, γεμίζουν την κοιλιά με πέτρες, πάει αυτός να πιει νερό, τον παίρνει το βάρος και βρίσκει φρικτό θάνατο από πνιγμό στο ποτάμι.
Ο κακός ο λύκος απειλεί τα τρία γουρουνάκια τα οποία η μαμά τους έχει προηγουμένως διώξει από το σπίτι γιατί έχει φτάσει η ώρα να αυτονομηθούν. Αυτά αρχικά αποφασίζουν να ζήσουν μόνα τους αλλά τα μικρά είναι αφελή και τεμπέλικα. Το μεγάλο όμως είναι σοφό και εργατικό και σε αυτό καταλήγουν τα αδέλφια του όταν εμφανίζεται ο κίνδυνος. Τελικά, καίνε τον λύκο στη φωτιά όταν αυτός αποφασίζει να μπει από την καμινάδα.
Και όμως αυτές οι ιστορίες, με τόση βία και τόσες φρικαλεότητες που περιγράφουν, λέγονται σε μικρά παιδιά.
Ο κίνδυνος και το κακό υπάρχουν στη ζωή μας και γι’ αυτό πρέπει να υπάρχουν και στα παραμύθια
Ο κίνδυνος και το κακό υπάρχουν στη ζωή μας και γι’ αυτό πρέπει να υπάρχουν και στα παραμύθια. Οι ειδικοί υποστηρίζουν άλλωστε ότι τα παραμύθια παρέχουν ένα ασφαλές περιβάλλον όπου το παιδί μπορεί να συνειδητοποιήσει ότι κακά πράγματα μπορεί να συμβούν σε όλους. Κι επειδή και στην πραγματική ζωή κανείς δεν είναι αμέτοχος στις ατυχίες, τα προβλήματα και τα δεινά, καλό είναι να βοηθήσουμε τα παιδιά να αναπτύξουν το ψυχικό σθένος που θα χρειαστεί να επιδείξουν κάποια στιγμή.
Επιπλέον διδάσκουν στα παιδιά πως όταν βρισκόμαστε μπροστά σε ένα πρόβλημα πρέπει να βρίσκουμε τρόπους να το λύνουμε. Όμως αυτό που τονίζεται είναι το “ασφαλές περιβάλλον” το οποίο όπως σημειώνουν δεν προσφέρεται στα παλιά κλασικά παραμύθια. Πολλοί γονείς άλλωστε το συνειδητοποιούν αυτό κατά τη διάρκεια της αφήγησης και νιώθοντας αμηχανία τροποποιούν τελευταία στιγμή την ιστορία.
Η βία και ο τρόμος δεν είναι οι μόνοι λόγοι που αναγκάζουν τους γονείς να αλλάξουν ή να αποφύγουν εντελώς ένα παραμύθι. Ένας επιπλέον λόγος έχει να κάνει με την πολιτική ορθότητα καθώς τα κλασσικά παραμύθια δεν ανταποκρίνονται πλέον στα πρότυπα της σύγχρονης κοινωνίας.
Οι κοπέλες δεν περιμένουν όλη μέρα τον πρίγκιπα με το άσπρο άλογο, οι γυναίκες δεν είναι οι μόνες που κάνουν τις δουλειές του σπιτιού και όπως αναφέρθηκε ήδη, οι μητριές δεν είναι κακές.
Τι αναφέρει η παιδαγωγός θεάτρου Βέρα Κανελλοπούλου στο enikos.gr
Σύμφωνα με την Βέρα Κανελλοπούλου, παιδαγωγό θεάτρου και εμψυχώτρια θεατρικού παιχνιδιού, στα παλιά παραμύθια το δίδαγμα είναι τόσο καλά κρυμμένο πίσω από τον τρόμο και τη βία που δεν φτάνει ποτέ στα παιδιά. Αντιθέτως, αυτά δημιουργούν στα παιδιά φοβίες και καλλιεργούν την ανασφάλεια.
“Ας σταματήσουμε ΤΩΡΑ να αφηγούμαστε αυτά τα παραμύθια στα παιδιά μας” υποστηρίζει η ίδια μιλώντας στο enikos.gr, τονίζοντας ότι ένα παραμύθι πρέπει να είναι τρυφερό, γλυκό και όμορφο όπως είναι η ψυχή του παιδιού μας. Όπως εξηγεί “οι παιδικές ψυχές είναι αθώες. Είναι σαν ένα λευκό χαρτί που οι γονείς καλούνται πάνω σε αυτό να ζωγραφίσουν».
Τα παραμύθια που ενδεικτικά προτείνει είναι το «Θα σ’ αγαπώ ό,τι κι αν γίνει» καθώς όπως λέει τα παιδιά είτε το αποζητούν είτε όχι, έχουν την ανάγκη από τον γονέα να τους το επιβεβαιώνει συνεχώς. Έχουν την ανάγκη ο γονιός να τους πει “σ’αγαπώ” και όταν γελούν και όταν θυμώνουν, όταν επιτυγχάνουν και όταν αποτυγχάνουν. Άλλες επιλογές είναι το “Παντού και Πάντα”, ή το “Πολύτιμο Θησαυγό”.
Η παιδαγωγός Βέρα Κανελλοπούλου συστήνει επιπλέον τα παραμύθια του Γιώργου Πασχαλίδη τα οποία θεωρεί πως δίνουν στο παιδί την δυνατότητα «να γνωρίσει τον εαυτό του». Ταυτίζεται δηλαδή με τον ήρωα που αντιπροσωπεύει τον δικό του χαρακτήρα και αναγνωρίζει μέσα από τους άλλους ήρωες τους χαρακτήρες των ανθρώπων του οικείου περιβάλλοντός του.
«Διαβάζοντας τα συγκεκριμένα παραμύθια οι γονείς στα παιδιά ανακαλύπτουν όλοι μαζί το μυστικό της αρμονικής συνύπαρξης που προκύπτει μέσα από την αποδοχή της διαφορετικότητας.
Τέλος επισημαίνει πως αν μπορούμε να κρατήσουμε ένα από τα κλασσικά παραμύθια αυτό είναι ο “Παπουτσωμένος Γάτος” στο οποίο όλοι οι ήρωες είναι καλοί και διδάσκει πως η σκέψη, η δράση και η αγάπη όταν συνδυάζονται οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην επιτυχία.
Η Βέρα Κανελλοπούλου είναι δημιουργός των εργαστηρίων A.GA.PE Artistic Game Peace Education και επικεντρώνεται στο μοντέλο TRI-ANTHROPO-TYPE το οποίο σύμφωνα με την ίδια δίνει στους γονείς τις λύσεις για να μεγαλώσουν ευτυχισμένα παιδιά.
