Όλοι έχουμε ακούσει για τις σχέσεις συμφέροντος, όπου οι σύντροφοι διατηρούν τη σχέση τους με μόνο σκοπό την εξυπηρέτηση κάποιου δικού τους σκοπού. Το ενδιαφέρον είναι ότι, οι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν πάντα ότι είναι σε μία σχέση συμφέροντος. Στην πράξη, οι σχέσεις αυτές χαρακτηρίζονται από συναισθηματικό κενό και απόσταση, και οι σύντροφοι νιώθουν ότι χάνουν ουσιαστικά «κομμάτια» που δίνουν νόημα στη σχέση.
10 σημάδια που δείχνουν ότι είστε σε μία σχέση συμφέροντος
- Περιμένετε ανταλλάγματα
- Κρατάτε “σκορ”
- Απουσία ειλικρινούς ενδιαφέροντος
- Αισθάνεστε αναλώσιμοι
- Γλώσσα της συναλλαγής
- Απουσία συναισθηματικής έκφρασης
- Βραχυπρόθεσμα σχέδια
- Ανισομερής προσπάθεια
- Χειριστική συμπεριφορά
- Υπέρμετρες προσδοκίες
Ας δούμε αναλυτικά ποιες είναι και πώς εκφράζονται οι συμπεριφορές που μαρτυρούν ότι η σχέση σας έχει περισσότερο συναλλακτικό, παρά συναισθηματικό χαρακτήρα
Περιμένετε ανταλλάγματα
Σε μία σχέση συμφέροντος, ο σύντροφός σας θα περιμένει πάντα κάτι σε αντάλλαγμα, δημιουργώντας σας μία αίσθηση υποχρέωσης. Μπορεί να νιώθετε ότι δεν υπάρχει γνήσια έκφραση φροντίδας και ενδιαφέροντος. Ψυχολογικά, η συμπεριφορά αυτή εξηγείται επειδή ο σύντροφος που συμπεριφέρεται έτσι, θέλει να νιώθει σημαντικός ή ότι έχει τον έλεγχο, να λαμβάνει επιβεβαίωση ή να έχει επιρροή στον άλλον. Το ίδιο ισχύει με τη στήριξη.
Ο σύντροφος γίνεται καλός ή στοργικός μόνο όταν έχει κάποια ανάγκη να εξυπηρετήσει ή κάποιο όφελος να αποκομίσει. Σε μία σχέση συμφέροντος, ο ένας ή και οι δύο σύντροφοι, δεν είναι πρόθυμοι να δώσουν άνευ όρων την αγάπη τους, κάνοντας τον άλλον να νιώθει εγκατάλειψη ή απομόνωση, ακόμη και στα δύσκολα.
Κρατάτε «σκορ»
Σε μία σχέση που δημιουργείται από συμφέρον, οι σύντροφοι κρατούν λογαριασμό για κάθε τι που κάνουν. Κάθε χάρη και κάθε κίνηση έχει κάποιο κόστος. Καταλαβαίνετε ότι πρέπει να ξεπληρώσετε το κάθε τι και, αν δεν το καταλάβετε μόνοι σας, δεν θα παραλείψει να σας το υπενθυμίσει. Αν σας αγοράσουν κάτι, θα σας θυμίσουν πόσο τους κόστισε, περιμένοντας ασφαλώς, το αντάξιο αντάλλαγμα. Βέβαια, όλοι μας θέλουμε ο σύντροφός μας να προσπαθεί εξίσου με εμάς και θέλουμε ισότητα στη σχέση.
Η διαφορά είναι στο ότι, στις σχέσεις αυτές, ο ένας (ή και οι δύο) σύντροφοι, εκμεταλλεύονται τον άλλον. Περιστρέφονται όλα γύρω από τι έκανε ο ένας και ο άλλος και, όλη η σχέση μοιάζει με μία άχαρη συναλλαγή. Η σχέση μοιάζει με συνεταιρισμό, αλλά οι σχέσεις δεν είναι επιχειρήσεις.
Απουσία ειλικρινούς ενδιαφέροντος
Οι σύντροφοι σε μία σχέση συμφέροντος αναλώνονται στις κουβέντες για την κατανομή των υποχρεώσεων, αντί να συζητούν τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τα όνειρά τους. Έτσι, όμως, χάνεται η ευκαιρία να γνωρίσεις ουσιαστικά τον άλλον. Ψυχολογικά, αυτό μαρτυρά φόβο συναισθηματικής έκφρασης και ευαλωτότητας, με αποτέλεσμα να προτιμώνται ασφαλή θέματα, που δεν επιτρέπουν τη σχέση να γίνει πιο βαθιά και ουσιαστική. Την ίδια στιγμή, μαρτυρά αυταρέσκεια ή ανία, κατάσταση που επιδεινώνεται ακόμη περισσότερο από τη συμπεριφορά που ακολουθεί.
Νιώθεις αναλώσιμος
Στις σχέσεις συμφέροντος, υπάρχει η αίσθηση της εκμετάλλευσης και η απουσία της εκτίμησης. Πρόκειται για ένα πολύ άβολο συναίσθημα, καθώς συνειδητοποιείς ότι η σχέση αυτή βασίζεται στο τι μπορείς να προσφέρεις, όχι στο ποιος είσαι ή τι αισθάνεσαι. Με αυτή τη λογική, η σχέση είναι εύθραυστη, αφού, ανά πάσα στιγμή, μπορεί να πάψεις να είναι χρήσιμος για τον άλλον άνθρωπο και θα είναι μαζί σου μόνο για όσο έχεις να του προσφέρεις.
Γλώσσα της συναλλαγής
Στις σχέσεις αυτές μπορεί να ακούγονται εκφράσεις όπως «Εγώ έκανα αυτό, μού χρωστάς». Δηλαδή, για το κάθε τι υπάρχει μία αίσθηση υποχρέωσης και ανάγκη ανταπόδοσης, αντί για τη σιγουριά ότι ο σύντροφος κάνει κάτι επειδή είναι καλό και ωφέλιμο για εσένα. Η συμπεριφορά αυτή μαρτυρά χρησιμοθηρική νοοτροπία, όπου οι ενέργειες των συντρόφων θεωρούνται αντικείμενο συναλλαγής, παρά ενδείξεις ειλικρινούς ενδιαφέροντος.
Απουσία συναισθηματικής έκφρασης
Όταν οι σύντροφοι επιχειρούν να εκφραστούν συναισθηματικά, σε μία σχέση συμφέροντος, θα αισθάνονται άβολα, αμήχανα και περίεργα. Έτσι, θα αποφεύγουν να αγγίξουν βαθύτερα και ευαίσθητα θέματα. Δεν θα μιλούν για τα αισθήματά τους, δεν θα μοιράζονται τη στεναχώρια τους, δεν θα θέλουν να εκφράσουν τον συναισθηματικό τους κόσμο. Θα κάνουν τα πάντα προκειμένου να αποφύγουν τη συναισθηματική έκθεση, καθώς δεν θα αισθάνονται ασφαλείς. Το αποτέλεσμα θα είναι να καταπιέζουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους. Η αποφυγή αυτή προέρχεται από τον φόβο της απόρριψης ή της εγκατάλειψης, κάτι που θα τους απομακρύνει συναισθηματικά.
Βραχυπρόθεσμα σχέδια
Στις σχέσεις συμφέροντος, οι σύντροφοι δεν υπολογίζουν πώς οι ενέργειες και οι αποφάσεις τους θα επηρεάσουν μακροπρόθεσμα τη σχέση τους. Κυρίως, τους απασχολεί να νιώθουν καλά τώρα, χωρίς να αναλογίζονται πώς οι κινήσεις τους θα επηρεάσουν στο απώτερο μέλλον τη σχέση τους. Ψυχολογικά, η κοντόφθαλμη προοπτική δημιουργεί την αίσθηση της συναισθηματικής απόστασης, οι σύντροφοι δεν θέλουν να επενδύσουν, ούτε να αφοσιωθούν στη σχέση τους. Οι σχέσεις ωστόσο χτίζονται στο κοινό όραμα για το μέλλον και όχι μόνο στην ευχαρίστηση του σήμερα. Οι σύντροφοι πρέπει φαντάζονται και να σχεδιάζουν και το μακρινότερο μέλλον της σχέσης τους.
Ανισομερής προσπάθεια
Αν σε μία σχέση καταβάλλει προσπάθεια μόνο ο ένας σύντροφος, αυτό είναι σημάδι δυσλειτουργίας. Έτσι, αρχίζει και αναπτύσσεται θυμός και απογοήτευση, κάτι που φθείρει τη συντροφική σχέση. Πρόκειται για μία ιδιαίτερα σκληρή και μοναχική κατάσταση και είναι δείγμα ότι η σχέση είναι συναλλακτικής φύσης.
Χειριστική συμπεριφορά
Υπάρχουν φορές που οι άνθρωποι εφαρμόζουν πονηρές και χειριστικές τακτικές προκειμένου να γίνει αυτό που θέλουν, παίζοντας παιχνίδια του μυαλού. Οι στρατηγικές αυτές δημιουργούν μία αίσθηση συναισθηματικού εκβιασμού, όπου οι σύντροφοι προσπαθούν να ελέγξουν ο ένας τον άλλον, αντί να εκφράζουν με ειλικρίνεια τα συναισθήματά τους.
Αν για παράδειγμα, η γυναίκα θέλει να επιτύχει κάτι, απομακρύνεται συναισθηματικά από τον σύντροφο, αντί να του μιλήσει με ευθύτητα και ειλικρίνεια για τις επιθυμίες και τα συναισθήματά της. Ή, σε κάθε διαφωνία, διαστρεβλώνει την κατάσταση ώστε να φανεί ότι θα είναι θύμα, δημιουργώντας ενοχές στον σύντροφό της. Η ψυχολογική εξήγηση της συμπεριφοράς αυτής είναι η αδυναμία να καταλάβει ή να ενδιαφερθεί για τα συναισθήματα του συντρόφου της, ή απλώς θέλει να τα ελέγξει.
Υπέρμετρες προσδοκίες
Όταν σε μία σχέση, οι σύντροφοι έχουν υπέρμετρες προσδοκίες, δεν υπάρχει χώρος για λάθη και εξέλιξη. Οι σύντροφοι ακροπατούν, τρομάζοντας στην ιδέα ότι θα τα θαλασσώσουν ή ότι δεν είναι αρκετοί. Η πίεση αυτή απορρέει από τον φόβο της απόρριψης, που δημιουργείται από τα υπερβολικά υψηλά στάνταρ που υπάρχουν από εμάς και από τον σύντροφο, κάτι που μας ασκεί μεγάλη πίεση. Η διαρκής ένταση ζημιώνει στην ψυχική μας ηρεμία, δημιουργώντας μας μόνιμο άγχος και στρες. Μπαίνουμε έτσι, στον φαύλο κύκλο της υπερβολικής προσπάθειας και της αποτυχίας να αντεπεξέλθουμε στις μη ρεαλιστικές προσδοκίες.
Tip: Στις σχέσεις, είναι πολύ σημαντικό οι άνθρωποι να εκφράζονται και να επικοινωνούν ανοιχτά και με ειλικρίνεια, να σέβονται και να νοιάζονται αληθινά ο ένας για τον άλλον.
