Ένα μαγκρόβιο δάσος ευδοκιμούσε σε ένα νησί στη Διώρυγα του Παναμά μέχρι που μια βίαιη ηφαιστειακή έκρηξη το έθαψε σε στάχτη και βράχια πριν από 22 εκατομμύρια χρόνια.
Τώρα, επιστήμονες στο Ινστιτούτο Τροπικών Ερευνών Smithsonian ανακάλυψαν τα απολιθωμένα υπολείμματα των δέντρων που κάποτε κάλυπταν παράκτια περιοχή του νησιού Barro Colorado.
Συνολικά βρέθηκαν 121 κομμάτια ξύλου, τα οποία ήταν διατηρημένα και εξακολουθούν να φέρουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους όπως τα αγγεία νερού. Παράλληλα οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι στο χαμένο δάσος υπήρχε και ένα είδος δέντρου, που έχει εξαφανιστεί σήμερα από την Γη.
Τα απολιθώματα δείχνουν ότι μια τεράστια ηφαιστειακή έκρηξη προκάλεσε ένα λαχάρ, δηλαδή μία λασπορροή από ηφαιστειακά αναβλήματα. Το λαχάρ ρέει σαν βρεγμένο σκυρόδεμα με ιλιγγιώδεις ταχύτητες και μπορεί να καλύψει αμέσως μια περιοχή. Όταν καλύψει φυτά και ζώα αυτά δεν μπορούν να σαπίσουν ή να αποσυντεθούν.
Μέσα στο λαχάρ βρίσκεται νερό πλούσιο σε πυρίτιο, το οποίο εισχωρεί σε ζωντανά όντα και πετρώνει τους ιστούς τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι επιστήμονες να βρουν καλοδιατηρημένα απολιθώματα τα οποία μοιάζει να έχουν «παγώσει» στον χρόνο.
Οι επιστήμονες βρήκαν τα απολιθώματα σε ένα ρυάκι στο νησί Barro Colorado. Στην πρώιμη εποχή του Μειόκαινου, περίπου 23 εκατομμύρια χρόνια πριν, οι μεγάλες χερσαίες μάζες της Νότιας Αμερικής και η πλάκα της Καραϊβικής συγκρούστηκαν και διαμόρφωσαν τον Παναμά και την υπόλοιπη Κεντρική Αμερική. Εκείνη την περίοδο διαμορφώθηκε και το νησί Barro Colorado.
Γύρω από τις άκρες του αναπτύχθηκε ένα μαγκρόβιο δάσος, με δέντρα που υψώνονταν έως και 40 μέτρα πάνω από το έδαφος, σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης. Τα δείγματα ιζημάτων δείχνουν ότι το δάσος αναπτύχθηκε στην ζώνη, όπου συναντώνται τα αλμυρά και τα γλυκά νερά. Αυτές ήταν ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη μαγκρόβιου δάσους.
Η έλλειψη άλλων απολιθωμάτων δέντρων στην περιοχή υποδηλώνει ότι άλλα είδη θα είχαν δυσκολίες να ζήσουν σε αυτόν τον βιότοπο. Ωστόσο δεν ήταν μόνο η ανάμειξη του αλμυρού και του γλυκού νερού που έκανε τις συνθήκες ιδανικές για ένα τεράστιο μαγκρόβιο δάσος.
Οι συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα ήταν πολύ υψηλότερες κατά τη διάρκεια του Μειόκαινου σε σχέση με σήμερα. Με δεδομένο ότι τα δέντρα καταναλώνουν διοξείδιο του άνθρακα για να αναπτυχθούν, οι συγγραφείς της μελέτης κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι αυτά τα αρχαία είδη δέντρων θα μπορούσαν να φτάσουν σε ύψη πολύ μεγαλύτερα από τα σημερινά μαγκρόβια δέντρα.
Το νέο είδος δέντρου
Οι επιστήμονες ονόμασαν το νέο είδος δέντρου Sonneratioxylon barrocoloradoensis. Το πρώτο μέρος του ονόματος αφορά το γένος στο οποίο ανήκει, μια ομάδα που υπάρχει ακόμα και σήμερα. Το δεύτερο μέρος του ονόματός του δείχνει πού μεγάλωσε, δηλαδή το νησί Barro Colorado.
Το είδος έχει κάποιους «συγγενείς» στο γένος Sonneratioxylon, αλλά μόνο στη Νοτιοανατολική Ασία. Τα επιστημονικά ευρήματα θα παρουσιαστούν τον Μάρτιο στο περιοδικό Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology.
Το μαγκρόβιο δάσος, είχε δέντρα που υψώνονταν έως και 40 μέτρα πάνω από το έδαφος, σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης. Πηγή: Smithsonian Tropical Research Institute
Τι συνέβη στο αρχαίο δάσος
Οι ίδιες γεωλογικές δραστηριότητες που σχημάτισαν το νησί Barro Colorado έβαλαν τέλος και στην ύπαρξη του αρχαίου δάσους. Λίγο μετά την δημιουργία του δάσους, έως και ένα εκατομμύριο χρόνια αργότερα, ένα τοπικό ηφαίστειο εξερράγη.
Η στάχτη και τα βράχια από την έκρηξη συνδυασμό με το νερό και τη λάσπη κάλυψαν τα δέντρα. Οι συγγραφείς κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα απολιθώματα, συμπεριλαμβανομένου του ηφαιστειακού ψαμμίτη που περιβάλλει τα απολιθώματα των δέντρων, υποδεικνύουν ότι επρόκειτο για μία μεγάλη έκρηξη.
Ωστόσο αυτό το δάσος μάλλον δεν ήταν το μόνο που εξαφανίστηκε. Από την εποχή του Μειόκαινου, σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης, τέτοιου είδους εξαφανίσεις συνέβηκαν πιθανότατα σε όλο τον κόσμο.
Εξάλλου, οι ίδιες συνθήκες που παρήγαγαν αυτό το δάσος και το κατέστρεψαν συνέβαιναν σε όλη τη Γη. Οι τεκτονικές πλάκες έσπρωχναν κομμάτια γης στην επιφάνεια, μετά σχηματίζονταν μαγκρόβια δάση και η ηφαιστειακή δραστηριότητα τα κατέστρεφε.
