Η κατάσταση γύρω από τη σύγκρουση Ισραήλ–Χαμάς παραμένει τεταμένη, με τις διαπραγματεύσεις για μια εκεχειρία να συνεχίζονται με αργούς ρυθμούς. Ο Λευκός Οίκος έχει αποκαλύψει ότι ένα πλαίσιο συμφωνίας για την απελευθέρωση ομήρων, το οποίο έχει εγκριθεί από το Ισραήλ, περιλαμβάνει την απόσυρση των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων (IDF) από πυκνοκατοικημένες περιοχές κατά μήκος του διαδρόμου της Φιλαδέλφειας. Ωστόσο, η δημόσια δήλωση του Ισραηλινού πρωθυπουργού, Μπενιαμίν Νετανιάχου, ότι η χώρα πρέπει να διατηρήσει τις δυνάμεις της στις περιοχές αυτές, δημιουργεί αβεβαιότητα για τη επίτευξη μιας συμφωνίας.
Ο Λευκός Οίκος δήλωσε πως ένα πλαίσιο συμφωνίας για την απελευθέρωση ομήρων, το οποίο έχει εγκριθεί από το Ισραήλ και έχει ως στόχο να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών, Ισραήλ-Χαμάς, περιλαμβάνει την απόσυρση των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων (IDF) από πυκνοκατοικημένες περιοχές κατά μήκος του διαδρόμου της Φιλαδέλφειας. Αυτή η ανακοίνωση, όπως μεταδίδουν οι Times of Israel, έγινε μία ημέρα μετά τη δήλωση του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου ότι το Ισραήλ πρέπει να διατηρήσει τις δυνάμεις του ανεπτυγμένες στα σύνορα μεταξύ Γάζας και Αιγύπτου και ότι σκοπεύει να το εφαρμόσει στο άμεσο μέλλον.
Ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Τζον Κίρμπι, αφότου δήλωσε πως δεν θα μπει «σε αντιπαράθεση με τον Πρωθυπουργό [Νετανιάχου] για όσα είπε το Σαββατοκύριακο», σε ενημέρωση του προς δημοσιογράφους, είπε ότι η συμφωνία, η οποία περιλαμβάνει μια πρόταση γεφύρωσης των διαφορών και «την απομάκρυνση των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων από όλες τις πυκνοκατοικημένες περιοχές… στο πρώτο στάδιο… και αυτό περιλαμβάνει και εκείνες τις περιοχές κατά μήκος και δίπλα σε αυτόν τον διάδρομο [της Φιλάδελφειας]». Επίσης, τόνισε: «Αυτή είναι η πρόταση που είχε συμφωνήσει το Ισραήλ».
Όταν ρωτήθηκε αν αυτό σημαίνει ότι οι ΗΠΑ υποστηρίζουν την παραμονή των Ισραηλινών στρατευμάτων σε λιγότερο πυκνοκατοικημένες περιοχές κατά μήκος του διαδρόμου της Φιλαδέλφειας, ο Κίρμπι απέφυγε να δώσει σαφή απάντηση. Αφού του επισημάνθηκε πως κάτι τέτοιο θα σήμαινε τη μερική αποχώρηση του IDF από τον διάδρομο της Φιλαδέλφειας, ο Κίρμπι σχολίασε πως αναγνωρίζει ότι η Ιερουσαλήμ τονίζει δημοσίως ότι «θα χρειαστεί κάποια ασφάλεια κατά μήκος αυτού του διαδρόμου».
Η θέση του Ισραήλ
Ο πρωθυπουργός Νετανιάχου υποστήριξε εχθές ότι η απόσυρση στρατευμάτων από το σύνορο μεταξύ Γάζας και Αιγύπτου, το οποίο το Ισραήλ θεωρεί ως βασική αρτηρία λαθρεμπορίου, θα είχε ως αποτέλεσμα την επαναπροώθηση όπλων και εξοπλισμού και την εκσκαφή τούνελ στη Λωρίδα της Γάζας από τη Χαμάς, καθώς και την πιθανότητα να μεταφερθούν όμηροι εκτός περιοχής. Ο Νετανιάχου δήλωσε ότι το Ισραήλ θα διατηρήσει τον έλεγχο του διαδρόμου της Φιλαδέλφειας στο άμεσο μέλλον, περιγράφοντας την παρουσία εκεί ως κρίσιμη για την αποτροπή του επανεξοπλισμού της Χαμάς και ζωτικής σημασίας για το μέλλον του Ισραήλ.
Ο Αμερικανός υπουργός Στρατηγικών Υποθέσεων του Ισραήλ, Ρον Ντέρμερ, δήλωσε πως το Ισραήλ είναι ανοιχτό σε διαπραγματεύσεις για το θέμα του διαδρόμου της Φιλαδέλφειας, ωστόσο μετά το τέλος του πολέμου με τη Χαμάς. Όπως τόνισε, το Ισραήλ «πρέπει να διατηρήσει στρατεύματα στην περιοχή για τώρα, προκειμένου να αποτρέψει τον επανεξοπλισμό της ομάδας κατά τη διάρκεια μιας προτεινόμενης εκεχειρίας».
Σε συνέντευξή του στο Bloomberg TV, ο Ντέρμερ ανέφερε ότι το ζήτημα του ελέγχου του διαδρόμου της Φιλαδέλφειας από το Ισραήλ είναι ένα από τα περίπου έξι ζητήματα που εμποδίζουν την επίτευξη συμφωνίας εκεχειρίας με τη Χαμάς. Υπό την επίβλεψη των ΗΠΑ, το Κατάρ και η Αίγυπτος προσπαθούν εδώ και μήνες να μεσολαβήσουν για μια συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών, χωρίς επιτυχία.
«Πιστέψτε με, η κυβέρνηση του Ισραήλ θέλει να καταλήξει σε συμφωνία», δήλωσε ο Ντέρμερ, μέλος του επιτελείου ασφαλείας του Μπενιαμίν Νετανιάχου. «Αυτό που δεν είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε είναι να προχωρήσουμε σε μια συμφωνία που θα θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια 10 εκατομμυρίων Ισραηλινών».
Ο Νετανιάχου σχεδιάζει να συμμετάσχει στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη αργότερα αυτόν τον μήνα για να υποστηρίξει τη θέση του Ισραήλ, πρόσθεσε ο Ντέρμερ.
Δηλώσεις από τη Χαμάς
Ο εκπρόσωπος της Χαμάς, Οσάμα Χαμντάν λέει ότι δεν έχει λάβει καμία επίσημη ενημέρωση σχετικά με μια πιθανή νέα πρόταση κατάπαυσης του πυρός από τις ΗΠΑ. Ωστόσο, αμφισβήτησε αν η αισιοδοξία της Ουάσινγκτον είναι αυθεντική ή απλώς απευθύνεται σε εγχώριο ακροατήριο ενόψει των εκλογών του Νοεμβρίου. «Δεν χρειαζόμαστε άλλες διαπραγματεύσεις», δήλωσε ο Χαμντάν, κατηγορώντας την ισραηλινή κυβέρνηση ότι σαμποτάρει τις συνομιλίες επανειλημμένα.
«Νομίζω ότι αυτό που χρειαζόμαστε τώρα είναι πραγματική πίεση στο Ισραήλ από τους Αμερικανούς για να αποδεχτεί την πρόταση κατάπαυσης του πυρός που υποβλήθηκε τον Μάιο με την υποστήριξη των ΗΠΑ», είπε, σύμφωνα με το Al Jazeera.
Τι είναι ο διάδρομος της Φιλαδέλφειας
Ο διάδρομος της Φιλαδέλφειας είναι μια λωρίδα γης μήκους περίπου 14 χιλιομέτρων και πλάτους 100 μέτρων κατά μήκος των συνόρων Γάζας-Αιγύπτου. Ορίστηκε ως αποστρατιωτικοποιημένη συνοριακή ζώνη μετά την αποχώρηση των ισραηλινών οικισμών και στρατευμάτων από τη Γάζα το 2005 και εκτείνεται από τη Μεσόγειο έως του περάσματος Κερέμ Σαλόμ με το Ισραήλ.
Η ονομασία «διάδρομος της Φιλαδελφείας» προήλθε από τον κώδικα που χρησιμοποιούσε ο ισραηλινός στρατός χωρίς καμία σχέση με το γνωστό σε άλλα σημεία του κόσμου τοπωνύμιο. Αιγύπτιοι και Παλαιστίνιοι ονομάζουν επίσης την ζώνη «διάδρομο του Σαλαντίν».
Για την διαμόρφωση του διαδρόμου της Φιλαδελφείας απαιτήθηκε η κατεδάφιση μεγάλου αριθμού κατοικιών που ενίσχυσαν την διχοτόμηση της Ράφα σε δύο χωριστές πόλεις (κληρονομιά της βρετανικής κυριαρχίας κατά το πρώτο ήμισυ του 20ού αιώνα), σε μία αιγυπτιακή και σε μία παλαιστινιακή πόλη. Το γεγονός προκάλεσε τις επικρίσεις της διεθνούς κοινότητας.
Όταν το Ισραήλ αποχωρεί από την περιοχή τον Σεπτέμβριο 2005, η Αίγυπτος συγκροτεί δύναμη 750 συνοριοφυλάκων για την εποπτεία των συνόρων. Καθώς η ζώνη πρέπει να παραμείνει αποστρατιωτικοποιημένη βάσει της συμφωνίας ειρήνης του 1979 ανάμεσα στην Αίγυπτο και το Ισραήλ, η δύναμη αυτή έχει ως αποστολή την «καταπολέμηση της τρομοκρατίας», όπως αυτό διατυπώνεται στο κείμενο της συμφωνίας.
Απέναντι, η Παλαιστινιακή Αρχή του Μαχμούντ Αμπάς παρατάσσει την προεδρική φρουρά. Αλλά τον Ιούνιο 2007, η Χαμάς καταλαμβάνει τον έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας και η συνοριακή ζώνη μετατρέπεται σε αντικείμενο ανησυχιών που συνδέονται με την διακίνηση όπλων που τροφοδοτούν τα οπλοστάσια των τοπικών οργανώσεων.
Στις 15 Αυγούστου, ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε ότι κατέστρεψε περί τα πενήντα τούνελ. Στο παρελθόν, εκατοντάδες τούνελ είχαν σκαφτεί κάτω από την «no man’s land» και χρησίμευαν σε κάθε είδους διακίνηση, όπλων, αυτοκινήτων, τσιγάρων. Σύμφωνα με τις διεθνείς οργανώσεις, ένοπλοι μαχητές κυκλοφορούν στα τούνελ αυτά, διακινητές επιτρέπουν επίσης σε πολίτες να περνούν τα σύνορα για διάφορους λόγους, για ιατρικά ραντεβού, γάμους…
Από παλαιστινιακής πλευράς, τα τούνελ αυτά είναι ένας τρόπος για την παράκαμψη του καθολικού αποκλεισμού που έχει επιβάλει το Ισραήλ στον παλαιστινιακό θύλακα μετά την κατάληψη του ελέγχου της Γάζας από την Χαμάς. Όμως, από το 2013, τα δεδομένα άλλαξαν με την ανάληψη της αιγυπτιακής προεδρίας από τον Αμπντέλ Φάταχ αλ-Σίσι. Το Κάιρο διέταξε την καταστροφή μεγάλου αριθμού τούνελ και κατηγορεί τις παλαιστινιακές οργανώσεις ότι χρησιμοποιούν τα τούνελ για την μεταφορά όπλων και μαχητών στο γειτονικό Σινά.
Από την έναρξη του πολέμου στην Γάζα τον Οκτώβριο 2023, ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου επαναλαμβάνει ότι ο ισραηλινός στρατός θα πρέπει να έχει τον έλεγχο της στρατηγικής αυτής ζώνης.
Υπάρχει εναλλακτικός τρόπος να ελέγξει το Ισραήλ τον διάδρομο;
Οι ειδικοί, σύμφωνα με τον Guardian, έχουν προτείνει διάφορες λύσεις βασισμένες στην τεχνολογία, χωρίς στρατιωτική παρουσία, όπως η απομακρυσμένη επιτήρηση και οι αισθητήρες εδάφους, που θα μπορούσαν να ελέγξουν αποτελεσματικά τις προσπάθειες ανακατασκευής των τούνελ λαθρεμπορίου της Χαμάς. Ωστόσο, η ιστορία δείχνει ότι ένα κρίσιμο στοιχείο είναι η πολιτική βούληση από την πλευρά του Καΐρου να καταπολεμήσει το λαθρεμπόριο στην αιγυπτιακή πλευρά των συνόρων, κάτι που κάποιες φορές έχει απουσιάσει, προκαλώντας προβλήματα και στις δύο πλευρές των συνόρων. Διπλωμάτες από την Αίγυπτο, τις ΗΠΑ και το Κατάρ έχουν εμπλακεί σε προσπάθειες παρασκηνιακής εξεύρεσης εναλλακτικών λύσεων.
