«Στον κεντρικό πυρήνα των πολιτικών του υπουργείου Υγείας βρίσκεται ο τομέας της ψυχικής υγείας και ήδη είναι σε εξέλιξη η πλήρης αναδιάρθρωσή του. Η πανδημία προκάλεσε έξαρση των ψυχολογικών διαταραχών και συνειδητοποιήσαμε ότι δεν υπάρχει υγεία χωρίς την ψυχική υγεία. Γι’ αυτό, άλλωστε, η ψυχική υγεία τέθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως ένας από τους τέσσερις πυλώνες της πολιτικής του για την περίοδο 2020-2025, ενώ η προώθηση της ψυχικής υγείας, μαζί με τη διασφάλιση της καλής υγείας και της ευημερίας αποτελεί ταυτόχρονα τον 3ο από τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ», αναφέρει σε συνέντευξή της στο enikos.gr η υφυπουργός Υγείας, αρμόδια για θέματα ψυχικής υγείας Ζωή Ράπτη.
Προτεραιότητα ο τομέας της ψυχικής υγείας
«Στις δράσεις του Υπουργείου Υγείας, η Ψυχική Υγεία αποτελεί προτεραιότητα και ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη η πλήρης αναδιάρθρωση του τομέα της Ψυχικής Υγείας με την δημιουργία 104 νέων Μονάδων οι οποίες δημιουργούνται αξιοποιώντας πόρους ύψους 55 εκατομμυρίων ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Ξεκινήσαμε καταστρώνοντας τον ψηφιακό Χάρτη της Ψυχικής Υγείας της χώρας, ο οποίος απεικονίζει πάνω από 800 δομές και συνεχίζουμε λαμβάνοντας μέριμνα για τα παιδιά, τους εφήβους, τους ηλικιωμένους, τις οικογένειες, τους εργαζόμενους, τα άτομα που κάνουν χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών, καθώς και κάθε ευάλωτη κοινωνική ομάδα», τονίζει η κ. Ράπτη.
Τα διδάγματα της πανδημίας
Η υφυπουργός Υγείας αναφέρει ότι «η παγκόσμια υγειονομική κρίση που επέφερε η πανδημία Covid-19, εξελίχθηκε γρήγορα σε κρίση ψυχικής υγείας, προκαλώντας έξαρση των ψυχολογικών διαταραχών. Οι πρωτόγνωρες καταστάσεις που βιώσαμε ενέτειναν το άγχος, την κατάθλιψη, τον φόβο, τον θυμό και προκάλεσαν αύξηση στα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας και κακοποίησης, ιδίως σε παιδιά και γυναίκες, αλλά και στους πάσης φύσεως εθισμούς, (αλκοόλ, ναρκωτικά, διαδίκτυο, κάπνισμα).
Στο χαρτοφυλάκιο για την Ψυχική Υγεία αντιδράσαμε άμεσα δημιουργώντας μέσα στην πανδημία, την Δωρεάν Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης 10306, η οποία έχει λάβει περισσότερες από 480.000 κλήσεις. Παράλληλα, για να υποστηρίξουμε τους ηλικιωμένους που δέχτηκαν το ισχυρότερο πλήγμα (φόβο ασθένειας και θανάτου, απομάκρυνση από την οικογένεια, απομόνωση) δημιουργήσαμε την Τηλεφωνική Γραμμή Βοήθειας για την Άνοια 1102, ενώ σε συνεργασία με την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρία θέσαμε σε λειτουργία την Ανοιχτή Γραμμή 2152152121 για την στήριξη των ογκολογικών ασθενών, των οικογενειών και των φροντιστών τους και την παροχή βοήθειας στην διακοπή του καπνίσματος.
Επιπλέον, παρέχουμε υποστήριξη στους υγειονομικούς που εξαντλήθηκαν ψυχικά και σωματικά, δίνοντας καθημερινά άνισες μάχες στα νοσοκομεία.
Ένα από τα μαθήματα της πανδημίας ήταν η αξιοποίηση των ψηφιακών μέσων για την παροχή υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας. Στο πλαίσιο αυτό δημιουργήσαμε Μονάδα Τηλεψυχιατρικής σε ορεινές και νησιωτικές περιοχές της χώρας (Σύμη, Καστελόριζο), καθώς και πλατφόρμα τηλεσυμβουλευτικής για παιδιά και εφήβους. Επίσης, σε συνεργασία με τη 2η ΥΠΕ Πειραιώς και Νήσων λειτουργούμε πρόγραμμα τηλεϊατρικής και τηλεψυχιατρικής σε νησιά κι έχουν ήδη πραγματοποιηθεί περισσότερα από 1214 ραντεβού. Ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο που αποκομίσαμε από την εμπειρία του κορονοϊού είναι πως, για να υλοποιηθεί η μεταρρύθμιση στην Ψυχική Υγεία, απαιτούνται συνεργασίες και ισχυρή διασύνδεση με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τις υπηρεσίες των Δήμων».
Έμφαση στα παιδιά, τους εφήβους και την τρίτη ηλικία
«Με πόρους που εξασφαλίσαμε από το Ταμείο Ανάκαμψης δημιουργούνται 104 νέες μονάδες Ψυχικής Υγείας. Για τις 66 εξ αυτών έχουν ήδη ολοκληρωθεί οι διαγωνισμοί και έχουν αναδειχθεί οι ανάδοχοι. Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στη στήριξη των παιδιών και εφήβων, που αποτελούν το μέλλον της χώρας.
Στο πλαίσιο αυτό δημιουργούνται 8 Μονάδες Έγκαιρης Παρέμβασης στην Ψύχωση σε Αττική, Θεσσαλονίκη, Κρήτη, Θεσσαλία, Ιωάννινα, Δωδεκάνησα, Πελοπόννησο και Θράκη. Επίσης, έχουμε προγραμματίσει τη δημιουργία ψυχιατρικών δομών για παιδιά και εφήβους.
Για να αντιμετωπίσουμε τις Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής, όπως η ψυχογενής ανορεξία, ξεκίνησε στο Σισμανόγλειο η λειτουργία της πρώτης Μονάδας στο ΕΣΥ, ενώ σύντομα θα αναπτύξουμε 2 Κέντρα Ημέρας σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
Επίσης δημιουργούνται 12 νέες μονάδες για την υποστήριξη παιδιών και εφήβων και της οικογένειας, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και 3 Ξενώνες για παραβατικούς εφήβους.
Έμφαση δίνεται και στην τρίτη ηλικία. Για τους ασθενείς με Άνοια και νόσο Alzheimer’s δημιουργούνται 8 οικοτροφεία, 6 Κέντρα Ημέρας και 4 Κινητές Μονάδες.
Επίσης πρόκειται να τεθούν σε λειτουργία 12 Οικοτροφεία και 1 Ξενώνας για την υποστήριξη των ενηλίκων με σοβαρές ψυχικές διαταραχές. Παράλληλα θα λειτουργήσουν 6 Κέντρα Ημέρας, 5 Κινητές Μονάδες υποστήριξης ενηλίκων και 4 Κέντρα Ημέρας για την υποστήριξη εργαζομένων».
Η Τέχνη στην υπηρεσία της Ψυχικής Υγείας
Η συνεργασία με τα υπουργεία Πολιτισμού και Αθλητισμού αφορά την πολιτιστική συνταγογράφηση, δηλαδή την χρήση της Τέχνης για θεραπευτικούς σκοπούς, εξηγεί η κ. Ράπτη στο enikos.gr. Πρόκειται για ένα καινοτόμο πρόγραμμα για παιδιά, εφήβους και ηλικιωμένους με ψυχικές διαταραχές, που θα περιλαμβάνει επισκέψεις σε μουσεία, εκθέσεις, θέατρα κι άλλες πολιτιστικές δράσεις. Παράλληλα θα δημιουργηθούν και κέντρα ημέρας για την υποστήριξη των ασθενών.
Mηδενική ανοχή στο στίγμα
Όπως εξηγεί η υφυπουργός Υγείας, Ζωή Ράπτη, ήδη με την μεταρρύθμιση που είναι σε εξέλιξη, η διαχείριση των ψυχικών διαταραχών γίνεται σε δομές στην κοινότητα και πραγματοποιείται έγκαιρη παρέμβαση -κάτι που συντελεί στην εξάλειψη του στίγματος. «Στο Χαρτοφυλάκιο για την Ψυχική Υγεία και τις Εξαρτήσεις, το σύνθημα μας είναι “μηδενική ανοχή στο στίγμα”. Η κουλτούρα θα αλλάξει, αυτό βέβαια δεν θα συμβεί μέσα σε μια ημέρα, καθώς απαιτεί χρόνο, αλλά προχωράμε στη σωστή κατεύθυνση, με όλες μας τις πολιτικές να αναδεικνύουν πως η ψυχική υγεία είναι απαραίτητη για την ευημερία της κοινωνίας».
