Η όξινη βροχή μπορεί να έχει διάφορες συνέπειες. Ενώ η πρώτη όξινη βροχή στον κόσμο (τουλάχιστον, στη σύγχρονη εποχή) προήλθε από αυξημένες συγκεντρώσεις θειικού οξέος που παράγεται κυρίως από εργοστάσια άνθρακα, αυτή η νέα ανθρωπογενής πηγή είναι πιθανώς πιο διάχυτη, πιο επίμονη και πιο δυσοίωνη.
Το όνομά της είναι τριφθοροξικό οξύ (TFA), ένα είδος «αιώνιας χημικής ουσίας» που, εδώ και δεκαετίες, αυξάνεται σταθερά στο νερό της βροχής – αλλά όχι μόνο στο νερό της βροχής. Τα PFAS (Περφλουοροαλκυλικά και Πολυφθοροαλκυλικά) είναι μια κατηγορία χημικών ενώσεων που χρησιμοποιούνται ευρέως στη βιομηχανία λόγω της εξαιρετικής ανθεκτικότητάς τους.
Ωστόσο, η ανθεκτικότητα αυτή, που τα καθιστά “αιώνια χημικά”, δημιουργεί σοβαρές ανησυχίες για την υγεία και το περιβάλλον.
Το πιο διαδεδομένο και επικίνδυνο από αυτά τα χημικά είναι το TFA (Τριφθοροκετονικό οξύ), το οποίο, λόγω της εξαιρετικής του διαλυτότητας στο νερό, έχει συσσωρευτεί σε περιβαλλοντικά συστήματα και στο πόσιμο νερό, τους υπόγειους υδροφόροι ορίζοντες, τους πυρήνες των πάγων και στο ανθρώπινο αίμα.
Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η αυξανόμενη συγκέντρωση του TFA δημιουργεί μια νέα, επικίνδυνη μορφή όξινης βροχής, με τις συνέπειες να είναι περισσότερο επίμονες και μόνιμες από τα γνωστά τοξικά χημικά του παρελθόντος.
Παρά τις διεθνείς προσπάθειες για τον περιορισμό της χρήσης αυτών των χημικών, η απαλλαγή από το TFA αποδεικνύεται εξαιρετικά δύσκολη και δαπανηρή, προκαλώντας ανησυχία για τις επιπτώσεις του στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.
Οι κυβερνήσεις αναλαμβάνουν δράση, αλλά απαιτείται παγκόσμια συνεργασία για να περιοριστεί η εξάπλωσή του.
PFAs: Τα «χημικά του μέλλοντος»
Τα PFA (Περφλουοροαλκυλικά και Πολυφθοροαλκυλικά) είναι μια κατηγορία χημικών ενώσεων που χρησιμοποιούνται σε πολλές βιομηχανικές εφαρμογές λόγω των ανθεκτικών ιδιοτήτων τους, όπως η αντίσταση στη θερμότητα, το νερό και το λάδι.
Τα PFAs έχουν συγκεντρώσει μεγάλη προσοχή τα τελευταία χρόνια, λόγω των ανησυχιών σχετικά με την επίδρασή τους στην υγεία και το περιβάλλον, καθώς είναι «χημικά του μέλλοντος» ή «αιώνια χημικά» λόγω της εξαιρετικής τους ανθεκτικότητας στην αποικοδόμηση.
Τοξικότητα και Κίνδυνοι για την Υγεία
Τα PFAs έχουν συνδεθεί με διάφορους κινδύνους για την υγεία, περιλαμβανομένων των καρκινογενών επιδράσεων, των προβλημάτων στο ανοσοποιητικό σύστημα και της αύξησης της χοληστερόλης.
Οι επιπτώσεις αυτές, καθώς και οι επιπτώσεις στην ανάπτυξη του εγκεφάλου των παιδιών, ανησυχούν τις περιβαλλοντικές οργανώσεις και τις δημόσιες αρχές.
Η Παρουσία τους στο Περιβάλλον
Τα PFAs είναι ανθεκτικά και σταθερά στο περιβάλλον, πράγμα που σημαίνει ότι παραμένουν στα ύδατα και τα εδάφη για πολλά χρόνια.
Η ρύπανση από PFAs μπορεί να προέλθει από εργοστάσια, βιομηχανίες, ακόμα και από καταναλωτικά προϊόντα, όπως τα αντιολισθητικά υφάσματα, πυροσβεστικούς αφρούς και κολλητικά.
Αν και η EPA και άλλοι οργανισμοί προσπαθούν να περιορίσουν τη χρήση τους και να καθορίσουν όρια για την παρουσία τους στο νερό και τα τρόφιμα, τα PFAs παραμένουν ένα από τα πιο δύσκολα και ανησυχητικά περιβαλλοντικά ζητήματα της εποχής μας.
Η άφιξη του Τριφθοροκετονικού Οξέος (TFA) και η νέα όξινη βροχή
Σύμφωνα με το Popular Mechanics, η εξάλειψη του «χημικού του μέλλοντος» Τριφθοροκετονικού οξέος (TFA) που βρίσκεται σε όλα, από το πόσιμο νερό μέχρι το ανθρώπινο αίμα, μπορεί να είναι αδύνατη.
Ενώ η όξινη βροχή που προκαλείται από το διοξείδιο του θείου αποτελεί μια περιβαλλοντική απειλή του παρελθόντος (τουλάχιστον προς το παρόν), ένα νέο είδος οξέος εξαπλώνεται στο νερό της βροχής—καθώς και στους υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες, τους πυρήνες των πάγων, ακόμη και το ανθρώπινο αίμα.
Το TFA είναι μια υποκατηγορία των «χημικών του μέλλοντος» που αυξάνονται σταθερά σε συγκεντρώσεις σε όλο τον κόσμο.
Με τις εκκλήσεις να θεωρηθεί αυτή η αύξηση του TFA ως μια πλανητική απειλή, ορισμένες κυβερνήσεις αρχίζουν να απαγορεύουν χημικά που συνδέονται με το TFA—αλλά η απειλή αυτή θα απαιτήσει την παγκόσμια συνεργασία.
Η αύξηση του TFA και η παγκόσμια αντίδραση
Οι χώρες ανά τον κόσμο έχουν εντοπίσει αυξημένες συγκεντρώσεις του TFA στους υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες, στα δείγματα από τους πυρήνες των πάγων της Αρκτικής, στο κρασί, ακόμη και στο ανθρώπινο αίμα.
Το TFA είναι πιθανώς η πιο διαδεδομένη μορφή των περ- και πολυφθοροαλκυλικών (PFAS) ενώσεων—τεχνικά, ανήκει σε μια υποκατηγορία γνωστή ως υπερσύντομη αλυσίδα περφλουοροαλκυλικού οξέος (PFAA)—στη Γη, εν μέρει λόγω του γεγονότος ότι οι μεγαλύτερες αλυσίδες PFAS υποβαθμίζονται σε TFA μέσω καυστήρων ή εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων.
Χρησιμοποιούνται επίσης σε ψυκτικά υγρά αντί για χλωροφθοροανθράκοντα και υδροχλωροφθοροανθράκοντα, τα οποία ήταν γνωστά για την εξάντληση της στιβάδας του όζοντος της Γης.
Η απειλή του TFA και η αντίδραση της Δανίας και των ΗΠΑ
Το Οκτώβριο του 2024, μια ομάδα Ευρωπαίων περιβαλλοντικών επιστημόνων έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για το TFA, προειδοποιώντας ότι η αύξηση της συγκέντρωσής του θα μπορούσε να θεωρηθεί απειλή για τα «πλανητικά όρια» — ένα σύστημα σχεδιασμένο για να διασφαλίσει ότι ο πλανήτης παραμένει βιώσιμος και ασφαλής για τη ζωή των ανθρώπων.
«Από τη δεκαετία του 1990, έχει προταθεί πως, οι ανησυχίες σχετικά με την επικινδυνότητα του TFA και άλλων σύντομων αλυσίδων PFAA είναι πολύ χαμηλότερες από εκείνες των PFAA με μεγαλύτερες περφλουοροαλκυλικές αλυσίδες, οι οποίες είναι πιο βιοσυσσωρευτικές και γενικά πιο τοξικές», έγραψαν οι συγγραφείς τον Οκτώβριο.
«Ωστόσο, αυτές οι πρώτες αναφορές δεν έλαβαν υπόψη τη πανταχού παρουσία του TFA στο περιβάλλον, και συγκεκριμένα τη συσσώρευσή του σε πόρους νερού και τη βιοσυσσώρευσή του σε διάφορα φυτά, συμπεριλαμβανομένων των καλλιεργειών».
Η υδατοδιαλυτότητα του TFA και η αδυναμία απομάκρυνσης του
Ένα από τα πιο επικίνδυνα χαρακτηριστικά των PFAA είναι όσα δεν γνωρίζουμε γι’ αυτά.
Σε αντίθεση με άλλες PFAS (εκ των οποίων υπάρχουν, δυστυχώς, χιλιάδες διαφορετικοί τύποι), το TFA είναι τόσο μικρό, που είναι υδατοδιαλυτό, πράγμα που σημαίνει ότι πιθανόν περνά γρήγορα μέσω του ανθρώπινου σώματος.
Ένα νέο άρθρο του περιοδικού Nature, αναφέρει ότι ορισμένοι επιστήμονες θεωρούν αυτό το αποδεικτικό στοιχείο αρκετά πειστικό για να μην θεωρούν το TFA ως μια μορφή PFAS, αλλά μια διογκούμενη συγκέντρωση από φωνές που εκφράζει ανησυχίες ότι η αυξημένη συγκέντρωση του TFA σε πόρους νερού και τρόφιμα μπορεί να καταστήσει το γρήγορο πέρασμά του από το σώμα, σημείο αμφιβολιών.
Η δαπανηρή πρόκληση του καθαρισμού του TFA
Μάλιστα, η διαλυτότητα στο νερό του TFA μπορεί να γίνει μόνιμος “πονοκέφαλος”.
Αν τελικά, οι επιστήμονες και οι κυβερνήσεις αποφασίσουν πως δεν χρειάζεται να εξαφανιστεί το TFA από το πόσιμο νερό και από άλλες πηγές, οι σύγχρονες τεχνολογίες φιλτραρίσματος δεν θα καταφέρουν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του καθαρισμού του.
Με άλλα λόγια, η απαλλαγή από το TFA, εκτός από απίστευτα δύσκολη, θα είναι και εξαιρετικά δαπανηρή.
Οι σύγχρονοι κανονισμοί με σκοπό την απαλοιφή ορισμένων μορφών από PFAS (Περφλουοροαλκυλικά και Πολυφθοροαλκυλικά), ήδη είναι δημοσιονομικά δυσοίωνοι.
