Το enikos.gr καθημερινά, μετά τις ανακοινώσεις του ΕΟΔΥ για τον κορονοϊό παρουσιάζει την ποσοτική ανάλυση των επιδημιολογικών δεδομένων, σε συνεργασία με την ομάδα του Δημοσθένη Σαρηγιάννη, διευθυντή του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διευθυντή της Ερευνητικής Ομάδας HERACLES για το Εκθεσίωμα και την Ανθρώπινη Υγεία του Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας του ΑΠΘ.
Ακολουθεί η ανάλυση του καθηγητή Δημοσθένη Σαρηγιάννη και του Δρ. Σπύρου Καρακίτσιου για την εξέλιξη της πανδημίας στη χώρα μας:
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ, ο αριθμός κρουσμάτων της Πέμπτης ανέρχεται στα 509 νέα κρούσματα, με τα αποτελέσματα να συνάδουν με τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE (n=551). Ο αριθμός των τεστ που πραγματοποιήθηκαν ήταν 29.578, και σε συνδυασμό με τον αριθμό των κρουσμάτων, ο δείκτης θετικότητας διαμορφώθηκε στο 1,7%. Η πραγματοποίηση αριθμού τεστ σε επίπεδα των 40.000 την ημέρα, θα συντελέσει στο να εξάγουμε πιο ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με την πορεία της πανδημίας. Γενικά όμως θα πρέπει να αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των τεστ ανίχνευσης του SARS-CoV-2 χρησιμοποιώντας τα rapid test για να καταπολεμηθεί η δυναμική αύξησης της διασποράς στις περιοχές όπου μια τέτοια αύξηση διαφαίνεται από τα μέχρι τώρα δεδομένα και την υπολογιστική πλατφόρμα CORE.
Ο αριθμός θανάτων (25) είναι ελαφρά μειωμένος σε σχέση με την Τετάρτη (27), ενώ είναι ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι εδώ και πλέον των 3 εβδομάδων παρέμεινε σε πτωτική πορεία, αν και ακολουθεί με υστέρηση δύο εβδομάδων την καμπύλη αποκλιμάκωσης σε ό,τι αφορά στα επιβεβαιωμένα κρούσματα.
Όσον αφορά στους ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνομένοι σε ΜΕΘ), ο αριθμός μειώθηκε σε σχέση με την Τετάρτη (293 από 300), και παραμένει στα αναμενόμενα επίπεδα. Η καμπύλη εξέλιξης του αριθμού των ασθενών που χρειάζονται διασωλήνωση φαίνεται να ακολουθεί αργά την πορεία που διαφαίνονταν και από την υπολογιστική πλατφόρμα CORE, όπως αυτή παρουσιάζεται στο Σχήμα 1, ενώ μια εκτίμηση για την πορεία των θανάτων παρουσιάζεται στο Σχήμα 2.
Και στις δύο περιπτώσεις φαίνεται ότι βρισκόμαστε περίπου γύρω στο 92% της αποκλιμάκωσης όπως είχαμε προβλέψει (βλέπε σχήματα 1 και 2). Επιπλέον, τόσο στους ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ), όσο και στον αριθμό των θανάτων από COVID-19, θα υπάρξει μια μείωση στο ρυθμό αποκλιμάκωσης και με δεδομένη την άρση των μέτρων περιστολής που ισχύουν αυτή την εβδομάδα αναμένεται μια αργή αναστροφή της αποκλιμακωτικής πορείας από το τέλος της πρώτης εβδομάδας του Φεβρουαρίου και έπειτα.
Η πορεία της μέσης εβδομαδιαίας τιμής των κρουσμάτων όπως έχουν καταγραφεί από τον ΕΟΔΥ και η αναμενόμενη πορεία τους όπως προδιαγράφεται από την υπολογιστική πλατφόρμα CORE για την Ελληνική επικράτεια μέχρι το τέλος του Ιανουαρίου, αποτυπώνονται στο Σχήμα 3. Η ανάλυσή μας έχει επικαιροποιηθεί με βάση την απόφαση εφαρμογής αυστηρού lockdown από την Κυριακή 3 Ιανουαρίου μέχρι και τις 17 Ιανουαρίου. Στις 11 Ιανουαρίου λάβαμε υπόψη το άνοιγμα της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ το άνοιγμα των βιβλιοπωλείων, κομμωτηρίων, λιανικού εμπορίου και των εμπορικών καταστημάτων από τη Δευτέρα 18/1.
Όπως φαίνεται από το σχήμα, από τις 8 Ιανουαρίου έχουμε μια αύξηση κρουσμάτων μέχρι τις 11 Ιανουαρίου και η οποία οφείλεται στη μείωση της περιστολής που σημειώθηκε στις γιορτές. Από τις 11 μέχρι τις 18 Ιανουαρίου προβλέπεται μια μείωση κρουσμάτων λόγω της εφαρμογής του lockdown που είναι σε ισχύ αυτήν την εβδομάδα. Από τις 23 Ιανουαρίου και έπειτα προβλέπεται να διαφανεί μια ελαφρά αύξηση στον κυλιόμενο μέσο όρο των κρουσμάτων που θα συνεχιστεί μέχρι το τέλος του μήνα.
Το ίδιο σενάριο μέτρων, έχει ληφθεί υπόψιν στα αποτελέσματα του μοντέλου που παρουσιάζονται και επιμέρους περιοχές της επικράτειας.
Στις επιμέρους περιοχές με υψηλό υγειονομικό κίνδυνο, παρατηρείται ανοδική πορεία στη Θεσσαλονίκη με 58 κρούσματα (43 κρούσματα την Τετάρτη) και στην Αττική με 233 κρούσματα (228 την Τετάρτη). Με αυτό τον αριθμό (και με τις αβεβαιότητες που εισάγει ο κυμαινόμενος αριθμός των τεστ που πραγματοποιήθηκαν στο σύνολο της επικράτειας καθημερινά, αλλά και η μη γνώση του αριθμού των τεστ που πραγματοποιήθηκαν ανά περιοχή), η Αθήνα πλέον αντιπροσωπεύει περίπου το 45% των κρουσμάτων, κι εμφανίζει λίγο λιγότερα από τα τετραπλάσια κρούσματα από τη Θεσσαλονίκη. Γι’αυτό εφιστούμε ξανά την προσοχή μας στην Αττική, για την οποία είχε επισημανθεί ο κίνδυνος από τις 29 Νοεμβρίου. Η συνολική αυτή πορεία υποδηλώνει την πλημμελή εφαρμογή του lockdown από μερίδα του πληθυσμού και σε συγκεκριμένες περιοχές του Λεκανοπεδίου, όπως στη Δυτική Αττική αλλά και τον Κεντρικό Τομέα της Αθήνας. Η επιδημιολογική καμπύλη στην Αττική (Σχήμα 4), φαίνεται να έχει εισέλθει σε ελαφρά ανοδική προς σταθερή τροχιά, η οποία μετά από μικρές αυξομειώσεις τις επόμενες ημέρες προβλέπεται να γίνει ήπια αυξητική από τις 19 Ιανουαρίου μέχρι τις 25 Ιανουαρίου και μετά να σταθεροποιηθεί αν δεν ανοίξουν άλλες δραστηριότητες. Ενθαρρυντική είναι η πορεία των τελευταίων 3 ημερών (όπου είχαμε συνεχόμενη πτώση), και υποδεικνύει ότι το αυστηρό lockdown που ξεκίνησε από τις 3 Ιανουαρίου απέδωσε και στην Αθήνα. Η πορεία της διασποράς στη Θεσσαλονίκη φαίνεται να πλησιάζει ένα ελάχιστο σημείο και αναμένεται να σημειωθεί ελαφρά αύξηση από τις 23-25 Ιανουαρίου (Σχήμα 5). Η εντατικοποίηση των ελέγχων ανά δήμο προτείνεται να γίνει και στη μητροπολιτική περιοχή της Θεσσαλονίκης, παρόλο που τις τελευταίες λίγες ημέρες η πορεία της πανδημίας έχει σταθεροποιηθεί σε σχετικά μέτρια επίπεδα συνολικά (κάτω από 100 κρούσματα ανά ημέρα με το συνήθη αριθμό τεστ), καθώς αναμένεται αύξηση κρουσμάτων ως συνέπεια του ανοίγματος των δημοτικών και νηπιαγωγείων στις 11 Ιανουαρίου.
Όσον αφορά στη Θεσσαλία, καθοδική σε σχέση με την Τετάρτη (23 κρούσματα) είναι η πορεία της καμπύλης διασποράς του ιού στη Λάρισα με 16 κρούσματα (Σχήμα 6). Αντίθετα ανοδική είναι στην Μαγνησία με 10 κρούσματα (Σχήμα 7) και στην Καρδίτσα με 4 κρούσματα (Σχήμα 8). Ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος κρουσμάτων στη Μαγνησία φαίνεται να ακολουθεί πτωτική προς σταθερή πορεία που αναμένουμε να συνεχιστεί και τις επόμενες ημέρες. Ανοδικές τάσεις εμφανίζει η πορεία της πανδημίας στα Τρίκαλα με 4 κρούσματα (Σχήμα 9), αν και συνολικά βρίσκεται σε πτωτική πορεία. Λόγω της συνολικά καλής πορείας των πόλεων αυτών, η εφαρμογή του πιο αυστηρού lockdown, οδηγείται σε πτωτικές τάσεις μέχρι το τέλος Ιανουαρίου, όπως είχε προβλεφθεί από την αρχή του έτους.
Στην Αχαΐα, παρουσιάζεται πτωτική τάση με 19 κρούσματα (Σχήμα 10). Στην Αρκαδία εντοπίσθηκαν 4 κρούσματα (Σχήμα 11). Η πρόγνωση μας για αυτές τις περιοχές είναι συνολικά θετική με δεδομένη την αντίστοιχη πρόγνωση για τον καιρό στις αρχές του έτους. Παρόλο που τις τελευταίες ημέρες παρατηρείται ανοδική τάση, σε όλες αυτές τις πόλεις, η καλή εφαρμογή του αυστηρού lockdown των δύο τελευταίων εβδομάδων μέχρι και τις 17/1, επιτρέπει αισιόδοξες προβλέψεις για το τέλος Ιανουαρίου, οι οποίες και θα επαναξιολογηθούν με τα δεδομένα που θα προκύψουν στις επόμενες ημέρες λόγω του ανοίγματος της αγοράς. Όσον αφορά άλλες περιοχές της Πελοποννήσου, καθοδική σε σχέση με την Τετάρτη εμφανίζεται η κατάσταση στη Λακωνία με 7 κρούσματα (Σχήμα 12) και σταθερή στη Μεσσηνία με 2 κρούσματα (Σχήμα 13). Στη Λακωνία, αναμένουμε τα αποτελέσματα των επομένων ημερών για να έχουμε μια πιο καθαρή εικόνα για το εάν θα παραμείνει σε πτωτική ή έστω σταθεροποιητική τροχιά.
Στην Αιτωλοακαρνανία με 9 κρούσματα παρατηρείται αύξηση σε σχέση με την Τετάρτη (2 κρούσματα). Ενώ η διασπορά τις τελευταίες ημέρες είχε αρχίσει να κάμπτεται και η σχετική καμπύλη έτεινε να πλησιάσει την πορεία που προέβλεπε η υπολογιστική πλατφόρμα CORE για αυτήν την περίοδο, διαφαίνεται χαλάρωση την περίοδο των γιορτών που έχει ανασχέσει ξανά την πτωτική πορεία (Σχήμα 15). Στην Εύβοια, με 8 κρούσματα, παρατηρείται πτώση σε σχέση με την Τετάρτη (Σχήμα 16), και μετά τις ανοδικές τάσεις που είχαν καταγραφεί τις ημέρες μετά τα Χριστούγεννα, τις τελευταίες ημέρες φαίνεται να έχει περιέλθει σε σταθεροποιητική/πτωτική τροχιά, σύμφωνα με τις προβλέψεις του μοντέλου, ως αποτέλεσμα του lockdown που εφαρμόσθηκε στις 3 Ιανουαρίου. Ανοδική πορεία παρουσιάζεται και στην Αργολίδα με 2 κρούσμα (Σχήμα 14) και καθοδική στη Βοιωτία με 10 κρούσματα (Σχήμα 17), ενώ στη Φθιώτιδα με 3 κρούσματα (Σχήμα 18) η κατάσταση χαρακτηρίζεται σταθερή.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι και την προηγούμενη εβδομάδα όλες αυτές οι πόλεις εμφανίζουν συνολικά πτωτική πορεία, αν και τις τελευταίες ημέρες διαγράφονται κάποιες ανοδικές τάσεις. Ανοδική σε σχέση με την Τετάρτη (10 κρούσματα) είναι η πορεία της διασποράς στην Κοζάνη με 15 κρούσματα (Σχήμα 21), η οποία ενώ όλη την εβδομάδα πριν τα Χριστούγεννα φαινόταν να έχει μπει σε φάση ισχυρής αποκλιμάκωσης, ως αποτέλεσμα του εφαρμοζόμενου σκληρού lockdown από το Σάββατο 19/12 (συντελώντας σε μείωση των επαφών από την ημέρα εφαρμογής του σε επίπεδο άνω του 90%), προκαλεί ανησυχία η χαλάρωση των μέτρων (κατά 50%) μετά τις 23 Δεκεμβρίου, η οποία είχε αναστρέψει την μέχρι πρότινος έντονα πτωτική πορεία. Εντούτοις, είναι θετικό το γεγονός, ότι παρά τον αυξημένο αριθμό τεστ που διενεργήθηκαν την Τετάρτη και την Πέμπτη, η πορεία εμφανίζεται σταθεροποιημένη, οπότε ευελπιστούμε ότι δεν θα ακολουθήσει άλλη συστηματική άνοδος. Παρόμοια φαινόμενα είχαμε και στη Φλώρινα (Σχήμα 22), η οποία έχει επανέρθει ξανά σε πτωτική πορεία. Συνεπώς, απαιτείται αυξημένος αριθμός τεστ ελέγχου και εκτεταμένη ιχνηλάτηση για την αναχαίτιση της διαφαινόμενης αυξητικής πορείας της διασποράς, καθώς και έλεγχος της εφαρμογής των μέτρων. Τέλος, τα Γρεβενά με 0 κρούσματα (Σχήμα 27), και η Καστοριά με 0 κρούσματα (Σχήμα 29) παρουσιάζουν συνολικά πτωτική πορεία της διασποράς αλλά με μικρή κλίση. Συνολικά στη Μακεδονία, υπάρχει έντονος προβληματισμός για την πορεία της Κοζάνης, η οποία μάλλον επανέρχεται σε τροχιά αποκλιμάκωσης που συνάδει με το αυστηρό lockdown που έχει επιβληθεί.
Όσον αφορά στη Θράκη, στη Ροδόπη διαφαίνεται πτωτική τάση καθώς εντοπίστηκαν 11 κρούσματα (Σχήμα 31). Όμοια, στην Ξάνθη με 1 κρούσμα (Σχήμα 33), ο αριθμός είναι μειωμένος σε σχέση με τα δεδομένα της Τετάρτης (4 κρούσματα), στην οποία συνολικά τις τελευταίες ημέρες διαφαίνεται τροχιά αποκλιμάκωσης. Στη Ροδόπη φαίνεται να ελέγχεται η διασπορά με ελαφρώς κλιμακούμενη πορεία σε σχέση με τις προηγούμενες ημέρες. Στην Ξάνθη έχουμε μια συνολική σταθεροποίηση της διασποράς αλλά σε σχετικά υψηλό επίπεδο, ενώ και στον Έβρο με 8 κρούσματα (Σχήμα 32), έχουμε αύξηση, η οποία ελπίζουμε να μην συνεχιστεί ώστε να μην ανατρέψει την σταθεροποιητική πορεία των προηγουμένων ημερών. Με την εικόνα που παρουσιάζεται τώρα, συνολικά όλες οι επιμέρους αυτές περιοχές βρίσκονται σε πτωτική πορεία.
Στη Λέσβο εντοπίσθηκε μειωμένος αριθμός κρουσμάτων σε σχέση με την Τετάρτη με 3 κρούσματα (Σχήμα 34), και διαφαίνεται συνολικά επαναφορά σε πτωτική πορεία. Στην Κέρκυρα με 0 κρούσματα (Σχήμα 35) η εξέλιξη της πανδημίας διαφαίνεται ότι έχει περιέλθει σε σταθερή πτωτική πορεία, ενώ στα Χανιά με 4 κρούσματα (Σχήμα 37) και στο Ηράκλειο με 1 κρούσμα (Σχήμα 36), συνεχίζεται η συνολικά καθοδική πορεία. Στη Χίο με 0 κρούσματα (Σχήμα 38) η πορεία της πανδημίας φαίνεται να είναι σταθερή, όπως και στη Θάσο με 0 κρούσματα (Σχήμα 39). Περισσότερα συμπεράσματα για την διαφαινόμενη τάση θα φανούν στις επόμενες ημέρες.
Τα τεστ ανίχνευσης θα πρέπει να διπλασιαστούν τουλάχιστον και να δίνεται έμφαση στοχευμένα στις περιφερειακές ενότητες στις οποίες η δυναμική της διασποράς φαίνεται να είναι ανησυχητική για 1-2 ημέρες ώστε να ανιχνεύονται οι ασυμπτωματικοί και προσυμπτωματικοί φορείς και να σπάει η αλυσίδα μετάδοσης βάζοντάς τους σε καραντίνα. Με δεδομένο το άνοιγμα της αγοράς από τη Δευτέρα 18 Ιανουαρίου χωρίς επιδείνωση της επιδημιολογικής εικόνας από το τέλος Ιανουαρίου, καλό θα ήταν να αυξήσουμε σημαντικά (κατά 2 και 3 φορές σε σχέση με την Πέμπτη) τα τεστ ανίχνευσης του SARS-CoV-2 στην κοινότητα, στοχεύοντας στις περιοχές υψηλού κινδύνου για να λάβουμε προληπτικά μέτρα. Επιπλέον, θα πρέπει να υποστηριχθεί η εφαρμογή τεχνολογικών μέτρων (όπως η απολύμανση εσωτερικών χώρων σε καταστήματα, μέσα μαζικής μεταφοράς και σχολεία).
Σε πανελλαδικό επίπεδο ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του δείκτη θετικότητας παρέμεινε σταθερός στο 2,1% (η ημερήσια τιμή είναι 1,7%) ενώ ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του πραγματικού αριθμού αναπαραγωγής Rt (δηλαδή ο αριθμός των ατόμων που ένας φορέας μπορεί να επιμολύνει) είναι 0,91 (τιμές του Rt κάτω από τη μονάδα υποδηλώνουν καθαρή μείωση της διασποράς του ιού στην κοινότητα). Οι τιμές αυτές δείχνουν ότι καλώς εφαρμόσθηκε το γενικευμένο lockdown στις 3 Ιανουαρίου, έτσι ώστε να αποσβεσθούν όποιες αποκλίσεις στην εφαρμογή των μέτρων υπήρξαν κατά την περίοδο των εορτών, δημιουργώντας θετικές προοπτικές στο σταδιακό άνοιγμα της οικονομίας που ξεκινά από τη Δευτέρα 18 Ιανουαρίου. Όπως όμως αναφέρθηκε και παραπάνω, το επιτυχές άνοιγμα της οικονομίας χωρίς αναστροφές στην πορεία της πανδημίας απαιτεί τις προϋποθέσεις που αναφέρθηκαν πιο πάνω.