Το enikos.gr καθημερινά, μετά τις ανακοινώσεις του ΕΟΔΥ για τον κορονοϊό παρουσιάζει την ποσοτική ανάλυση των επιδημιολογικών δεδομένων, σε συνεργασία με την ομάδα του Δημοσθένη Σαρηγιάννη, διευθυντή του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διευθυντή της Ερευνητικής Ομάδας HERACLES για το Εκθεσίωμα και την Ανθρώπινη Υγεία του Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας του ΑΠΘ.
Ακολουθεί η ανάλυση του καθηγητή Δημοσθένη Σαρηγιάννη και του Δρ. Σπύρου Καρακίτσιου για την εξέλιξη της πανδημίας στη χώρα μας
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ, ο αριθμός κρουσμάτων την Κυριακή ανέρχεται στα 237 νέα κρούσματα, με τα αποτελέσματα να συνάδουν με τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE (n=254). Ο αριθμός των τεστ που πραγματοποιήθηκαν ήταν 10.846, και σε συνδυασμό με τον αριθμό των κρουσμάτων, ο δείκτης θετικότητας διαμορφώθηκε την Κυριακή στο 2,2%. Η πραγματοποίηση αριθμού τεστ σε επίπεδα των 40.000 την ημέρα, θα συντελέσει στο να εξάγουμε πιο ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με την αντιστροφή της αποκλιμακωτικής πορείας της πανδημίας, λόγω της γιορτινής χαλάρωσης, αλλά και αντίστοιχα της αποτελεσματικότητας του αυστηρού lockdown που ξεκίνησε από τις 3 Ιανουαρίου, τα αποτελέσματα του οποίου διαφαίνονται επίσης. Γενικά όμως θα πρέπει να αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των τεστ ανίχνευσης του SARS-CoV-2 χρησιμοποιώντας τα rapid test για να καταπολεμηθεί η δυναμική αύξησης της διασποράς στις περιοχές όπου μια τέτοια αύξηση διαφαίνεται από τα μέχρι τώρα δεδομένα και την υπολογιστική πλατφόρμα CORE.
Ο αριθμός θανάτων (28) είναι αυξημένος σε σχέση με το Σάββατο (20), ενώ είναι ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι εδώ και πλέον των 2 εβδομάδων παρέμεινε σε πτωτική πορεία, αν και ακολουθεί με υστέρηση δύο εβδομάδων την καμπύλη αποκλιμάκωσης σε ό,τι αφορά στα επιβεβαιωμένα κρούσματα.
Όσον αφορά στους ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ), την Κυριακή ο αριθμός μειώθηκε πολύ ελαφρά σε σχέση με το Σάββατο (320 από 323), και παραμένει στα αναμενόμενα επίπεδα. Η καμπύλη εξέλιξης του αριθμού των ασθενών που χρειάζονται διασωλήνωση φαίνεται να ακολουθεί αργά την πορεία που διαφαίνονταν και από την υπολογιστική πλατφόρμα CORE, όπως αυτή παρουσιάζεται στο Σχήμα 1, ενώ μια εκτίμηση για την πορεία των θανάτων παρουσιάζεται στο Σχήμα 2.
Και στις δύο περιπτώσεις φαίνεται ότι βρισκόμαστε περίπου γύρω στο 80% της αποκλιμάκωσης όπως είχαμε προβλέψει (βλέπε σχήματα 1 και 2). Περιμένουμε ότι αυτή η αποκλιμάκωση θα συνεχιστεί με παρόμοιο ρυθμό τις επόμενες ημέρες σε ό,τι αφορά στον αριθμό των ασθενών που είναι διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ αλλά ότι θα υπάρξει μια μείωση στο ρυθμό αποκλιμάκωσης στους θανάτους από COVID-19 και με δεδομένη την άρση των μέτρων περιστολής που ισχύουν αυτή την εβδομάδα αναμένεται μια αργή αναστροφή της αποκλιμακωτικής πορείας από το τέλος της πρώτης εβδομάδας του Φεβρουαρίου και έπειτα. Η πορεία της μέσης εβδομαδιαίας τιμής των κρουσμάτων όπως έχουν καταγραφεί από τον ΕΟΔΥ και η αναμενόμενη πορεία τους όπως προδιαγράφεται από την υπολογιστική πλατφόρμα CORE για την Ελληνική επικράτεια μέχρι το τέλος του Ιανουαρίου, αποτυπώνονται στο Σχήμα 3. Η ανάλυσή μας έχει επικαιροποιηθεί με βάση την απόφαση εφαρμογής αυστηρού lockdown από την Κυριακή 3 Ιανουαρίου μέχρι και τις 17 Ιανουαρίου. Στις 11 Ιανουαρίου λάβαμε υπόψη το άνοιγμα της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ το άνοιγμα των βιβλιοπωλείων, κομμωτηρίων, λιανικού εμπορίου και των εμπορικών καταστημάτων από τη Δευτέρα 18/1.Όπως φαίνεται από το σχήμα, από τις 8 Ιανουαρίου έχουμε μια αύξηση κρουσμάτων μέχρι τις 11 Ιανουαρίου και η οποία οφείλεται στη μείωση της περιστολής που σημειώθηκε στις γιορτές. Από τις 11 μέχρι τις 18 Ιανουαρίου προβλέπεται μια μείωση κρουσμάτων λόγω της εφαρμογής του lockdown που είναι σε ισχύ αυτήν την εβδομάδα. Από τις 23 Ιανουαρίου και έπειτα προβλέπεται να διαφανεί μια ελαφρά αύξηση στον κυλιόμενο μέσο όρο των κρουσμάτων που θα συνεχιστεί μέχρι το τέλος του μήνα.
Σχήμα 10. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Αχαΐα
Σχήμα 11. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Αρκαδία
Σχήμα 12. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Λακωνία
Σχήμα 13. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Μεσσηνία
Σχήμα 14. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην ΑργολίδαΣτην Αιτωλοακαρνανία με 7 κρούσματα την Κυριακή παρατηρείται αύξηση σε σχέση με το Σάββατο. Ενώ η διασπορά τις τελευταίες ημέρες είχε αρχίσει να κάμπτεται και η σχετική καμπύλη έτεινε να πλησιάσει την πορεία που προέβλεπε η υπολογιστική πλατφόρμα CORE για αυτήν την περίοδο, διαφαίνεται χαλάρωση την περίοδο των γιορτών που έχει ανασχέσει ξανά την πτωτική πορεία (Σχήμα 15). Στην Εύβοια, με 5 κρούσματα , παρατηρείται μείωση σε σχέση με το Σάββατο (Σχήμα 16), αν και δυστυχώς τις τελευταίες 10 ημέρες διαφαίνεται ανοδική τάση, η οποία ξεκίνησε από τις 30 Δεκεμβρίου, δείχνοντας ότι τις ημέρες των Χριστουγέννων η εφαρμογή των μέτρων περιστολής της διασποράς ήταν πλημμελής. Εντούτοις, τις τελευταίες ημέρες φαίνεται να έχει περιέλθει σε σταθεροποιητική/πτωτική τροχιά σύμφωνα με τις προβλέψεις του μοντέλου. Πτωτική πορεία παρουσιάζεται και στην Αργολίδα με 1 κρούσμα την Κυριακή (Σχήμα 14) και στην Βοιωτία με 2 κρούσματα (Σχήμα 17) , ενώ στην Φθιώτιδα με 3 κρούσματα (Σχήμα 18) η κατάσταση χαρακτηρίζεται σταθερή.
Σχήμα 15. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Αιτωλοακαρνανία
Σχήμα 16. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Εύβοια
Σχήμα 17. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Βοιωτία
Σχήμα 18. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη ΦθιώτιδαΌσον αφορά στις πόλεις της Βορείου Ελλάδας, μείωση εμφανίζεται στην Ημαθία με 4 κρούσματα την Κυριακή (Σχήμα 19), στις Σέρρες με 0 κρούσματα (Σχήμα 28), στην Καβάλα με 0 κρούσματα (Σχήμα 25), στην Χαλκιδική με 2 κρούσματα (Σχήμα 30), στην Πιερία με 12 κρούσματα (Σχήμα 21) και στην Πέλλα με 0 κρούσματα (Σχήμα 20). Αντίθετα ανοδική εμφανίζεται η πορεία της πανδημίας στο Κιλκίς με 4 κρούσματα (Σχήμα 24). Σταθερή εμφανίζεται η κατάσταση και στην Φλώρινα με 0 κρούσματα (Σχήμα 22). Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι και την προηγούμενη εβδομάδα όλες αυτές οι πόλεις εμφανίζουν συνολικά πτωτική πορεία, αν και τις τελευταίες ημέρες διαγράφονται κάποιες ανοδικές τάσεις. Πτωτική σε σχέση με το Σάββατο (12 κρούσματα) είναι η πορεία της διασποράς στην Κοζάνη με 7 κρούσματα (Σχήμα 21), η οποία ενώ όλη την εβδομάδα πριν τα Χριστούγεννα φαινόταν να έχει μπει σε φάση ισχυρής αποκλιμάκωσης, ως αποτέλεσμα του εφαρμοζόμενου σκληρού lockdown από το Σάββατο 19/12 (συντελώντας σε μείωση των επαφών από την ημέρα εφαρμογής του σε επίπεδο άνω του 90%), προκαλεί ανησυχία η χαλάρωση των μέτρων (κατά 50%) μετά τις 23 Δεκεμβρίου, η οποία είχε αναστρέψει την μέχρι πρότινος έντονα πτωτική πορεία. Εντούτοις, είναι θετικό το γεγονός, ότι παρά τον αυξημένο αριθμό τεστ που διενεργήθηκαν, η πορεία εμφανίζεται σταθεροποιημένη, οπότε ευελπιστούμε ότι δεν θα ακολουθήσει άλλη συστηματική άνοδος. Παρόμοια φαινόμενα είχαμε και στη Φλώρινα (Σχήμα 22), η οποία έχει επανέρθει ξανά σε πτωτική πορεία. Συνεπώς, απαιτείται αυξημένος αριθμός τεστ ελέγχου και εκτεταμένη ιχνηλάτηση για την αναχαίτιση της διαφαινόμενης αυξητικής πορείας της διασποράς, καθώς και έλεγχος της εφαρμογής των μέτρων. Τέλος, τα Γρεβενά με 1 κρούσμα (Σχήμα 27), και η Καστοριά με 0 κρούσματα (Σχήμα 29) παρουσιάζουν συνολικά πτωτική πορεία της διασποράς αλλά με μικρή κλίση. Συνολικά στη Μακεδονία, υπάρχει έντονος προβληματισμός για την πορεία της Κοζάνης, η οποία μάλλον επανέρχεται σε τροχιά αποκλιμάκωσης που συνάδει με το αυστηρό lockdown που έχει επιβληθεί, και σε μικρότερο βαθμό για το Κιλκίς και τις Σέρρες μέχρι το τέλος Ιανουαρίου.
Σχήμα 19. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Ημαθία
Σχήμα 20. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Πέλλα
Σχήμα 21. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Κοζάνη.
Σχήμα 22. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Φλώρινα
Σχήμα 23. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Δράμα
Σχήμα 24. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στο Κιλκίς
Σχήμα 25. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Καβάλα
Σχήμα 26. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Πιερία
Σχήμα 27. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στα Γρεβενά
Σχήμα 28. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στις Σέρρες
Σχήμα 29. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Καστοριά
Σχήμα 30. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη ΧαλκιδικήΌσον αφορά στη Θράκη, στη Ροδόπη διαφαίνεται καθοδική τάση καθώς εντοπίστηκε 1 κρούσμα την Κυριακή (Σχήμα 31). Όμοια, στην Ξάνθη με 3 κρούσματα (Σχήμα 33), ο αριθμός είναι μειωμένος σε σχέση με τα δεδομένα του Σαββάτου (4 κρούσματα). Συνολικά τις τελευταίες ημέρες διαφαίνεται τροχιά αποκλιμάκωσης. Στη Ροδόπη φαίνεται να ελέγχεται η διασπορά με ελαφρώς κλιμακούμενη πορεία σε σχέση με τις προηγούμενες ημέρες. Στην Ξάνθη έχουμε μια συνολική σταθεροποίηση της διασποράς αλλά σε σχετικά υψηλό επίπεδο, ενώ και στον Έβρο με 5 κρούσματα (Σχήμα 32), έχουμε μείωση, η οποία ελπίζουμε να συνεχιστεί ώστε μην ανατραπεί η σταθεροποιητική πορεία των προηγουμένων ημερών. Με την εικόνα που παρουσιάζεται τώρα, συνολικά όλες οι επιμέρους αυτές περιοχές βρίσκονταν σε πτωτική πορεία.
Σχήμα 31. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Ροδόπη
Σχήμα 32. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στον Έβρο
Σχήμα 33. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη ΞάνθηΣτη Λέσβο παρατηρήθηκε μείωση σε σχέση με το Σάββατο με 2 κρούσματα την Κυριακή (Σχήμα 34), και διαφαίνεται επαναφορά σε πτωτική πορεία. Στην Κέρκυρα με 0 κρούσματα την Κυριακή (Σχήμα 35) η εξέλιξη της πανδημίας διαφαίνεται ότι έχει περιέλθει σε σταθερή πτωτική πορεία, ενώ στα Χανιά με 1 κρούσμα (Σχήμα 37) και στο Ηράκλειο με 0 κρούσματα (Σχήμα 36), φαίνεται να επανερχόμαστε σε ελαφρώς ανοδική πορεία. Στη Χίο με 1 κρούσμα (Σχήμα 38) η πορεία της πανδημίας φαίνεται να είναι σταθερή, όπως και στη Θάσο με 2 κρούσματα (Σχήμα 39). Περισσότερα συμπεράσματα για την διαφαινόμενη τάση θα φανούν στις επόμενες ημέρες.
Σχήμα 34. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Λέσβο
Σχήμα 35. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Κέρκυρα
Σχήμα 36. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στο Ηράκλειο
Σχήμα 37. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στα Χανιά
Σχήμα 38. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Χίο
Σχήμα 39. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην ΘάσοΣυμπεράσματα:Η συνολική πορεία των κρουσμάτων, αλλά και η αποκλιμάκωση που παρατηρείται στον αριθμό των ασθενών σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ), μετά τα αποτελέσματα της Κυριακής, συνάδει με τις προσομοιώσεις του μοντέλου CORE για τον επόμενο μήνα. Παρά την εφαρμογή οριζοντίων μέτρων ανάσχεσης της πανδημίας, η πορεία της τελευταίας διαφοροποιείται από περιοχή σε περιοχή, ενώ σε συγκεκριμένες περιοχές αποτυπώθηκε η έλλειψη τήρησης των μέτρων τις ημέρες της πρωτοχρονιάς. Οι παραπάνω παρατηρήσεις τείνουν στο συμπέρασμα ότι η διαχείριση του υγειονομικού κινδύνου θα πρέπει να εξεταστεί σε τοπικό επίπεδο από τη στιγμή που συνολικά στη χώρα φαίνεται να έχουμε ξεπεράσει την κορύφωση του συγκεκριμένου επιδημικού κύματος του Νοεμβρίου. Παρόλα αυτά, συνιστάται προσεκτική μελέτη των αποτελεσμάτων των επόμενων ημερών, λόγω του συνωστισμού που προέκυψε στις οικογενειακές συγκεντρώσεις και στην αυξημένη κίνηση σε δημόσιους χώρους λόγω των αργιών. Με τα μέχρι τώρα αποτελέσματα, διαφαίνεται ότι η κινητικότητα τις ημέρες της πρωτοχρονιάς (με εξαίρεση την Αχαΐα, τη Βοιωτία και τη Λέσβο) δεν ήταν τόσο αυξημένη όσο τις ημέρες των Χριστουγέννων, και τα αποτελέσματα της αυξημένης κινητικότητας αποτυπώνονται έντονα στην Αττική αλλά όχι στη Θεσσαλονίκη. Στην Αττική ο αριθμός κρουσμάτων την Κυριακή είναι ενθαρρυντικός, αλλά πρέπει οπωσδήποτε να ενταθούν οι έλεγχοι της εφαρμογής των μέτρων, αλλά και ο αριθμός των τεστ ανίχνευσης.
Τα τεστ ανίχνευσης θα πρέπει να διπλασιαστούν τουλάχιστον και να δίνεται έμφαση στοχευμένα στις περιφερειακές ενότητες στις οποίες η δυναμική της διασποράς φαίνεται να είναι ανησυχητική για 1-2 ημέρες ώστε να ανιχνεύονται οι ασυμπτωματικοί και προσυμπτωματικοί φορείς και να σπάει η αλυσίδα μετάδοσης βάζοντάς τους σε καραντίνα. Με δεδομένο το άνοιγμα της αγοράς από τη Δευτέρα 18 Ιανουαρίου χωρίς επιδείνωση της επιδημιολογικής εικόνας από το τέλος Ιανουαρίου, καλό θα ήταν να αυξήσουμε σημαντικά (κατά 2 και 3 φορές) τα τεστ ανίχνευσης του SARS–CoV-2 στην κοινότητα, στοχεύοντας στις περιοχές υψηλού κινδύνου για να λάβουμε προληπτικά μέτρα. Επιπλέον, θα πρέπει να υποστηριχθεί η εφαρμογή τεχνολογικών μέτρων (όπως η απολύμανση εσωτερικών χώρων σε καταστήματα, μέσα μαζικής μεταφοράς και σχολεία).
Σε πανελλαδικό επίπεδο ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του δείκτη θετικότητας παρέμεινε σταθερός στο 2,0% (η ημερήσια τιμή την Κυριακή είναι 2,2%) ενώ ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του πραγματικού αριθμού αναπαραγωγής Rt (δηλαδή ο αριθμός των ατόμων που ένας φορέας μπορεί να επιμολύνει) είναι 0,93 (τιμές του Rt κάτω από τη μονάδα υποδηλώνουν καθαρή μείωση της διασποράς του ιού στην κοινότητα). Οι τιμές αυτές δείχνουν ότι καλώς εφαρμόσθηκε το γενικευμένο lockdown στις 3 Ιανουαρίου, έτσι ώστε να αποσβεσθούν όποιες αποκλίσεις στην εφαρμογή των μέτρων υπήρξαν κατά την περίοδο των εορτών, δημιουργώντας θετικές προοπτικές στο σταδιακό άνοιγμα της οικονομίας που ξεκινά από τη Δευτέρα 18 Ιανουαρίου. Όπως όμως αναφέρθηκε και παραπάνω, το επιτυχές άνοιγμα της οικονομίας χωρίς αναστροφές στην πορεία της πανδημίας απαιτεί τις προϋποθέσεις που αναφέρθηκαν πιο πάνω.