Το enikos.gr καθημερινά, μετά τις ανακοινώσεις του ΕΟΔΥ για τον κορονοϊό παρουσιάζει την ποσοτική ανάλυση των επιδημιολογικών δεδομένων, σε συνεργασία με την ομάδα του Δημοσθένη Σαρηγιάννη, διευθυντή του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διευθυντή της Ερευνητικής Ομάδας HERACLES για το Εκθεσίωμα και την Ανθρώπινη Υγεία του Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας του ΑΠΘ.
Ο αριθμός θανάτων (53) είναι ελαφρώς αυξημένος σε σχέση με το Σάββατο(52), και όπως είχαμε προβλέψει από την προηγούμενη εβδομάδα, ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος που είναι 48, αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω μέχρι και άνω των 60 μέχρι το τέλος Μαρτίου (σε επίπεδο μέσης εβδομαδιαίας τιμής), με δεδομένη την αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων και την αύξηση του αριθμού των διασωληνωμένων.
Όσον αφορά στους ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ), ο αριθμός τους αυξήθηκε σημαντικά σε σχέση με το Σάββατο (564 από 545), ενώ αναμένεται να ξεπεράσουν ίσως και τους 700 μέχρι τις 25 Μαρτίου με βάση την επικαιροποιημένη πρόβλεψη, εάν συνεχιστεί ο ίδιος ρυθμός αύξησης. Η καμπύλη εξέλιξης του αριθμού των ασθενών με βάση τις προσομοιώσεις της πλατφόρμας CORE, όπως αυτή παρουσιάζεται στο Σχήμα 1, ενώ μια εκτίμηση για την πορεία των θανάτων ανά ημέρα παρουσιάζεται στο Σχήμα 2.
Όπως φαίνεται από το διάγραμμα, από τις 8 Ιανουαρίου έχουμε μια αύξηση κρουσμάτων μέχρι τις 11 Ιανουαρίου η οποία οφείλεται στη μείωση της περιστολής που σημειώθηκε στις γιορτές. Από τις 11 μέχρι τις 18 Ιανουαρίου προβλεπόταν μια μείωση κρουσμάτων λόγω της εφαρμογής του lockdown και η οποία όντως παρατηρήθηκε. Εντούτοις, όπως είχαμε προβλέψει, από τις 23 Ιανουαρίου και έπειτα διαφαίνεται αύξηση στον κυλιόμενο μέσο όρο των κρουσμάτων, η οποία έγινε ιδιαίτερα έντονη μετά τις 17/2, η οποία και συνεχίζεται μέχρι τώρα. Λόγω της ισχυρής παρουσία των μεταλλαγμένων στελεχών, πιστεύουμε ότι για να επιτευχθεί κάμψη της επιδημικής καμπύλης, θα πρέπει να γίνει αυστηρή εφαρμογή των μέτρων, έτσι ώστε σε συνδυασμό με την επικρατούσα μετεωρολογία να επέλθει επιβράδυνση της ανόδου ή και σταθεροποίηση των κρουσμάτων προς το τέλος του μήνα. Επίσης προβληματική θα είναι η αποτύπωση της επιδημιολογικής εικόνας την επόμενη εβδομάδα, λόγω του μειωμένου αριθμού των τεστ ανίχνευσης που θα πραγματοποιηθούν και την επερχόμενη Καθαρά Δευτέρα. Πάντως για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε σε σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων για οικονομικές, εκπαιδευτικές και πολιτιστικές/αθλητικές δραστηριότητες, θα πρέπει να δημιουργήσουμε την κατάλληλη υποδομή ώστε να μπορέσουμε να αναχαιτίσουμε την υπερμετάδοση των μεταλλαγμένων στελεχών εκεί όπου συμβαίνει κατά το μάλλον, δηλαδή στους τόπους εργασίας και τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Στα συμπεράσματα προτείνονται σχετικές λύσεις.
Στις επιμέρους περιοχές με υψηλό υγειονομικό κίνδυνο, παρατηρείται χαμηλότερος αριθμός κρουσμάτων τόσο στη Θεσσαλονίκη με 145 κρούσματα (264 κρούσματα το Σάββατο), όπως και στην Αττική με 834 κρούσματα (1.180 το Σάββατο), εκφράζοντας τον πολύ χαμηλότερο αριθμό τεστ ανίχνευσης που πραγματοποιείται τα Σαββατοκύριακα. Επίσης τονίζουμε ξανά την ανάγκη να γίνεται γνωστός από τον ΕΟΔΥ ο αριθμός των τεστ ανίχνευσης που πραγματοποιούνται ανά περιφερειακή ενότητα (ή τουλάχιστον στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη). Με αυτά τα δεδομένα, η Αθήνα πλέον αντιπροσωπεύει περίπου το 51% των κρουσμάτων, αλλά πλέον, εμφανίζει λίγο λιγότερα από τα εξαπλάσια κρούσματα από τη Θεσσαλονίκη. Γι’ αυτό, συνεχίζουμε να εφιστούμε την προσοχή μας στην Αττική (Σχήμα 4), για την οποία είχε επισημανθεί ο κίνδυνος από τις 29 Νοεμβρίου. Δυστυχώς, διαφαίνεται ότι η πτώση δεν είναι η αναμενόμενη αρχικά με βάση το σκληρό lockdown που εφαρμόσθηκε (η απόδοση του lockdown είναι μειωμένη κατά 45% σε σχέση με το lockdown του Απριλίου 2020), σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η διασπορά του μεταλλαγμένου στελέχους B.1.1.7. του SARS-CoV-2 στον πληθυσμό της Αττικής, είναι ιδιαίτερα υψηλή και πρόσφατα ανιχνεύθηκαν και 2 νέες μεταλλάξεις με, πιθανώς, αυξημένη μεταδοτικότητα. Στη βάση των αναθεωρημένων προβλέψεων, και με δεδομένες τόσο τη μειωμένη απόδοση του lockdown, όσο και την αυξημένη διασπορά των μεταλλαγμένων στελεχών που αυξάνουν τη μεταδοτικότητα, δεν διαφαίνεται άμεση αποκλιμάκωση της πανδημίας στην Αττική (παρά την μείωση του ρυθμού αύξησης των κρουσμάτων ή τις ελαφρά σταθεροποιητικές τάσεις που αναμένουμε να επικρατήσουν την ερχόμενη εβδομάδα), εάν δεν γίνει πιο συνεπής εφαρμογή των μέτρων που είναι σε ισχύ.
Η πορεία της διασποράς στη Θεσσαλονίκη (Σχήμα 5), αν και την προηγούμενη εβδομάδα ακολουθούσε τη σχετικά ήπια αύξηση που αναμέναμε, με τα δεδομένα των 395 νέων κρουσμάτων στις 9/3 και των 285 στις 10/3, καθώς και τα 264 της Κυριακής, μας έχουν οδηγήσει σε αναθεώρηση των προβλέψεων με επίσης μεγαλύτερη παρουσία των μεταλλαγμένων στελεχών. Με βάση τις αναθεωρημένες εκτιμήσεις, δεν αναμένεται άμεση αποκλιμάκωση των κρουσμάτων, αλλά ήπια αύξηση ή σταθεροποίηση αυτών. Με βάση τις αβεβαιότητες που εισάγει η μη πλήρης εικόνα της πραγματικής διασποράς της βρετανικής και (κυρίως) της νοτιοαφρικανικής μετάλλαξης του SARS-CoV-2 στην κοινότητα, ήταν απολύτως αναγκαία τη λήψη επιπλέον μέτρων και στη Θεσσαλονίκη, δεδομένου ότι όσο νωρίτερα ληφθούν μέτρα αντιμετώπισης της διασποράς στην κοινότητα, τόσο καλύτερη θα είναι η απόδοσή τους, γι’ αυτό και είναι θετικό το γεγονός ότι αυτά ελήφθησαν την προηγουμένη Πέμπτη, 4 Μαρτίου.
Όσον αφορά τη Θεσσαλία, ανοδική πορεία σε σχέση με το Σάββατο (81 κρούσματα) παρατηρήθηκε στα κρούσματα που ανιχνεύθηκαν στη Λάρισα με 94 κρούσματα (Σχήμα 6). Η πορεία της καμπύλης διασποράς του ιού συνεχίζει να είναι αυξητική και η Λάρισα να χαρακτηρίζεται ως κόκκινη περιοχή, ενώ αναμένουμε να ξεκινήσει αποκλιμάκωση τις επόμενες μέρες. Στην Καρδίτσα έχουμε μείωση με 7 κρούσματα (Σχήμα 8), και πλέον είναι κόκκινη περιοχή. Όμοια στη Μαγνησία με 15 κρούσματα (Σχήμα 7) παρατηρείται μείωση σε σχέση με το Σάββατο, ενώ στα Τρίκαλα με 8 κρούσματα (Σχήμα 9) παρατηρείται αύξηση σε σχέση με το Σάββατο.
Στην Αχαΐα, παρουσιάζεται μείωση σε σχέση με το Σάββατο με 60 κρούσματα (Σχήμα 10). Η συνολικά έντονα αυξητική πορεία, πιστεύουμε ότι φτάνει στην κορύφωσή της με την εφαρμογή των μέτρων που ισχύουν από τις 6 Φεβρουαρίου, αν και η περιφερειακή ενότητα δεν προβλέπεται να βγει από τον χαρακτηρισμό ως «κόκκινη» περιοχή ούτε μέχρι τις 31 Μαρτίου. Χρειάζεται προσοχή λοιπόν στην εφαρμογή των μέτρων για να επιτευχθεί η επιθυμητή καθοδική πορεία στην εξέλιξη των κρουσμάτων. Καθοδική εμφανίζεται η κατάσταση στη Λακωνία με 4 κρούσματα (Σχήμα 12). Μείωση παρουσιάστηκε στην Αργολίδα με 10 κρούσματα (Σχήμα 14) η οποία όμως δεν επηρεάζει τη συνολική πορεία που έχει περιέλθει σε τροχιά αποκλιμάκωσης. Στην Αρκαδία όπου εντοπίσθηκαν 17 κρούσματα (Σχήμα 11) η καμπύλη κινείται ανοδικά με διακυμάνσεις. Η Αρκαδία η οποία είχε περάσει στις κόκκινες περιοχές εδώ και 2 εβδομάδες εμφάνιζε πολύ έντονα ανοδική τάση, η οποία έχει καμφθεί, αλλά για να συνεχισθεί αυτό χρειάζεται προσοχή. Εντούτοις, λόγω των διακυμάνσεων στη πορεία των τελευταίων ημερών, αναμένουμε να εξέλθει από το όριο της κόκκινης περιοχής στην επόμενη εβδομάδα. Όσον αφορά άλλες περιοχές της Πελοποννήσου, καθοδική εμφανίζεται η κατάσταση στη Μεσσηνία με 2 κρούσματα (Σχήμα 13). Υπάρχει ανάγκη αύξησης του αριθμού των τεστ ανίχνευσης στην Πελοπόννησο (και ιδιαίτερα στην Αχαΐα) με σκοπό την διακοπή των αλυσίδων μετάδοσης.
Στην Αιτωλοακαρνανία (Σχήμα 15) με 12 κρούσματα παρατηρείται μείωση σε σχέση με το Σάββατο (19 κρούσματα) (Σχήμα 15) ενώ η κορύφωση της επιδημικής καμπύλης σε ό,τι αφορά στα κρούσματα φαίνεται να έχει παρέλθει, και η περιοχή μόλις αποχαρακτηρίστηκε από κόκκινη, σύμφωνα με την προβλεπόμενη καμπύλη νέων κρουσμάτων του μοντέλου. Εντούτοις, σε όλες τις επαρχιακές περιφερειακές ενότητες παρατηρούνται διακυμάνσεις οι οποίες ενίοτε αντιστρέφουν ταχέως την καθοδική πορεία. Στην Εύβοια, με 12 κρούσματα, παρατηρείται καθοδική πορεία σε σχέση με το Σάββατο (Σχήμα 16)και η συνολική πορεία της καμπύλης νέων κρουσμάτων παραμένει ελαφρά καθοδική όπως έχουμε προβλέψει λαμβάνοντας υπόψη και τις διακυμάνσεις. Λόγω αυτών των διακυμάνσεων, η Εύβοια προβλέπεται να παραμείνει «κόκκινη» τουλάχιστον μέχρι το τέλος Μαρτίου. Έντονα καθοδική τάση είχαμε στη Βοιωτία με 24 κρούσματα (Σχήμα 17), στην οποία επίσης είχε διαμορφωθεί μια τάση σταθεροποίησης την προηγούμενη εβδομάδα, η οποία όμως ακολουθήθηκε από ανοδική τάση τις τελευταίες ημέρες. Η ανοδική εξέλιξη της πανδημίας στη Βοιωτία αναμένεται να αρχίσει να αποκλιμακώνεται σε 2-3 μέρες. Η περιοχή είναι κόκκινη και προβλέπεται να παραμείνει έτσι το πρώτο 15ήμερο του Μαρτίου. Έντονα καθοδική είναι η πορεία της πανδημίας και στη Φθιώτιδα με 26 κρούσματα (Σχήμα 18), η οποία έχει περιέλθει σε καθοδική πορεία, η οποία όμως ακόμα δεν είναι σταθεροποιημένη. Μείωση του αριθμού κρουσμάτων σε σχέση με τις προηγούμενες ημέρες παρατηρήθηκε στην Ευρυτανία, καθώς εντοπίστηκε 1 κρούσμα, η οποία όμως δεν είναι ικανή για την ώρα να κάμψει την ανοδική πορεία (Σχήμα 19). Συνεπώς, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην Ευρυτανία, καθώς λόγω των αναμενόμενων διακυμάνσεων, θα συνεχίσει να είναι κόκκινη έως και μετά τις 31 Μαρτίου.
Καθοδική σε σχέση με το Σάββατο ήταν η πορεία και στα Ιωάννινα με 20 κρούσματα (Σχήμα 20), που έχοντας προ ημερών ξεπεράσει το όριο της κόκκινης περιοχής, φαίνεται να ξεπερνούν την κορύφωση της επιδημικής καμπύλης, όπως είχαμε προβλέψει (είχε τοποθετηθεί στις 10-11 Μαρτίου). Τα Ιωάννινα θα παραμείνουν στις κόκκινες περιοχές μέχρι τις 25 Μαρτίου όμως, άρα χρειάζεται προσοχή στην εφαρμογή των μέτρων αναχαίτισης της επιδημίας.
Όσον αφορά τις πόλεις της Βορείου Ελλάδας, μείωση κρουσμάτων παρουσιάζεται στην Ημαθία με 9 κρούσματα (Σχήμα 21), στην Χαλκιδική με 8 κρούσματα (Σχήμα 32), στην Πιερία με 18 κρούσματα (Σχήμα 23), στην Κοζάνη με 10 κρούσματα (Σχήμα 23), στην Πέλλα με 18 κρούσματα (Σχήμα 22) και στα Γρεβενά με 2 κρούσματα (Σχήμα 29), στις Σέρρες με 9 κρούσματα (Σχήμα 30), ), στην Καστοριά με 5 κρούσματα (Σχήμα 31) και στην Καβάλα με 20 κρούσματα (Σχήμα 27). Αντίθετα ανοδική είναι η πορεία της πανδημίας στο Κιλκίς με 8 κρούσματα (Σχήμα 25). Σταθερή είναι η κατάσταση στη Φλώρινα με 0 κρούσματα (Σχήμα 24). Στην Κοζάνη έχει διαμορφωθεί σταθερά ανοδικής τάσης και στην Καστοριά η συνολική πορεία της επιδημικής καμπύλης είναι αυξητική και η κορύφωση προβλέπεται να επέλθει σε 3-4 ημέρες. Παρά την εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων η Χαλκιδική προβλέπεται να παραμείνει «κόκκινη» και μετά το τέλος του μήνα. Εντούτοις και άλλες περιοχές πλέον είτε βρίσκονται τις τελευταίες ημέρες κοντά (Σέρρες) ή και λίγο πάνω (Καβάλα, Ημαθία, Πέλλα, Καστοριά, Κιλκίς) από το όριο. Από αυτές όμως περισσότερο ανησυχεί και πάλι η Κοζάνη, στην οποία έχει διαμορφωθεί έντονη αυξητική τάση τις τελευταίες ημέρες, η οποία δεν φαίνεται να αναχαιτίζεται άμεσα, ενώ και η Πιερία που βρίσκονταν στο όριο, πλέον πέρασε και αυτή στις κόκκινες περιοχές.
Όσον αφορά τη Θράκη, στη Ροδόπη εντοπίστηκε 1 κρούσμα όπως και το Σάββατο, και η συνολική τάση διαμορφώνεται σε ελαφρά ανοδική, αλλά όχι ανησυχητική για την ώρα (Σχήμα 33). Σταθεροποιητική είναι η κατάσταση στην Ξάνθη με 1 κρούσμα (Σχήμα 33), και συνολικά δε διαφαίνεται ακόμα αποσταθεροποίηση της τροχιάς αποκλιμάκωσης των προηγουμένων ημερών. Στον Έβρο με 5 κρούσματα (Σχήμα 35), έχουμε μείωση σε σχέση με το Σάββατο, και για την ώρα η συνολική πορεία παραμένει ελαφρά ανοδική, αλλά αναμένεται να περιέλθει ξανά σε ελαφρά πτωτική τις αμέσως επόμενες ημέρες, ακολουθώντας τις προβλεπόμενες διακυμάνσεις.
Στη Λέσβο, εντοπίστηκαν 4 κρούσματα (Σχήμα 36) και η συνολική πορεία των τελευταίων ημερών υποδεικνύει ανοδική τάση, η οποία αναμένουμε να σταθεροποιηθεί εντός των επομένων 4-5 ημερών. Στην Κέρκυρα με 5 κρούσματα (Σχήμα 37) παρατηρείται άνοδος, και η πορεία της πανδημίας ακολουθεί μειωτική τροχιά. Στα Χανιά με 20 κρούσματα (Σχήμα 39) έχουμε μείωση σε σχέση με το Σάββατο, και συνεχίζεται η ανοδική τάση, η οποία ίσως καμφεί στις επόμενες ημέρες. Στο Ηράκλειο, που εντοπίστηκαν 43 κρούσματα , παρατηρείται καθοδική τάση σε σχέση με το Σάββατο (Σχήμα 38), και διαφαίνεται να έχει περιέλθει σε ανοδική πορεία ξανά, λόγω του πολύ μεγάλου αριθμού φορέων του μεταλλαγμένου στελέχους. Αυτή η δυναμική σίγουρα θα καθυστερήσει την έναρξη της πτωτικής πορείας και τον αποχαρακτηρισμό της περιοχής ως κόκκινη ίσως και μετά τις 31 Μαρτίου. Σταθερότητα κρουσμάτων παρατηρείται στο Ρέθυμνο με 7 κρούσματα (Σχήμα 40) το οποίο συνεχίζει να παραμένει στην κόκκινη περιοχή και αναμένουμε να συνεχιστεί αυτό για όλη τη διάρκεια του Μαρτίου. Στη Χίο με 16 κρούσματα (Σχήμα 41), παρατηρείται έντονα ανοδική τάση σε σχέση με το Σάββατο, η οποία προκαλεί μεγάλη διακύμανση στην πτωτική τάση των προηγουμένων ημερών, γεγονός που συντελεί στο να παραμένει στις «κόκκινες» περιοχές και τις επόμενες ημέρες, ενώ στη Θάσο, όπου εντοπίστηκαν 0 κρούσματα (Σχήμα 42), η συνολική τάση παραμένει καθοδική.
Με δεδομένο τον πολύ υψηλό αριθμό κρουσμάτων , αλλά και το γεγονός ότι πολλές περιοχές συμπεριλαμβανομένου και της Αττικής βρίσκονται ήδη σε lockdown εδώ και μέρες, η πορεία της πανδημίας δεν είναι η αναμενόμενη, γεγονός που στη παρούσα φάση ίσως υποδηλώνει περισσότερο μεγαλύτερη διασπορά των μεταλλαγμένων στελεχών στην κοινότητα και λιγότερο πλημμελή εφαρμογή των μέτρων. Συνεπώς, παρά την επαναπαραμετροποίηση του μοντέλου και την αναθεώρηση των προβλέψεων, είναι επιτακτική η ανάγκη να έχουμε καλύτερη εικόνα της διασποράς τους, έτσι ώστε να μπορέσει να γίνει ορθή αναπροσαρμογή των εκτιμήσεων για την πορεία της πανδημίας στις επόμενες εβδομάδες.
Mε βάση τα δεδομένα αυτής της εβδομάδας, καλώς εφαρμόσθηκαν τα περιοριστικά μέτρα που ισχύουν από τις 4 Μαρτίου, τα οποία ίσως χρειαστούν επιπλέον αναθεώρηση, με βάση την επιδημιολογική εικόνα που θα επικρατήσει, ενώ επίσης καλώς εφαρμόσθηκε το lockdown στην Αθήνα μέχρι τις 15 Μαρτίου. Με τα μέχρι τώρα δεδομένα, τα μέτρα αυτά φαίνονται να είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, και αναμένουμε να δούμε εάν θα αποδειχθούν ικανά και στην πράξη να αναχαιτίσουν την επέλαση ενός τρίτου κύματος, εν αναμονή και επιπλέον στοιχείων, τόσο για τη μεταδοτικότητα του στελέχους B.1.1.7. του SARS-CoV-2, όσο και της διασποράς του στην κοινότητα, οπότε συνολικά προτείνουμε την εφαρμογή καθολικού lockdown σε όλη τη χώρα, ώστε να αναχαιτιστεί η διαφαινόμενη ανοδική πορεία που διαμορφώνεται. Η πρόταση αυτή υποστηρίζεται και από το υψηλό ποσοστό πληρότητας των ΜΕΘ, των οποίων οι ανάγκες αναμένεται να συνεχίσουν να αυξάνουν.
Παρά την εφαρμογή οριζόντιων μέτρων ανάσχεσης της πανδημίας που εφαρμόσθηκαν από τα τέλη Οκτωβρίου, η πορεία της τελευταίας διαφοροποιείται από περιοχή σε περιοχή. Οι παραπάνω παρατηρήσεις τείνουν στο συμπέρασμα ότι η διαχείριση του υγειονομικού κινδύνου θα πρέπει να εξεταστεί σε τοπικό επίπεδο. Πλέον προβληματίζουν πέρα από την Αττική, η Αχαΐα, η Εύβοια, η Βοιωτία, η Χαλκιδική, καθώς επίσης η Αρκαδία, η Αργολίδα, η Φθιώτιδα, η Ευρυτανία, η Λάρισα, η Κοζάνη, η Καστοριά, η Καβάλα, η Λέσβος, η Χίος, το Ρέθυμνο, το Ηράκλειο, τα Χανιά και τα Ιωάννινα. Προσοχή πρέπει να δοθεί στην επιδημιολογική παρατήρηση στην Ημαθία, στην Πιερία και στην Πέλλα. Προσοχή χρειάζεται και η Θεσσαλονίκη, της οποία προβληματίζει ιδιαίτερα η πολύ έντονη άνοδος του αριθμού των κρουσμάτων, και εγείρονται ερωτηματικά για την πραγματική διασπορά της νοτιοαφρικανικής μετάλλαξης στην κοινότητα.
Συνολικά, τα τεστ ανίχνευσης θα πρέπει να φτάσουν τουλάχιστον στα 80.000 και να δίνεται έμφαση στοχευμένα στις περιφερειακές ενότητες στις οποίες η δυναμική της διασποράς φαίνεται να είναι ανησυχητική για 1-2 ημέρες ώστε να ανιχνεύονται οι ασυμπτωματικοί και προσυμπτωματικοί φορείς και να σπάει η αλυσίδα μετάδοσης βάζοντάς τους σε καραντίνα.
Λόγω της ανησυχίας που εγείρει η παρουσία στην κοινότητα των μεταλλαγμένων στελέχους του SARS-CoV-2 (κυρίως η βρετανική και η νοτιοαφρικανική μετάλλαξη) και προκειμένου να περιορίσουμε ή τουλάχιστον να καθυστερήσουμε την ευρεία διασπορά τους, προτείνουμε τα ακόλουθα μέτρα πριν συζητηθεί το περαιτέρω άνοιγμα εκπαιδευτικών και οικονομικών δραστηριοτήτων:
– εφαρμογή του ήδη υπάρχοντος νομοθετικού πλαισίου για την τηλεργασία (όσο το δυνατόν περισσότερο, αλλά τουλάχιστον 50%) ή ακόμη και αύξηση του ελάχιστου ορίου τηλεργασίας στο 70% όπου αυτό είναι δυνατόν τόσο από δημόσιους όσο και ιδιωτικούς φορείς – είναι απαραίτητο να υπάρξει άμεσα πολύ μεγαλύτερος έλεγχος της εφαρμογής της σχετικής ΚΥΑ από όλους τους εργοδότες του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα.
– αύξηση του αριθμού των δοκιμών (συμπεριλαμβανομένων τόσο των δοκιμών RT-PCR όσο και των ταχέων δοκιμών που βασίζονται σε αντιγόνα) σε βιομηχανικές και βιοτεχνικές εγκαταστάσεις και γενικά σε χώρους εργασίας με μεγάλη πιθανότητα συγχρωτισμού λόγω της φύσης της παραγωγικής διαδικασίας.
– αύξηση του αριθμού των δοκιμών (συμπεριλαμβανομένων τόσο των δοκιμών RT-PCR όσο και των ταχέων δοκιμών που βασίζονται σε αντιγόνα) σε συνδυασμό με αυξημένη ιχνηλάτηση.
– χρήση συσκευών καθαρισμού αέρα (συσκευές απολύμανσης και φιλτραρίσματος αέρα) σε σχολικές αίθουσες με πάνω από 17 μαθητές, μέσα μαζικής μεταφοράς, εστιατόρια και δημόσιους κλειστούς χώρους. Αυτό θα συντελέσει σε μείωση κατά 20-25% του συνολικού ρυθμού μετάδοσης (καθώς η αερομεταφερόμενη μετάδοση αντιπροσωπεύει το 25-30% του συνόλου).
– αύξηση του αριθμού της γενετικής αλληλούχισης στα δείγματα που λαμβάνονται από τα ιδρύματα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για να μας επιτρέψουν να εκτιμήσουμε την πραγματική εξάπλωση των μεταλλαγμένων στελεχών στην κοινότητα. Το τελευταίο είναι ιδιαίτερα σημαντικό, γιατί τη δεδομένη στιγμή, ο μεγαλύτερος παράγοντας αβεβαιότητας των μοντέλων είναι η διασπορά των μεταλλαγμένων στελεχών στην κοινότητα, δηλαδή το πόσο τοις εκατό (%) των κρουσμάτων που εντοπίζονται καθημερινά είναι φορείς κάποιου μεταλλαγμένου και πιο ταχέως μεταδιδόμενου στελέχους. Το τελευταίο στοιχείο είναι σημαντικό και επηρεάζει καθοριστικά την πρόβλεψη μας για την πορεία της πανδημίας.
– Να γίνει αύξηση του ποσοστού εμβολιασμού στο μέγιστο δυνατό επίπεδο, για να χρησιμοποιηθεί ως ενεργός έλεγχος της δυναμικής της πανδημίας και να δημιουργηθεί τεχνητή ανοσία σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Μετά το τέλος του εμβολιασμού των ευπαθών ομάδων, καλό θα ήταν η προτεραιοποίηση στον εμβολιασμό με βάση επαγγελματικά κριτήρια, δηλαδή επαγγελματιών που λόγω της φύσης της εργασίας τους έρχονται σε μεγαλύτερη επαφή με συμπολίτες.Αν θέλουμε να συνδυάσουμε τη χρηστή διαχείριση του υγειονομικού κινδύνου από την COVID-19 με την εύρυθμη λειτουργία της οικονομίας και της κοινωνίας, είναι κρίσιμο να προετοιμάζουμε κατάλληλα τους χώρους εργασίας, εκπαίδευσης, τα μέσα μαζικής μεταφοράς σε επίπεδα υποδομής ώστε να μπορούν να λειτουργήσουν με αυξημένη ασφάλεια και να μην στηριζόμαστε μόνο στα μέτρα περιορισμού δραστηριοτήτων. Ο περιορισμός δραστηριοτήτων και το lockdown είναι τα τελικά μέτρα που παίρνουμε όταν πρέπει να περιορίσουμε την επέκταση της διασποράς του SARS–CoV-2 δραστικά, δεν μπορεί να είναι τα πρώτα μέτρα που παίρνουμε.