Ξαφνική ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις έπειτα από καιρό προκάλεσε η εξαγγελία της Ελλάδας για δύο θαλάσσια πάρκα σε Αιγαίο και Ιόνιο.
Η Άγκυρα επανέφερε στον διπλωματικό διάλογο το θέμα της αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο, μερικές εβδομάδες πριν την συνάντηση του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στην Άγκυρα.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας υπογράμμισε ότι δεν δεχθεί «de facto» καταστάσεις που μπορεί να δημιουργήσει η χώρα μας «σε γεωγραφικούς σχηματισμούς των οποίων το καθεστώς αμφισβητείται».
«Παρά την πρόσφατη άμβλυνση των σχέσεών μας, φαίνεται ότι η Ελλάδα εκμεταλλεύεται περιβαλλοντικά ζητήματα αυτή τη φορά. Συνιστούμε στην Ελλάδα να μην χρησιμοποιήσει τα προβλήματα του Αιγαίου και ζητήματα που σχετίζονται με το καθεστώς ορισμένων νησιών, νησίδων και βράχων των οποίων η κυριαρχία δεν έχει μεταβιβαστεί στην Ελλάδα με διεθνείς συμφωνίες στο πλαίσιο της δικής της ατζέντας», αναφέρεται στην ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας.
Άμεση ήταν η αντίδραση από το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών που κατηγόρησε την Άγκυρα ότι πολιτικοποιεί ένα αμιγώς περιβαλλοντικό ζήτημα. «Η ελληνική Κυβέρνηση θα συνεχίσει να υποστηρίζει απαρέγκλιτα την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας στο πλαίσιο εξωτερικής πολιτικής αρχών. Με έρεισμα στο διεθνές δίκαιο και, ιδίως, στη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας, της οποίας η Ελλάδα αποτελεί συμβαλλόμενο μέρος. Η πρακτική της συναλλακτικής διπλωματίας και της χρήσης υβριδικών μέσων για γεωπολιτικά οφέλη δεν προσιδιάζουν στην ελληνική εξωτερική πολιτική», τόνισε το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών.
Το μετεκλογικό κλίμα της Τουρκίας επηρεάζει και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις
Η αντίδραση της Άγκυρας έρχεται σε μία περίοδο που στην εσωτερική πολιτική σκηνή της γειτονικής χώρας κυριαρχεί η ήττα του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) στις δημοτικές εκλογές.
Έτσι δεν μπορεί να θεωρηθεί τυχαίο ότι η Τουρκία αντέδρασε λίγες μέρες αφού η τουρκική αξιωματική αντιπολίτευση, που ήταν ο μεγάλος κερδισμένος των δημοτικών εκλογών και διατήρησε την εξουσία στους δήμους της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας, «σήκωσε» το θέμα για τα θαλάσσια πάρκα στο Αιγαίο.
Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) επιτίθεται συχνά στον Ταγίπ Ερντογάν για την πολιτική που ασκεί στα θέματα του Αιγαίου και θεωρεί ότι είναι υποχωρητικός έναντι της Αθήνας.
Το περασμένο Σάββατο ο αντιπρόεδρος του CHP, Γιανκί Μπαγτζίογλου με γραπτή δήλωση του ισχυρίστηκε ότι η Ελλάδα κάνει κινήσεις για έρευνες στο Αιγαίο και προετοιμάζει το έδαφος για διεκδικήσεις κυριαρχίας. «Είναι πολύ πιθανό ορισμένες από τις περιοχές που θα ερευνηθούν να συμπίπτουν με τις περιοχές της τουρκικής θαλάσσιας δικαιοδοσίας μας», ανέφερε ο Γιανκί Μπαγτζίογλου.
Μάλιστα κατηγόρησε την χώρα μας ότι επιδιώκει να πετύχει της φιλοδοξίες της μέσω έργων «φαινομενικά αθώων». «Ανά κάποιες περιόδους, στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής, επεδίωξε να επιτύχει αυτές τις φιλοδοξίες της με έργα που είναι φαινομενικά αθώα, όπως η προστασία του περιβάλλοντος ή η διεξαγωγή επιστημονικών ερευνών», σημείωσε ο αντιπρόεδρος του CHP.
Δεν αποκλείεται, λοιπόν, ο Ταγίπ Ερντογάν μπροστά στην εκλογική ήττα που έχει υποστεί να θέλει να εμφανιστεί πιο σκληρός στα θέματα του Αιγαίου για να μην δώσει άλλους «πόντους» στην αντιπολίτευση.
Το παρασκήνιο της αντίδρασης της Άγκυρας
Ο διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων (IGA) και αναλυτής Διεθνών Θεμάτων του ΑΝΤ1, Κωνσταντίνος Φίλης εξήγησε ότι η έντονη αντίδραση της Άγκυρας δείχνει ότι η Διακήρυξη των Αθηνών και η προσπάθεια επαναπροσέγγισης Ελλάδας και Τουρκίας είναι εύθραυστη.
«(σ.σ. Η Τουρκία) αντέδρασε προφανώς όχι για τους γλάρους του Αιγαίου όσο για το γεγονός ότι δεν έλαβε κάποια ενημέρωση πρωθύστερα από την ελληνική πλευρά. Η Τουρκία θεωρεί ότι στο Αιγαίο πρέπει να υπάρχει μία συνδιαχείριση σε όλα τα επίπεδα. Άρα ενοχλήθηκε από το γεγονός ότι έμαθε από τα μίντια και από τρίτες πηγές τι ακριβώς επρόκειτο να συμβεί», τόνισε ο Κωνσταντίνος Φίλης.
Επιπλέον ανέφερε ότι οι ενέργειες της Ελλάδας είναι εντός του πλαισίου μονομερών δράσεων και θα πρέπει η δημιουργία των θαλάσσιων πάρκων να προχωρήσει κανονικά παρά τις αντιδράσεις της Τουρκίας. «Εννοείται από την στιγμή που μιλάμε για τοποθέτηση ανεμογεννητριών πάνω σε βραχονησίδες αυτό συνιστά κυριαρχία. Δεν είναι καν κυριαρχικό δικαίωμα. Άρα λοιπόν είναι εντός του πλαισίου των μονομερών δράσεων που μπορεί να αναλάβει η χώρα μας. Το αν αυτό θα προχωρήσει μετά την αντίδραση της Τουρκίας για’ μένα είναι το ζητούμενο. Και πρέπει να προχωρήσει», είπε ο Κωνσταντίνος Φίλης.
Και συνέχισε: «Από εκεί και πέρα αυτό αποδεικνύει ότι η Διακήρυξη των Αθηνών, που είναι μία πολιτική δήλωση με ισχυρό συμβολικό χαρακτήρα, είναι αρκετά εύθραυστη. Και αυτή τη στιγμή υπάρχει μία αλληλοκατηγορία σε θεωρητικό επίπεδο ανάμεσα στα δύο μέρη για το ποιος φέρει την ευθύνη ή τέλος πάντων η ερμηνεία που το κάθε μέρος δίνει για να κατηγορήσει το άλλο ότι έχει ξεφύγει από το πνεύμα της Διακήρυξης».
Η Τουρκία θα μείνει στην λεκτική αντιπαράθεση
Ο αναλυτής του ΑΝΤ1 εκτίμησε ότι θα υπάρξει λεκτική αλλά όχι πρακτική ένταση με την Τουρκία, δηλαδή δεν θα δούμε νέες παραβιάσεις στο Αιγαίο που θα δυναμίτιζαν το κλίμα.
«Δεν πιστεύω ότι θα επανέλθουμε στην ένταση επί του πεδίου. Θα έχουμε μία λεκτική ένταση. Βέβαια υπάρχει πάντα το σενάριο να δούμε ακόμα και την ακύρωση -σε μία ακραία εκδοχή- της συνάντησης Ερντογάν – Μητσοτάκη. Δεν πιστεύω, όμως, ότι είμαστε εκεί. Ο Ερντογάν έχει αποφασίσει για τους δικούς του λόγους να κρατήσει τις συνθήκες ύφεσης. Η Τουρκία βέβαια θα αντιδράσει σε διπλωματικό επίπεδο όπως και το έκανε», ανέφερε ο Κωνσταντίνος Φίλης.
Όπως είπε ο υπουργός Άμυνας, Νίκος Δένδιας στη συζήτηση που είχε στο Πλαίσιο του 9ου Οικονομικού Φόρουμ Δελφών συμμερίζεται την άποψη ότι η Τουρκία θα υψώσει τους τόνους μόνο σε λεκτικό επίπεδο.
«Στην συζήτηση που είχαμε προ ολίγου με τον υπουργό Άμυνα, Νίκο Δένδια συμμερίζεται αυτή την άποψη. Ότι δηλαδή η Τουρκία θα διατηρήσει μία ένταση σε θεωρητικό επίπεδο αλλά δεν θα περάσει επί του πρακτέου είτε αυτό σημαίνει, ας πούμε, παραβιάσεις του εναερίου χώρου μας, οι οποίες έχουν διακοπεί εδώ και περίπου ένα χρόνο είτε αυτό σημαίνει ανάληψη κάποιων άλλων δράσεων που μπορεί να επαναφέρουν για τα καλά την ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις», τόνισε ο Κωνσταντίνος Φίλης.
Από την πλευρά του ο Νίκος Δένδιας διεμήνυσε ότι «δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να αποστρατικοποιήσουμε τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου». Σχολίασε την ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, λέγοντας δείχνει «μια αυξανόμενη ατζέντα τουρκικών διεκδικήσεων και αιτιάσεων».
«Η Ελλάδα πρέπει να αντιδρά σε κάθε τουρκική θέση που παραβαίνει το Διεθνές Δίκαιο», ανέφερε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας.
