Είναι γεγονός ότι η Ελλάδα έχει μπει στην τροχιά απόκτησης των F-35 στον στόλο της. Κατά πόσο, όμως, είναι πιθανό η Τουρκία να πάρει F-16 Viper και κιτ αναβάθμισης;
Του Χρήστου Μαζανίτη
Με το θέμα των F-35 στην Ελλάδα έχουμε ασχοληθεί εκτενώς στο enikos.gr, ενώ στον υπογράφοντα είχε παραχωρήσει για τη Realnews αποκλειστική συνέντευξη ο Jonathan Hoyle, Αντιπρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος Ευρώπης της Lockheed Martin -κατασκευάστριας εταιρείας των F-35.
Με αφορμή το θέμα που έχει ανακύψει από την εισήγηση του Προέδρου Μπάιντεν προς την Γερουσία για την έγκριση πώλησης F-35 στην Ελλάδα και F-16 Viper στην Τουρκία, έχει μεγάλο ενδιαφέρον να δούμε ποιος θα είναι ο οδικός χάρτης για την απόκτηση των F-35 από την Ελλάδα.
«Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι οι διαπραγματεύσεις για την συμφωνία απόκτησης των F-35 είναι μεταξύ κυβερνήσεων Ελλάδας και ΗΠΑ» μας είπε μεταξύ άλλων, επισημαίνοντας ότι μόλις η αμερικανική κυβέρνηση ανάψει το «πράσινο φως» τότε θα ξεκινήσουν να κατασκευάζουν μαχητικά για λογαριασμό της Ελλάδας.
Ο αντιπρόεδρος της LM εξηγεί στην “R” ότι αμέσως μετά «υπάρχουν πολλά που πρέπει να γίνουν πέρα από την κατασκευή του αεροσκάφους, μέχρι αυτό να παραδοθεί στην Ελλάδα». Αυτό περιλαμβάνει την εκπαίδευση των πιλότων, που θα γίνει στις ΗΠΑ, ταυτόχρονα με την κατασκευή εγκαταστάσεων στην αεροπορική βάση που θα υποδεχθεί τον νέο τύπο αεροσκαφών. «Το ίδιο θα πρέπει να γίνει και με τους τεχνικούς υποστήριξης του αεροσκάφους» προσθέτει.
Τον ρωτάμε για την δυνατότητα εμπλοκής της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας στην παραγωγή του F-35. «Υπάρχουν δύο μέρη στην απάντησή μου. Το πρώτο είναι ότι είμαστε υποχρεωμένοι να συνεργαστούμε με την ελληνική βιομηχανία για την εν συνεχεία υποστήριξη των αεροσκαφών, δεδομένου ότι αυτά τα μαχητικά θα είναι εν υπηρεσία για τα επόμενα 40 χρόνια. Η συμμετοχή της Ελλάδας στο ευρύτερο πρόγραμμα κατασκευής αποτελεί βεβαίως μία ευκαιρία. Υπάρχουν 7.000 προμηθευτές επί της κατασκευής. Είναι ένα μεγάλο και πολύπλοκο πρόγραμμα. Οπότε αντιλαμβάνεστε ότι υπάρχει περιθώριο για περισσότερες (συνεργασίες). Βρισκόμαστε συνεχώς στην αναζήτηση νέων προμηθευτών στο πλαίσιο του ανταγωνισμού με στόχο την μείωση του κόστους παραγωγής του αεροσκάφους, το οποίο ανέρχεται περίπου στα 80 εκατ. δολ. η μονάδα. Οπότε εταιρείες που προσφέρουν καινοτομία και φθηνότερες λύσεις, επ’ ωφελεία όλων των πελατών, είναι καλοδεχούμενες. Δεν είναι ένα καθαρά αμερικανικό πρόγραμμα» μας λέει.
Η πραγματικότητα είναι ότι το 25% του μαχητικού παράγεται στην Ευρώπη. «Οπότε πάντα ψάχνουμε την καλύτερη λύση ώστε το πρόγραμμα να είναι όσο το δυνατόν πιο προσιτό για όσους συμμετέχουν στο πρόγραμμα» προσθέτει, ανοίγοντας επί της ουσίας διάπλατα το παράθυρο ευκαιρίας που παρουσιάζεται για την χώρα μας.
Ταυτόχρονα τους απασχολεί και το κόστος χρήσης του μαχητικού, κάτι για το οποίο βλέπουν την ελληνική αμυντική βιομηχανία επίσης ως εν δυνάμει συμμετέχον. «Το μήνυμά μου είναι ότι υπάρχουν αναζητήσεις για δεύτερες και τρίτες πηγές εφοδιασμού και βέβαια της υποστήριξης του προγράμματος».
Το μεγάλο ερώτημα είναι πότε θα προσγειωθεί το πρώτο F-35 στην Ελλάδα. «Από την υπογραφή της LOA θα χρειαστούν περίπου 3-4 χρόνια ως την παράδοση του πρώτου μαχητικού» λέει ο Jonathan Hoyle, κάτι το οποίο υπό προϋποθέσεις σημαίνει ότι μπορεί το 2026 τα πρώτα F-35 να βρίσκονται στην Ελλάδα «με την επισήμανση ότι θα έχουν υλοποιηθεί όλες οι απαραίτητες πτυχές του προγράμματος».
Σχετικά με την αεροπορική βάση που θα υποδεχθεί τελικά τα μαχητική της 5ης γενιάς, μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει άμεση εμπλοκή της εταιρείας, υπό την έννοια της επιθεώρησης ώστε να αποτυπωθούν τα κοστολόγια, οι απαραίτητες εργασίες και βέβαια τα χρονοδιαγράμματα. Ωστόσο, συγκλίνουσες πληροφορίες από διαφορετικές πηγές ενημέρωσης της “R” δείχνουν την 117 Πτέρυγα Μάχης, στην Ανδραβίδα ως την επικρατέστερη.
Αναπόφευκτα η ερώτηση για την επιτάχυνση του προγράμματος με την «συνταγή Rafale» και την παραλαβή κάποιων μεταχειρισμένων δεν θα μπορούσε να απουσιάζει. «Προς το παρόν δεν βλέπω κάποιον από όσους έχουν προμηθευτεί τζετ ακόμη και συμμετέχοντες στο πρόγραμμα να είναι διατεθέσιμοι. Όλοι κατασκευάζουν μαχητικά» λέει.
Η LM παραδίδει περίπου 150 μαχητικά τον χρόνο, το οποίο συνεπάγεται την παραγωγή ενός νέους αεροπλάνου κάθε 2 με 3 ημέρες, με όλο και περισσότερες χώρες να μπαίνουν στο «κλαμπ της 5ης γενιάς», όπως η Φινλανδία, η Δανία, η Γερμανία κι όπως όλα δείχνουν και η Τσεχία.
Ακόμη και η περίπτωση των 5 τουρκικών F-35, που είναι μεταχειρισμένα και δεν παραδόθηκαν «είναι θέμα της αμερικανικής κυβέρνησης» μας επισημαίνει, με τις πληροφορίες της “R” να αναφέρουν ότι ήδη έχουν βαφτεί κι ενταχθεί στο δυναμικό της USAF.
Οι ισορροπίες
Μέχρι το 2020, οπότε και τέθηκαν σε πλήρη εφαρμογή οι κυρώσεις βάσει του νόμου CAATSA, η Τουρκία έτρεχε με ρυθμούς F-35. Τα δελτία ειδήσεων της γείτονος είχαν αρχίσει να πλημμυρίζουν εικόνες με τους Τούρκους πιλότους να εκπαιδεύονται στα μαχητικά 5ης γενιάς, που έφεραν τα διακριτικά της ημισέληνου.
Συνολικά 5 F-35 είχαν ετοιμαστεί για την Τουρκία, η οποία ήταν από την έναρξη του προγράμματος ως συμμετέχουσα χώρα. Κι εκεί που έδειχνε ότι θα έπαιρνε τα F-35 και θα έφερνε τα πάνω – κάτω στο Αιγαίο, ξαφνικά με την προμήθεια των S-400 ήρθε ένα αναπάντεχο δώρο για την Ελλάδα. Η πλήρης εκδίωξή της από το πρόγραμμα.
Μαζί με την απώλεια της επένδυσής της 1,4 δισ. δολαρίων, η Άγκυρα έχασε επίσης 9 δισ. δολάρια σε πιθανή οικονομική δραστηριότητα που θα προέκυπτε από τη μακροπρόθεσμη εμπλοκή της χώρας στο πρόγραμμα F-35.
Παράλληλα, η Ελλάδα είχε ξεκινήσει να τρέχει δυναμικά το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού του στόλου των F-16 σε Viper. Ήδη έχει παραλάβει 6 και το πρόγραμμα τρέχει. Το 2027 που θα ολοκληρωθεί το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των 83 αεροσκαφών F-16 της Πολεμικής Αεροπορίας σε Viper εκτιμάται ότι θα έχει ολοκληρωθεί και η αναβάθμιση των 38 F-16 Block 50 σε 52+adv. και πιθανόν να έχει προκύψει και κάποια μικρής έκτασης αναβάθμιση των 32 block 30.
Ταυτόχρονα, έρχονται με ταχύτατους ρυθμούς τα Rafale μαζί με τους πυραύλους Meteor, που έχουν αλλάξει άρδην τις ισορροπίες στο Αιγαίο.
Από την άλλη η Τουρκία… ψάχνεται με τις διαθεσιμότητες των μαχητικών της. Όπως έχουμε γράψει πολλάκις στο enikos.gr, οι αεροπόροι της Πολεμικής Αεροπορίας έχουν καταγράψει κατά την διάρκεια αερομαχιών τα ίδια τουρκικά μαχητικά να βρίσκονται στον αέρα (σ.σ. αυτό προκύπτει από τους σειριακούς αριθμούς στο ουραίο).
Τα φαινόμενα έλλειψης ανταλλακτικών, κανιβαλισμού των μαχητικών αλλά και ελλιπούς υποστήριξης είναι πλέον εμφανή με τις αναφορές να κάνουν λόγο για τουλάχιστον 40% του στόλου καθηλωμένο στα υπόστεγα.
Θα πάρει η Τουρκία F-16;
Για πολλούς, αυτή είναι η ερώτηση του ενός εκατομμυρίου. Για άλλους, ωστόσο, η απάντηση είναι ξεκάθαρη: «ΟΧΙ».
To enikos.gr επικοινώνησε με αρκετούς ανθρώπους στην αντίπερα όχθη του ατλαντικού, που είναι γνώστες του ζητήματος κι έχουν παρασκηνιακά ενεργήσει ασκώντας πιέσεις για την μη παραχώρηση νέων μαχητικών στην Τουρκία.
Πρωτοστάτης, εκτός Γερουσίας που ο Μπομπ Μενέντεζ, ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών υποθέσεων της Αμερικανικής Γερουσίας έχει ορθώσει ανάστημα, είναι ο Έντι Ζεμενίδης, με την πρωτοβουλία No Jets For Turkey. Μία πρωτοβουλία που προκαλεί διπλό εκνευρισμό στον Ερντογάν. Το ένα διότι έχει συμμάχους ανθρώπους – κλειδιά που εμποδίζουν την πραγματοποίηση των ονείρων του και το δεύτερο διότι η πρωτοβουλία χρησιμοποιεί τον όρο Turkey, που σημαίνει και γαλοπούλα κι ήταν ένας από τους λόγους που ο Ερντογάν άλλαξε την διεθνή ονομασία της χώρας του σε… Turkiye.
Πρόσφατα γράψαμε στο enikos.gr ότι το κλίμα στην Αμερική είναι βαρύ και βαραίνει ολοένα και περισσότερο σε βάρος της Τουρκίας. Με αφορμή την επικείμενη επίσκεψη του υπουργού εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην Ουάσιγκτον και τη συνάντηση με τον Αμερικανό ομόλογό του, Άντονι Μπλίνκεν, το αμερικανικό site γεωπολιτικών αναλύσεων Natiotal Interest φιλοξενεί άρθρο με τίτλο: «Αρκετά! Τι πρέπει να πει ο Μπλίνκεν στον Τσαβούσογλου».
Το άρθρο υπογράφει ο Sinan Siddi, συνεργάτης του Ιδρύματος για την Άμυνα των Δημοκρατιών (FDD), όπου συνεισφέρει στο Πρόγραμμα του FDD για την Τουρκία και στο Κέντρο Στρατιωτικής και Πολιτικής Ισχύος (CMPP), και Αναπληρωτής Καθηγητής Σπουδών Ασφάλειας στο Command and Staff College-Marine Corps University και στο School of Foreign Service του Πανεπιστημίου Georgetown.
«Κατά την επίσκεψή του, ο Μπλίνκεν θα πρέπει να είναι πολύ ειλικρινής με τον υπουργό Τσαβούσογλου» αναφέρει ο αρθρογράφος, επισημαίνοντας: «Εάν η Ουάσιγκτον πρόκειται να ακούσει τις απαιτήσεις της Τουρκίας, εναπόκειται στην Άγκυρα να ενεργήσει μια για πάντα σαν σύμμαχος. Αυτό σημαίνει άνευ όρων τουρκικές διαβεβαιώσεις ότι δεν θα συμβεί εισβολή στη Συρία. Σημαίνει ότι η Τουρκία σταματά να ασχολείται με την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ. Σημαίνει ότι ο Ερντογάν χαρακτηρίζει τη Χαμάς ως τρομοκρατική οντότητα και διώχνει τα μέλη της από την Τουρκία. Σημαίνει ότι η Άγκυρα πρέπει να παράσχει εγγυήσεις ότι θα διεξαχθούν ελεύθερες και δίκαιες προεδρικές εκλογές, με υποψήφιους της αντιπολίτευσης όπως ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου να επιτρέπεται να είναι ανεμπόδιστοι (σε αντίθεση με τη φυλάκιση). Σημαίνει ότι η Τουρκία λαμβάνει ενεργά μέτρα για να επιβεβαιώσει εκ νέου το κράτος δικαίου και την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης της χώρας απελευθερώνοντας πολιτικούς κρατούμενους όπως ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ο Οσμάν Καβάλα και πολιτικοί όμηροι, όπως ο Μετίν Τοπούζ. Τέλος, απαιτεί από την Άγκυρα να αποδείξει απερίφραστα ότι είναι σύμμαχος του ΝΑΤΟ, εκποιώντας τον εαυτό της από το παράνομα ρωσικό σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας S-400 και εφαρμόζοντας περαιτέρω κυρώσεις κατά της Μόσχας, σε συμφωνία με τους δυτικούς εταίρους της».
Και το άρθρο καταλήγει: «Μόλις τον περασμένο μήνα, το υπουργείο Οικονομικών των Ηνωμένων Πολιτειών επέβαλε κυρώσεις στον Sitki Ayan, στενό έμπιστο του Ερντογάν για «πώληση πετρελαίου αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων» στην Κίνα και τη Ρωσία, τα έσοδα από τα οποία προσδιορίστηκε ότι είχαν γεμίσει τα ταμεία των Ιρανική Ισλαμική Επανάσταση των Φρουρών-Δύναμη Qods, καθώς και ένας Ιρανός πληρεξούσιος, η Χεζμπολάχ. Αυτό μας λέει ότι οι αρχές των ΗΠΑ γνωρίζουν τι είναι ικανή και πρόθυμη να κάνει η Άγκυρα προκειμένου να παραβιάσει το αμερικανικό και το διεθνές δίκαιο. Η συνάντηση των αρχηγών εξωτερικής πολιτικής είναι μια ευκαιρία για τις Ηνωμένες Πολιτείες να πουν στην Τουρκία ότι φτάνει».
Εάν, λοιπόν, οι ΗΠΑ εγκρίνουν την πώληση F-16 στην Τουρκία, αυτόματα θα σημαίνει ότι δίνουν την έγκρισή τους για όλα τα παραπάνω, που θα έχουν στην ουσία περάσει με τιμωρίες – χάδι, κι επιπλέον θα έχουν βάλει την υπογραφή τους σε επιπλέον 2 πράγματα. Στη συνέχιση των υπερπτήσεων στα ελληνικά νησιά του Αιγαίου και των παραβιάσεων του Εθνικού Εναέριου Χώρου αλλά και την συνέχιση της επιθετικής πολιτικής της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Κι αυτό είναι κάτι που δεν εγκρίνεται διακομματικά από την αμερικανική Γερουσία.
