Η απειλή βέτο από την Αθήνα παγώνει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Αλβανίας με την Ε.Ε. Το παρασκήνιο της Συνόδου Κορυφής και οι αντιδράσεις από Γερμανία, Ιταλία και Ισπανία.
Των Π. ΓΑΛΙΑΤΣΑΤΟΥ, ΕΥ. ΑΡΕΤΑΙΟΥ – ΠΗΓΗ: Realnews
Η απειλή της Αθήνας για βέτο στην ενταξιακή διαδικασία της Αλβανίας, αν δεν υπάρξει πρόοδος στην υπόθεση Μπελέρη, λειτουργεί ήδη ανασταλτικά στην ενταξιακή προοπτική της γειτονικής χώρας. Στα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής, που ολοκληρώθηκε την Παρασκευή στις Βρυξέλλες, δεν υπήρχε αναφορά στην Αλβανία. Και, παρά την αισιοδοξία που εξέφρασε η Κομισιόν στην τελευταία έκθεση προόδου της γειτονικής χώρας για σύντομη έναρξη των διαπραγματεύσεων γύρω από την πρώτη ενότητα (cluster) των κεφαλαίων, που αφορά τα βασικά, δηλαδή, μεταξύ άλλων, το κράτος δικαίου, τα θεμελιώδη δικαιώματα, τη λειτουργία της Δικαιοσύνης και τη διαφάνεια, ημερομηνία για να ξεκινήσει αυτή η διαπραγμάτευση δεν έχει οριστεί.
Το τοπίο παραμένει θολό και μετά την επιστολή που έστειλε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στα Τίρανα, με την οποία καλεί τη γειτονική χώρα σε έναρξη των διαπραγματεύσεων επί της πρώτης ενότητας των ενταξιακών κεφαλαίων. Όπως είναι γνωστό, η Αθήνα μπλόκαρε για μερικές ημέρες αυτήν την επιστολή για να στείλει ένα μήνυμα στα Τίρανα και, όταν συναίνεσε στην αποστολή της, έβαλε έναν αστερίσκο. Σε γραπτή δήλωση που συνοδεύει την επιστολή αναφέρει ότι το ζήτημα της ορκωμοσίας του εκλεγμένου δημάρχου Χειμάρρας αποτελεί προϋπόθεση για το μέλλον της ενταξιακής πορείας της Αλβανίας και ότι αυτή συνδέεται με τη στάση που θα επιδείξουν τα Τίρανα στην υπόθεση Μπελέρη. Στην ουσία, χωρίς να το δηλώσει ρητά, η Αθήνα απείλησε με βέτο σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας, αν τα Τίρανα δεν διορθώσουν την αδιάλλακτη στάση τους.
Η διαδικασία προβλέπει ότι τα Τίρανα θα παρουσιάσουν στην Ε.Ε. τη διαπραγματευτική τους θέση για την πρώτη ενότητα και ότι θα ξεκινήσει η δεύτερη διακυβερνητική, που θα αποτελέσει το πλαίσιο για την έναρξη των διαπραγματεύσεων. Ο αρμόδιος για τη διεύρυνση επίτροπος Ολιβιέ Βαρχέλι, μάλιστα, που είδε τον Εντι Ράμα στο περιθώριο της Συνόδου Ε.Ε. – δυτικών Βαλκανίων στις Βρυξέλλες, είπε ότι οι διαπραγματεύσεις θα μπορούσαν να ξεκινήσουν άμεσα. Την ίδια ελπίδα εξέφρασε και η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Τίποτε από αυτά, ωστόσο, δεν συμβαίνει. Η διαδικασία για το άνοιγμα των κεφαλαίων δεν έχει ανοίξει και κανείς στις Βρυξέλλες δεν γνωρίζει αν και πότε θα συμβεί αυτό. Η κατάσταση καταγράφεται με ανησυχία από τα αλβανικά μέσα ενημέρωσης. Η αγγλόφωνη «Albanian Daily News» σημείωσε ότι η Κομισιόν δεν έχει ορίσει καμία ημερομηνία για το άνοιγμα των διαπραγματευτικών κεφαλαίων, κάτι που αποδίδεται στην ελληνική παρέμβαση για την υπόθεση Μπελέρη. Η αλβανική εφημερίδα «Dita» απέδωσε σε ελληνική μεθόδευση το ότι η Αλβανία δεν αναφέρεται ως υποψήφια προς ένταξη χώρα στο κεφάλαιο της διεύρυνσης στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και επι σημαίνει πως η εξέλιξη αυτή είναι πιθανόν να σχετίζεται με την υπόθεση Μπελέρη και ειδικά με την απόρριψη του αιτήματός του τη Δευτέρα από το Ειδικό Δικαστήριο των Τιράνων για περιορισμένη άδεια, ώστε να ορκιστεί δήμαρχος Χειμάρρας. Τα αντιπολιτευόμενα ΜΜΕ στην Αλβανία αποδίδουν την ευθύνη για το γεγονός ότι δεν υπάρχει ημερομηνία για το άνοιγμα των κεφαλαίων στη στάση της αλβανικής κυβέρνησης όσον αφορά την υπόθεση Μπελέρη και καταλογίζουν την ευθύνη στον Ράμα.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης φρόντισε να ξεκαθαρίσει τη στάση της Αθήνας στη Σύνοδο Ε.Ε. – δυτικών Βαλκανίων που προηγήθηκε της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες. Στην παρέμβασή του επανέλαβε την πάγια θέση της Ελλάδας ότι το θέμα ανάληψης καθηκόντων από τον Φρέντι Μπελέρη και το δικαίωμά του σε μια δίκαιη δίκη δεν αποτελούν διμερές ζήτημα Ελλάδας Αλβανίας, αλλά θέμα σεβασμού του κράτους δικαίου, που αποτελεί την κορωνίδα της ενταξιακής διαδικασίας, και, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, εξέφρασε για ακόμα μία φορά την ειλικρινή διάθεση της Ελλάδας να επιλυθεί αυτό το ζήτημα, υπογραμμίζοντας ότι η χώρα μας υπήρξε και παραμένει από τους πρωτεργάτες της ενταξιακής προοπτικής των δυτικών Βαλκανίων. Στο περιθώριο της Συνόδου, ο πρωθυπουργός είχε μια σύντομη συζήτηση με τον Ράμα, σε ψυχρό κλίμα, όπως έλεγαν διπλωματικές πηγές. Ο Αλβανός πρωθυπουργός, ο οποίος έχει τη στήριξη της Γερμανίας και της Ισπανίας (και την ανοχή της Ιταλίας, λόγω και της τελευταίας συμφωνίας των δύο χωρών για την παράνομη μετανάστευση), επέμεινε στη θέση του, χαρακτηρίζοντας το θέμα διμερές. «Η διαφορά μας με την Ελλάδα έχω υπογραμμίσει πως είναι ένα θέμα μεταξύ μας, που πρέπει να αντιμετωπίσουμε μεταξύ μας και δεν βλέπουμε να σχετίζεται με τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων», είπε σε συνέντευξη Τύπου.
Αίσθηση προκάλεσε στην Αθήνα, πάντως, η απροκάλυπτη παρέμβαση του Γερμανού καγκελάριου Όλαφ Σολτς στο θέμα υπέρ της υποψηφιότητας Αλβανίας, την οποία μάλιστα συνέδεσε και με το ζήτημα που «σπρώχνει» η Γερμανία για την κατάργηση του δικαιώματος αρνησικυρίας, ώστε οι αποφάσεις να λαμβάνονται με ειδική πλειοψηφία. Ο Σολτς ζήτησε να προχωρήσει η ενταξιακή πορεία της γειτονικής χώρας ακόμα και με τη διαδικασία της ειδικής πλειοψηφίας, ενώ μίλησε και για τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις που έχει ήδη υλοποιήσει η γειτονική χώρα, αποφεύγοντας την οποιαδήποτε αναφορά στην υπόθεση Μπελέρη. «Είναι καιρός να δούμε όλοι τη μεγάλη εικόνα – και αυτό ισχύει τόσο για τις υποψήφιες χώρες όσο και για τα κράτη-μέλη της Ε.Ε.», είπε χαρακτηριστικά και τάχθηκε υπέρ της επιτάχυνσης των ενταξιακών διαδικασιών και της λήψης αποφάσεων με ειδική πλειοψηφία, ακόμη και στο πλαίσιο της ενταξιακής διαδικασίας. Η παρέμβαση Σολτς αποκάλυψε με σαφήνεια τις τριβές που υπάρχουν για το θέμα αυτό ανάμεσα στην Αθήνα και το Βερολίνο και δεν έμεινε αναπάντητη. ««Ο σεβασμός στους κανόνες του κράτους δικαίου δεν παρακάμπτεται. Το ζήτημα του Φρ. Μπελέρη δεν είναι διμερές ζήτημα. Είναι ζήτημα κράτους δικαίου. Ετσι το αντιμετωπίζουμε και έτσι θα συνεχίζουμε να το αντιμετωπίζουμε», δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης.
«Πράσινο φως» για την ένταξη της Ουκρανίας, απόντος του Όρμπαν
Ο Ούγγρος πρωθυπουργός δεν έκανε πίσω στο θέμα της επιπλέον οικονομικής βοήθειας της Ε.Ε. προς το Κίεβο, ύψους 50 δισ. ευρώ
Με μια «ιστορική» συμφωνία για την ένταξη της Ουκρανίας στην Ε.Ε. ολοκληρώθηκε η Σύνοδος Κορυφής στις Βρυξέλλες, στην οποία πάντως διαπιστώθηκε για μία ακόμα φορά η αδυναμία να βρεθεί κοινός τόπος για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ). Διπλωματικές πηγές επισημαίνουν πως οι ηγέτες έκαναν αναμφισβήτητα ένα βήμα μπροστά σε ό, τι αφορά τον ευρύτερο γεωπολιτικό ρόλο της Ένωσης. Ωστόσο, το ευρύτερο θέμα της ομοφωνίας και της διαδικασίας λήψης αποφάσεων επισκίασε τη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών, καθώς ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπαν, που χρησιμοποίησε συστηματικά εδώ και μήνες την απειλή του βέτο, την έκανε εν μέρει και πράξη.
Το ζήτημα της ομοφωνίας έχει αναχθεί σε μια από τις προτεραιότητες ορισμένων χωρών-μελών της Ε.Ε., κυρίως της Γερμανίας, ενώ τόσο η Κομισιόν όσο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχουν γνωμοδοτήσει θετικά υπέρ της κατάργησής της και της αντικατάστασής της από μια ειδική πλειοψηφία.
Μιλώντας μετά το τέλος της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ήταν σαφής, σημειώνοντας ότι εξακολουθεί να ισχύει η ομοφωνία και προσθέτοντας ότι «δεν βλέπω αλλαγή του τρόπου λήψης αποφάσεων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο».
Για το «πράσινο φως» της έναρξης των διαπραγματεύσεων με την Ουκρανία, η απόφαση που ελήφθη το βράδυ της περασμένης Πέμπτης ήταν μάλλον «ιδιόρρυθμη», όπως είπαν Ευρωπαίοι διπλωμάτες, καθώς ο Β. Ορμπαν δεν ήταν στην αίθουσα της Συνόδου όταν οι υπόλοιποι 26 ηγέτες αποφάσισαν για την Ουκρανία.
Σύμφωνα με πηγές στις Βρυξέλλες, ο Γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς παρότρυνε τον Ούγγρο πρωθυπουργό να φύγει για λίγο από την αίθουσα, προφανώς σε συνεννόηση μαζί του, και έτσι υπήρξε μια «τεχνητή» ομοφωνία.
Ωστόσο, ο Όρμπαν δεν έκανε πίσω στο θέμα της επιπλέον οικονομικής βοήθειας της Ε.Ε. προς το Κίεβο, ύψους 50 δισ. ευρώ, και έτσι δεν κατέστη δυνατό να βρεθεί λύση για το κρίσιμο αυτό ζήτημα.
Το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο της Ε.Ε. αναμένεται πλέον να συζητηθεί σε έκτακτη Σύνοδο Κορυφής τον ερχόμενο Ιανουάριο, με τις Βρυξέλλες να ελπίζουν ότι οι διαφορές στους κόλπους των χωρών-μελών θα έχουν λυθεί.
Η Σύνοδος της περασμένης εβδομάδας, παρότι χαρακτηρίστηκε «ιστορική» από τους Ευρωπαίους ηγέτες, που είδαν με μεγάλη ανακούφιση να κάμπτονται, έστω και τεχνικά, οι αντιρρήσεις του Όρμπαν, αφήνει μια «πικρή γεύση».
Και αυτό διότι, σύμφωνα με βετεράνους παρατηρητές του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι, η στρατηγική του Όρμπαν έφερε την Ε.Ε. σε δύσκολη θέση, αλλά και διότι η στάση του στους κόλπους της Ενωσης ουσιαστικά έχει γίνει εκβιαστική, έστω και αν αυτή τη φορά έκανε εν μέρει πίσω – πλήττοντας έτσι την εικόνα της Ε.Ε., αλλά και δίνοντας «πυρομαχικά» στους υπέρμαχους της κατάργησης της ομοφωνίας.
Ευρωπαίοι ηγέτες και ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης στις Βρυξέλλες πανηγύριζαν για τη «φούσκα» Όρμπαν, αλλά, όπως έγραψαν την Παρασκευή οι «Financial Times», «η Ε.Ε. απέτυχε να συμφωνήσει σε ένα κρίσιμο πακέτο οικονομικής βοήθειας, ύψους 50 δισ. ευρώ, προς την Ουκρανία, αφού ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπαν άσκησε βέτο, θέτοντας εν αμφιβόλω τη συνεχιζόμενη υποστήριξη της Ευρώπης προς το Κίεβο».
Η μέθοδος Όρμπαν δεν είναι καθόλου απίθανο να επαναληφθεί ενόψει της έκτακτης Συνόδου Κορυφής του Ιανουαρίου, καθώς ο Ούγγρος πρωθυπουργός συνδέει τη στάση του με την πλήρη αποδέσμευση ευρωπαϊκών κονδυλίων προς την Ουγγαρία, τα οποία έχουν «παγώσει» λόγω προβλημάτων όσον αφορά το κράτος δικαίου.
Αναμφισβήτητα, πάντως, η απόφαση για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ουκρανία αποτελεί σταθμό για την Ένωση, η οποία προχωρά σε μια προοπτική εντυπωσιακής διεύρυνσης, τόσο οικονομικά όσο και γεωγραφικά και πολιτικά. Οι ηγέτες αποφάσισαν επίσης να δώσουν το «πράσινο φως» για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων και με τη Μολδαβία, αλλά και το καθεστώς υποψήφιας χώρας στη Γεωργία, αλλάζοντας έτσι την προοπτική συσχετισμών δυνάμεων ανάμεσα στην Ε.Ε. και τη Ρωσία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη γεωπολιτική ισχύ της Ένωσης.
Πάντως, η προοπτική της διεύρυνσης ενισχύει τις χώρες-μέλη που ζητούν την άρση της ομοφωνίας, με το βασικό επιχείρημα ότι, σε μια τόσο διευρυμένη Ε.Ε., η ομοφωνία θα είναι ισχυρή τροχοπέδη για τη λήψη σημαντικών και γρήγορων αποφάσεων. Το επιχείρημα αυτό ήδη χρησιμοποιείται και απειλεί να προκαλέσει μεγάλες τριβές και εντάσεις στους κόλπους της Ένωσης, όταν και εφόσον ξεκινήσει η συζήτηση για το θέμα αυτό σε επίπεδο ηγετών. Η Κομισιόν και οι υπέρμαχοι της άρσης της ομοφωνίας θα ήθελαν οι συζητήσεις αυτές να γίνουν κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 2024, ώστε να εφαρμοστεί το νέο σύστημα μετά τις ευρωεκλογές του Ιουνίου 2024, κάτι που φαίνεται μάλλον δύσκολο.
Διαβάστε εδώ κι εδώ το δημοσίευμα της Realnews
