Οι σταθμοί του Αλέξη Τσίπρα μετά την παρουσίαση του βιβλίου «Ιθάκη» και τα επόμενα βήματα έως την ίδρυση του νέου πολιτικού φορέα.
Του ΓΙΑΝΝΗ ΤΣΑΚΙΡΗ – ΠΗΓΗ: Realnews
Το βράδυ της Τετάρτης, το «Παλλάς» στο κέντρο της Αθήνας πλημμύρισε από κόσμο. Οχι για κάποιο θεατρικό έργο, αλλά για την παρουσίαση του βιβλίου «Ιθάκη» του Αλέξη Τσίπρα. Ηταν το πολιτικό restart που επιχειρεί ο ίδιος, η δεύτερη πράξη (μετά την παραίτησή του από το βουλευτικό αξίωμα) ενός εγχειρήματος με φόντο την ίδρυση νέου κόμματος και στόχο την ευρύτερη ανασυγκρότηση του προοδευτικού χώρου.
Στην ομιλία του, ο πρώην πρωθυπουργός φρόντισε να στείλει μήνυμα αλλαγής. Οχι παλαιά ελίτ, όχι γραφειοκρατίες, όχι κομματικές μηχανές, όχι τεχνητές συγκολλήσεις. Αυτό που χρειάζεται, όπως είπε, είναι συλλογικό όραμα, νέες δομές, αυτο-οργάνωση, συμμετοχή από τα κάτω, «να ξαναβρούμε τις ιδέες που εμπνέουν, όχι προνόμια και αξιώματα».
Με άλλα λόγια, η «Ιθάκη» δεν είναι απλώς βιβλίο, είναι ιδρυτικό έγγραφο και το «Παλλάς» έγινε η αφετηρία ενός νέου πολιτικού σχεδίου. Στην πραγματικότητα, θέτει τις βάσεις για έναν νέο πολιτικό φορέα – ένα εγχείρημα που μοιάζει ήδη έτοιμο, απλώς δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί.
Ομως η εικόνα δεν ήταν μονοδιάστατη. Γιατί, λίγο πριν ανάψουν τα φώτα, αρκετοί παλαιοί συνεργάτες του Τσίπρα, στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και της Νέας Αριστεράς, δεν οδηγήθηκαν στα μπροστινά καθίσματα. Βρέθηκαν οργανωμένα στον εξώστη όχι μόνο εκτός «πρώτης γραμμής», αλλά εκτός κάδρου. Ανάμεσά τους ο Σωκράτης Φάμελλος, ο Αλέξης Χαρίτσης και περίπου 30 βουλευτές της προηγούμενης κοινοβουλευτικής περιόδου.
Απόφαση
«Δεν είναι τυχαίο», έλεγαν στελέχη που παρακολουθούσαν από κοντά τη σκηνή. Και πραγματικά δεν ήταν. Ηταν η μετάφραση μιας πολιτικής απόφασης: η νέα προσπάθεια δεν θα στηριχτεί στα πρόσωπα της προηγούμενης δεκαετίας. Η επιλογή των καθισμάτων εμπεριείχε μήνυμα. «Η πρώτη σειρά είναι για το μέλλον», σχολίασε χαρακτηριστικά συνεργάτης του Αλ. Τσίπρα. Και μπορεί να το είπε χαμηλόφωνα, αλλά ακούστηκε παντού.
Η εικόνα έγινε σύμβολο. Οχι απλώς απουσία, αλλά αποστασιοποίηση, ένα ξεκαθάρισμα. «Ρεζερβέ α’ θέση για κανέναν», σχολίασε ο Αλ. Τσίπρας, με σαφή υπονοούμενα. Ηταν η μεταφορά της πολιτικής απόφασης: δεν είναι κόμμα που θα ξαναφτιάξει τα παλαιά πρόσωπα, αλλά μια νέα οντότητα, με άλλα πρόσωπα, νέες δομές.
Ο πρώην πρωθυπουργός έστειλε μηνύματα για «νέους σχηματισμούς», για «συλλογικότητα» και «όραμα». Αλλά στην πραγματικότητα έφτιαχνε το πλαίσιο μέσα στο οποίο εκείνος θα είναι ο άξονας και οι υπόλοιποι θα κληθούν να τοποθετηθούν γύρω του. Οχι όλοι όμως. Μερικοί, όπως φάνηκε, δεν χωρούν πια ούτε στις πρώτες σειρές. Το μήνυμα ήταν καθαρό, όσο και σκληρό: «Υπάρχει χώρος για εσάς, αλλά όχι δίπλα μου. Στη βιτρίνα θα είναι άλλοι».
Απορημένα πρόσωπα
Το παρασκήνιο πήρε φωτιά. Στην έξοδο του θεάτρου υπήρχαν πρόσωπα που έδειχναν περισσότερο απορημένα παρά θυμωμένα. «Δεν είχαμε απαίτηση να είμαστε μπροστά», είπε πρώην βουλευτής της Νέας Αριστεράς, «αλλά δεν είμαστε ούτε κομπάρσοι». Αλλος σημείωνε πως «ο Τσίπρας είχε πάντα τον τρόπο του να δείχνει τις αλλαγές, απλώς αυτή τη φορά το έκανε χωρίς να πάρει κανέναν μαζί του». Η φράση «μας έκανε διακοσμητικούς» ακούστηκε πάνω από μία φορά.
Για τη βάση της Αριστεράς, όμως, αυτό είχε και συμβολικό βάρος, μια έμμεση διαγραφή χωρίς ανακοίνωση. Οχι με διαγραφή ονομάτων από μητρώα, αλλά με τοποθέτηση σωμάτων σε θέσεις.
Αυτό που έγινε στο «Παλλάς» δεν ήταν απλώς μια ομιλία, είναι πρόβλεψη για πολιτικές ανακατατάξεις. Ομως, όπως κάθε restart, έχει δύο όψεις: υπόσχεση αναγέννησης αλλά και κίνδυνο διάσπασης, αποξένωσης, νέων γραμμών τριβής.
Αλλωστε, αν το εγχείρημα περιοριστεί στο να «μαζέψει» παλαιά στελέχη σε νέα συσκευασία -χωρίς νέα πρόσωπα, χωρίς συλλογική ανανέωσητότε υπάρχει ο κίνδυνος να μοιάζει περισσότερο με «ρετρο-ΣΥΡΙΖΑ» παρά με μια νέα προσπάθεια στην Κεντροαριστερά.
Την επομένη, το κλίμα στην Κουμουνδούρου και στην Πατησίων ήταν ηλεκτρισμένο. Η πρώτη αντίδραση δεν ήταν οργή, ήταν απορία. «Τι χτίζει;», ρωτούσαν όλοι. Κανείς δεν είχε ξεκάθαρη απάντηση.
Και εκεί, μέσα σε αυτό το κλίμα, ήρθε να προστεθεί και ο Παύλος Πολάκης, ο οποίος είπε αυτό που πολλοί συζητούσαν, αλλά κανείς δεν διατύπωνε δημοσίως: «Δεν πήγα γιατί δεν κάνω παρακάλια. Και δεν μου αρέσει να βλέπω ανθρώπους που δούλεψαν τόσα χρόνια να τους ανεβάζουν σε θεωρεία». Και συνέχισε: «Εγώ μένω στον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν αλλάζω ρότα».
Η παρέμβασή του ήταν κομβική όχι επειδή κατέκρινε, αλλά επειδή κατέστησε σαφές ότι ο παλαιός κομματικός πυρήνας δεν σκοπεύει να ακολουθήσει το νέο εγχείρημα αυτομάτως. Ηταν επίσης μήνυμα προς τους αμφιταλαντευόμενους: δεν υπάρχει κοινή πορεία που να θεωρείται δεδομένη.
Νευρικότητα
Την ίδια στιγμή, στα υπόλοιπα κόμματα του προοδευτικού χώρου επικρατούσαν δύο συναισθήματα. Από τη μία νευρικότητα γιατί ο Αλ. Τσίπρας, ακόμη και χωρίς κομματικό όχημα, συγκεντρώνει βλέμματα και μπορεί να αναταράξει τις ισορροπίες. Από την άλλη, ανακούφιση γιατί η εικόνα του εξώστη έδειχνε πως το νέο ξεκίνημα δεν γεννιέται ως αδιαμφισβήτητη δύναμη. Στο περιβάλλον του πρώην πρωθυπουργού θεωρούν πως η δημόσια εμφάνιση στο «Παλλάς» πέτυχε τον στόχο της: έδειξε ότι ο Αλ. Τσίπρας παραμένει παράγοντας με πολιτικό βάρος και ακροατήριο. «Δεν είναι θέμα δημοσκοπήσεων αυτή τη στιγμή, είναι θέμα δυναμικής», έλεγε συνεργάτης του, συμπληρώνοντας πως το επόμενο διάστημα θα φανεί αν η δυναμική αυτή θα αποκτήσει οργανωτική μορφή.
Το βέβαιο είναι ότι ο κύβος ερρίφθη. Οι συνεργάτες του Αλ. Τσίπρα έχουν ήδη καταρτίσει πρόγραμμα περιοδειών: Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο. Και, όπως λένε πρόσωπα που γνωρίζουν, η επίσημη ανακοίνωση του νέου φορέα προσδιορίζεται για την άνοιξη – πιθανότατα τον Απρίλιο. Ο ίδιος μίλησε για «big bang» στην πολιτική σκηνή. Προς το παρόν, ένα συμπέρασμα προκύπτει ξεκάθαρα: ο Τσίπρας ξαναμπήκε στο παιχνίδι και το επόμενο διάστημα θα φανεί ποιοι τελικά θα τον ακολουθήσουν και ποιοι θα μείνουν στην εξέδρα.
