Μυκηναϊκοί θησαυροί που χρονολογούνται από τον 15ο αιώνα π.Χ. μέχρι και τεχνουργήματα που κοσμούσαν ελληνικές συλλογές του 19ου αιώνα περιλαμβάνονται μεταξύ των αντικειμένων που εκλάπησαν από τις αποθήκες του Βρετανικού Μουσείου και πουλήθηκαν μέσω του διαδικτύου.
Της ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΠΑΝΑΝΟΥ – ΠΗΓΗ: Realnews
Τις έρευνες των βρετανικών Αρχών για το μεγαλύτερο σκάνδαλο που έχει σημειωθεί στο Βρετανικό Μουσείο κατά τα 270 χρόνια λειτουργίας του δυσχεραίνει το γεγονός ότι ουδέποτε οι υπεύθυνοι του μουσείου δεν είχαν προχωρήσει σε πλήρη καταγραφή των εκθεμάτων και των αντικειμένων που φυλάσσονται στις αποθήκες του. Και αυτός ήταν ίσως ο λόγος για τον οποίο ο Πίτερ Χιγκς, πρώην επικεφαλής επιμελητής ελληνικών και ρωμαϊκών αρχαιοτήτων και βασικός ύποπτος για την κλοπή σχεδόν 2.000 αρχαιολογικών αντικειμένων, δρούσε ανεξέλεγκτα τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Ο Πολ Κάρτλετζ, καθηγητής Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και ένας από τους πιο επιφανείς ακαδημαϊκούς στον τομέα του παγκοσμίως, είναι από τους ελάχιστους ανθρώπους που έχουν βρεθεί στα υπόγεια του Βρετανικού Μουσείου, διεξάγοντας έρευνες για τα αντικείμενα που φυλάσσονται εκεί.
Μιλώντας στη Realnews, τονίζει πως η λίστα των αντικειμένων που αφαιρέθηκαν περιλαμβάνει πλήθος τεχνουργημάτων της ελληνικής αρχαιότητας. «Το Βρετανικό Μουσείο διαθέτει περίπου 108.000 τεχνουργήματα που χαρακτηρίζονται ως ελληνικά. Από ό,τι έχει αποκαλυφθεί, σε διάστημα έως και 20 ετών έχουν κλαπεί έως και 2.000 αντικείμενα, πιθανώς από το ίδιο πρόσωπο. Πρόκειται για αντικείμενα που είναι πιθανότατα μυκηναϊκά και χρονολογούνται από τον 15ο αιώνα π.Χ., καθώς και άλλα ελληνικά τεχνουργήματα που φιλοξενούνταν σε συλλογές του 19ου αιώνα μ.Χ. Πιστεύω ότι όλα ή τα περισσότερα από αυτά τα μοναδικής αξίας τεχνουργήματα που έχουν κλαπεί είναι φτιαγμένα από πολύτιμους και ημιπολύτιμους λίθους, όπως το καρνεόλιο που συνήθιζε να κοσμεί τα αρχαία κοσμήματα», τονίζει ο Πολ Κάρτλετζ.
Για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος της αξίας των αρχαίων αντικειμένων αρκεί να αναλογιστεί ότι τον Μάιο του 2023 ένας χρυσός ελληνικός στατήρας (αρχαίο νόμισμα) 2.000 ετών έφτασε να πωληθεί σε νόμιμη δημοπρασία στην Ελβετία έναντι 5,5 εκατομμυρίων ευρώ!
«Τεράστιο σκάνδαλο»
O πρόεδρος του Διεθνούς Συνδέσμου για την Επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, αρχαιολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νάπολης «Federico II» Λουί Γκοντάρ χαρακτηρίζει ως τεράστιο σκάνδαλο την εξαφάνιση διαφόρων αρχαιοτήτων από το Βρετανικό Μουσείο και δηλώνει στην «R» ότι είναι ένα πρόβλημα που επηρεάζει όλους όσοι ενδιαφέρονται για την πολιτιστική μας κληρονομιά.
«Δεν αφορά μόνο τις βρετανικές Αρχές, αλλά όλους τους πολίτες που έχουν εμπιστοσύνη στα μέτρα ασφαλείας που λαμβάνουν οι υπεύθυνοι του Βρετανικού Μουσείου. Λοιπόν, αυτοί οι πολίτες έχουν προδοθεί. Το Βρετανικό Μουσείο απέδειξε ότι δεν ήταν σε θέση να προστατεύσει τα αριστουργήματα που φύλασσε», λέει χρησιμοποιώντας σκληρά λόγια.
Δύσκολος ο εντοπισμός
Σημαντικό είναι και το θέμα που θίγει ο Χρήστος Τσιρογιάννης, αρχαιολόγος και επικεφαλής της έρευνας για την παράνομη διακίνηση αρχαιοτήτων στην έδρα της UNESCO, σχολιάζοντας ότι «είναι εξαιρετικά δύσκολο ή, καλύτερα, αδύνατον να εντοπιστούν τα αρχαία αντικείμενα που εκλάπησαν από το Βρετανικό Μουσείο».
«Δεν υπάρχει καμία ενημέρωση, ούτε από το Βρετανικό Μουσείο ούτε από την αγγλική αστυνομία, σε αντίθεση με το τι συμβαίνει συνήθως. Μόνο αν βγει ανακοίνωση, συνοδευόμενη από φωτογραφίες των αντικειμένων που εκλάπησαν, μπορεί κάποιος να ψάξει και να τα βρει. Προφανώς, έχουν κάνει μερική μόνο καταγραφή των αρχαίων αντικειμένων. Αλλα έχουν καταγραφεί πλήρως, άλλα μερικώς (αλήθεια, ποιος ξέρει τι ακριβώς λείπει από την καταγραφή του καθενός;) και άλλα δεν έχουν καμία καταγραφή. Ως εκ τούτου, αν δεν ξέρουν τι τους λείπει πώς θα τα φέρουν πίσω; Πρόκειται για ένα απαράδεκτο γεγονός, ειδικά όταν συμβαίνει σε ένα μουσείο τέτοιου βεληνεκούς. Θα έλεγα ότι έρχεται η ώρα της τιμωρίας για το Βρετανικό Μουσείο», δηλώνει ο Χρ. Τσιρογιάννης, που έχει χαρακτηριστεί και ως «κυνηγός αρχαιοτήτων», καθώς κατά την τελευταία δεκαετία έχει καταφέρει να εντοπίσει περίπου 1.000 κλεμμένα τεχνουργήματα της αρχαιότητας.
Πολλά από αυτά πωλούνται μέσω του e-bay και άλλων ιστοσελίδων ηλεκτρονικών πωλήσεων, έναντι εξευτελιστικών για την αξία τους τιμών, προκειμένου να μην κινηθούν υποψίες. Σημειώνεται ότι μέχρι στιγμής τα στοιχεία για τα ελληνικά αντικείμενα που έχουν κλαπεί προέρχονται μόνο από δημοσιογραφικές πληροφορίες. Σύμφωνα με τους «Times» του Λονδίνου, μεταξύ των αρχαιοτήτων που εκλάπησαν από το Βρετανικό Μουσείο και πουλήθηκαν είναι και ένα ασημένιο ελληνικό νόμισμα χωρίς να υπάρχουν προς το παρόν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη χρονολογία του ή τι απεικόνιζε. Κανείς, άλλωστε, μέχρι σήμερα, τόσο από τη διοίκηση του μουσείου όσο και από τις αρμόδιες Αρχές, δεν είναι σε θέση να γνωρίζει ακριβώς το μέγεθος της απώλειας των αρχαιολογικών αντικειμένων.
Σε κίνδυνο τα Γλυπτά
Οπως είναι λογικό, το σκάνδαλο των κλοπών σε ένα από τα σημαντικότερα μουσεία της Ευρώπης και του κόσμου, που φιλοξενεί και εκθέτει σημαντικές αρχαιότητες, ανοίγει περαιτέρω τη συζήτηση γύρω από την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα.
Σύμφωνα με τον Λ. Γκοντάρ, το όλο ζήτημα έχει αναμφίβολα επιπτώσεις. «Πώς μπορεί το Βρετανικό Μουσείο να ισχυρίζεται ότι είναι σε θέση να προστατεύσει μια κληρονομιά ανεκτίμητης αξίας, όπως τα Γλυπτά του Φειδία, αν δεν μπορεί καν να διασφαλίσει τη διατήρηση λιγότερο πολύτιμων αντικειμένων; Αυτό δεν είναι μόνο ένα πρόβλημα που αφορά πιθανές κλοπές, καθώς είναι δύσκολο, τουλάχιστον ελπίζουμε, να βγει κάποιος από το Βρετανικό Μουσείο με θραύσματα των γλυπτών του Παρθενώνα. Ωστόσο είναι ένα ζήτημα που αφορά την καθημερινή φροντίδα των Γλυπτών που μόνο η Ελλάδα με τους τεχνικούς και τους συντηρητές της είναι σε θέση να εξασφαλίσει στο υψηλότερο επίπεδο», αναφέρει ο πρόεδρος του Διεθνούς Συνδέσμου για την Επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα.
Παράλληλα, σχολιάζει ότι «αυτό το θλιβερό επεισόδιο θα πρέπει να ωθήσει τις βρετανικές Αρχές να ανταποκριθούν θετικά στο αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης και να επιταχύνουν την επιστροφή των Γλυπτών, που αποσπάστηκαν ατιμωτικά από τον ναό της θεάς από έναν άθλιο κυνηγό αρχαιοτήτων στις αρχές του 19ου αιώνα, στο Μουσείο της Ακρόπολης, όπου οι συνθήκες για τη διαφύλαξη των θησαυρών που φυλάσσονται εκεί είναι εξαιρετικές».
Από την πλευρά του ο κ. Τσιρογιάννης, που έχει αφιερώσει τη ζωή του στον εντοπισμό χαμένων ή κλεμμένων αρχαιοτήτων, τονίζει ότι «σήμερα είναι ένα εξαιρετικό χρονικό σημείο για να διεκδικήσουμε την επανένωση των Γλυπτών. Βεβαίως, δεν έχω δει την κυβέρνηση να αντιδρά. Θα περίμενα να γίνει το αντίθετο. Μέχρι και οι Κινέζοι, που δεν είχαν μέχρι πρότινος διεκδικήσεις, μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου ζητούν πίσω τις κινεζικές αρχαιότητες». Σημειώνεται ότι δεν έχει υπάρξει κάποια επίσημη αντίδραση από την ελληνική κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο Πολιτισμού, παρά μόνο η δήλωση της υπουργού Λίνας Μενδώνη, πριν από λίγες ημέρες, σε ερώτηση ξένου δημοσιογράφου, στην οποία ανέφερε ότι «είναι εξαιρετικά λυπηρό και ιδιαίτερα σοβαρό το γεγονός που πρόσφατα γνωστοποίησε το Βρετανικό Μουσείο. Το υπουργείο Πολιτισμού παρακολουθεί με πολύ μεγάλη προσοχή την εξέλιξη του θέματος».
