Ο Ντόναλντ Τραμπ επανήλθε δυναμικά στο προσκήνιο της παγκόσμιας διπλωματίας, επιχειρώντας χθες Τετάρτη (12/02) να χαράξει τη δική του πορεία για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.
Έπειτα από εβδομάδες φημολογιών για τις προθέσεις του, ο Αμερικανός Πρόεδρος ανακοίνωσε ότι οι διαπραγματεύσεις θα αρχίσουν «αμέσως», ύστερα από μια «μακρά και εξαιρετικά παραγωγική» τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Ρώσο ομόλογό του, Βλαντίμιρ Πούτιν.
Ήταν η πρώτη γνωστή συνομιλία μεταξύ των δύο ηγετών αφότου ο Τραμπ ανέλαβε την προεδρία τον περασμένο μήνα, με τον Αμερικανό Πρόεδρο να έχει καταστήσει σαφές στους συμβούλους του ότι επιθυμεί να δώσει τέλος στη σύγκρουση το συντομότερο δυνατό.
Η τηλεφωνική επικοινωνία ήρθε μία ημέρα μετά τη συμφωνία Ρωσίας και ΗΠΑ για ανταλλαγή κρατουμένων, με την απελευθέρωση του Αμερικανού εκπαιδευτικού Μαρκ Φόγκελ από τη Μόσχα και την επιστροφή του καταδικασμένου Ρώσου κυβερνοεγκληματία Αλεξάντερ Βίνικ από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ εξέφρασαν την ελπίδα ότι η ανταλλαγή αυτή μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για νέες προσπάθειες τερματισμού του πολέμου.
Καθώς οι δύο ηγέτες πραγματοποιήσαν την επικοινωνία τους ύστερα από μια μακρά περίοδο σιγής μεταξύ Λευκού Οίκου και Κρεμλίνου, οι βασικές γραμμές του σχεδίου διευθέτησης που προωθεί ο Τραμπ αρχίζουν να γίνονται πιο σαφείς.
«Συμφωνήσαμε να συνεργαστούμε πολύ στενά, συμπεριλαμβανομένου του να επισκεφθούμε ο ένας τη χώρα του άλλου. Συμφωνήσαμε επίσης οι αντίστοιχες ομάδες μας να ξεκινήσουν αμέσως τις διαπραγματεύσεις και θα αρχίσουμε καλώντας τον Πρόεδρο Ζελένσκι της Ουκρανίας για να τον ενημερώσουμε για τη συνομιλία, κάτι που θα κάνω αυτή τη στιγμή», ανέφερε ο Τραμπ.
Το Κρεμλίνο ανακοίνωσε ότι η συνομιλία μεταξύ Τραμπ και Πούτιν διήρκεσε σχεδόν 90 λεπτά.
Πρόταση για συνάντηση στην Σαουδική Αραβία
Αργότερα την Τετάρτη, ο Τραμπ άφησε να εννοηθεί ότι ενδέχεται να συναντηθεί σύντομα με τον Πούτιν στη Σαουδική Αραβία, διευκρινίζοντας όμως ότι δεν έχει ληφθεί ακόμα κάποια επίσημη απόφαση.
Ο Αμερικανός Πρόεδρος ανέφερε ότι ο Σαουδάραβας πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν θα διαδραματίσει ρόλο στις συζητήσεις, δηλώνοντας: «Γνωρίζουμε τον Πρίγκιπα διάδοχο και πιστεύω ότι θα ήταν ένα πολύ καλό μέρος για να βρεθούμε».
Όσον αφορά το πότε θα γίνει η συνάντηση, ο Τραμπ είπε ότι «δεν έχει καθοριστεί ακόμη» αλλά πρόσθεσε πως «θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον».
Ερωτηθείς αν ο Ζελένσκι θα συμμετάσχει στη συνάντηση στη Σαουδική Αραβία, ο Τραμπ απάντησε: «Πιθανότατα θα έχουμε μια πρώτη συνάντηση και μετά θα δούμε τι μπορούμε να κάνουμε για τη δεύτερη».
Η θέση της Ουάσινγκτον
Την ίδια ώρα, καθώς Αμερικανοί αξιωματούχοι περιοδεύουν στην Ευρώπη αυτή την εβδομάδα, έχουν αρχίσει να διαμορφώνουν σαφέστερες θέσεις σχετικά με το πώς θα μπορούσε να μοιάζει το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία.
Μιλώντας σε συνέδριο στις Βρυξέλλες, ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας, Πιτ Χέγκσεθ, δήλωσε ότι η Ουάσινγκτον δεν θα στηρίξει την ένταξη του Κιέβου στο ΝΑΤΟ και ότι είναι «μη ρεαλιστικό» να επιστρέψει η Ουκρανία στα σύνορα που είχε πριν από την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014.
Παράλληλα, ο Τραμπ έχει αναφερθεί στο ενδεχόμενο σύναψης συμφωνίας με τον Ζελένσκι για την πρόσβαση των ΗΠΑ σε σπάνια ορυκτά της Ουκρανίας, αξίας 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ως αντάλλαγμα για τη συνέχιση της αμερικανικής υποστήριξης. Μάλιστα, για αυτόν τον λόγο, ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, πρόκειται να ταξιδέψει στο Κίεβο για σχετικές συνομιλίες.
Σύμφωνα με τον Μπέσεντ, μια συμφωνία για τα ορυκτά, μεταξύ Κιέβου και Ουάσινγκτον, θα παράσχει στην Ουκρανία μια μεταπολεμική «ασπίδα ασφαλείας». Ο Πρόεδρος Ζελένσκι δήλωσε ότι ελπίζει να επιτευχθεί μια συμφωνία εντός των επόμενων ημερών.
Επικοινωνία με Ζελένσκι
Ο Τραμπ συνομίλησε επίσης με τον Ζελένσκι, λίγο μετά την τηλεφωνική επικοινωνία του με τον Πούτιν, τονίζοντας πως η συζήτηση «πήγε πολύ καλά» και πως ο Ζελένσκι επιθυμεί επίσης ειρήνη, «όπως και ο Πούτιν».
Ο Ζελένσκι, από την πλευρά του, δήλωσε πως «κανείς δεν θέλει την ειρήνη περισσότερο από την Ουκρανία. Μαζί με τις ΗΠΑ, σχεδιάζουμε τα επόμενα βήματα για να σταματήσουμε τη ρωσική επιθετικότητα και να διασφαλίσουμε μια διαρκή, αξιόπιστη ειρήνη».
Νωρίτερα από τις χθεσινές εξελίξεις, ο Ουκρανός Πρόεδρος είχε παραχωρήσει συνέντευξη στον Economist, όπου μεταξύ άλλων εξέφρασε την απογοήτευσή του, καθώς θεωρεί πως η Ουκρανία έχει αποκοπεί από τις συνομιλίες μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας. «Ο Τραμπ δεν έχει κανένα ειρηνευτικό σχέδιο», είπε.
«Φανταστείτε ότι ο Χίτλερ δεν καταστράφηκε… Φανταστείτε ότι μετά από όλα όσα έκανε στους Εβραίους… οι άνθρωποι είπαν: εντάξει, ας ψάξουμε για έναν συμβιβασμό», σχολίασε ο Ζελένσκι, αναφερόμενος στον Ρώσο Πρόεδρο.
Αυτό που δεν ήθελε να ακούσει η Ευρώπη
Η διπλωματική απομόνωση του Βλαντίμιρ Πούτιν φαίνεται να φτάνει στο τέλος της, καθώς η τηλεφωνική επικοινωνία που είχε την Τετάρτη με τον Ντόναλντ Τραμπ σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή στη στάση της Ουάσινγκτον απέναντι στη Μόσχα.
Ύστερα από σχεδόν τρία χρόνια αποκλεισμού από τους Δυτικούς ηγέτες, ο Ρώσος Πρόεδρος βρήκε ξανά συνομιλητή στον Λευκό Οίκο, ενώ ο Τραμπ, με την προσέγγιση που υιοθετεί, προκαλεί ήδη ανησυχίες στο Κίεβο.
Ο ίδιος δήλωσε ότι οι διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία θα ξεκινήσουν «αμέσως» μετά την επικοινωνία του με τον Πούτιν, ο οποίος έχει απομονωθεί από τη Δύση εδώ και τρία χρόνια λόγω της παράνομης εισβολής του στην Ουκρανία.
Η συνομιλία αυτή θεωρείται σημείο καμπής, καθώς ήταν η πρώτη επίσημα γνωστή επικοινωνία Αμερικανού και Ρώσου προέδρου από τότε που ο Τζο Μπάιντεν συναντήθηκε με τον Πούτιν στη Γενεύη, τον Ιούνιο του 2021, οκτώ μήνες πριν από την έναρξη της ρωσικής εισβολής.
Τότε, ο Μπάιντεν είχε προχωρήσει σε μια σειρά τηλεφωνικών συνομιλιών με τον Πούτιν, επιχειρώντας να τον αποτρέψει από την επίθεση, την οποία η Μόσχα αρνούνταν επίμονα ότι σχεδίαζε. Έκτοτε, υπήρξε απόλυτη σιωπή.
Σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν το περιεχόμενο της επικοινωνίας, ο Τραμπ είχε μιλήσει με τον Πούτιν και τον Νοέμβριο, λίγο μετά τη νίκη του στις εκλογές, προειδοποιώντας τον να μην κλιμακώσει τον πόλεμο στην Ουκρανία. Το Κρεμλίνο, ωστόσο, αρνήθηκε ότι η συνομιλία αυτή πραγματοποιήθηκε.
Η απουσία του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι από τη συνομιλία Τραμπ – Πούτιν προκάλεσε έντονη ανησυχία στο Κίεβο, καθώς μέχρι τώρα η αμερικανική πολιτική απέναντι στον πόλεμο περιστρεφόταν γύρω από την υποστήριξη της Ουκρανίας. Ο Τραμπ επικοινώνησε με τον Ζελένσκι αργότερα την Τετάρτη, όμως ήδη έχει ενισχύσει τους φόβους ότι μπορεί να επιδιώξει μια συμφωνία που θα ευνοεί τη Ρωσία.
Ερωτηθείς από δημοσιογράφο εάν η Ουκρανία θα είναι ισότιμος εταίρος στις ειρηνευτικές συνομιλίες, ο Τραμπ απάντησε: «Είναι μια ενδιαφέρουσα ερώτηση», είπε σκεπτικός και στη συνέχεια πρόσθεσε: «Είπα ότι αυτός δεν ήταν ένας καλός πόλεμος για να εμπλακεί κανείς», επαναλαμβάνοντας ουσιαστικά το αφήγημα του Πούτιν, σύμφωνα με το οποίο η ευθύνη της σύγκρουσης βαραίνει την Ουκρανία, παρότι εισέβαλε σε αυτή.
Για τον Πούτιν, η Τετάρτη ήταν η πιο θετική μέρα από την έναρξη του πολέμου, καθώς διέψευσε τις προσδοκίες της Ουκρανίας για μια αποφασιστική νίκη. Ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Πιτ Χέγκσεθ, υποστήριξε πως απλώς αναγνώριζε την πραγματικότητα. «Κανείς στις ΗΠΑ ή στην Ευρώπη δεν πίστευε ότι μπορούσε να γυρίσει το ρολόι πίσω στο 2014. Και η Ουκρανία δεν μπόρεσε να ανακτήσει τα εδάφη της στο πεδίο της μάχης, παρά τα δισεκατομμύρια δολάρια δυτικής βοήθειας», δήλωσε.
Ωστόσο, με την αποδοχή αυτής της πραγματικότητας, ο Τραμπ, ο οποίος αυτοχαρακτηρίζεται ως «μετρ των συμφωνιών», στερεί από την Ουκρανία ένα διαπραγματευτικό χαρτί που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να αποσπάσει παραχωρήσεις από τον παλιό του φίλο, τον Πούτιν.
Όπως φαίνεται, ο Τραμπ δεν φαίνεται να έχει πρόβλημα με το να κρατήσει η Ρωσία τα εδάφη που απέσπασε μέσω της απρόκλητης εισβολής της. Αυτό δεν προκαλεί εντύπωση, καθώς, όπως η Ρωσία, οι ΗΠΑ έχουν πλέον έναν Πρόεδρο που θεωρεί ότι οι μεγάλες δυνάμεις δικαιούνται να επεκτείνουν την επιρροή τους στις περιφέρειές τους. Ωστόσο, η επιβράβευση της Ρωσίας με μια ευνοϊκή ειρηνική διευθέτηση θα δημιουργούσε ένα καταστροφικό προηγούμενο.
Με πληροφορίες από: CNN, Washington Post, Reuters
