Ο Έλον Μασκ, ο ισχυρότερος σύμβουλος του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, και πιο πλούσιος άνθρωπος του κόσμου, έκανε μια σπάνια δημόσια εμφάνιση στον Λευκό Οίκο την Τρίτη, υπερασπιζόμενος τις σαρωτικές περικοπές που προωθεί σε ολόκληρη την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, ενώ παραδέχτηκε ότι έχουν γίνει λάθη και θα υπάρξουν κι άλλα.
Ο Μασκ στάθηκε δίπλα στο λεγόμενο «Resolute Desk», στον χώρο του Οβάλ Γραφείου στον Λευκό Οίκο, έχοντας τον μικρό του γιο στην αγκαλιά του -ενίοτε και στους ώμους του-, καθώς ο Τραμπ επαίνεσε το έργο του στο Τμήμα Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας (DOGE), λέγοντας ότι έχουν εντοπίσει στοιχεία «σοκ» για σπατάλες κρατικών πόρων.
Περισσότερη εξουσία στον Μασκ
Ο Ρεπουμπλικανός Πρόεδρος, την ίδια στιγμή, υπέγραψε διάταγμα που επεκτείνει την επιρροή του Μασκ και δίνει το πράσινο φως στη μείωση του ομοσπονδιακού εργατικού δυναμικού.
Σύμφωνα με περίληψη που παρείχε ο Λευκός Οίκος, το νέο εκτελεστικό διάταγμα διατάσσει τις ομοσπονδιακές υπηρεσίες να «συντονίζονται και να συμβουλεύονται» το DOGE για τη μείωση θέσεων εργασίας και τον περιορισμό των προσλήψεων.
Επιπλέον, το Γραφείο Διαχείρισης και Προϋπολογισμού θα απαιτεί από τις υπηρεσίες «να προσλαμβάνουν το πολύ έναν υπάλληλο για κάθε τέσσερις που αποχωρούν». Θα υπάρχουν εξαιρέσεις για θέσεις που αφορούν τη μετανάστευση, την επιβολή του νόμου και τη δημόσια ασφάλεια.
Υπεράσπιση του DOGE
Παρά τις ανησυχίες ότι συγκεντρώνει υπερβολική εξουσία χωρίς λογοδοσία και διαφάνεια, ο Μασκ αυτοχαρακτηρίστηκε ως «ανοιχτό βιβλίο» καθώς απάντησε για πρώτη φορά σε ερωτήσεις δημοσιογράφων μετά την ένταξή του στην κυβέρνηση Τραμπ ως «ειδικός κυβερνητικός υπάλληλος».
Ο ίδιος αστειεύτηκε ότι η εντατική εξέταση της επιρροής του στις ομοσπονδιακές υπηρεσίες μοιάζει με «καθημερινή εξέταση από πρωκτολόγο». Υπερασπίστηκε το έργο του DOGE χαρακτηρίζοντάς το «κοινή λογική» και «όχι δρακόντειο ή ριζοσπαστικό».
«Ο λαός ψήφισε για μια μεγάλη κυβερνητική μεταρρύθμιση, και αυτό ακριβώς θα έχει», δήλωσε ο Μασκ. «Αυτό σημαίνει δημοκρατία».
Elon Musk joins Trump in the Oval Office as the president signs executive orders, calling US bureaucracy an “unelected fourth branch.”
He defends reforms against “hostile takeover” claims, saying “the public voted for major change.”#Trump #ElonMusk pic.twitter.com/ZB8XdoYpHo
— British Pakistani Index (@PakistaniIndex) February 11, 2025
«Κάνουμε λάθη»
Απαντώντας σε ερώτηση για τον ψευδή ισχυρισμό ότι οι ΗΠΑ ξοδεύουν 50 εκατομμύρια δολάρια σε προφυλακτικά για τη Γάζα, ο Μασκ αναγνώρισε ότι ορισμένοι από τους ισχυρισμούς του για κυβερνητικά προγράμματα ήταν λανθασμένοι.
«Κάποια από τα πράγματα που λέω θα είναι λανθασμένα και πρέπει να διορθωθούν. Κανείς δεν μπορεί να είναι αλάνθαστος», είπε.
Elon Musk fact-checked about condoms being sent to Gaza. pic.twitter.com/9S2WJSolFu
— Daily Mail Online (@MailOnline) February 12, 2025
Υποσχέθηκε ότι θα ενεργήσει άμεσα για τη διόρθωση σφαλμάτων και παραδέχτηκε ότι το DOGE μπορεί επίσης να έχει κάνει λάθη. «Κινούμαστε γρήγορα, οπότε θα κάνουμε λάθη, αλλά θα τα διορθώσουμε πολύ γρήγορα», ανέφερε.
Παρόλο που αναγνώρισε ότι υπάρχουν «καλοί άνθρωποι» στις ομοσπονδιακές γραφειοκρατικές υπηρεσίες, τόνισε ότι πρέπει να λογοδοτούν. Περιέγραψε το ομοσπονδιακό εργατικό δυναμικό ως ένα «μη εκλεγμένο» τέταρτο σκέλος εξουσίας που έχει «μεγαλύτερη δύναμη από οποιονδήποτε εκλεγμένο αντιπρόσωπο».
Ιδεολογικά κριτήρια στις περικοπές
Η πρώτη φάση της επιχείρησης περικοπών που υλοποιεί ο Έλον Μασκ, διευθύνων σύμβουλος της Tesla, σε συνεργασία με τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται να καθοδηγείται περισσότερο από ιδεολογικά κριτήρια παρά από μια ουσιαστική προσπάθεια εξοικονόμησης χρημάτων, σύμφωνα με δύο έμπειρους Ρεπουμπλικανούς, ειδικούς στον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό των ΗΠΑ.
Από την ορκωμοσία του Τραμπ στις 20 Ιανουαρίου, ο Μασκ έχει στείλει στελέχη του DOGE για να εξετάσουν ευαίσθητα δεδομένα προσωπικού και πληρωμών στα κυβερνητικά συστήματα, ενώ παράλληλα έχει ηγηθεί της διάλυσης της USAID. Ο Τραμπ δήλωσε ότι είναι «πολύ περήφανος» για αυτήν την πρωτοβουλία, την οποία περιέγραψε ως κρίσιμη για να σταματήσει η «σπατάλη των φορολογικών εσόδων».
Ο Ντάγκλας Χολτς-Ίκιν, πρώην διευθυντής του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (CBO), σημειώνει ότι «οι υπηρεσίες που έχουν στοχοποιήσει ο Μασκ και ο Τραμπ μέχρι στιγμής αποτελούν ένα ελάχιστο ποσοστό του συνολικού ομοσπονδιακού προϋπολογισμού», ο οποίος, σύμφωνα με το CBO, αναμένεται να φτάσει τα 7 τρισεκατομμύρια δολάρια φέτος.
«Δεν πρόκειται να αγγίξουν υπηρεσίες που τους αρέσουν. Στρέφονται σε αυτές με τις οποίες διαφωνούν», δήλωσε ο Χολτς-Ίκιν στο Reuters.
Απαντώντας στις επικρίσεις ότι είναι ένας μη εκλεγμένος αξιωματούχος που έχει αποκτήσει πρωτοφανή εξουσία από τον Πρόεδρο, ο Μασκ δήλωσε: «Δεν μπορείς να έχεις μια αυτόνομη ομοσπονδιακή γραφειοκρατία. Πρέπει να είναι μια που ανταποκρίνεται στους πολίτες».
Δεσμεύτηκε να βρει εξοικονόμηση ύψους 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων εντοπίζοντας απάτες και σπατάλες στην κυβέρνηση. Ένα διαδικτυακό «live tracker» του DOGE ισχυρίστηκε την Τρίτη ότι το DOGE έχει ήδη εξοικονομήσει 37,69 δισεκατομμύρια δολάρια από την έναρξη της λειτουργίας του στις 20 Ιανουαρίου, χωρίς ωστόσο να παρέχει αποδείξεις για το πώς προέκυψε το ποσό αυτό.
Η ιστοσελίδα του DOGE δεν περιλαμβάνει λεπτομέρειες για τις κινήσεις του, ενώ οι αναρτήσεις στην πλατφόρμα X συχνά δεν αναφέρουν ποια ομοσπονδιακά προγράμματα έχουν περικοπεί ή σε ποιους τομείς έχει επιτευχθεί η εξοικονόμηση χρημάτων.
Από τις 15 υπηρεσίες που έχουν στοχοποιηθεί μέχρι στιγμής, οι εννέα περιλαμβάνονται στο Project 2025, ένα αμφιλεγόμενο έγγραφο 900 σελίδων που εκπονήθηκε από συντηρητικά think tanks (δεξαμενές σκέψεις) και προτείνει μια ριζική αναδιάρθρωση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.
Το κείμενο αυτό ισχυρίζεται ότι πολλές υπηρεσίες έχουν καταληφθεί από μια «αριστερή ελίτ» που χρησιμοποιεί τα χρήματα των φορολογουμένων για να προωθήσει μια φιλελεύθερη ατζέντα, η οποία είναι «στρατιωτικοποιημένη ενάντια στις συντηρητικές αξίες».
Ο Τραμπ είχε αποστασιοποιηθεί από το Project 2025 κατά την προεκλογική του εκστρατεία το 2024, έπειτα από αντιδράσεις για τις ακραίες του προτάσεις, ωστόσο αρκετοί από τους συντάκτες του κατέχουν πλέον θέσεις στη διοίκησή του.
Ο Μπιλ Χόγκλαντ, πρώην Ρεπουμπλικανός σύμβουλος και διευθυντής της Επιτροπής Προϋπολογισμού της Γερουσίας για περισσότερα από 20 χρόνια, σημείωσε ότι οι περικοπές μέχρι στιγμής έχουν σχεδιαστεί ώστε να ικανοποιούν τη βάση των υποστηρικτών του Τραμπ και έχουν επικεντρωθεί σε εύκολους στόχους για «ιδεολογικούς λόγους».
«Το σχέδιο δεν έχει να κάνει με την εξοικονόμηση χρημάτων, αλλά περισσότερο με τις φιλοσοφικές και ιδεολογικές διαφορές που έχουν οι συντηρητικοί με το έργο αυτών των υπηρεσιών», δήλωσε ο Χόγκλαντ.
Με πληροφορίες από: Reuters, Associated Press, NBC News
