Χαμηλότερες παραμένουν οι τιμές του τυπικού καλαθιού του νοικοκυριού στα ελληνικά σούπερ μάρκετ σε σχέση με Γαλλία, Αγγλία, Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία, σύμφωνα με έρευνα του ΙΕΛΚΑ.
Η επαναλαμβανόμενη εξαμηνιαία έκθεση του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) παρουσιάζει τα αποτελέσματα οργανωμένης έρευνας σύγκρισης τιμών (που βασίζονται σε στοιχεία από πλατφόρμες σύγκρισης τιμών σε κάθε χώρα, αλλά και σε τιμοληψίες από αλυσίδες σούπερ μάρκετ) σε τυπικό καλάθι προϊόντων του νοικοκυριού του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων (σουπερ μάρκετ) στην Ελλάδα τον Νοέμβριο-Δεκέμβριο 2022 με την Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο 1 , την Ισπανία, την Ιταλία και την Πορτογαλία. Η σύγκριση τιμών γίνεται με και χωρίς την αξία του ΦΠΑ, ο οποίος διαφέρει σε κάθε χώρα.
Για την παρούσα ανάλυση συγκρίθηκαν οι τιμές σε συνολικά 41 κατηγορίες προϊόντων:
- 20 υποκατηγορίες προϊόντων που συνθέτουν ένα τυπικό καλάθι αγορών, όπως αυτό έχει διαμορφωθεί στη συγκεκριμένη επαναλαμβανόμενη έρευνα από το 2012 έως σήμερα.
- 21 επιπλέον υποκατηγορίες προϊόντων που εντάσσονται στο καλάθι του νοικοκυριού από τον Νοέμβριο 2022
Αυτές οι υποκατηγορίες προϊόντων εξετάζονται από ένα σημαντικό δείγμα πάνω από 5.000 τιμών προϊόντων και 30 διαφορετικές αλυσίδες σούπερ μάρκετ στις έξι χώρες συνολικά για να υπολογισθούν οι μέσες τιμές, με δειγματοληψίες από έγκυρα site σύγκρισης τιμών σε Ελλάδα και εξωτερικό, αλλά και από αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Τα στοιχεία περιλαμβάνουν τόσο τιμές προϊόντων σε προσφορά, όσο και προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας σε κάθε χώρα.
Πίνακας 1: Σύγκριση μέσων τιμών καλαθιού προϊόντων σούπερ μάρκετ Ελλάδας, Γαλλίας, Ηνωμένου Βασιλείου, Ισπανίας, Πορτογαλία, Ιταλίας με ΦΠΑ και χωρίς ΦΠΑ
Η σύγκριση των μέσων τιμών των καλαθιών (πίνακας 1) δείχνει ότι και οι τρεις χώρες έχουν σημαντικά ακριβότερο μέσο καλάθι από την Ελλάδα, 15% η Γαλλία, 8% το Ηνωμένο Βασίλειο, 5% η Ιταλία, ενώ οι άλλες δύο χώρες έχουν περίπου ίσο καλάθι με την Ελλάδα 1% ακριβότερο η Πορτογαλία και 1% φθηνότερο η Ισπανία. Η εικόνα των αποτελεσμάτων αλλάζει σημαντικά όταν αφαιρέσουμε τον αναλογούντα ΦΠΑ ανά χώρα για να γίνουν αντιληπτές τις πραγματικές τιμές των προϊόντων σούπερ μάρκετ. Η σύγκριση των καλαθιών σε αυτή την περίπτωση (σχήμα 1) δείχνει ότι οι και οι έξι χώρες έχουν πιο ακριβό μέσο καλάθι από την Ελλάδα, η Γαλλία κατά 23%, το Ηνωμένο Βασίλειο κατά 17%, η Ιταλία κατά 13%, η Ισπανία κατά 6% και η Πορτογαλία κατά 4% Αυτό είναι αποτέλεσμα της διαφοράς που έχει ο χαμηλός ΦΠΑ ανά χώρα (πρόκειται για τον ΦΠΑ που αναφέρεται σε τρόφιμα και ποτά). Στην Ελλάδα αυτός ο ΦΠΑ είναι 13%. Ο ΦΠΑ είναι σημαντικά υψηλότερος από το Ηνωμένο Βασίλειο (0% ή 5%) και τη Γαλλία (10% και 5,5%), την Ισπανία (10% και 4%), την Πορτογαλία (13% και 6%), την Ιταλία (5% και 4%), αλλά και τις περισσότερες χώρες της ΕΕ. Η βασική διαφορά είναι ότι τρόφιμα που στην Ελλάδα υπάγονται στον υψηλό συντελεστή ΦΠΑ με 24% στις υπόλοιπες χώρες υπάγονται στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ, ο οποίος είναι και χαμηλότερος του ελληνικού με 6%, 5,5%, 4% ή ακόμα και 0%. Σημειώνεται ότι η επίδραση ειδικών φόρων κατανάλωσης (π.χ. καφές) δεν είναι δυνατόν να συνυπολογιστεί στα παραπάνω στοιχεία.
Σχήμα 1: Πίνακας 1: Σύγκριση μέσων τιμών καλαθιού προϊόντων σούπερ μάρκετ Ελλάδας, Γαλλίας, Ηνωμένου Βασιλείου, Ισπανίας, Πορτογαλία, Ιταλίας
Το γενικό συμπέρασμα που προκύπτει από την παραπάνω ανάλυση είναι ότι το οργανωμένο ελληνικό λιανεμπόριο τροφίμων (σούπερ μάρκετ) παρέχει στους Έλληνες καταναλωτές πρόσβαση σε προϊόντα για το τυπικό του καλάθι με κατά μέσο όρο σε χαμηλότερη τιμή που είναι αποτέλεσμα της οργανωμένης προσπάθειας των προμηθευτών και των λιανεμπόρων για συγκράτηση των τιμών τα τελευταία χρόνια. Η τάση αυτή με μικρές διακυμάνσεις είναι διαχρονική την τελευταία 10ετία που πραγματοποιείται η συγκεκριμένη έρευνα από το ΙΕΛΚΑ. Η διαχρονική σύγκριση τιμών με το εξωτερικό δείχνει ότι τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα συνεχώς έχει φθηνότερο καλάθι από τις συγκρινόμενες χώρες με διακυμάνσεις οι οποίες δεν αλλάζουν το αποτέλεσμα της ανάλυσης.
Σημειώνεται ότι πέρα από τον ΦΠΑ παράγοντες που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όταν συγκρίνονται τιμές ανάμεσα σε διαφορετικές χώρες είναι:
- Η απόσταση της χώρας από τα παραγωγικά κέντρα της κεντρικής και δυτικής Ευρώπης και τα
αντίστοιχα κόστη - Το κόστος ενέργειας και μεταφορών
- Η πολυπλοκότητα της γεωγραφίας της κάθε χώρας (π.χ. οδικό δίκτυο, νησιά κλπ)
- Το μέγεθος της αγοράς και αντίστοιχες οικονομίες κλίμακας στις προμήθειες των προϊόντων
- Το ισοζύγιο εξαγωγών-εισαγωγών σε σχέση με τα τρόφιμα και τις πρώτες ύλες παρασκευής τους
- Τα διάφορα κόστη παραγωγής (ενέργεια, πρώτες ύλες, μισθολογικό κόστος, χρηματοοικονομικό κόστος, γραφειοκρατία)
- Η παραγωγικότητα της βιομηχανίας και του λιανεμπορίου σε κάθε χώρα
- Οι καταναλωτικές συνήθειες και η αγοραστική δυνατότητα σε κάθε χώρα
- Το ύψος της φορολογίας σε κάθε χώρα
Τα δεδομένα τιμών υπολογίζονται από γνωστά παρατηρητήρια τιμών των χωρών που εξετάστηκαν και για την Ελλάδα στα πρωτογενή δεδομένα από τιμοληψίες σε μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Τα κριτήρια επιλογής των προϊόντων στο καλάθι ήταν ένας συνδυασμός αντίστοιχων χρησιμοποιούμενων καλαθιών για εκτίμηση στο εξωτερικό, καθώς και κοινής διαθεσιμότητας στοιχείων τιμών στις χώρες που εξετάσθηκαν. Σε κάθε νέα μέτρηση ανανεώνεται το δείγμα των κωδικών που μετρούνται και ανάλογα τη διαθεσιμότητα επιλέγονται διαφορετικές ποσότητες προϊόντων.
Τα στοιχεία προέρχονται από τις παρακάτω αλυσίδες σούπερ μάρκετ:
- Ελλάδα: Σκλαβενίτης, ΑΒ, My Market, Μασούτης, Market In
- Ηνωμένο Βασίλειο: Morrisons, ASDA, Sainsbury’s, Coop, Ocado, TESCO
- Ισπανία: Carrefour, Marcadona, Caprabo, Condis, Dia, Eroski
- Ιταλία: CosiComodo, emiDrive, Pim Spesa, Agora, Everli, HeyConad, easyCoop
- Πορτογαλία: continente, MiniPreco, Auchan
- Γαλλία: monoprix plus, carrefour, super U, Auchan, Aldi
Πίνακας 2: Σύγκριση Μέσων Τιμών του Τυπικού Καλαθιού Προϊόντων Σούπερ Μάρκετ
Γεωργιάδης: Το καλάθι του νοικοκυριού οδηγεί σε περαιτέρω ανταγωνιστικές τιμές – Δεν είναι πραγματικότητα ότι είμαστε η ακριβότερη χώρα στην Ευρώπη
«Το καλάθι του νοικοκυριού οδηγεί σε περαιτέρω ανταγωνιστικές τιμές και δεν είναι πραγματικότητα ότι είμαστε η ακριβότερη χώρα στην Ευρώπη» σημείωσε ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Άδωνις Γεωργιάδης, με βάση στοιχεία έρευνας του ΙΕΛΚΑ.
Αναλυτικά όσα δήλωσε ο Άδωνις Γεωργιάδης:
«Καλά Χριστούγεννα και καλές γιορτές. Σήμερα είμαστε εδώ με τον Γενικό Γραμματέα τον κ. Αναγνωστόπουλο και τον γενικό διευθυντή του ΙΕΛΚΑ, κ. Κιοσέ να σας παρουσιάσουμε μία έρευνα της οποίας τα αποτελέσματα παρουσιάζουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον.
Όπως ξέρετε, έχουμε κάνει μια προσπάθεια με το λεγόμενο “καλάθι του νοικοκυριού”, που εισέρχεται αύριο στην 8η εβδομάδα εφαρμογής του. Δεν έχω τα στοιχεία για τις αυριανές τιμές για να μπορώ να σας πω αν έχουμε για 8η εβδομάδα μειώσεις τιμών, έχουμε όμως τα στοιχεία των επτά εβδομάδων, που είδαμε, όπως ξέρετε, μία αρκετά σημαντική μεσοσταθμική μείωση των τιμών των καλαθιών.
Ο ΙΕΛΚΑ είχε μια καλή ιδέα: να πάρουν τα στοιχεία των τιμών από το καλάθι του νοικοκυριού και να τα συγκρίνουν για τις αντίστοιχες κατηγορίες προϊόντων που συμπεριλαμβάνει το καλάθι με κάποιες από τις πιο μεγάλες ευρωπαϊκές αγορές.
Από την Ελλάδα πήρε στοιχεία από τα προϊόντα που υπάρχουν στο καλάθι, από το Σκλαβενίτη, από τον ΑΒ, από το My Market, από τον Μασούτη και από το Market In. Δηλαδή, μερικές από τις πολύ μεγάλες αλυσίδες που το σύνολό του τζίρου τους αντιπροσωπεύει το 90% περίπου του τζίρου του οργανωμένου λιανικού εμπορίου στις υπεραγορές στην Ελλάδα.
Αυτά τα συνέκριναν με προϊόντα με τη φτηνότερη τιμή ανά προϊόν της κάθε αντίστοιχης κατηγορίας:
- από το Ηνωμένο Βασίλειο χρησιμοποίησαν Morrisons, ASDA, Sainsbury’s, Coop, Ocado, TESCO,
- από την Ισπανία Carrefour, Marcadona, Caprabo, Condis, Dia, Eroski,
- από την Ιταλία CosiComodo, emiDrive, Pim Spesa, Agora, Everli, HeyConad, easyCoop
- από την Πορτογαλία continente, MiniPreco, Auchan
- και από τη Γαλλία monoprix plus, carrefour, super U, Auchan, Aldi.
Το Aldi είναι και γενικά το σούπερ μάρκετ που θεωρείται ότι έχει τις πιο χαμηλές τιμές.
Έχουμε λοιπόν 41 κατηγορίες και περιγραφές προϊόντων, έχουμε 5.000 διαφορετικές τιμοληψίες, το πεδίο της έρευνας ήταν η 8η Νοεμβρίου, δηλαδή μετά την πρώτη εβδομάδα εφαρμογής του καλαθιού, έως και την 8η Δεκεμβρίου έως και την 6η εβδομάδα εφαρμογής του καλαθιού. Τώρα έχουμε και λίγο χαμηλότερες τιμές σε ορισμένα γιατί δε συμπεριλαμβάνει την 7η εβδομάδα.
Και τα αποτελέσματα αυτά θα σας τα παρουσιάσουμε τώρα κυρίως διότι πολύ συχνά διαβάζω και ακούω στα ρεπορτάζ και στα δελτία ότι “η Ελλάδα παραμένει η ακριβότερη χώρα”. Θέλουμε λοιπόν να δούμε κατά πόσον το καλάθι έχει αλλάξει αυτή την εικόνα».
