Οι ανακαλύψεις κοντά στην Τελ Μεγιδδώ (γνωστή και ως Αρμαγεδδών, από τη βιβλική αναφορά στη Γένεση και την Αποκάλυψη) , προσφέρουν πληροφορίες για την αρχαία ζωή των Χαναναίων και την αστικοποίησή τους. Μεταξύ των ευρημάτων περιλαμβάνονται ένα πατητήρι κρασιού 5.000 ετών και τελετουργικές προσφορές τοποθετημένες σε περίοπτη θέση, από τον κύριο ναό της πόλης.
Αρχαιολογικές ανασκαφές που διενεργήθηκαν από την Αρχή Αρχαιοτήτων του Ισραήλ (IAA) κοντά στην Τελ Μεγιδδώ, ανέδειξαν ένα σκαμμένο σε βράχο, πατητήρι σταφυλιών περίπου 5.000 ετών—ένα από τα αρχαιότερα που έχουν ανακαλυφθεί ποτέ στη χώρα—μαζί με μοναδικά τελετουργικά ευρήματα αρχαίας λαϊκής λατρείας των Χαναναίων.
Τα μοναδικά ευρήματα προσφέρουν νέες πληροφορίες για την επέκταση του οικισμού κατά την έναρξη της αστικοποίησης και για τον αρχαίο θρησκευτικό βίο στην κοιλάδα Γεζεραέλ, πριν εισέλθουν οι Ισραηλίτες στην περιοχή.
Η πραγματοποίηση των ανασκαφών
Οι ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν ενόψει ενός μεγάλου έργου αναβάθμισης του οδικού δικτύου κατά μήκος της εθνικής οδού 66, με πρωτοβουλία του Υπουργείου Μεταφορών και χρηματοδότηση από την Netivei Israel – Εθνική Εταιρεία Υποδομών Μεταφορών.
Η αρχαιότερη ανακάλυψη χρονολογείται 5.000 χρόνια στο παρελθόν, στην Πρώιμη Εποχή του Χαλκού IB (Πρώιμη Χαναανιτική περίοδος). Οι αρχαιολόγοι αποκάλυψαν ένα μικρό πατητήρι σκαλισμένο στον βράχο που διέθετε μια επικλινή επιφάνεια για το πάτημα και μια λεκάνη συλλογής.
Ο Δρ. Amir Golani και ο Barak Tzin, Διευθυντές Ανασκαφών της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας του Ισραήλ (IAA), τόνισαν τη σημασία του ευρήματος: «Το πατητήρι είναι μοναδικό, ένα από τα ελάχιστα γνωστά από μια τόσο αρχαία περίοδο, όταν πρωτοεμφανίστηκε η αστικοποίηση στην περιοχή μας».
Πρόσθεσαν ότι, ενώ έμμεσα στοιχεία υποδείκνυαν παραγωγή κρασιού πριν από 5.000 χρόνια, η πρόσφατη ανακάλυψη αποτελεί το “ατράνταχτο στοιχείο” που προσφέρει ξεκάθαρη απόδειξη της πρώιμης παραγωγής κρασιού στην περιοχή.
Τι μαρτυρούν τα ευρήματα
Η ανακάλυψη πολυάριθμων οικιστικών κτιρίων γύρω από το πατητήρι υποδηλώνει τη σημασία του για την κοινότητα. Δείχνει ότι ο οικισμός της Μεγιδδώ είχε επεκταθεί πολύ πέρα από τον γνωστό “τελ” (τύμβο) εκείνη την εποχή.
Η ανασκαφή αποκάλυψε επίσης περισσότερες εκπλήξεις από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού II (Ύστερη Χαναανιτική περίοδος, περίπου πριν από 3.300 χρόνια), φέρνοντας στο φως στοιχεία για την αρχαία χαναανιτική λατρεία έξω από την Μεγιδδώ.
Ανακαλύφθηκαν τελετουργικά αγγεία, προσεκτικά τοποθετημένα στο έδαφος ως τελετουργικές προσφορές.
Ένα μικροσκοπικό κεραμικό ομοίωμα ιερού, εισαγόμενες στάμνες από την Κύπρο και ένα μοναδικό σύνολο τελετουργικών αγγείων ήταν μεταξύ των αντικειμένων που ανακαλύφθηκαν.
Το ολοκληρωμένο σύνολο, το οποίο πιθανότατα χρησιμοποιούνταν για σπονδές (τελετουργική έκχυση υγρών), περιλάμβανε ένα ζωόμορφο αγγείο σε σχήμα κριαριού. Οι ερευνητές εξήγησαν ότι το αγγείο-κριάρι ήταν σχεδιασμένο με χωνίκαι στόμιο. Μόλις γεμίζονταν με ένα πολύτιμο υγρό, όπως γάλα, λάδι ή κρασί, η κλίση του κριαριού προκαλούσε την έκχυση του υγρού από το στόμιό του σε ένα μικρό μπολ.
Η τοποθεσία ταφής, που βρίσκεται σε ευθεία οπτική επαφή με τον μεγάλο ναό στην Τελ Μεγιδδώ, μπορεί να υποδεικνύει μια χαναανιτική λαϊκή λατρεία που λάμβανε χώρα εκτός της πόλης. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτό πιθανώς χρησιμοποιούνταν από ντόπιους αγρότες που προσέφεραν υγρές καθιερώσεις (αφιερώματα) καθ’ οδόν προς την κύρια πύλη της πόλης.
Ο Eli Escusido, Διευθυντής της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας του Ισραήλ, σημείωσε ότι τα ευρήματα επιτρέπουν στους ερευνητές να “εξοικειωθούν με την καθημερινή ζωή και τις πεποιθήσεις των κατοίκων της περιοχής στο πέρασμα χιλιάδων ετών”.
Τα ευρήματα θα παρουσιαστούν στο κοινό από την επόμενη εβδομάδα στο Εθνικό Campus Jay and Jeanie Schottenstein για την Αρχαιολογία της Γης του Ισραήλ στην Ιερουσαλήμ.
