Για να παγώσει η Γη τόσο πολύ, όσο πάγωσε την εποχή που ήταν χιονόμπαλα, την λεγόμενη εποχή της “Γης Χιονόμπαλας” ( εποχή των παγετώνων) και να παραμείνει έτσι, έπρεπε να συνδυαστούν δύο πράγματα, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Χρειάστηκε να μετακινηθούν οι Ήπειροι και να διαβρωθεί μια τεράστια ηφαιστειακή επαρχία, όπως υποστηρίζουν.
Αλλά, συμπτωματικά, μια άλλη ομάδα επιστημόνων, έκανε δημοσίευση για το ίδιο θέμα, την ίδια χρονική περίοδο, και αποδίδει την παγωμένη γη σε έναν αστεροειδή. Ωστόσο, σε αυτό το στάδιο, έχουν λιγότερα στοιχεία για να δείξουν.
Οι περίοδοι που είναι γνωστές ως Γη της Χιονόμπαλας έκαναν τις πρόσφατες εποχές των παγετώνων να μοιάζουν με ένα απλό κρύο κλίμα. Όχι μόνο υπήρχαν τεράστιοι παγετώνες στον Ισημερινό, αλλά σε μια περίπτωση το ψύχος διήρκεσε περίπου 57 εκατομμύρια χρόνια. Εξακολουθεί να αποτελεί γρίφο το πώς επιβίωσε η ζωή.
Γιατί έγινε χιονόμπαλα η Γη
Ενώ ορισμένοι επιστήμονες εργάζονται πάνω σε αυτό το ερώτημα, άλλοι θέλουν να μάθουν πώς θα μπορούσε να συμβεί ένα τέτοιο γεγονός. Οι αλλαγές στην τροχιά της Γης, όπως αυτές που προκάλεσαν τις πρόσφατες ψυχρές περιόδους, δεν είναι ούτε κατά διάνοια επαρκείς θεωρίες. Ωστόσο, υπάρχει τουλάχιστον ένα κοινό χαρακτηριστικό μεταξύ του μεγάλου γεγονότος και των χλωμών απομιμήσεών του – τα χαμηλά επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα.
Σύμφωνα με τους γεωλόγους, το γεγονός ήταν αποτέλεσμα χαμηλών ηφαιστειακών εκπομπών που συνέβησαν πριν από 700 εκατομμύρια χρόνια, παρέχοντας νέες γνώσεις σχετικά με το πόσο ευαίσθητο είναι το παγκόσμιο κλίμα στη συγκέντρωση άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Πρωταρχικός παράγοντας των αλλαγών στη θερμοκρασία της Γης, θεωρείται ότι είναι τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα που ήταν πολύ χαμηλά κατά τη διάρκεια των περιόδων της Γης της Χιονόμπαλας, αλλά αυτό αφήνει αναπάντητο το ερώτημα του «γιατί;»
“Πιστεύουμε τώρα ότι λύσαμε το μυστήριο”, δήλωσε η Δρ Adriana Dutkiewicz του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ σε ανακοίνωσή της. Γιατί υπήρχε μία “Ιστορικά χαμηλή ηφαιστειακή εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα, υποβοηθούμενη από την αποσάθρωση ενός μεγάλου σωρού ηφαιστειακών πετρωμάτων, στην περιοχή που είναι σήμερα ο Καναδάς”. Αυτή είναι η απάντηση στο «Γιατί;»
“Εκείνη την εποχή, δεν υπήρχαν πολυκύτταρα ζώα ούτε χερσαία φυτά στη Γη”, σημείωσε η Dutkiewicz. “Η συγκέντρωση των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα υπαγορευόταν σχεδόν εξ ολοκλήρου από τις εκροές CO2 από τα ηφαίστεια και από τις διαδικασίες διάβρωσης των πυριτικών πετρωμάτων, οι οποίες καταναλώνουν CO2”.
Αποδείξεις για το κομμάτι της διάβρωσης είναι εύκολο να βρεθούν. Η πυριγενής επαρχία Franklin ήταν μακράν η μεγαλύτερη ηφαιστειακή επαρχία στη Γη εκείνη την εποχή. Μόλις σταμάτησε η ανάπτυξή της και η συνακόλουθη απελευθέρωση άνθρακα, η έκθεση στον αέρα και το νερό, οδήγησε αναπόφευκτα σε χημικές αλλαγές που θα είχαν ως αποτέλεσμα την απορρόφηση διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα.
Γιατί η Γη έμεινε παγωμένη
Ωστόσο, αυτό δεν θα ήταν αρκετό από μόνο του. Μόλις η Γη καλύφθηκε από πάγο, αντανακλούσε περισσότερο ηλιακό φως πίσω στο διάστημα, διατηρώντας προσωρινά χαμηλές θερμοκρασίες. Από την άλλη πλευρά, όλος αυτός ο πάγος θα επιβράδυνε επίσης τον ρυθμό της διάβρωσης. Υπό κανονικές συνθήκες, αυτό θα προκαλούσε ανάκαμψη των επιπέδων διοξειδίου του άνθρακα, θερμαίνοντας ξανά τον πλανήτη. Το γεγονός ότι αυτό δεν συνέβη, υποστηρίζουν η Dutkiewicz και οι συν-συγγραφείς της εργασίας, δείχνει ότι για δεκάδες εκατομμύρια χρόνια η απελευθέρωση του CO2 πρέπει να ήταν τόσο αργή όσο και η απομάκρυνσή του.
Το αποδίδουν στις κινήσεις των ηπείρων της εποχής. Η μεγαλύτερη περίοδος των παγετώνων, είναι Κρυογενής, οπότε φαίνεται ότι απελευθερώνονταν μόλις 9 μεγατόνοι άνθρακα κάθε χρόνο (λέγεται και Στουρτιανός παγετώνας). Με αυτόν τον χαμηλό ρυθμό, ακόμη και η ελάχιστη διάβρωση κάτω από παχιά στρώματα πάγου θα ήταν αρκετή για να κρατήσει τον ατμοσφαιρικό άνθρακα σε χαμηλά επίπεδα. Αυτός ο χαμηλός ρυθμός απελευθέρωσης αντανακλά μια σχετική έλλειψη υποθαλάσσιων ηφαιστείων στις μεσοωκεάνιες κορυφογραμμές, που με τη σειρά της είναι συνέπεια της διάσπασης της Ροδινίας, της υπερηπείρου που υπήρχε πριν από την Πανγαία.
Κοιτάζοντας ένα βήμα πιο πίσω στην αλυσίδα, η Dutkiewicz δήλωσε στο IFLScience, ότι η ευθύνη ανήκει στις διαδικασίες συναγωγής θερμότητας του μανδύα της Γης, αλλά “το πρόβλημα [του τι τις προκαλεί] δεν είναι καλά κατανοητό. Πρόκειται για έναν τομέα εντατικής μελέτης και μάλιστα εδώ και πολύ καιρό”.
Η άλλη εκδοχή για την παγοποίηση της Γης
Την ίδια στιγμή που η Dutkiewicz και οι συνεργάτες του δημοσίευαν την εργασία τους, μια άλλη δημοσίευση ανέφερε ότι ένα χτύπημα αστεροειδούς παρόμοιου μεγέθους με τον “δολοφόνο δεινοσαύρων” θα μπορούσε να έχει οδηγήσει τον κόσμο σε μια παρόμοια παγωμένη κατάσταση. Οι συγγραφείς της εν λόγω εργασίας καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ένα τέτοιο γεγονός κατά τη διάρκεια μιας θερμής περιόδου, όπως η Κρητιδική, θα είχε πολύ πιο προσωρινές επιπτώσεις. Όταν όμως τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα ήταν ήδη χαμηλά, θα μπορούσε να προκαλέσει κάτι πολύ μεγαλύτερο.
Η Dutkiewicz αναγνώρισε στο IFLScience ότι θα μπορούσαν να υπάρχουν παράγοντες πέρα από αυτούς που εντόπισε η ομάδα της, αλλά πρόσθεσε ότι η άλλη εργασία “είναι καθαρά μια μελέτη κλιματικής μοντελοποίησης που υποθέτει κατά πόσο μια πρόσκρουση αστεροειδούς συγκρίσιμου μεγέθους με την πρόσκρουση του Chicxulub θα μπορούσε να έχει προκαλέσει μια περίοδο παγετού, σε όλον τον πλανήτη. Δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι μια τέτοια πρόσκρουση αστεροειδούς προκάλεσε πράγματι τη “Χιονόμπαλα Γη”. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά υποθετικό σενάριο.
Σε κάθε περίπτωση, ακόμη και αν είχε συμβεί μια τέτοια πρόσκρουση, είναι απίθανο να διατηρηθεί μια παγετώδης περίοδος για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα (από γεωλογική άποψη)”.
Η εργασία της Dutkiewicz είναι ανοικτής πρόσβασης στο Geology. Η υπόθεση του αστεροειδούς είναι επίσης ανοικτής πρόσβασης στο Science Advances.
