Αρχαιολόγοι από το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ, έφεραν στο φως μία σπάνια πέτρα οριοθέτησης συνόρων της Τετραρχίας, στον αρχαιολογικό χώρο Abel Beth Maacah, στο βόρειο Ισραήλ.
Το ξεχωριστό εύρημα, ρίχνει φως στις διοικητικές πρακτικές της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Αυτοκράτορα Διοκλητιανού, αποκαλύπτοντας λεπτομέρειες σχετικά με την οργάνωση των εδαφικών ορίων, της γαιοκτησίας και των μοτίβων του εποικισμού της περιοχής.
Αναλυτικότερη κατανόηση της γεωγραφίας και της κοινωνίας
Επιπλέον, η ανακάλυψη προσφέρει νέα στοιχεία για την ιστορική γεωγραφία και το κοινωνικό – οικονομικό τοπίο της ρωμαϊκής Ανατολικής Μεσογείου, η οποία περιελάμβανε δύο μέχρι πρότινος, άγνωστα τοπωνύμια.

Το διακριτικό, το οποίο αρχικά σχεδιάστηκε για την περιχαράκωση των αγροτικών ορίων ανάμεσα στα χωριά, είναι ένα απτό υπόλειμμα της διοικητικής αναδιοργάνωσης που καθόριζε την Τετραρχία (Αρχή των τεσσάρων).
Στη διάρκεια της περιόδου αυτής, η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία διαιρέθηκε σε τέσσερις περιοχές, τις οποίες κυβερνούσαν δύο ανώτατοι αυτοκράτορες (Αύγουστοι) και δύο κατώτεροι ομότιμοί τους (καίσαρες).
Η πέτρα, βρέθηκε σε περιβάλλον όπου επαναχρησιμοποιήθηκε την περίοδο των Μαμελούκων, και περιλαμβάνει αναφορές σε κάποιον αυτοκρατορικό λογοκριτή ή επιθεωρητή, των οποίων το όνομα εμφανίζεται για πρώτη φορά καταγεγραμμένο. Αναφέρει επίσης, δύο μέχρι πρότινος άγνωστα χωριά: Το Tirthas και το Golgol, τα οποία ενδεχομένως συνδέονται με χώρους που αναγνωρίστηκαν τον 19ο αιώνα, κατά τη διάρκεια της Έρευνας της Δυτικής Παλαιστίνης.

Στοιχεία για την κοινωνία και την οικονομία της περιοχής
Οι ειδικοί υποδηλώνουν ότι, η αφθονία παρόμοιων αγορών στην κοιλάδα Hula και του περιβάλλοντος χώρου, καταδεικνύει υψηλό επίπεδο διοικητικού ελέγχου και έμφαση στην τυποποίηση της φορολογίας.
Ο έλεγχος, διασφάλιζε την κανονική περιχαράκωση της περιοχής, η οποία θα βοηθούσε την εφαρμογή των δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων του Διοκλητιανού.
Τα μέτρα αυτά, εκτός από ότι βελτιστοποίησαν τη συλλογή των φόρων, προήγαγαν τη σταθερότητα σε μια ολοένα και πιο απέραντη και ετερόκλητη αυτοκρατορία. Η ανακάλυψη τονίζει τον τρόπο με τον οποίο οι αυτοκρατορικές πολιτικές επηρέαζαν τις αγροτικές κοινότητες του βόρειου Ισραήλ.
Στη διάρκεια της περιόδου αυτής, οι μεταρρυθμίσεις του Διοκλητιανού αποσκοπούσαν στην ελάφρυνση των οικονομικών πιέσεων, μέσω ενός περισσότερο δίκαιου συστήματος κατανομής των φόρων, ενώ επέβαλε σημαντικά βάρη στους μικρούς γαιοκτήμονες.
Πράγματι, οι σύγχρονες ραβινικές παραδόσεις αναφέρουν τις κακουχίες που επέβαλε στην περιοχή ο αυτοκράτορας, προσφέροντας επιπλέον συγκείμενο για την ερμηνεία των επιγραφών.
Ο καθηγητής Uzi Leibner, τονίζει τη σημασία της ανασκαφής, σημειώνοντας ότι, τα διακριτικά αυτά, προσφέρουν απτή σύνδεση με τις ζωές εκείνων που έζησαν υπό τα περίπλοκα αυτά συστήματα, πριν από σχεδόν δύο χιλιετίες.

O Δρ. Avner Ecker, τόνισε επίσης, πώς τα πρόσφατα αναγνωρισμένα τοπωνύμια και οι αυτοκρατορικές μορφές που καταγράφονται στην επιγραφή, επεκτείνουν σημαντικά στην κατανόησή μας για τη Ρωμαϊκή γεωγραφία και τη διοίκηση στην Ανατολική Μεσόγειο.
To διακριτικό του συνόρου από τον χώρο Abel Beth Maacah εμπλουτίζει το μοναδικό σώμα των πάνω από 20 λίθων οριοθέτησης που έχουν ανακαλυφθεί στην περιοχή, αποκαλύπτοντας την αλληλεπίδραση ανάμεσα στις αυτοκρατορικές πολιτικές και τα μοτίβα των τοπικών οικισμών.
Το συγκεκριμένο εύρημα, ενισχύει την εικασία ότι, η βόρεια κοιλάδα Hula φιλοξενούσε έναν πυκνό πληθυσμό από μικρούς, ανεξάρτητους γαιοκτήμονες που πιθανόν να ήρθαν αντιμέτωποι με ιδιαίτερες προκλήσεις κάτω από την πίεση των ρωμαϊκών διοικητικών μεταρρυθμίσεων.