Η «R» αποκαλύπτει τι κατέθεσε στην Ευρωπαία εισαγγελέα η επιθεωρήτρια Δημόσιας Διοίκησης που έκανε τον έλεγχο για τις καθυστερήσεις στην υλοποίηση της σύμβασης 717 την περίοδο 2015 – 2019. Τα έργα χωρίς μελέτες, οι έξι παρατάσεις και οι ευθύνες ΕΡΓΟΣΕ και αναδόχων.
Των Δ. ΠΑΝΑΝΟΥ, Α. ΚΑΝΔΥΛΗ – ΠΗΓΗ: Realnews
«Καταπέλτης» για την ανάδοχο εταιρεία και την ΕΡΓΟΣΕ είναι οι τρεις κατά σειρά καταθέσεις που έδωσε στην Ευρωπαία εντεταλμένη εισαγγελέα η επιθεωρήτρια του Σώματος Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, η οποία ήλεγξε τη σύμβαση 717. Πρόκειται για τη σύμβαση η οποία, αντί να αναβαθμίσει το σύστημα σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης στο σιδηροδρομικό δίκτυο, με τον τρόπο που εφαρμόστηκε, άφησε «ανοχύρωτο» τον ελληνικό σιδηρόδρομο, με αποκορύφωμα το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών και την απώλεια 57 ανθρώπων.
Όπως αποκαλύπτει η Realnews, η έμπειρη επιθεωρήτρια περιέγραψε, βήμα προς βήμα και προσκομίζοντας στοιχεία, την πορεία της πολύπαθης σύμβασης κατά το διάστημα 2015-2019. Εκτός από τις αιτίες της καθυστέρησης, ενώπιον της Ευρωπαίας εισαγγελέως, η μάρτυρας αποκάλυψε πως, σύμφωνα με τις διαπιστώσεις της, η εκτέλεση της σύμβασης προκάλεσε ζημιά 6,9 εκατ. ευρώ στο ελληνικό Δημόσιο.
Η Μ.Γ. συμμετείχε στον έλεγχο για τη σύμβαση 717 αρχικά ως εμπειρογνώμονας στο ελεγκτικό κλιμάκιο της ΕΔΕΛ (Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου) το 2018 και, στη συνέχεια, έως και τον Μάιο του 2021, ως επιθεωρήτρια του Σώματος Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης. Οπως επεσήμανε στις τρεις καταθέσεις της που δόθηκαν τον Μάρτιο, τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2023, βρέθηκε μπροστά σε σημαντικές παρατυπίες και παραβιάσεις της επίμαχης σύμβασης.
Χωρίς μελέτες
Η κοινοπραξία των ΤΟΜΗ ΑΒΕΤΕ και ALSTOM TRANSPORT S.A., που ανέλαβε να υλοποιήσει το έργο, έκανε εργασίες, χωρίς, ωστόσο, να έχει υποβάλει τις απαραίτητες εγκεκριμένες μελέτες. Όπως αποκάλυψε η επιθεωρήτρια στις καταθέσεις της, από την υπογραφή της σύμβασης, στις 26 Σεπτεμβρίου του 2014, μέχρι και τη διενέργεια του ελέγχου της ΕΔΕΛ, δηλαδή για περισσότερα από τέσσερα χρόνια, ο ανάδοχος δεν παρέδιδε τις προβλεπόμενες από τη σύμβαση μελέτες!
Από την πλευρά της, σύμφωνα με τη Μ.Γ., η διευθύνουσα υπηρεσία και προϊσταμένη Αρχή της ΕΡΓΟΣΕ δεν επέβαλαν, ως όφειλαν, τις ρήτρες για την καθυστέρηση υποβολής των μελετών. Οπως προέβλεπε η σύμβαση, οι ρήτρες αυτές μπορούσαν να οδηγήσουν ακόμη και στο να κηρυχθεί έκπτωτος ο ανάδοχος. Αλλωστε, όπως προέβλεπε η σύμβαση, η εκπόνηση των μελετών αποτελούσε προϋπόθεση για την εκτέλεση του έργου και δίχως αυτές το έργο δεν μπορούσε να εκτελεστεί.
Συγκεκριμένα, η συμβατική υποχρέωση του αναδόχου ήταν να υποβάλει τη μελέτη εφαρμογής σηματοδότησης – τηλεδιοίκησης, εγκεκριμένης από την ALSTOM, έως τις 25 Δεκεμβρίου του 2014, σύμφωνα με το αρχικό συμβατικό χρονοδιάγραμμα. Κατά τον έλεγχο της ΕΔΕΛ, το διάστημα Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου του 2018, η μελέτη δεν είχε ακόμη παραδοθεί. Παρ’ όλα αυτά, ο ανάδοχος εκτελούσε εργασίες στο τμήμα ΣΚΑ-Πλατύ (περιλαμβάνεται η θέση του τραγικού δυστυχήματος των Τεμπών) και μάλιστα πληρωνόταν για αυτές!
Όπως αναφέρεται στις καταθέσεις στην Ευρωπαία εισαγγελέα, αυτό συνέβαινε διότι ο ανάδοχος προσκόμιζε μελέτες μιας εταιρείας με την επωνυμία ΚΟΜΕL και έδρα τον Βόλο. H εταιρεία αυτή, όμως, δεν διέθετε καμία συμβατική εμπειρία και δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις για την κατάθεση μελετών. Ακόμα και έτσι, όπως κατέθεσε η επιθεωρήτρια, η ΚΟΜΕL υπέβαλε εμπρόθεσμα μελέτες μόνο για δύο σταθμούς (Αχαρνές, Δεκέλεια) από το σύνολο των 34 σταθμών. Οι μελέτες απορρίφθηκαν αρχικά, αλλά εγκρίθηκαν στη συνέχεια με έγγραφο της ΕΡΓΟΣΕ, παρά την αντίθετη γνώμη του βοηθού επιβλέποντος το έργο που εισηγήθηκε την απόρριψή τους.
Καθυστερήσεις 4 ετών
Οι κανονικές μελέτες, με υπογραφή από τη γαλλική ALSTOM, παραδόθηκαν για πρώτη φορά τον Μάιο του 2019 και μόνο μετά την κοινοποίηση των ευρημάτων του ελέγχου της ΕΔΕΛ στην ΕΡΓΟΣΕ. Στη συνέχεια, ακολούθησαν υποβολές εγκεκριμένων μελετών τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 2019.
Πιο συγκεκριμένα, μετά την πρόταση επιβολής δημοσιονομικής διόρθωσης από την ΕΔΕΛ και με υπαρκτό τον κίνδυνο απώλειας της χρηματοδότησης του έργου εξαιτίας των ευρημάτων του ελέγχου, η ALSTOM εξαναγκάστηκε να εμπλακεί στο τμήμα ΣΚΑ-Πλατύ. Το τμήμα Δομοκός-Λάρισα παραδόθηκε άμεσα και η τροποποιημένη μελέτη εφαρμογής παραδόθηκε από τον ανάδοχο στην ΕΡΓΟΣΕ στις 23/5/2019, δηλαδή με καθυστέρηση 4 ετών και 4 μηνών, σε σχέση με την αρχική συμβατική προθεσμία.
«Αν η ΕΡΓΟΣΕ απαιτούσε από τον πάροχο να συμμετέχει στο έργο από την υπογραφή της σύμβασης το 2014, ως όφειλε, τηρώντας απαρέγκλιτα τη σύμβαση, θα διασφαλίζονταν οι προϋποθέσεις ώστε το έργο να ολοκληρωθεί εντός των συμβατικών προθεσμιών», φέρεται να κατέθεσε η επιθεωρήτρια.
Εκτός από τον ανάδοχο, η ευθύνη, βεβαίως, βαρύνει την ΕΡΓΟΣΕ, που κατά το διάστημα 2015-2019 έδωσε συνολικά έξι παρατάσεις, χωρίς να ενεργοποιήσει τις ρήτρες που προέβλεπε η σύμβαση για τον ανάδοχο. Στο πλαίσιο αυτό διαπιστώθηκε μη σύννομη χορήγηση παρατάσεων.
Έτσι, το έργο της σύμβασης 717, το οποίο έπρεπε να ολοκληρωθεί το 2016, έχει παραδοθεί μόνο μερικώς σήμερα και το Δημόσιο επιβαρύνθηκε συνολικά με περίπου 6,9 εκατ. ευρώ λόγω των καθυστερήσεων, με βάση τα στοιχεία που κατέθεσε η επιθεωρήτρια.
Παρέμβαση
Η σύμβαση 717 αφορούσε στην ανάταξη και την αναβάθμιση του υφιστάμενου συστήματος συμβατικής σηματοδότησης-τηλεδιοίκησης, σε εντοπισμένα τμήματα του άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Προμαχώνας (πλην του τμήματος Τιθορέα-Δομοκός), μήκους 519 χλμ., καθώς και την αντικατάσταση 70 αλλαγών τροχιάς επί του ίδιου άξονα. Κατά το διάστημα από το 1985 έως το 2010, είχε πραγματοποιηθεί και ολοκληρωθεί πλήθος διαφορετικών συμβάσεων σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης σε διαφορετικά τμήματα του συγκεκριμένου σιδηροδρομικού δικτύου, καθώς και συμβάσεις ETCS και GSMR (σύμβαση 10004 ETCS on board, σύμβαση 10005 ETCS line, σύμβαση 10012 GSMR). Τα συστήματα αυτά κλήθηκε η σύμβαση 717, ως «έργο σκούπα», να τα ενοποιήσει λειτουργικά. Σημειώνεται ότι η σύμβαση υπεγράφη στις 26/9/2014, με συμβατική ημερομηνία περαίωσης την 26η/9/2016 (24 ημερολογιακοί μήνες) και συμβατικό τίμημα 41.297.174,41 ευρώ.
Οι καθυστερήσεις στην υλοποίηση των εργασιών που προέβλεπε η σύμβαση προκάλεσαν την παρέμβαση της Ευρωπαίας εντεταλμένης εισαγγελέως, με αποτέλεσμα την άσκηση διώξεων σε 23 άτομα. Πρόκειται για 14 υπαλλήλους της ΕΡΓΟΣΕ, 4 στελέχη της Διαχειριστικής Αρχής του Επιχειρησιακού Προγράμματος Υποδομών, Μεταφορών, Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης και 5 στελέχη της αναδόχου κοινοπραξίας.
Χαμένοι στη μετάφραση για το εμπορικό τρένο
Το ελληνικό προξενείο του Λονδίνου επέστρεψε στον ανακριτή Λάρισας το αίτημα εξέτασης κρίσιμων βίντεο από βρετανικό εργαστήριο, διότι δεν διαθέτει εξειδικευμένο μεταφραστή
Στη… μετάφραση φαίνεται να έχει «σκοντάψει» η έρευνα του εφέτη ειδικού ανακριτή Σωτήρη Μπακαΐμη, που διερευνά τα αίτια της τραγωδίας των Τεμπών. Ο δικαστικός λειτουργός έστειλε αίτημα προς ειδικό εργαστήριο του Λονδίνου, ζητώντας την ανάκτηση του διαγραμμένου υλικού καταγραφής φόρτωσης και κίνησης της εμπορικής αμαξοστοιχίας που συγκρούστηκε με την επιβατική.
Σύμφωνα με πληροφορίες της Realnews, το έγγραφο εστάλη απευθείας στο προξενείο μας στο Λονδίνο λόγω του κατεπείγοντος της υπόθεσης, το οποίο έπρεπε να το μεταφράσει και να το παραδώσει στο εργαστήριο. Όμως, το προξενείο απάντησε ότι απαιτείται εξειδικευμένος μεταφραστής, τον οποίο δεν διαθέτει. Οπότε το αίτημα επεστράφη στον ανακριτή!
Τι μπορεί να κάνει κατόπιν αυτού ο κ. Μπακαΐμης; Σύμφωνα με νομικές πηγές, τη λύση θα μπορούσε να δώσει το αρμόδιο τμήμα του υπουργείου Εξωτερικών, με την ελπίδα, βέβαια, να υπάρχει άμεσα διαθέσιμος μεταφραστής που να γνωρίζει και τη σχετική ορολογία.
Ωστόσο, αυτή η αντιμετώπιση εκ μέρους του κράτους, όχι μόνο όσον αφορά το παραπάνω αίτημα αλλά και σε άλλα ζητήματα που έχουν τεθεί στο πλαίσιο της διερεύνησης των αιτιών μιας από τις μεγαλύτερες τραγωδίες που έχει βιώσει η χώρα, προκαλεί την αγανάκτηση των συγγενών των θυμάτων, που περιμένουν εδώ και πάνω από έναν χρόνο απαντήσεις.
«Η πολιτεία μία φορά αποδείχθηκε ανεπαρκής απέναντι στα θύματα του τραγικού σιδηροδρομικού δυστυχήματος τη μοιραία νύχτα της 28ης/2/2023 και πολλές ακόμη φορές αποδείχθηκε εξίσου ανεπαρκής απέναντί τους, κατά τη διάρκεια της έρευνας που ακολούθησε το δυστύχημα. Μετά τα μπαζώματα, την εγκατάλειψη βιολογικού υλικού και οστών στα απομεινάρια του τρένου και όλες τις προσπάθειες συγκάλυψης, δεν είναι δυνατόν να μη βρίσκεται ένα μεταφραστικό γραφείο για να μεταφράσει την παραγγελία του ανακριτή. Το γεγονός αυτό αποτελεί μια ακόμη προσβολή της μνήμης των θυμάτων», δηλώνει στην «R» ο δικηγόρος Όθων Παπαδόπουλος, που εκπροσωπεί συγγενείς θυμάτων του δυστυχήματος.
Το περιεχόμενο του αιτήματος
Όσον αφορά τώρα στο περιεχόμενο του αιτήματος, όπως αυτό αποτυπώνεται σε διάταξη του ανακριτή με ημερομηνία 15 Μαρτίου 2024, σημειώνεται ότι: «Για την ακριβή διερεύνηση των συνθηκών επέλευσης του δυστυχήματος, απαιτείται η ανάκτηση του περιεχομένου ήχου – εικόνας (βίντεο) των 15 συνολικά κατασχεμένων σκληρών δίσκων από:
- Τη φόρτωση στον εμπορικό σταθμό Θεσσαλονίκης στις 28/2/2023 της εμπορικής αμαξοστοιχίας 63503, που ενεπλάκη στο δυστύχημα.
- Την κίνηση-πορεία και διέλευση αυτής από τους σιδηροδρομικούς σταθμούς Πλατέως, Λιτοχώρου, Λεπτοκαρυάς, Νέων Πόρων και Ραψάνης, διέλευση που έλαβε χώρα το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου 2023, μεταξύ των ωρών 21:40 – 23:18».
Η πραγματογνωμοσύνη
Η «R» αποκαλύπτει και τα ερωτήματα που θέτει ο ανακριτής στον νέο πραγματογνώμονα που όρισε από το ΕΜΠ, τα οποία τον καλεί να απαντήσει αιτιολογημένα με πόρισμά του εντός δύο μηνών από την όρκισή του, με δυνατότητα κάποιας παράτασης εάν αυτό κριθεί αναγκαίο. Η αρχική προθεσμία, δηλαδή, είναι έως τις 15 με 20 Μαΐου, καθώς και αυτό το έγγραφο έχει ημερομηνία 15 Μαρτίου 2024. Αυτό σημαίνει πως ίσως δεν είναι δυνατή η έναρξη της δίκης τον προσεχή Ιούνιο, όπως αρχικώς είχε ειπωθεί.
Ειδικότερα, ο ανακριτής ζητά από τον πραγματογνώμονα να λάβει υπόψη του μια σειρά εγγράφων της δικογραφίας, όπως:
- Τα αποτελέσματα των αναλύσεων της πρώτης, της δεύτερης και της τρίτης δειγματοληψίας του Γενικού Χημείου του κράτους από τα συντρίμμια των συγκρουσθεισών αμαξοστοιχιών και τον τόπο-σημείο του δυστυχήματος.
- Την έκθεση πραγματογνωμοσύνης των διορισθέντων δικαστικών πραγματογνωμόνων (σ.σ.: είχαν εντοπίσει μόνο το έλαιο σιλικόνης, που κατά τον τεχνικό σύμβουλο των οικογενειών δεν δικαιολογεί τη σφοδρότητα της έκρηξης).
- Την αρχική και τη συμπληρωματική έκθεση αυτοψίας και διερεύνησης αιτιών πυρκαγιάς της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας.
- Το οπτικοακουστικό υλικό (βίντεο) της σύγκρουσης των αμαξοστοιχιών (επιβατική IC-62 και εμπορική 63503).
Αφού μελετήσει τα παραπάνω έγγραφα, του ζητά να απαντήσει αν δικαιολογούνται τα ευρήματα των αναλύσεων του Γενικού Χημείου του Κράτους από την ίδια τη σύσταση των υλικών των δειγμάτων που αναλύθηκαν, από τα φορολογικά και λοιπά στοιχεία-έγγραφα φόρτωσης της εμπορικής αμαξοστοιχίας, από τα υλικά κατασκευής των συγκρουσθεισών αμαξοστοιχιών ή από τη σύσταση και τα ειδικότερα χαρακτηριστικά του ελαίου (σιλικόνης) ψύξης των μετασχηματιστών των ηλεκτραμαξών των αμαξοστοιχιών.
Παράλληλα, ο νέος πραγματογνώμονας ερωτάται σε τι κατά τη γνώμη του οφείλεται το καταγραφέν από τις κάμερες φαινόμενο «πύρινης σφαίρας («fireball») και με ποιον μηχανισμό εκδηλώθηκε αυτό και αν είναι δυνατή η καύση του ελαίου (σιλικόνης) ψύξης.
Το αίτημα στο εξειδικευμένο εργαστήριο του Λονδίνου, καθώς και η νέα πραγματογνωμοσύνη που ζητά ο ανακριτής από καθηγητή του ΕΜΠ, έχουν στόχο να αποσαφηνίστει τι ακριβώς μετέφεραν τα δύο τρένα. Και αυτό γιατί, κατά τον τεχνικό σύμβουλο που όρισαν οι συγγενείς των θυμάτων, η έκρηξη που ακολούθησε της σύγκρουσης δεν δικαιολογείται από τα υλικά που δηλώνεται αρμοδίως ότι έφεραν οι αμαξοστοιχίες.
Διαβάστε εδώ κι εδώ το δημοσίευμα της Realnews
