Με αφορμή τους πρόσφατους σεισμούς σε Τουρκία και Συρία που είχαν ως αποτέλεσμα χιλιάδες κτίρια να καταρρεύσουν σαν “χάρτινοι πύργοι” αφήνοντας πίσω τους χαλάσματα και περισσότερους από 37.000 νεκρούς, το ερώτημα που ταλανίζει εδώ και χρόνια τους επιστήμονες για το εάν και πώς μπορεί να προβλεφθεί ένας σεισμός μοιάζει να είναι πιο επίκαιρο από ποτέ.
Του Δημήτρη Καλογερόγιαννη
“Εδώ και 60 χρόνια οι επιστήμονες επιχειρούν να βρουν πάγια μέθοδο πρόβλεψης των σεισμών. Ωστόσο, δυστυχώς, δεν υπάρχει ακόμα κάποια συστηματική μέθοδος“, τόνισε μιλώντας στο enikos.gr ο καθηγητής σεισμολογίας Γεράσιμος Παπαδόπουλος.
Σύμφωνα με τον κο Παπαδόπουλο, οι λίγες πετυχημένες προβλέψεις δεν επιτρέπουν στους ειδικούς να προσδιορίσουν με ακρίβεια την τοποθεσία, το χρόνο αλλά και το μέγεθος του εκάστοτε σεισμού, καθώς στην πλειοψηφία τους οι προβλέψεις βασίζονται σε στατιστικές και πιθανότητες.
Μέθοδοι πρόβλεψης
Όπως υπογράμμισε στο enikos.gr ο σεισμολόγος Γεράσιμος Παπαδόπουλος, μία από τις περισσότερο “εντυπωσιακές” μεθόδους αλλά λιγότερο “αποδοτικές” είναι η μελέτη συμπεριφοράς κάποιων ζώων, όπως οι κατσίκες.
“Οι αντιδράσεις ορισμένων ζώων μετά από κάποια σεισμική ακολουθία δεν έχει προβλέψει μέχρι στιγμής κάποιον σεισμό. Ωστόσο, έχει ενδιαφέρον η μελέτη της συμπεριφοράς τους”.
Μία πολλά υποσχόμενη μέθοδος πρόβλεψης, όμως, σύμφωνα με τον κο Παπαδόπουλο είναι η μελέτη δύο πρόδρομων φαινομένων, εκείνων δηλαδή που προηγούνται του κύριου σεισμού.
Η πρώτη μέθοδος μελετά την παραμόρφωση του εδάφους πριν λάβει χώρα ένας μεγάλος σεισμός, ενώ η δεύτερη πραγματοποιεί “αυτοψία” στους προσεισμούς, εκείνους δηλαδή που προηγούνται του κύριου.
Παρολαυτά, η μελέτη των προσεισμών δεν είναι εύκολη υπόθεση. Όπως αποκαλύπτει ο Γεράσιμος Παπαδόπουλος δεν προηγούνται πάντα προσεισμοί του κύριου, ενώ πολλές φορές είναι εξαιρετικά δύσκολο για τους ειδικούς να τους αναγνωρίσουν ως προσεισμούς και να μην τους μπερδέψουν με τον κύριο.
Προσεισμοί ενδέχεται να λάβουν χώρα ακόμη και 4 μήνες πρίν από τον κύριο, ενώ δεν αποκλείεται να φτάσουν μέχρι και τα 4 ρίχτερ.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας περίπτωσης σεισμικής ακολουθίας στη χώρα μας, αποτελεί ο σεισμός που “χτύπησε” το Αρκαλοχώρι στην Κρήτη στις 27 Σεπτεμβρίου 2021. Όπως επισημαίνει ο κος Παπαδόπουλος 4 μήνες πρίν τον κύριο σεισμό των 6,0 βαθμών, είχαν προηγηθεί σεισμοί των 4 βαθμών της κλίμακας ρίχτερ.
Κύριες Δυσκολίες
Δύο είναι τα κυριότερα εμπόδια που δυσχεραίνουν το έργο της πρόβλεψης των σεισμών, σύμφωνα με τον καθηγητή Γεράσιμο Παπαδόπουλο.
Αφενός, το βάθος στο εσωτερικό της γης που κυμαίνεται από 5 έως 700 χιλιόμετρα. Αφετέρου, τα υλικά στον πυρήνα της γης είναι ετερογενή διαφοροποιείται, δηλαδή, η σύσταση και η πυκνότητα τους.
Αισιοδοξία για το μέλλον
Παρά τις όποιες δυσκολίες, όμως, ο κος Παπαδόπουλος εμφανίστηκε αισιόδοξος για την πρόβλεψη των σεισμών στο μέλλον υπογραμμίζοντας πως η επιστημονική κοινότητα διαθέτει ήδη “Σημαντικά όπλα στη φαρέτρα της”.
Τέτοια παραδείγματα αποτελούν η τοποθέτηση σταθερότερων κτιριακών εγκαταστάσεων σε σεισμογενείς περιοχές, η προσομοιωτική μελέτη πετρωμάτων σε εργαστηριακό επίπεδο αλλά και η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, η οποία μέσω μαθηματικών προσεγγίσεων και αλγορίθμων ” θα δώσει τη λύση αργά ή γρήγορα τη λύση στο ζήτημα των προβλέψεων”, δήλωσε χαρακτηριστικά στο enikos.gr ο καθηγητής σεισμολογίας Γεράσιμος Παπαδόπουλος
