Γνωρίζοντας πως θα διασχίσει και σήμερα μία οδική ζούγκλα, η Μαρία ανεβαίνει στην νταλίκα της. Την ίδια ώρα, η Σούλα βρίσκεται σε κάποιο σημείο της Αθήνας και πασχίζει να το κρατήσει καθαρό, είτε η θερμοκρασία αγγίζει τους 35 βαθμούς Κελσίου, είτε βρέχει, είτε χιονίζει. Για να ικανοποιήσει τους γευστικούς κάλυκες των πελατών της, η Γιάννα έχει ανάψει την φωτιά από το πρωί, μαρινάρει το κρέας και το απλώνει στην καυτή ψησταριά. Με την ανατολή του ηλίου, η Άννα είναι έτοιμη να οργώσει την μάνα γη, ελπίζοντας να έχει τον καιρό με το μέρος της και το έδαφος να είναι πρόσφορο. Γυναίκες, που «κατακτούν» ανδροκρατούμενα επαγγέλματα μιλούν στο enikos.gr.
Της Κωνσταντίνας Χαϊνά
Και οι τέσσερις αγωνίζονται για την επιβίωσή τους και μάχονται για την ισότητα. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 8 Μαρτίου, σε ανάμνηση της διαμαρτυρίας του 1857 από εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας στη Νέα Υόρκη, οι τέσσερις γυναίκες που ζουν σε διαφορετικά σημεία της Ελλάδας περιγράφουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στα επαγγέλματά τους, καθώς και για την καθημερινότητά τους.
«Ο κόσμος δεν μπορεί να συνηθίσει την γυναικεία φιγούρα σε μία νταλίκα»
Στα 22 της, η Μαρία από την Αλεξάνδρεια Ημαθίας είναι πιθανότατα η νεότερη γυναίκα οδηγός νταλίκας της χώρας. Ο πατέρας της, ήταν οδηγός φορτηγών, ενώ η μητέρα της, ήταν επίσης χειρίστρια χωματουργικών μηχανημάτων. Με ένα από τα φορτηγά της οικογενειακής επιχείρησης, η 22χρονη οργώνει καθημερινά τις εθνικές οδούς, μεταφέροντας κάθε είδους πράγματα επί ώρες.
«Από μικρή βρισκόμουν δίπλα στον πατέρα μου και τον ικέτευα να με πάρει μαζί του στην δουλειά και στα ταξίδια. Με εντυπωσίαζε η ιδέα να είμαι πίσω από το τιμόνι, ενός τόσου μεγάλου οχήματος. Ο μπαμπάς μου, άργησε λίγο να δεχτεί την απόφασή μου ότι θέλω να ακολουθήσω το επάγγελμά του, λόγω του φύλου μου. Με συμβούλεψε να σπουδάσω οτιδήποτε θέλω. Εγώ του απάντησα πως αυτό που θέλω, είναι να είμαι αυτή που θα χειρίζεται πλέον της τεράστιας νταλίκας, και μέχρι σήμερα, εν τέλει, με στηρίζει σε αυτό. Όταν πρωτοξεκίνησα, ως γυναίκα, είχα διάφορες σκέψεις, αρνητικές, για το πώς θα με αντιμετωπίσουν οι υπόλοιποι συνάδελφοί μου. Τελικά, οι ίδιοι με διέψευσαν. Μου συμπεριφέρονται σαν οικογένεια. Ο κόσμος είναι αυτός που δεν μπορεί να συνηθίσει την γυναικεία φιγούρα σε μία νταλίκα, ακούω τα διάφορα σχόλιά τους, αλλά δεν με ενδιαφέρουν, δεν με αγγίζουν. Θεωρώ ότι κάποια στιγμή θα αλλάξει και αυτό, προσπαθώ να μένω θετική. Προσωπικά, πλέον, είμαι ερωτευμένη με την δουλειά μου, και δεν μπορώ να με φανταστώ να κάνω κάτι διαφορετικό. Στόχος μου είναι να αγοράσω ακόμη 2 φορτηγά και να ανοίξω την δική μου μικρή επιχείρηση. Αυτό που θέλω να πω είναι να μην διστάζει καμία γυναίκα, οποιασδήποτε ηλικίας, να κάνει αυτό που πραγματικά θέλει».
Εργαζόμενη στον τομέα καθαριότητας: «Βλέπω τα χέρια μου ταλαιπωρημένα»
Τα τελευταία 30 χρόνια η κα Σούλα εργάζεται στον δήμο Πετρούπουλης, στον τομέα της καθαριότητας. Κάθε πρωί, βάζει τα ρούχα της δουλειάς, πίνει δυο γουλιές καφέ, και ξεκινάει την μέρα της, όπου μέχρι και το μεσημέρι θα βρίσκεται στους δρόμους και στα πάρκα της περιοχής, καταβάλλοντας υπεράνθρωπες προσπάθειες να τα διατηρήσει καθαρά.
«Μπήκα σε αυτή την δουλειά από ανάγκη. Ήθελα να κάνω οικογένεια οπότε κάπως έπρεπε να σταθώ στα πόδια μου και να βγάζω χρήματα, όπως κάνω μέχρι και σήμερα, για να της προσφέρω ό,τι καλύτερο μπορώ. Πλέον, το επάγγελμά μας, δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ των γυναικών και των αντρών, ωστόσο παλαιότερα μας υποτιμούσαν μπροστά στα μάτια μας. Ήμασταν αυτές που απλώς μαζεύαμε τα φύλλα σε μία γωνία και τα υπόλοιπα τα έκαναν οι άντρες. Βλέπαμε διαφορά ακόμη και στον μισθό μας. Σήμερα, τα πράγματα είναι καλύτερα. Κάνουμε ακριβώς τις ίδιες δουλειές με το αντίθετο φύλο, και μας αντιμετωπίζουν ισάξια. Οι δυσκολίες του επαγγέλματος όμως δεν έχουν αλλάξει προφανώς, ενώ θα μπορούσαν. Βλέπω τα χέρια μου να είναι ταλαιπωρημένα μετά από τόσα χρόνια, αλλά ακόμη αντέχω. Αντέχω αρχικά για τον εαυτό μου, και έπειτα για την οικογένειά μου. Είτε βρέχει, είτε χιονίζει, οι εργαζόμενοι στον τομέα της καθαριότητας θα είμαστε εκεί, στην πρώτη γραμμή για να βοηθήσουμε όπως μπορούμε, ενώ σε άλλες περιπτώσεις που περιμένουμε κάποια κακοκαιρία, είμαστε σε επιφυλακή. 30 χρόνια αργότερα, θα σου πω σίγουρα ότι αγαπάω την δουλειά μου, αλλά με έχει ταλαιπωρήσει πάρα πολύ».
Ψήστρια: «Η συγκεκριμένη δουλειά με έχει κάνει πιο ψυχρή και σκληρή»
Η 45χρονη Γιάννα, από τις 07:00 το πρωί πηγαίνει στο ψητοπωλείο που εργάζεται ως ψήστρια και ξεκινάει από πολύ νωρίς την προετοιμασία της, για να είναι έτοιμη να εξυπηρετήσει τους εκατοντάδες πεινασμένους πελάτες κατά την διάρκεια της ημέρας. Τα χέρια της, είναι γεμάτα σημάδια από τα καψίματα και μαρτυρούν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει στην εργασία της.
«Φαντάζομαι πως πολλές γυναίκες, έχουμε μετατραπεί, υποτίθεται σε “άντρες”, και κάνουμε ακριβώς τις ίδιες δουλειές με αυτούς, επειδή αναγκαστήκαμε. Για να επιβιώσουμε. Για να μείνουμε όρθιες και να προσφέρουμε στην οικογένειά μας. Έχω ακούσει διάφορα υποτιμητικά σχόλια, ακόμη και την στιγμή που ψήνω τα κρέατα, γιατί πολύ απλά, δεν είμαι άντρας. Η συγκεκριμένη εργασία με έχει κάνει πιο ψυχρή και σκληρή. Το μόνο που με ενδιαφέρει είναι να την κάνω σωστά, και να γυρίσω σπίτι μου ικανοποιημένη. Κάνω κάθε μέρα το καλύτερο δυνατό. Η κούραση είναι ατελείωτη, αφού γυρνάω αργά το απόγευμα στο σπίτι και κάθε μέρα φαίνεται ίδια πλέον. Θεωρώ πως κάθε γυναίκα χρειάζεται σε οποιαδήποτε δουλειά, και χαίρομαι που, σήμερα, υπάρχουν ακόμη και στις οικοδομές αλλά και σε διαφορετικά επαγγέλματα. Δεν είμαστε μόνο για μέσα στην κουζίνα. Κάποια στιγμή πρέπει να μην υπάρχουν αυτά τα κοινωνικά στερεότυπα, και να μην νοιάζει κανέναν τι θέλουμε να κάνουμε στην ζωή μας. Κάθε γυναίκα, πρέπει να έχει το δικαίωμα να εργάζεται στον τομέα που επιθυμεί, για όσο εκείνη αντέχει. Και η αλήθεια είναι πως αντέχουμε με όλη μας την ψυχή».
«Αποκλείεται να πηγαίνεις εσύ στα χωράφια κορίτσι πράμα»
Η Άννα, θυμάται τον εαυτό της από μικρή ηλικία, να μιλάει με θαυμασμό για το επάγγελμα του πατέρα της, ο οποίος ήταν αγρότης. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην επαρχία, όπου εκεί δεν ήταν και τόσο «σπάνιο» μία γυναίκα να εργάζεται στα χωράφια, σε αντίθεση με τις μεγαλουπόλεις, όπου οι πολίτες έχουν την ανδρική φιγούρα στο μυαλό τους.
«Σε κάθε καινούρια μου γνωριμία, τονίζω με θάρρος επάγγελμα μου είναι η αγροτιά, προσπαθώ να περάσω στον κόσμο ότι η εργασία μας είναι ξεχωριστή. Μαθαίνοντας λοιπόν κάποιος πως επαγγέλλομαι τούτο το επάγγελμα, ως πρώτη αντίδραση ενθουσιάζεται, αμέσως μετά γεννώνται οι εξής ερωτήσεις: «δηλαδή οδηγείς και τρακτέρ;» «Βαράς τσάπα;». Βέβαια υπάρχουν και οι αρνητές που νομίζω είναι αρκετοί, του τύπου «αποκλείεται να πηγαίνεις εσύ στα χωράφια κορίτσι πράμα» «καλά εντάξει για τις επιδοτήσεις όλοι αγρότες είμαστε». Απαντάω πως “με το τακούνι οδηγώ καλύτερα το τρακτέρ”. Θεωρώ ότι κοινωνικά το ότι η γυναίκα εργάζεται στην πρωτογενή τομέα, ειδικά στις μεγαλουπόλεις δεν είναι ακόμη αποδεκτό διότι ο κόσμος δεν έχει εικόνα για το τι συμβαίνει στον πρωτογενή τομέα γενικότερα. Αντίθετα, στις επαρχίες πιστεύω ότι από πάντα ο κόσμος γνωρίζει ότι και μια γυναίκα ασχολείται με την αγροτιά. Το δικό μας επάγγελμα απαιτεί περισσότερο μυϊκή δύναμη, όπου συγκριτικά με έναν άνδρα, η γυναίκα υστερεί σε αυτό (δεν είναι απόλυτο βέβαια). Το δύσκολο κομμάτι για μένα είναι εκείνο του καιρού και των εορτών. Στον πρωτογενή τομέα, είτε με παγωνιά, είτε με καύσωνα, πρέπει να βγεις στην ύπαιθρο να δουλέψεις. Ακόμα, το επάγγελμα μας δεν υπολογίζει γιορτινές μέρες, δεν έχουμε ρεπό, η γη δεν μπορεί να περιμένει.
Τον τελευταίο καιρό φύτεψα σε ένα χωράφι, παραπάνω από 2 στρέμματα έλατα. Μου πήρε περίπου ένα μισή μήνα καθώς φύτεψα 650 ρίζες ελάτων. Ξυπνούσα κατά της 7 το πρωί και κατά της 8 παρά ήμουν ήδη στο χωράφι. Τις πρώτες εβδομάδες πέρασα τα λεγόμενα ράμματα (βοηθός- οδηγός για την σωστή φύτευση των δέντρων). Αφού τελείωσαν αυτά, άρχισα να φυτεύω ένα προς ένα έλατο. Έσκαβα περίπου 15 πόντους μέσα στην γη και έβαζα την ρίζα. Έπειτα έκανα μια γουρνίτσα γύρω γύρω από το έλατο ούτως ώστε όταν ποτιστούν το νερό παραμένει στην ρίζα. Έμενα στο χωράφι μέχρι της 5 η ώρα το απόγευμα και μετά γύρναγα σπίτι. Ένα ιδιαίτερο σχόλιο που θα άφηνα ως κατακλείδα είναι τα λόγια που μου είπε κάποτε ο πατέρας μου. “Η γη είναι πάντοτε σε ανταμείβει παιδί μου, αν την φροντίζεις πάντοτε θα σου προσφέρει και μη ξεχνάς ποτέ πως εκείνη μας δίδαξε το μεγαλύτερο μάθημα, ότι σπείρεις θα θερίσεις”».
