Εμβόλιο: Ποιοι και πότε θα χρειαστούν τρίτη δόση

Των Γιώργου Σιαδήμα και Κωνσταντίνου Νικολόπουλου

Σε μια περίοδο που η κυβέρνηση επιχειρεί να πείσει όσους πολίτες δεν έχουν εμβολιαστεί να κλείσουν ραντεβού για την πρώτη δόση του εμβολίου, η τρίτη ενισχυτική δόση είναι προ των πυλών. Η συζήτηση για το εάν και ποιοι θα κάνουν τρίτη δόση εμβολίου κατά του κορονοϊού, ειδικά μετά τις μεταλλάξεις, όχι μόνο έχει ανοίξει, αλλά το επόμενο διάστημα θα υπάρξουν και ανακοινώσεις.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου η Pfizer αναμένεται να καταθέσει στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων αίτημα για ενισχυτική δόση του εμβολίου της για την περαιτέρω αντιμετώπιση της μετάλλαξης «Δέλτα», με βάση τις κλινικές δοκιμές και τα επιστημονικά δεδομένα που θα παρουσιάσει.

Μάλιστα, ο φάκελος, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, επρόκειτο να κατατεθεί μέσα στον Ιούλιο, αλλά πήρε μία μικρή παράταση. Αυτό σημαίνει πως μετά την κατάθεση της πρότασης από την Pfizer, μέσα σε ένα εύλογο διάστημα, ακόμα και στις αρχές του Σεπτεμβρίου, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων, εάν όλα πάνε καλά, θα ανάψει το “πράσινο φως” και οι Ευρωπαίοι πολίτες θα μπορούν να κάνουν και την τρίτη δόση.

Το μεγάλο ερώτημα, όμως, είναι ποιους θα αφορά ο εμβολιασμός με την τρίτη δόση, την αναμνηστική όπως τη χαρακτηρίζουν οι γιατροί. Ολους όσοι έχουν εμβολιαστεί; Συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες, όπως οι ηλικιωμένοι, που έχουν μειωμένη ανοσιακή απόκριση από τον εμβολιασμό; Ατομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες και δεν είχαν την ανοσοανταπόκριση που περίμεναν οι ειδικοί στους εμβολιασμούς; Εργαζομένους συγκεκριμένων επαγγελματικών ομάδων, όπως οι γιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό, που ξεκίνησαν να εμβολιάζονται από τους πρώτους, στις αρχές του 2021;

Σύμφωνα με πληροφορίες, στο υπουργείο Υγείας και στην Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών γίνονται ήδη οι πρώτες συζητήσεις και όλα δείχνουν πως, όταν δοθεί η έγκριση για την ενισχυτική δόση, η προτεραιοποίηση που έγινε για τη χορήγηση των εμβολίων θα χρησιμοποιηθεί και για την τρίτη δόση. Δηλαδή, για τη χορήγηση της τρίτης δόσης θα ακολουθηθεί η σειρά με την οποία είχαν ανοίξει αρχικά οι εμβολιαστικές γραμμές. Σε αυτό το πλαίσιο, προτεραιότητα θα έχουν, όταν ξεκινήσει η διαδικασία, όσοι ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες και οι πιο ηλικιωμένοι. Μάλιστα, τα υπουργεία Υγείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης είναι ήδη σε επικοινωνία ώστε, όταν δοθεί το «πράσινο φως» για την τρίτη δόση, να ανοίξουν κατευθείαν οι εμβολιαστικές γραμμές που θα αφορούν τις πρώτες ομάδες που θα κληθούν για την αναμνηστική δόση.

Οσοι, λοιπόν, ανήκουν στις κατηγορίες που θα πρέπει να εμβολιαστούν είτε θα λάβουν sms στα κινητά τους για να προγραμματίσουν το ραντεβού τους ή θα έχουν προτεινόμενα ραντεβού μέσω της άυλης συνταγογράφησης. Οπως, δηλαδή, έγινε και στην πρώτη φάση του εμβολιασμού. Η συλλογή των επιστημονικών δεδομένων για την τρίτη δόση του εμβολίου κατά του κορωνοϊού και των μεταλλάξεων, εάν δεν έχει ολοκληρωθεί ήδη, είναι στην τελική ευθεία. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, μετά την Pfizer και η Moderna αναμένεται μέχρι τον Νοέμβριο να καταθέσει φάκελο προς έγκριση για τρίτη δόση και για το δικό της εμβόλιο.

Αυτό σημαίνει ότι δύο εμβόλια το τελευταίο τρίμηνο του 2021 μπορεί να είναι διαθέσιμα για την ενισχυτική δόση απέναντι στη μετάλλαξη «Δέλτα», αλλά και σε άλλες μεταλλάξεις.

Στο «κυνήγι» των μεταλλάξεων

Το βασικό ερώτημα που καλούνται να απαντήσουν οι ειδικοί δεν είναι μόνο το αν θα πρέπει να υπάρξει τρίτη δόση, αλλά ποιοι και πότε πρέπει να την κάνουν. Κορυφαίοι επιστήμονες από την Ελλάδα και τις ΗΠΑ μιλούν στη Realnews και απαντούν σε αυτά τα κρίσιμα ερωτήματα. Τα μέχρι τώρα δεδομένα που έχει στη διάθεσή της η επιστημονική κοινότητα, σε ό,τι αφορά την τρίτη δόση εμβολιασμού, περιγράφει ο Ευάγγελος Μανωλόπουλος, καθηγητής Φαρμακολογίας, Φαρμακογονιδιωματικής και Ιατρικής Ακριβείας στο Ιατρικό Τμήμα του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακολογίας, επισημαίνοντας ότι μέχρι τον Σεπτέμβριο θα έχει ληφθεί η οριστική απόφαση.

«Στο ερώτημα πόσο κοντά βρισκόμαστε στην τρίτη δόση εμβολιασμού, η απάντηση σχετίζεται με τη διάρκεια της ανοσίας που τα εμβόλια προκαλούν. Αρκετές μελέτες είναι σε εξέλιξη και υπάρχει πληθώρα δεδομένων προς αξιολόγηση. Μια πρόσφατη δημοσίευση στο κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό ‘‘Nature’’ έδειξε ότι σε άτομα που έχουν εμβολιαστεί με δύο δόσεις του εμβολίου της Pfizer τα λεγόμενα κύτταρα μνήμης Β συνεχίζουν να ωριμάζουν και να ενισχύονται για τουλάχιστον ένα χρόνο μετά τη μόλυνση. Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι η ανοσία σε άτομα που είχαν μολυνθεί με τον κορονοϊό μπορεί να διαρκέσει για τουλάχιστον ένα χρόνο και πιθανώς αρκετά περισσότερο», τονίζει ο κ. Μανωλόπουλος και συμπληρώνει: «Από την άλλη μεριά, η εταιρεία Pfizer επιμένει τις τελευταίες εβδομάδες ότι, σύμφωνα με τα δικά της στοιχεία, θα χρειαστεί τρίτη δόση του εμβολίου της περίπου 8 μήνες μετά την ολοκλήρωση του πρώτου κύκλου εμβολιασμών, για να διασφαλιστεί η αδιάλειπτη συνέχεια της ανοσίας του οργανισμού. Η σχετική συζήτηση αυτή τη στιγμή ιδιαίτερα στις ΗΠΑ είναι έντονη, αλλά πιστεύω ότι, μέχρι τον Σεπτέμβριο το αργότερο, το κρίσιμο αυτό ερώτημα θα έχει απαντηθεί οριστικά».

Την ίδια στιγμή, ο καθηγητής Φαρμακολογίας Ευ. Μανωλόπουλος εξηγεί ποια είναι τα κριτήρια για αυτούς που δεν έχουν αποκτήσει την πολυπόθητη ανοσία με τις δύο δόσεις και κρίνεται απαραίτητο να τους χορηγηθεί και τρίτη δόση εμβολίου. «Το μοναδικό κριτήριο για την επιλογή των ατόμων που θα πρέπει να εμβολιαστούν με τρίτη δόση είναι η δυνατότητα επίτευξης επίκτητης ανοσίας από τον εμβολιασμό. Η πρώτη κατηγορία τέτοιων ατόμων είναι οι ασθενείς που λαμβάνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, τα οποία ως μηχανισμό δράσης έχουν να μειώνουν την ικανότητα του οργανισμού να παράγει ανοσολογική αντίδραση. Σε αυτούς περιλαμβάνονται άτομα που είναι μεταμοσχευμένα και πρέπει να ζουν υπό μερική ανοσοκαταστολή για όλη τους τη ζωή ώστε ο οργανισμός τους να “ανέχεται” το “ξένο” μεταμοσχευμένο όργανο, αλλά και άτομα που πάσχουν από αυτοάνοσα νοσήματα και κάποιες μορφές καρκίνου που ωφελούνται από ανοσοκατασταλτικές θεραπείες». Όπως σημειώνει ο κ. Μανωλόπουλος, η επιστημονική κοινότητα από την αρχή γνώριζε ότι οι δυο δόσεις δεν είναι αρκετές για ανάπτυξη πλήρους ανοσίας κατά του κορονοϊού και μελέτες έδειξαν ότι μια τρίτη δόση του εμβολίου μπορεί να φέρει το επιθυμητό ανοσιακό αποτέλεσμα. Πέρα από αυτούς, όμως, και άλλα άτομα που για οποιονδήποτε λόγο δεν επιτυγχάνουν την επιθυμητή ανοσία θα μπορούσαν να ωφεληθούν από μια τρίτη δόση του εμβολίου

«Βελτιωμένα» εμβόλια

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν όσα λέει ο κ. Μανωλόπουλος σχετικά με τις κλινικές δοκιμές που γίνονται στα εμβόλια για να «πολεμήσουν» τις επικίνδυνες μεταλλάξεις, που έχουν προκαλέσει «πονοκέφαλο» στους επιστήμονες. «Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι η τρίτη δόση που τώρα συζητάμε να χορηγηθεί από τα εμβόλια mRNA θα είναι με τα υπάρχοντα εμβόλια. Οι βελτιωμένες εκδόσεις των εμβολίων που θα τα καθιστούν ακόμα πιο αποτελεσματικά για τα νέα πιο μεταδοτικά στελέχη του κορονοϊού (‘‘Δέλτα’’, ‘‘Βήτα’’, ‘‘Λάμδα’’ κ.ά.) βρίσκονται τώρα σε κλινικές δοκιμές και προ- βλέπεται να είναι έτοιμα προς διάθεση στις αρχές του επόμενου έτους. Όμως, με δεδομένη τη μεγάλη ενίσχυση της ανοσίας που προκαλεί, η τρίτη δόση πιθανότατα θα αυξήσει την αποτελεσματικότητα προς το στέλεχος ‘‘Δέλτα’’ και άλλα στελέχη που έχουν δείξει μεγάλη μεταδοτικότητα».

Διαβάστε εδώ το δημοσίευμα της Realnews

Μοιράσου το:

σχολίασε κι εσύ