Του Κυριάκου Μαντούβαλου
Μπορεί η ΕΛ.ΑΣ. να προχώρησε στη σύλληψη του 49χρονου ελαιοχρωματιστή για την κλοπή των έργων τέχνης από την Εθνική Πινακοθήκη τον Ιανουάριο του 2012, ωστόσο υπάρχουν ερωτήματα που παραμένουν αναπάντητα. Το βασικότερο αφορά στον πίνακα που ο δράστης ισχυρίζεται ότι κατέστρεψε. Δηλαδή γιατί ο 49χρονος «artfreak», που δήλωσε φιλότεχνος και έδειχνε να έχει πλούσιες γνώσεις για τα έργα τέχνης, σκούπισε το χέρι του με ένα σχέδιο του Γουλιέλμου Κάτσια του 17ου αιώνα και μετά το πέταξε στα… σκουπίδια.
Ο 49χρονος ελαιοχρωματιστής, τόσο κατά την ομολογία του, όσο και στις συζητήσεις που είχε με υψηλόβαθμα στελέχη του Τμήματος Εγκλημάτων κατά Ιδιοκτησίας ανέφερε ότι αφαίρεσε τα δύο σπουδαία έργα τέχνης, του Πικάσο και του Μοντριάν, ενώ με το τρίτο, το οποίο αφαίρεσε βιαστικά όπως είπε, σκούπισε το χέρι του καθώς είχε τραυματιστεί. Στη συνέχεια το έκοψε σε κομμάτια και το πέταξε. Το έργο αυτό είναι σε χαρτί και ήταν μια δημιουργία με πένα με αραιωμένη σέπια, διαστάσεων 27Χ16,8. Απεικονίζει τον Άγιο Ντιέγκο Ντε Αλκάλα σε έκσταση με την Αγία Τριάδα και τα σύμβολα του πάθους. Από τα τρία έργα που εκλάπησαν ήταν το πιο εύκολο να μεταφερθεί, είχε τη χαμηλότερη αξία από τα αλλά δύο, όμως διόλου ευκαταφρόνητη.
Ακόμη κι αν δεν πρόκειται για πίνακα του Πικάσο ή του Μοντριάν, ένα γνήσιο έργο του Κάτσια θα άφηνε αδιάφορους μανιώδεις συλλέκτες ανά τον πλανήτη; Ο «artfreak» γνώριζε πολύ καλά την αξία των έργων που αφαίρεσε από την Εθνική Πινακοθήκη το 2012 και μπορούσε να καταλάβει ποια από αυτά μπορούσαν έστω και με δυσκολία να διακινηθούν και ποια όχι. Ένας «Πικάσο» είναι πάντα θέλγητρο, όταν όμως ανήκει σε ένα κράτος, όπως συμβαίνει με το συγκεκριμένο έργο, περιορίζεται ασφυκτικά η δυνατότητα του συλλέκτη να το εντάξει στη συλλογή του και να το προβάλλει καθώς είναι σε απόλυτη επισφάλεια. Αυτή ήταν πιθανότατα μια παράμετρος που ο 49χρονος δεν στάθμισε σωστά. Σύμφωνα με πληροφορίες, το γεγονός ότι ο συγκεκριμένος πίνακας αποτελεί ουσιαστικά ιδιοκτησία του κράτους, μπλόκαρε όποιες προσπάθειες έγιναν για δημοπράτησή του στο εξωτερικό. Η ΕΛ.ΑΣ. με διαύλους επικοινωνίας που είχε στο εξωτερικό είχε αποσαφηνίσει ότι τα έργα είναι ιδιοκτησίας της Ελλάδος κι όχι κάποιου ιδιώτη συλλέκτη. Με το έργο του Κάτσια ενδεχομένως τα πράγματα να ήταν διαφορετικά. Ο καθ’ ομολογίαν κλέφτης των πινάκων γνώριζε πάρα πολύ καλά την αξία της τέχνης, την οποία αγαπά «με διεστραμμένο τρόπο» όπως είπε ο συνήγορός του Σάκης Κεχαγιόγλου. Άνθρωπος που αγαπά διεστραμμένα την τέχνη, έχει μπει κι έχει κλέψει την Εθνική Πινακοθήκη, σκίζει και πετάει στα σκουπίδια ένα έργο του 17ου αιώνα;
Οι Αρχές παρ’ όλα αυτά φέρονται να έχουν πειστεί από την επιχειρηματολογία του 49χρονου ότι το έργο καταστράφηκε και πετάχτηκε.
Τα ερωτήματα…
Παρά τον εντοπισμό των δύο έργων τέχνης, την ανακούφιση της κοινής γνώμης και την πανηγυρική συνέντευξη Τύπου, υπάρχουν “καυτά” ερωτήματα που ζητούν απαντήσεις.
-Ο 49χρονος μόνος του, χωρίς καμία βοήθεια, παρακολουθούσε επί έξι μήνες την Εθνική Πινακοθήκη;
-Ένας άνθρωπος ο οποίος επί έξι μήνες παρακολουθεί ό,τι συμβαίνει στην Πινακοθήκη, καταφέρνει να μπει στον χώρο αλλά κλέβει τρία έργα στην τύχη, όπως είπε, και δεν στοχεύει σε αυτά; Είναι δυνατόν να είναι τυχαία η επιλογή των πινάκων, ενώ τα συγκεκριμένα τρία έργα τέχνης δεν βρίσκονταν στον ίδιο χώρο της Πινακοθήκης;
-Mε τις γνώσεις που έχει και την εξάμηνη παρακολούθηση έτυχε και πήρε αυτά τα έργα χωρίς να εκτελεί κάποιου τύπου «παραγγελία»;
-Ο 49χρονος γνώριζε ότι έργα των Πικάσο και Μοντριάν, παρά το υψηλό ρίσκο, καθώς αποτελούν δημόσια περιουσία, υπάρχει πιθανότητα να πουληθούν ή όχι;
-Ο 49χρονος κατάλαβε την ώρα της κλοπής, όπως κατέθεσε, ότι ο συναγερμός χτυπάει με το παραμικρό οπότε αποφάσισε να χρησιμοποιήσει αυτό το δεδομένο για να εκνευρίσει τον φύλακα. Κι αυτό, το έκανε την ώρα που έκλεβε την Εθνική Πινακοθήκη μόνος του;
-Ο 49χρονος βρέθηκε στον χώρο της Πινακοθήκης αλλά και τον περιβάλλοντα αυτής χώρο για περισσότερες από 7 ώρες και κανείς δεν είδε και δεν κατάλαβε το παραμικρό;
-Αν και τον είδε ο φύλακας και του φώναξε, ο 49χρονος διέφυγε με ψυχραιμία, πήγε απέναντι από την Πινακοθήκη, και χωρίς να υπάρχει συνεργός ή ομάδα υποστήριξης, πήρε ένα ταξί γύρω στις 5 τα ξημερώματα για να επιστρέψει σπίτι του;
-Πέρασαν 9,5 χρόνια κι ένας άνθρωπος φέρεται να είχε στα χέρια του – σε μια κρύπτη στο μπάνιο του για την ακρίβεια – έναν «Πικάσο» και έναν «Μοντριάν», ενώ έχει σκίσει κι έχει πετάξει έναν «Κάτσια». Μοιράζει τη ζωή του ανάμεσα σε Ελλάδα-Αγγλία-Ολλανδία, είτε ως ελαιοχρωματιστής, είτε ως security στην Αγγλία κάποιες φορές, και δεν έχει καταλάβει κανένας τίποτα;
-Ο 49χρονος λείπει για μήνες από τη χώρα αλλά οι πίνακες είναι συνεχώς στην κρύπτη του μπάνιου του, χωρίς καμία απολύτως φθορά από τον χρόνο και τις συνθήκες;
Αρχές του 2021 η απέλπιδα προσπάθεια πώλησης στην Ελβετία;
Στις αρχές του τρέχοντος έτους ο 49χρονος ελαιοχρωματιστής βρίσκεται στην Ελβετία ώστε να κάνει μια τελευταία προσπάθεια να πουλήσει τους δυο πίνακες που εδώ και 9 χρόνια έχει στην κατοχή του. Πρόκειται για το έργο «Ανεμόμυλοι Στάμμερ» του Πιετ Μοντριάν του 1905 και «Το γυναικείο πρόσωπο» της Ντόρα Μάαρ του Πάμπλο Πικάσο του 1939. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ένα από κλιμάκια της Ε.Υ.Π. είχε μεταβεί στην Ελβετία παρακολουθώντας τον ως βασικό ύποπτο για την «κλοπή του αιώνα» όπως χαρακτηρίστηκε. Πλησίαζε άλλωστε η ημερομηνία που είχε οριστεί για την έναρξη λειτουργίας της νέας Εθνικής Πινακοθήκης, τον Μάρτιο, και οι ιθύνοντες θα ήθελαν όσο τίποτα να βρίσκονται στη θέση τους τα δύο σπουδαία έργα.
Εν τέλει χρειάστηκαν λίγες εβδομάδες ακόμη, ώστε ο θορυβημένος, από τις διαρροές που υπήρχαν στα ΜΜΕ για εμπλοκή ανθρώπου υπεράνω υποψίας, «artfreak» να οδηγήσει τις Αρχές στη χαράδρα όπου είχε κρύψει τους δύο πίνακες.
Ο Γ.Σ. ήταν ένας άνθρωπος που κινούνταν στους εικαστικούς κύκλους καθώς σ’ αυτούς υπάρχει το προνόμιο να μην στέκεται κάποιος στην πρώτη εικόνα. Αυτό εκμεταλλεύτηκε και ο φιλότεχνος 49χρονος. Η γνώση του σχετικά με μεγάλους ζωγράφους και εικαστικούς όπως και για τα έργα τους είναι αδιαμφισβήτητη και αποτέλεσε “διαβατήριο” για να αποκτήσει πρόσβαση στους συγκεκριμένους κύκλους. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Δεκέμβριο του 2011 είχε δώσει το παρών σε έκθεση που είχε πραγματοποιηθεί στο Κολωνάκι και συγκεκριμένα στην ιστορική αίθουσα του ελληνογαλλικού συνδέσμου.
Η κλοπή του αιώνα έγινε σε ένα «ξέφραγο αμπέλι»
Η κλοπή του αιώνα στις 9 Ιανουαρίου 2012 έγινε σε ένα «ξέφραγο αμπέλι» όπως είχε χαρακτηρίσει ο τότε Υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Χρήστος Παπουτσής, την Εθνική Πινακοθήκη. Τα δημοσιεύματα της εποχής μιλούσαν για ενδεχόμενη συσχέτιση της κλοπής με αντίστοιχο περιστατικό που σημειώθηκε τον Μάιο του 2010 στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Παρισιού, και οι Αρχές έκαναν λόγο για οργανωμένο κύκλωμα κλοπής έργων τέχνης. Παρ’ όλα αυτά ή έκθεση του τότε Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης Λέανδρου Ρακιντζή καθιστούσε σαφές ότι σχεδόν από τύχη δεν είχαμε αντίστοιχες κλοπές στην Εθνική Πινακοθήκη… συχνότερα. Ανέφερε χαρακτηριστικά για τα μέτρα προστασίας και την εκπαίδευση των φυλάκων:
-υπάρχουν σημεία στον εξωτερικό χώρο της Πινακοθήκης, τα οποία δεν καλύπτονται από τα συστήματα ασφαλείας.
-δεν υπάρχει online σύνδεση με το υπουργείο Πολιτισμού ή την αστυνομία, ούτε ενδοεπικοινωνία μεταξύ των φυλάκων, οι οποίοι επικοινωνούν με τα προσωπικά τους τηλέφωνα
-οι φύλακες δεν έχουν ειδική εκπαίδευση
-στη νυχτερινή βάρδια υπάρχουν μόνο δύο φύλακες, εκτός αν κάποιος απουσιάζει οπότε παραμένει ένας
-ο συναγερμός χτυπά συχνά χωρίς λόγο επειδή έχουν λήξει οι μπαταρίες και δεν έχουν αντικατασταθεί (όπως έγινε και στην κλοπή του Ιανουαρίου)
-οι κασέτες από τις κάμερες ασφαλείας συνήθως δεν καταγράφουν, λόγω φθοράς από την συνεχή χρήση.
Διαβάζοντας την έκθεση του Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης τότε και την κατάθεση του 49χρονου σήμερα μπορεί να γίνει κατανοητό ότι το να κλέψει κάποιος την Εθνική Πινακοθήκη τα προηγούμενα χρόνια δεν ήταν κάτι ιδιαίτερα δύσκολο.Πήρε προθεσμία
Ο κατηγορούμενος ζήτησε και πήρε προθεσμία για αύριο στις 12 προκειμένου να απολογηθεί. Όπως δήλωσε ο δικηγόρος του Σάκης Κεχαγιογλου: «Ο εντολέας μου ζήτησε προθεσμία για αύριο Πέμπτη. στις 12, και το αίτημα έγινε δεκτό από το ανακριτή. Θα λάβουμε πλήρη αντίγραφα της δικογραφίας και θα τοποθετηθούμε. Ο εντολέας μου, κατά δήλωση του, ποτέ δεν επιχείρησε να πουλήσει τους πίνακες, ούτε στο εξωτερικό, ούτε στην Ελλάδα.»
Σε ερώτηση γιατί δεν επέστρεψε νωρίτερα τους πίνακες, ο δικηγόρος απάντησε πως: «Η επιστήμη λέει ότι στους πίνακες πάνω υπάρχει το dna. Για να το εξαφανίσει, θα έπρεπε να βάλει χλωρίνη. Δεν ήθελε να τους καθαρίσει με χλωρίνη και να τους καταστρέψει»
Για το αν υπήρχε κίνδυνος για τους πίνακες τους οποίους είχε κρύψει κοντά σε ρέμα στο Πόρτο Ράφτη ο κ. Κεχαγιόγλου απάντησε ότι: «Οι πίνακες κινδύνεψαν από άλλους λόγους όχι από τον εντολέα μου.»
