Ριζική αναθεώρηση του Συντάγματος, και του πολιτεύματος, στην Τουρκία υπόσχεται η αντιπολίτευση, σε περίπτωση που νικήσει στις εκλογές, με βάση τις προγραμματικές της δηλώσεις που παρουσίασε σήμερα και που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, υπόσχεση για καλή γειτονία με τις χώρες της περιοχής.
Σε ό,τι αφορά το πολίτευμα, προβλέπεται ότι η χώρα θα επιστρέψει σε κοινοβουλευτικό καθεστώς, αντί του συστήματος της προεδρικής δημοκρατίας που έχει σήμερα και που προβλέπει αυξημένες αρμοδιότητες για τον πρόεδρο Ερντογάν. O Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα έχει τιμητικό ρόλο και μία μόνο θητεία, διάρκειας επτά ετών.
Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην Άγκυρα. Πρόκειται για ένα κείμενο 240 σελίδων, με εννέα κεφάλαια και 2000 άρθρα, που περιέχει περισσότερους από 2.300 στόχους. Τα έξι κόμματα της αντιπολίτευσης που έχουν συμμαχήσει εναντίον του Ερντογάν, εννοούν να περιορίσουν πολύ την εκτελεστική εξουσία του προέδρου καταργώντας κυρίως τα προεδρικά διατάγματα. Μεταξύ των αλλαγών που προτείνουν είναι ο πρωθυπουργός να εκλέγεται από το κοινοβούλιο. Το κείμενο προβλέπει ότι η Τουρκία θα έχει σχέσεις καλής γειτονίας με τις χώρες της περιοχής και ότι θα σέβεται την εδαφική κυριαρχία των άλλων κρατών, κυρίως των γειτονικών της Τουρκίας, με στόχο να αποτραπεί η απομόνωση της χώρας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Τα έξι κόμματα, μεταξύ των οποίων και το μεγαλύτερο της αντιπολίτευσης, το σοσιαλδημοκρατικό CHP (ή αλλιώς ρο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα), συνασπίσθηκαν σε ένα ενιαίο μέτωπο – την λεγόμενη Εθνική Συμμαχία. Ο συνασπισμός τους αποκαλείται επίσης «Τραπέζι των Έξι» και έχει στόχο στις προεδρικές εκλογές της 14ης Μαΐου να μπει τέλος στην κυριαρχία του αρχηγού του κράτους. Οι προεδρικές εκλογές, στις οποίες ο πρόεδρος Ερντογάν, που βρίσκεται στην εξουσία εδώ και 20 χρόνια, είναι υποψήφιος για την επανεκλογή του, θα διεξαχθούν μαζί με τις βουλευτικές. Ο Ερντογάν, ο οποίος ήταν αρχικά πρωθυπουργός από το 2003 ως το 2014, έγινε πρόεδρος τον Αύγουστο του 2014, εκλεγμένος για πρώτη φορά με άμεση καθολική ψηφοφορία, και επανεξελέγη το 2018. Το 2017, μια συνταγματική αναθεώρηση διεύρυνε σημαντικά τις εξουσίες του.
Τι θα αναθεωρηθεί
Η αντιπολίτευση υπόσχεται, ότι αν νικήσει στις εκλογές, θα φέρει την αναθεώρηση του Συντάγματος στο κοινοβούλιο, το οποίο θα πρέπει να την εγκρίνει με πλειοψηφία δύο τρίτων, δηλαδή θα απαιτείται η ψήφος 400 βουλευτών ψήφους από τους 600 που εκλέγονται συνολικά στην Βουλή. Η αντιπολίτευση λέει επίσης πως θέλει να καταργήσει τα προεδρικά διατάγματα, τα οποία χρησιμοποίησε τακτικά ο Ερντογάν για να απολύει υψηλόβαθμους αξιωματούχους, μεταξύ των οποίων και τον Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας, ή για να καταγγείλει το 2021 την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, που επιβάλλει τη δίωξη αυτών που ασκούν βία εναντίον των γυναικών. Μετά την καταγγελία, η βία κατά των γυναικών επιτρέπεται.
Ο πρόεδρος δεν θα μπορεί ούτε να προβάλλει βέτο σε ένα νόμο που εγκρίνει το Κοινοβούλιο, όμως θα μπορεί να αναπέμπει το νόμο αυτό στη Βουλή, αν θέλει να τον αμφισβητήσει.
Η Εθνική Συμμαχία υπόσχεται επίσης πως κάθε δίωξη σε βάρος πολιτικού κόμματος με στόχο την απαγόρευσή του θα πρέπει να έχει το πράσινο φως του κοινοβουλίου. Τέλος, σε μια συμβολική απόφαση, η Εθνική Συμμαχία υπόσχεται την επιστροφή των υπηρεσιών της προεδρίας στο ιστορικό προεδρικό μέγαρο Τσανκαγιά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι εκεί έμενε και ο Ερντογάν, πριν να κατασκευάσει, σε λόφο, έξω από την Άγκυρα το νέο φαραωνικό προεδρικό μέγαρο, με περισσότερα από 1.100 δωμάτια, το οποίο εγκαινιάσθηκε το 2014 και στις εγκαταστάσεις του περιλαμβάνονται τζαμί, βιβλιοθήκη και χειμερινός κήπος.
