Στην Ευρώπη έχουν σχεδόν εξαντληθεί τα αποθέματα σε ελαιόλαδο και φαίνεται ότι έρχονται περισσότερες ελλείψεις, αφού τα ακραία καιρικά φαινόμενα κατέστρεψαν τη συγκομιδή για δεύτερο συνεχόμενο χρόνο.
Ο μεγαλύτερος παραγωγός στον κόσμο είπε ότι πρέπει να εισάγει προμήθειες από τη Νότια Αμερική για να ανταποκριθεί στη ζήτηση. «Σήμερα είναι σχεδόν αδύνατο να αγοράσει κανείς ελαιόλαδο. Είναι sold out», δήλωσε ο Walter Zanre, διευθύνων σύμβουλος του βρετανικού βραχίονα του Filippo Berio.
Η Ισπανία παράγει μόνο το μισό της παγκόσμιας προμήθειας ελαιόλαδου, αλλά οι πυρκαγιές και οι υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού σημαίνουν μεγάλες απώλειες.
Η παγκόσμια παραγωγή αναμένεται να μειωθεί στους 2,4 εκατομμύρια τόνους σύμφωνα με το Διεθνές Συμβούλιο Ελιάς, λιγότερο από την περσινή συγκομιδή και πολύ χαμηλότερη από την παγκόσμια ζήτηση περίπου 3 εκατομμυρίων τόνων, μετά την ξηρασία και τους καύσωνες άνω των 40 βαθμών που έπληξαν την παραγωγή στην Ισπανία.
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα σε άλλες σημαντικές περιοχές παραγωγής του ελαιόλαδου, όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Πορτογαλία, καθώς και η Τουρκία και το Μαρόκο, έχουν κάνει την κρίση χειρότερη. Ο Zanre είπε ότι η εταιρεία είχε ακόμα απόθεμα για να καλύψει τις απαιτήσεις παράδοσης, αλλά αναγκάστηκε να εισάγει ελαιόλαδο από τη Χιλή για να καλύψει το κενό πριν από την άφιξη της φετινής συγκομιδής, η οποία ξεκινά τον Οκτώβριο, καθώς οι προμήθειες χονδρικής τελείωσαν σε όλη την Ευρώπη.
Το μέγεθος της φετινής συγκομιδής ήταν πλέον «πολύ μακριά» από τα ιστορικά πρότυπα, με την Ισπανία να αναμένεται να παράγει 750.000 τόνους – περισσότερους από τους 660.000 που παρήχθησαν στην κακή συγκομιδή του περασμένου έτους, αλλά πολύ λιγότερο από τους 1,3 εκατ. τόνους περίπου που ήταν τα προηγούμενα χρόνια.
«Έχουμε επιβαρυνθεί με άλλη μια δύσκολη χρονιά», είπε ο Zanre. «Κατά τη διάρκεια της αρχής του καλοκαιριού πιστεύαμε ότι τα πράγματα μπορεί να βελτιωθούν, αλλά όσο προχωρούσε το καλοκαίρι τα πράγματα χειροτέρεψαν».
Οι αγρότες λένε ότι τα εισοδήματά τους έχουν πληγεί καθώς οι φτωχές καλλιέργειες συνδυάζονται με το αυξανόμενο κόστος ενέργειας και εργασίας.
Ο Rafa Guzmán, ένας ελαιοπαραγωγός στο Jaén – το λίκνο της ελαιοπαραγωγής της Ισπανίας – ο οποίος επίσης υπηρετεί ως τοπικός επικεφαλής της Asaja, της μεγαλύτερης ισπανικής αγροτικής ένωσης, είπε ότι ορισμένοι αγρότες αντιμετώπιζαν την καταστροφή καθώς οι συνθήκες ξηρασίας συνέχιζαν να τους επηρεάζουν.
«Η συγκομιδή εδώ είναι μειωμένη κατά 70-80%,» είπε. «Υπάρχουν κάποιοι καλλιεργητές που δεν έχουν ούτε ένα κιλό ελιές. Ακόμα κι αν το ελαιόλαδο πωλείται για 8 ευρώ το μπουκάλι, αυτό δεν είναι αρκετό για να τους κάνει βιώσιμους».
«Είναι απαίσιο για τους ανθρώπους εδώ κάτω. Πάντα υπήρχε η κακή συγκομιδή, όπως πέρυσι. Μα δύο κακές συγκομιδές στη σειρά; Δεν μπορώ να θυμηθώ παρόμοιο– και είμαι 50 ετών και δουλεύω στα δέντρα με τον μπαμπά μου από τότε που ήμουν παιδί. Υπάρχουν άνθρωποι που είχαν ελιές πέρυσι και δεν έχουν καμία φέτος. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να χρειαστεί να σταματήσουν να καλλιεργούν ελιές. Δεν ξέρουμε» περιγράφει.
Η εικόνα στην Ελλάδα
Η Ελλάδα αναμένεται να παράγει μόνο 200.000 τόνους φέτος, το ένα τρίτο λιγότερο από πέρυσι ύστερα από υπερβολική ζέστη και ασθένειες όπως ο δάκος.
Ο Μανώλης Γιαννούλης, επικεφαλής της ελληνικής διεπαγγελματικής ένωσης ελαιολάδου, δήλωσε στον Guardian ότι οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν αυξήσεις τιμών «πάνω από 100%. Εξετάζουμε τη μείωση των ρυθμών παραγωγής κατά το ήμισυ φέτος».
«Η ανισορροπία ζήτησης και προσφοράς έχει ήδη οδηγήσει σε πολύ μεγάλες αυξήσεις τιμών, τις οποίες απoλαμβάνουν οι παραγωγοί, αλλά βλάπτουν πολύ τους καταναλωτές» πρόσθεσε.
Οι φόβοι για ελλείψεις έχουν εκτοξεύσει τις τιμές χονδρικής στον ουρανό. Το κόστος του έξτρα παρθένου ελαιόλαδου από την Ανδαλουσία, στη νότια Ισπανία, εκτοξεύτηκε στα 8,45 ευρώ ανά κιλό αυτόν τον μήνα, υπερδιπλάσια από την τιμή του περασμένου έτους και το υψηλότερο που έχει καταγραφεί ποτέ για την Ισπανία με βάση τα δεδομένα τιμών που εκτείνονται σε περισσότερα από 20 χρόνια.
Αυτό προκάλεσε αύξηση 47% στις τιμές λιανικής στα μεγάλα σούπερ μάρκετ στο Ηνωμένο Βασίλειο, σύμφωνα με αναλυτές της Assosia.
Δύσκολη παραγωγή και στην Ιταλία
Οι ελπίδες της Ιταλίας να παράγει έως και 350.000 τόνους πιστεύεται ότι έχουν χτυπηθεί από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, συμπεριλαμβανομένης της ξηρασίας – και ακόμη και από τις πρόσφατες χαλαζοπτώσεις στην κύρια αναπτυσσόμενη περιοχή της Απουλίας, που έριξαν τους καρπούς από τα δέντρα.
Οι παραγωγοί της Ιταλίας έχουν επίσης πληγεί από τη βακτηριακή ασθένεια με το παρατσούκλι «Έμπολα της ελιάς» – Xylella fastidiosa – η οποία έχει σκοτώσει 6 εκατομμύρια δέντρα τα τελευταία χρόνια.
Η Τυνησία, η Τουρκία και η Συρία σταμάτησαν πρόσφατα να εξάγουν καθώς προσπαθούν να προστατεύσουν ένα τοπικό βασικό προϊόν από τις υψηλές τιμές διεθνώς.
Ο Zanre προβλέπει ότι η κατάσταση θα χειροτερέψει τα επόμενα χρόνια, καθώς η κλιματική έκτακτη ανάγκη αναμένεται να σημαίνει θερμότερα, ξηρότερα και πιο ακραία καιρικά φαινόμενα.
