Ο Πάπας Φραγκίσκος άφησε να εννοηθεί ότι μπορεί να υπάρξουν τρόποι να ευλογήσει τις ενώσεις ατόμων ιδίου φύλου, απαντώντας σε πέντε συντηρητικούς καρδιναλίους που τον προκάλεσαν να επιβεβαιώσει την εκκλησιαστική διδασκαλία για την ομοφυλοφιλία πριν από μια μεγάλη συνάντηση όπου οι LGBTQ+ Καθολικοί είναι στην ημερήσια διάταξη.
Το Βατικανό δημοσίευσε τη Δευτέρα μια επιστολή που έγραψε ο Φραγκίσκος στους καρδιναλίους, στις 11 Ιουλίου, αφού έλαβε μια λίστα με πέντε ερωτήσεις, ή “dubia”, από αυτούς μια μέρα νωρίτερα. Σε αυτήν, ο Φραγκίσκος προτείνει ότι τέτοιες ευλογίες θα μπορούσαν να μελετηθούν εάν δεν συγχέουν την ευλογία με τον μυστηριακό γάμο. Το Υπουργείο Νέων Τρόπων, το οποίο υπερασπίζεται τους ΛΟΑΤΚΙ+ Καθολικούς, δήλωσε ότι η επιστολή “προωθεί σημαντικά” τις προσπάθειες να γίνουν οι ΛΟΑΤΚΙ+ Καθολικοί ευπρόσδεκτοι στην εκκλησία, ενώ αποτελεί κι ένα βήμα στο να σπάσει η περιθωριοποίησή τους.
Το Βατικανό θεωρεί ότι ο γάμος είναι μια ακατάλυτη ένωση μεταξύ άνδρα και γυναίκας. Ως εκ τούτου, αντιτίθεται εδώ και καιρό στους γάμους των ομοφυλοφίλων. Αλλά ακόμη και ο Πάπας Φραγκίσκος έχει εκφράσει την υποστήριξή του σε αστικούς νόμους που επεκτείνουν τα νομικά οφέλη σε συζύγους του ίδιου φύλου, ενώ καθολικοί ιερείς σε μέρη της Ευρώπης ευλογούν τις ενώσεις ομοφύλων χωρίς την αποδοκιμασία του Βατικανού.
Αλλαγή πολιτικής
Η απάντηση του Φραγκίσκου στους καρδιναλίους, ωστόσο, σηματοδοτεί μια αλλαγή από την τρέχουσα επίσημη θέση του Βατικανού. Σε ένα επεξηγηματικό σημείωμα το 2021, η Σύνοδος για τη Διδασκαλία της Πίστης δήλωσε ευθέως ότι η εκκλησία δεν μπορεί να ευλογήσει τις ενώσεις ομοφυλοφίλων, επειδή “ο Θεός δεν μπορεί να ευλογήσει την αμαρτία”.
Στη νέα του επιστολή, ο Φραγκίσκος επανέλαβε ότι ο γάμος είναι μια ένωση μεταξύ ενός άνδρα και μιας γυναίκας. Αλλά απαντώντας στην ερώτηση των καρδιναλίων σχετικά με τις ομοφυλοφιλικές ενώσεις και την ευλογία τους, είπε ότι η “ποιμαντική ελεημοσύνη” (με την έννοια του πνευματικά ελεήμονος ποιμένα- ιερέα) απαιτεί υπομονή και κατανόηση και ότι ανεξάρτητα από αυτό, οι ιερείς δεν μπορούν να γίνουν δικαστές “που μόνο αρνούνται, απορρίπτουν και αποκλείουν”.
“Για τον λόγο αυτό, η ποιμαντική σύνεση πρέπει να διακρίνει με ευκρίνεια αν υπάρχουν μορφές ευλογίας, που ζητούν ένα ή περισσότερα πρόσωπα, οι οποίες δεν δίδουν μια λανθασμένη αντίληψη για τον γάμο”, έγραψε. “Διότι όταν ζητείται μια ευλογία, εκφράζεται ένα αίτημα για βοήθεια από τον Θεό, μια έκκληση να μπορέσουμε να ζήσουμε καλύτερα, μια εμπιστοσύνη σε έναν πατέρα που μπορεί να μας βοηθήσει να ζήσουμε καλύτερα”.
Η Εκκλησία δεν είναι μόνον κανόνες
Σημείωσε ότι υπάρχουν καταστάσεις που αντικειμενικά “δεν είναι ηθικά αποδεκτές”. Αλλά είπε ότι η ίδια “ποιμαντική ελεημοσύνη” απαιτεί να αντιμετωπίζονται οι άνθρωποι ως αμαρτωλοί που μπορεί να μην ευθύνονται πλήρως για την κατάστασή τους. Ο Φραγκίσκος πρόσθεσε ότι δεν είναι ανάγκη να συσκέπτονται καρδινάλιοι ή επίσκοποι για να μετατρέψουν αυτή την ποιμαντική ελεημοσύνη σε σταθερούς κανόνες ή πρωτόκολλα, λέγοντας ότι το θέμα θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί κατά περίπτωση “επειδή η ζωή της εκκλησίας κινείται σε κανάλια πέρα από τους κανόνες”.
Ο Francis DeBernardo, εκτελεστικός διευθυντής του Υπουργείου Νέων Τρόπων , εξέφρασε την ικανοποίησή του για το άνοιγμα του Πάπα. «Η άδεια για τους ιερείς να ευλογούν τα ζευγάρια του ίδιου φύλου υποδηλώνει ότι η εκκλησία αναγνωρίζει πράγματι ότι η ιερή αγάπη μπορεί να υπάρξει μεταξύ των ζευγαριών του ίδιου φύλου και ότι η αγάπη αυτών των ζευγαριών αντικατοπτρίζει την αγάπη του Θεού», ανέφερε σε δήλωσή του. «Αυτές οι αναγνωρίσεις, αν και δεν είναι απόλυτα αυτό που θα ήθελαν οι ΛΟΑΤΚΙ+ Καθολικοί, αποτελούν ωστόσο μια τεράστια πρόοδο προς την κατεύθυνση της πληρέστερης και πιο ολοκληρωμένης ισότητας”.
Η διαμάχη με τους Συντηρητικούς
Οι πέντε καρδινάλιοι που έστειλαν τις ερωτήσεις στον Πάπα, όλοι τους συντηρητικοί ιεράρχες από την Ευρώπη, την Ασία, την Αφρική και την Αμερική, είχαν προκαλέσει τον Φραγκίσκο να επιβεβαιώσει την εκκλησιαστική διδασκαλία για τους ομοφυλόφιλους, τη χειροτονία των γυναικών, την εξουσία του Πάπα και άλλα ζητήματα στην επιστολή τους. Δημοσίευσαν τις ερωτήσεις τους δύο ημέρες πριν από την έναρξη μιας μεγάλης συνόδου τριών εβδομάδων στο Βατικανό, κατά την οποία οι LGBTQ+ Καθολικοί και η θέση τους στην εκκλησία είναι στην ημερήσια διάταξη.
Οι υπογράφοντες ήταν μερικοί από τους πιο ηχηρούς επικριτές του Φραγκίσκου, όλοι τους συνταξιούχοι και από την πιο δογματική γενιά καρδιναλίων που διορίστηκαν από τον Άγιο Ιωάννη Παύλο Β’ ή τον Πάπα Βενέδικτο ΙΣΤ’.
Πρόκειται για τους καρδινάλιους Βάλτερ Μπραντμίλερ από τη Γερμανία, πρώην ιστορικό του Βατικανού, Ρέιμοντ Μπερκ από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον οποίο ο Φραγκίσκος καρατόμησε από την θέση του επικεφαλής του ανώτατου δικαστηρίου του Βατικανού, Χουάν Σαντοβάλ από το Μεξικό, συνταξιούχο αρχιεπίσκοπο της Γουαδαλαχάρα, Ρόμπερτ Σάρα από τη Γουινέα, συνταξιούχο επικεφαλής του γραφείου λειτουργικής του Βατικανού, και Τζόζεφ Ζεν, συνταξιούχο αρχιεπίσκοπο του Χονγκ Κονγκ.
Η πρώτη αντιπαράθεση
Οι Μπράντμυλερ και Μπούρκε, ήταν μεταξύ των τεσσάρων υπογραφόντων ενός προηγούμενου “dubia” προς τον Φραγκίσκο, το 2016, μετά το αμφιλεγόμενο άνοιγμά του να αφήσει διαζευγμένα και με πολιτικό γάμο ξαναπαντρεμένα ζευγάρια να κοινωνήσουν. Τότε, οι καρδινάλιοι ανησυχούσαν ότι η θέση του Φραγκίσκου παραβίαζε την εκκλησιαστική διδασκαλία για το αδιάσπαστο του γάμου. Ο Φραγκίσκος δεν απάντησε ποτέ στα ερωτήματά τους και δύο από τους συνυπογράφοντες καρδιναλίους πέθαναν στη συνέχεια.
Ωστόσο αυτή την φορά ο πάπας Φραγκίσκος απάντησε. Οι καρδινάλιοι δεν δημοσίευσαν την απάντησή του, αλλά προφανώς τη βρήκαν τόσο μη ικανοποιητική που αναδιατύπωσαν τις πέντε ερωτήσεις τους, του τις υπέβαλαν ξανά και του ζήτησαν να απαντήσει απλώς με ένα ναι ή ένα όχι. Όταν εκείνος δεν το έκανε, οι καρδινάλιοι αποφάσισαν να δημοσιοποιήσουν τα κείμενα και να εκδώσουν μια “ειδοποιητική” προειδοποίηση προς τους πιστούς.
Το γραφείο διδασκαλίας του Βατικανού δημοσίευσε την απάντησή του σε αυτούς λίγες ώρες αργότερα, αν και το έκανε χωρίς την εισαγωγή του στην οποία προέτρεπε τους καρδιναλίους να μην φοβούνται τη σύνοδο.
