Η πολιορκία της πόλης της Γάζας, οι περισσότεροι από 10.000 νεκροί άμαχοι Παλαιστίνιοι και οι στρατιωτικές χερσαίες επιχειρήσεις του ισραηλινού στρατού φέρνουν την Μέση Ανατολή «στο χείλος της αβύσσου», όπως προειδοποίησε προ ημερών ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες.
Επιμέλεια: Εύη Απολλωνάτου
Η ομιλία του ηγέτη της σιιτικής οργάνωσης Χεζμπολάχ του Λιβάνου, Χασάν Νασράλα, στην οποία απέφυγε να κηρύξει ολομέτωπο πόλεμο στο Ισραήλ φαίνεται ότι έφερε επιφωνήματα ανακούφισης σε Ουάσινγκτον και Τελ Αβίβ. Ωστόσο τόσο οι Αμερικανοί όσο και οι Ισραηλινοί βρίσκονται σε μία εξαιρετικά δύσκολη θέση στην παγκόσμια διπλωματική σκακιέρα.
Από την έναρξη των στρατιωτικών επιχειρήσεων του Ισραήλ στην Γάζα οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν το βέτο τους στον ΟΗΕ και γι’ αυτό δεν έχει εκδοθεί κάποιο ψήφισμα καταδίκης των επιχειρήσεων ή έκκληση για άμεση κατάπαυση του πυρός.
Η αμερικανική διπλωματία έχει ταυτίσει τα συμφέροντα της με αυτά του Ισραήλ και αυτό θα της στοιχίσει μακροπρόθεσμα στην Μέση Ανατολή. Σε αυτή την φάση η Ουάσινγκτον έχει πολύ μικρά περιθώρια ελιγμών. Το ταξίδι του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν στην περιοχή κάθε άλλο παρά επιτυχημένο κρίθηκε. Μάλιστα σε ανάλυση το Sky News κατηγορεί τον Μπλίνκεν ότι κάνει τις ΗΠΑ να φαίνονται αδέξιες και ανίκανες στην Μέση Ανατολή.
Ένας από τους βασικούς στόχους του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ ήταν να επιτευχθούν ολιγόωρες παύσεις πυρός προκειμένου να φτάσει η ανθρωπιστική βοήθεια στην Γάζα και να δοθεί χρόνος για απελευθέρωση ομήρων. Το Ισραήλ απέρριψε το αίτημα και έδωσε την εικόνα ότι οι ΗΠΑ δεν μπορούν σε αυτή την φάση να ελέγξουν καθόλου τις αντιδράσεις του στενότερου συμμάχου τους στην περιοχή.
Επίσης οι εκκλήσεις του Μπλίνκεν στους Άραβες ηγέτες και τον επικεφαλής της Παλαιστινιακής Αρχής να σκεφτούν την επόμενη μέρα στην Γάζα μετά τον πόλεμο έπεσαν στο κενό. Σε αυτή την φάση κανείς ηγέτης από τον αραβικό κόσμο δεν επιθυμεί να έχει εμπλοκή στην Γάζα και να βγάλει το Ισραήλ από την δύσκολη θέση. Ακόμη και ο επικεφαλής της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς, παρά το γεγονός ότι είναι ορκισμένος εχθρός της Χαμάς, δεν θα ήθελε να εισέλθει ως νικητής στην Γάζα πάνω σε ισραηλινά τανκς. Αυτό, σύμφωνα με αναλυτές, θα σήμαινε την απόλυτη κατάρρευση του Αμπάς στα μάτια των Παλαιστινίων.
Τα σχέδια του Ισραήλ
Το Τελ Αβίβ κάποια στιγμή θα υποχρεωθεί να αποφασίσει τι μέλλει γενέσθαι με την Γάζα μετά τον πόλεμο. Θα παραμείνει ως κατοχική δύναμη για να διατηρήσει την ασφάλεια ή θα δώσει τον έλεγχο σε κάποια άλλη δύναμη;
Τα μηνύματα που έρχονται από το Τελ Αβίβ γι’ αυτό το θέμα είναι αντικρουόμενα. Σύμφωνα με πληροφορίες που διέρρευσαν στον διεθνή Τύπο, στην διάρκεια της συνάντησης Μπλίνκεν – Νετανιάχου φάνηκε ότι το Ισραήλ δεν έχει σχέδιο για την επόμενη μέρα στην Γάζα.
Σε συνέντευξη του χθες το βράδυ ο Μπενιαμίν Νετανιάχου είπε ότι το Ισραήλ θα αναλάβει την ευθύνη για την ασφάλεια στην Λωρίδα της Γάζας, χωρίς να δώσει πολλές λεπτομέρειες.
Ωστόσο υπάρχουν πολλά κενά και ερωτήματα γύρω από τις ενέργειες και τα σχέδια του Ισραήλ για την Γάζα. Ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πρίνστον, Ρίτσαρντ Φαλκ με άρθρο του εκτιμά ότι το Ισραήλ έχει στόχο να συντρίψει τα όνειρα των Παλαιστινίων για μία δική τους πατρίδα. «Η ανάλυσή μου με οδηγεί στο συμπέρασμα ότι αυτός ο συνεχιζόμενος πόλεμος δεν αφορά πρωτίστως την ασφάλεια στη Γάζα ή τις απειλές για την ασφάλεια που θέτει η Χαμάς, αλλά μάλλον κάτι πολύ πιο απαίσιο και παράλογα κυνικό», ανέφερε ο Ρίτσαρντ Φαλκ.
«Το Ισραήλ έχει εκμεταλλευτεί αυτή την ευκαιρία για να εκπληρώσει τις σιωνιστικές εδαφικές φιλοδοξίες εν μέσω «ομίχλης του πολέμου» προκαλώντας ένα τελευταίο κύμα καταστροφικής εκκένωσης των Παλαιστινίων. Το αν αποκαλείται «εθνοκάθαρση» ή «γενοκτονία» είναι δευτερεύουσας σημασίας, αν και ήδη χαρακτηρίζεται ως μία από τις μεγαλύτερες ανθρωπιστικές καταστροφές του 21ου αιώνα», σημείωσε ο καθηγητής.
Πράγματι ο Νετανιάχου σε ομιλία του στον ΟΗΕ τον περασμένο Σεπτέμβριο μίλησε για το όραμα του για μία νέα ειρήνη στην Μέση Ανατολή καθώς το Ισραήλ ετοιμαζόταν να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με την Σαουδική Αραβία. Παρουσίασε έναν χάρτη της περιοχές που δεν περιελάμβανε την Παλαιστίνη γεγονός που ερμηνεύθηκε ότι απορρίπτει κάθετα οποιαδήποτε πρόταση για λύση δύο κρατών.
Οι προσεκτικές κινήσεις της Τεχεράνης
Από διπλωματική σκοπιά ο μεγάλος κερδισμένος από τα τελευταία γεγονότα είναι αδιαμφισβήτητα η Τεχεράνη, που είδε τις συνομιλίες Ισραηλινών – Παλαιστινίων να καταρρέουν. Μία τέτοια προσέγγιση θα δυσκόλευε πολύ τις ενέργειες των Ιρανών στην περιοχή και το ενδεχόμενο να πιέσουν την Ουάσινγκτον να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Τώρα το Ιράν ετοιμάζεται, σύμφωνα με ιρανικά ΜΜΕ, να δώσει το παρών στην Σαουδική Αραβία που θα πραγματοποιήσει έκτακτη συνεδρίαση του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας στις 12 Νοεμβρίου προκειμένου να συζητηθεί ο πόλεμος στην Γάζα. Το τελευταίο διάστημα Ιράν και Σαουδική Αραβία μετά από παρέμβαση της Κίνας έχουν έρθει κοντά και έχουν ομαλοποιήσει τις σχέσεις τους. Οπότε αυτή η επίσκεψη θα έχει μεγάλη ουσιαστική και συμβολική σημασία για την ευρύτερη περιοχή.
